۲۲٬۹۷۹
ویرایش
جلوه های غدیر در شعر فارسی کهن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
در اينجا جلوه هاى گوناگون غدير را در شعر فارسى بررسى مى كنيم، و اينكه آيا در كدام ادوار غدير نمود بيشترى در شعر فارسى داشته است؟ آيا فقط شاعران شيعه بدان اشاره نموده اند، يا شاعران سنى هم به آن اشاره كرده اند؟ چه مباحثى از اين واقعه نمود بيشترى دارد؟<ref>زلال غدير (مجموعه مقالات) : ش ۲ ص ۱۱۶ - ۹۷.</ref> | در اينجا جلوه هاى گوناگون غدير را در شعر فارسى بررسى مى كنيم، و اينكه آيا در كدام ادوار غدير نمود بيشترى در شعر فارسى داشته است؟ آيا فقط شاعران شيعه بدان اشاره نموده اند، يا شاعران سنى هم به آن اشاره كرده اند؟ چه مباحثى از اين واقعه نمود بيشترى دارد؟<ref>زلال غدير (مجموعه مقالات) : ش ۲ ص ۱۱۶ - ۹۷.</ref> | ||
'''مقدمه''' | == '''مقدمه''' == | ||
براى اين كار بايد تمام اشعار فارسى بررسى مى شد كه خارج از حوصله اين نوشتار بود. بنابراين، با ملاحظه و بررسى بيش از يک ميليون بيت شعر از ۱۰۱ شاعر در نرم افزار «درج ۳» - كه تقريباً دورنمايى از شعر فارسى را ترسيم مى كرد - اجزا و عناصر غدير جستجو شد. در نتيجه مشخص شد كه اهل سنت بيشتر تا قرن هفتم به مسئله غدير پرداخته اند، و از قرن دهم به بعد شاعران شيعه به غدير اشاره نموده اند. البته ناصر خسرو در قرن پنجم يک استثناست. | براى اين كار بايد تمام اشعار فارسى بررسى مى شد كه خارج از حوصله اين نوشتار بود. بنابراين، با ملاحظه و بررسى بيش از يک ميليون بيت شعر از ۱۰۱ شاعر در نرم افزار «درج ۳» - كه تقريباً دورنمايى از شعر فارسى را ترسيم مى كرد - اجزا و عناصر غدير جستجو شد. در نتيجه مشخص شد كه اهل سنت بيشتر تا قرن هفتم به مسئله غدير پرداخته اند، و از قرن دهم به بعد شاعران شيعه به غدير اشاره نموده اند. البته ناصر خسرو در قرن پنجم يک استثناست. | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۲: | ||
در اينجا مى خواهيم نمودها و جلوه هاى گوناگون غدير در شعر فارسى را بررسى كنيم، و اينكه در كدام ادوار از تاريخ ادبى ايران اين واقعه نمود بيشترى داشته است. اينكه از بين شاعران كدام دسته از شاعران - شيعه يا سنى - به اين مسئله اشاره نموده اند؟ چه مسائل و مباحثى از اين واقعه در شعر فارسى نمود بيشترى دارد؟ و نوع نگاه شاعران شيعى و سنى بدان چگونه است؟ | در اينجا مى خواهيم نمودها و جلوه هاى گوناگون غدير در شعر فارسى را بررسى كنيم، و اينكه در كدام ادوار از تاريخ ادبى ايران اين واقعه نمود بيشترى داشته است. اينكه از بين شاعران كدام دسته از شاعران - شيعه يا سنى - به اين مسئله اشاره نموده اند؟ چه مسائل و مباحثى از اين واقعه در شعر فارسى نمود بيشترى دارد؟ و نوع نگاه شاعران شيعى و سنى بدان چگونه است؟ | ||
'''الف. شرح روش تحقيق''' | === '''الف. شرح روش تحقيق''' === | ||
براى اين كار يا بايد اشعار فارسى مى شد، كه كارى شاقّ و خارج از حوصله اين نوشتار و تقريباً غيرممكن بود. يا اينكه شعر تعدادى از شعرا در دوره اى خاص و محدود بررسى مى شد، كه باز هم بسيار و نارسا بود. براى اين كار از نرم افزار «درج ۳» استفاده شد، كه حدود يک ميليون بيت شعر فارسى از حدود ۱۰۱ شاعر در ادوار مختلف در بر مى گرفت، و تا حدود زيادى بيانگر نمودهاى مختلف غدير در شعر و ادبيات فارسى بود. | براى اين كار يا بايد اشعار فارسى مى شد، كه كارى شاقّ و خارج از حوصله اين نوشتار و تقريباً غيرممكن بود. يا اينكه شعر تعدادى از شعرا در دوره اى خاص و محدود بررسى مى شد، كه باز هم بسيار و نارسا بود. براى اين كار از نرم افزار «درج ۳» استفاده شد، كه حدود يک ميليون بيت شعر فارسى از حدود ۱۰۱ شاعر در ادوار مختلف در بر مى گرفت، و تا حدود زيادى بيانگر نمودهاى مختلف غدير در شعر و ادبيات فارسى بود. | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۱: | ||
براى رفع مشكل، با مطالعه همه آنها، ابيات مربوط به غدير خم جدا گرديد و ما بقى كنار گذاشته شد. مثلاً وقتى واژه «غدير» جستجو شد، حدود ۱۲۸ مورد از اين كلمه پيدا شد كه در بيشتر موارد غدير به معنى «بركه» و «آبگير» بود و ربطى به واقعه غدير خم نداشت، و فقط چندين مورد محدود آن مربوط به موضوع تحقيق بود. يا كلمه «خم» ۲۰۱۵۱ مورد پيدا شد، كه معدودى از آنها مربوط به موضوع تحقيق بود و در بيشتر موارد به معانى كوزه بزرگ، خميدگى و غيره بود. | براى رفع مشكل، با مطالعه همه آنها، ابيات مربوط به غدير خم جدا گرديد و ما بقى كنار گذاشته شد. مثلاً وقتى واژه «غدير» جستجو شد، حدود ۱۲۸ مورد از اين كلمه پيدا شد كه در بيشتر موارد غدير به معنى «بركه» و «آبگير» بود و ربطى به واقعه غدير خم نداشت، و فقط چندين مورد محدود آن مربوط به موضوع تحقيق بود. يا كلمه «خم» ۲۰۱۵۱ مورد پيدا شد، كه معدودى از آنها مربوط به موضوع تحقيق بود و در بيشتر موارد به معانى كوزه بزرگ، خميدگى و غيره بود. | ||
'''ب. پيشينه تحقيق''' | === '''ب. پيشينه تحقيق''' === | ||
راجع به واقعه غدير خم آثار زيادى نگاشته شده است، كه اينجا نيازى به ذكر آنها نيست. راجع به انعكاس و بازتاب واقعه غدير در شعر و ادبيات، بهترين اثر كتاب «الغدير»اثر شيخ عبدالحسين فرزند شيخ احمد امينى معروف به علامه امينى در ۲۰ جلد به زبان عربى است، تمامى جلدهاى اين كتاب به زبان فارسى ترجمه شده است. موضوع عمده كتاب واقعه غدير خم به روايت اهل تسنن است كه در محل خود مفصل توضيح داده شده است. آنچه در اينجا مهم است اينكه در «الغدير» اشعار شاعران مختلف عرب زبان را در ادوار مختلف درباره موضوع غدير ذكر مى كند. | راجع به واقعه غدير خم آثار زيادى نگاشته شده است، كه اينجا نيازى به ذكر آنها نيست. راجع به انعكاس و بازتاب واقعه غدير در شعر و ادبيات، بهترين اثر كتاب «الغدير»اثر شيخ عبدالحسين فرزند شيخ احمد امينى معروف به علامه امينى در ۲۰ جلد به زبان عربى است، تمامى جلدهاى اين كتاب به زبان فارسى ترجمه شده است. موضوع عمده كتاب واقعه غدير خم به روايت اهل تسنن است كه در محل خود مفصل توضيح داده شده است. آنچه در اينجا مهم است اينكه در «الغدير» اشعار شاعران مختلف عرب زبان را در ادوار مختلف درباره موضوع غدير ذكر مى كند. | ||
ولى در كتاب «الغدير»فقط به شعر و ادبيات عرب پرداخته شده، و گويا نگارنده در مورد غدير و بازتاب و انعكاس آن در شعر و ادبيات فارسى به اثر خاص و مستقلى برخورد نكرده است. | ولى در كتاب «الغدير»فقط به شعر و ادبيات عرب پرداخته شده، و گويا نگارنده در مورد غدير و بازتاب و انعكاس آن در شعر و ادبيات فارسى به اثر خاص و مستقلى برخورد نكرده است. | ||
'''ج. بحث''' | === '''ج. بحث''' === | ||
پس از جستجوى اجزا و عناصر پيرامون واقعه غدير و جرح وتعديل نتايج حاصله مواردى از اشاره شاعران به واقعه غدير به دست آمد، كه پس از تجزيه و تحليل آن نتايج، روشن شد كه مسئله در چند محور قابل بررسى است: | پس از جستجوى اجزا و عناصر پيرامون واقعه غدير و جرح وتعديل نتايج حاصله مواردى از اشاره شاعران به واقعه غدير به دست آمد، كه پس از تجزيه و تحليل آن نتايج، روشن شد كه مسئله در چند محور قابل بررسى است: | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۹۷: | ||
كثرت شاعران شيعه مذهب و بسامد بسيار اشارات آنها كاملاً طبيعى است، زيرا از ديدگاه شيعيان مسئله غدير و جانشينى حضرت على عليه السلام يكى از اساسى ترين مسائلى است، كه با ناديده گرفتن و تحريف آن شكاف عميقى در ادامه رسالت پيامبرصلى الله عليه وآله ايجاد خواهد شد، و مايه بسيارى از اختلافات و نابسامانى هاى جامعه اسلامى خواهد گرديد. شيعه مى گويد: اگر سخن پيامبرصلى الله عليه وآله در غدير خم تحريف نمى شد و آنگونه كه مراد پيامبرصلى الله عليه وآله بود فهميده و اجرا مى شد، ريشه بسيارى از مشكلات اسلام و مسلمين خشک مى شد و اصولاً فرصت بروز و ظهور نمى يافت. | كثرت شاعران شيعه مذهب و بسامد بسيار اشارات آنها كاملاً طبيعى است، زيرا از ديدگاه شيعيان مسئله غدير و جانشينى حضرت على عليه السلام يكى از اساسى ترين مسائلى است، كه با ناديده گرفتن و تحريف آن شكاف عميقى در ادامه رسالت پيامبرصلى الله عليه وآله ايجاد خواهد شد، و مايه بسيارى از اختلافات و نابسامانى هاى جامعه اسلامى خواهد گرديد. شيعه مى گويد: اگر سخن پيامبرصلى الله عليه وآله در غدير خم تحريف نمى شد و آنگونه كه مراد پيامبرصلى الله عليه وآله بود فهميده و اجرا مى شد، ريشه بسيارى از مشكلات اسلام و مسلمين خشک مى شد و اصولاً فرصت بروز و ظهور نمى يافت. | ||
'''تحليل محتوايى غدير در شعر فارسى''' | === '''تحليل محتوايى غدير در شعر فارسى''' === | ||
در بادى امر انتظار مى رفت كه شاعران سنى مذهب در حدود همان اعتقادات گفته شده به مسئله غدير خم اشاره نموده باشند، و آن را اجتماعى جهت خداحافظى پيامبرصلى الله عليه وآله با مسلمانان و بيان اتمام و اكمال دين و رسالتش تلقى نمايند. | در بادى امر انتظار مى رفت كه شاعران سنى مذهب در حدود همان اعتقادات گفته شده به مسئله غدير خم اشاره نموده باشند، و آن را اجتماعى جهت خداحافظى پيامبرصلى الله عليه وآله با مسلمانان و بيان اتمام و اكمال دين و رسالتش تلقى نمايند. | ||
| خط ۲۹۹: | خط ۲۹۴: | ||
غير از اينها واقعه غدير داراى اجزا و عناصر و موارد و مباحث بسيارى است، كه شاعران شيعه مذهب به اجزا و عناصر بيشترى از آنها اشاره كرده اند. در حالى كه شاعران سنى مذهب بيشتر به چند نكته آن اشاره كرده اند و خيلى وارد زوايا و خباياى آن نشده اند، زيرا در آن صورت براى بسيارى از پرسش هايى كه با آنها مواجه شدند جوابى نمى يافتند. از بين آن همه مسائل شاعران سنى مذهب به موارد زير اشاره كرده اند: | غير از اينها واقعه غدير داراى اجزا و عناصر و موارد و مباحث بسيارى است، كه شاعران شيعه مذهب به اجزا و عناصر بيشترى از آنها اشاره كرده اند. در حالى كه شاعران سنى مذهب بيشتر به چند نكته آن اشاره كرده اند و خيلى وارد زوايا و خباياى آن نشده اند، زيرا در آن صورت براى بسيارى از پرسش هايى كه با آنها مواجه شدند جوابى نمى يافتند. از بين آن همه مسائل شاعران سنى مذهب به موارد زير اشاره كرده اند: | ||
'''امام بودن على عليه السلام''' | ==== '''امام بودن على عليه السلام''' ==== | ||
گو كه دست بگرفت مصطفى به غدير | گو كه دست بگرفت مصطفى به غدير | ||
| خط ۳۰۸: | خط ۳۰۲: | ||
به فضل كرد به نزديك مصطفى پيغام<ref>سوزنى سمرقندى: ص ۲۷۴.</ref> | به فضل كرد به نزديك مصطفى پيغام<ref>سوزنى سمرقندى: ص ۲۷۴.</ref> | ||
امام بود محمد على خليفه او | امام بود محمد على خليفه او | ||
| خط ۳۱۸: | خط ۳۱۱: | ||
كه از دعاى محمد على به روز غدير<ref>امير معنوى: ص ۶۸۶ .</ref> | كه از دعاى محمد على به روز غدير<ref>امير معنوى: ص ۶۸۶ .</ref> | ||
==== '''نايب مصطفى صلى الله عليه وآله و امير شرع بودن على عليه السلام''' ==== | |||
'''نايب مصطفى صلى الله عليه وآله و امير شرع بودن على عليه السلام''' | |||
نائب مصطفى به روز غدير | نائب مصطفى به روز غدير | ||
كرده در شرع مر ورا به امير<ref>سنايى: ص ۲۷۴.</ref> | كرده در شرع مر ورا به امير<ref>سنايى: ص ۲۷۴.</ref> | ||
==== '''اكمال دين''' ==== | |||
'''اكمال دين''' | |||
گفته اى «اليوم اكملت لكم» دين الهدى | گفته اى «اليوم اكملت لكم» دين الهدى | ||
آن زمان كين رحمت مهداه اهدا كرده اى<ref>حلاج: ص ۱۶۷.</ref> | آن زمان كين رحمت مهداه اهدا كرده اى<ref>حلاج: ص ۱۶۷.</ref> | ||
==== '''مرد غدير خم''' ==== | |||
'''مرد غدير خم''' | |||
آهنى در كف، جون مِردِ غدير خم | آهنى در كف، جون مِردِ غدير خم | ||
| خط ۳۵۲: | خط ۳۳۹: | ||
بند رقّيت ز پايت بر كند<ref>مثنوى: ج ۶ ص ۱۲۶۵.</ref> | بند رقّيت ز پايت بر كند<ref>مثنوى: ج ۶ ص ۱۲۶۵.</ref> | ||
دعاى پيامبرصلى الله عليه وآله براى على عليه السلام در روز غدير «اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله» | دعاى پيامبرصلى الله عليه وآله براى على عليه السلام در روز غدير «اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله» | ||
| خط ۳۵۹: | خط ۳۴۵: | ||
احمد مختار كرد او را دعا روز غدير<ref>امير معنوى: ص ۳۲۳.</ref> | احمد مختار كرد او را دعا روز غدير<ref>امير معنوى: ص ۳۲۳.</ref> | ||
امام بود محمد على خليفه او | امام بود محمد على خليفه او | ||
| خط ۳۶۹: | خط ۳۵۴: | ||
كه از دعاى محمد على به روز غدير<ref>امير معنوى: ص ۶۸۶ .</ref> | كه از دعاى محمد على به روز غدير<ref>امير معنوى: ص ۶۸۶ .</ref> | ||
==== '''امر حق تعيين جانشينى على عليه السلام''' ==== | |||
'''امر حق تعيين جانشينى على عليه السلام''' | |||
امام آنكه خداى بزرگ روز غدير | امام آنكه خداى بزرگ روز غدير | ||
به فضل كرد به نزديک، مصطفى پيغام<ref>سمرقندى: ص ۲۷۴.</ref> | به فضل كرد به نزديک، مصطفى پيغام<ref>سمرقندى: ص ۲۷۴.</ref> | ||
در حالى كه شاعران شيعه مذهب به موارد بيشترى از اجزا و عناصر واقعه غدير اشاره نموده اند. آن موارد و اجزا و عناصر عبارتند از: جمله معروف «من كنت مولاه فهذا على مولاه» : | در حالى كه شاعران شيعه مذهب به موارد بيشترى از اجزا و عناصر واقعه غدير اشاره نموده اند. آن موارد و اجزا و عناصر عبارتند از: جمله معروف «من كنت مولاه فهذا على مولاه» : | ||
به آهنگ جلى «من كنت مولا | به آهنگ جلى «من كنت مولا | ||
على مولاه» گفت آن شاه ذوالمن<ref>اديب الممالک فراهانى: ج ۱ ص ۳۵۵.</ref> | على مولاه» گفت آن شاه ذوالمن<ref>اديب الممالک فراهانى: ج ۱ ص ۳۵۵.</ref> | ||
گفت هر كس را منم مولاى او | گفت هر كس را منم مولاى او | ||
پس على مولاى او باشد نكو<ref>مظهرالعجائب و مظهر الاسرار (عطار) : ص ۹۳.</ref> | پس على مولاى او باشد نكو<ref>مظهرالعجائب و مظهر الاسرار (عطار) : ص ۹۳.</ref> | ||
در ترانه معنى دم ز سر مولا زن | در ترانه معنى دم ز سر مولا زن | ||
| خط ۳۹۷: | خط ۳۷۶: | ||
زين هار از طاعت او گر كسى سر در كشد<ref>ملک الشعراء بهار: ص ۴۰.</ref> | زين هار از طاعت او گر كسى سر در كشد<ref>ملک الشعراء بهار: ص ۴۰.</ref> | ||
هر كش مولا منم على مولا است | هر كش مولا منم على مولا است | ||
| خط ۴۰۷: | خط ۳۸۵: | ||
كه او مكمّل دين است و تالى قرآن<ref>قاآنى شيرازى: ص ۶۱ .</ref> | كه او مكمّل دين است و تالى قرآن<ref>قاآنى شيرازى: ص ۶۱ .</ref> | ||
==== '''منبر ساختن از جهاز شتران''' ==== | |||
'''منبر ساختن از جهاز شتران''' | |||
فراز منبر يوم الغدير رمز است | فراز منبر يوم الغدير رمز است | ||
كه سر ز جيب محمد على بر آورده<ref>نظيرى نيشابورى: ص ۳۸۳.</ref> | كه سر ز جيب محمد على بر آورده<ref>نظيرى نيشابورى: ص ۳۸۳.</ref> | ||
نبى اندر غدير خم برافراشت | نبى اندر غدير خم برافراشت | ||
| خط ۴۲۷: | خط ۴۰۲: | ||
از جهاز اشتران ناچيز منبر داشتن<ref>قاآنى شيرازى: ص ۶۹۳ .</ref> | از جهاز اشتران ناچيز منبر داشتن<ref>قاآنى شيرازى: ص ۶۹۳ .</ref> | ||
==== '''بخّ بخّ گفتن حضّار به على در غدير خم''' ==== | |||
'''بخّ بخّ گفتن حضّار به على در غدير خم''' | |||
نداى «بخ بخ لک يا على مولاى» | نداى «بخ بخ لک يا على مولاى» | ||
گواه نص ولايت به محضر آورده<ref>نظيرى نيشابورى: ص ۳۸۳.</ref> | گواه نص ولايت به محضر آورده<ref>نظيرى نيشابورى: ص ۳۸۳.</ref> | ||
==== '''ولايت على عليه السلام''' ==== | |||
'''ولايت على عليه السلام''' | |||
همه تفويض كرده امر ولايت | همه تفويض كرده امر ولايت | ||
به ابن عم و در معنى برادر<ref>ايرج ميرزا: ص ۴۵.</ref> | به ابن عم و در معنى برادر<ref>ايرج ميرزا: ص ۴۵.</ref> | ||
نداى «بخ بخ لك يا على مولاى» | نداى «بخ بخ لك يا على مولاى» | ||
| خط ۴۴۷: | خط ۴۱۶: | ||
گواه نص ولايت به محضر آورده<ref>نظيرى نيشابورى: ص ۳۸۳.</ref> | گواه نص ولايت به محضر آورده<ref>نظيرى نيشابورى: ص ۳۸۳.</ref> | ||
==== '''حجةالوداع''' ==== | |||
'''حجةالوداع''' | |||
چون كه او برگشت از حجةالوداع | چون كه او برگشت از حجةالوداع | ||
در غدير خم مكان كرد آن مطاع<ref>مظهر العجائب و مظهر الاسرار(عطار) : ص ۹۲.</ref> | در غدير خم مكان كرد آن مطاع<ref>مظهر العجائب و مظهر الاسرار(عطار) : ص ۹۲.</ref> | ||
==== '''امر حق در تعيين جانشينى على عليه السلام طبق آيه تبليغ''' ==== | |||
'''امر حق در تعيين جانشينى على عليه السلام طبق آيه تبليغ''' | |||
چنين روز و چنين عيد مبارک | چنين روز و چنين عيد مبارک | ||
كه آمد امر بلغ بر پيمبر<ref>ايرج ميرزا: ص ۴۵.</ref> | كه آمد امر بلغ بر پيمبر<ref>ايرج ميرزا: ص ۴۵.</ref> | ||
حق تعالى گفت در خم غدير | حق تعالى گفت در خم غدير | ||
با رسول اللَّه ز آيات منير<ref>مظهر العجائب و مظهر الاسرار (عطار) : ص ۲۶.</ref> | با رسول اللَّه ز آيات منير<ref>مظهر العجائب و مظهر الاسرار (عطار) : ص ۲۶.</ref> | ||
در غدير خم خطاب آمد ز حق بر مصطفى | در غدير خم خطاب آمد ز حق بر مصطفى | ||
تا على را او ولى بر مهتر و كهتر كند<ref>ملک الشعراء بهار: ص ۳۹.</ref> | تا على را او ولى بر مهتر و كهتر كند<ref>ملک الشعراء بهار: ص ۳۹.</ref> | ||
در غدير خم يزدان گفت مر پيامبر را | در غدير خم يزدان گفت مر پيامبر را | ||
| خط ۴۷۶: | خط ۴۳۸: | ||
كز پى كمال دين شو پذيره حيدر را<ref>ملک الشعراء بهار: ص ۱۲۴.</ref> | كز پى كمال دين شو پذيره حيدر را<ref>ملک الشعراء بهار: ص ۱۲۴.</ref> | ||
==== '''آمرزش گناهان در روز غدير''' ==== | |||
'''آمرزش گناهان در روز غدير''' | |||
اگر چه عيد غدير است و هر گنه كه كنند | اگر چه عيد غدير است و هر گنه كه كنند | ||
ببخشد از كرم خويش كردگار قدير<ref>قاآنى: ص ۲۵۹.</ref> | ببخشد از كرم خويش كردگار قدير<ref>قاآنى: ص ۲۵۹.</ref> | ||
==== '''خلافت على عليه السلام شه دين''' ==== | |||
'''خلافت على عليه السلام شه دين''' | |||
نخست عيد غدير از خلافت شه دين | نخست عيد غدير از خلافت شه دين | ||
دوم جمال ملک شهريار ملک ستان<ref>قاآنى: ص ۶۶۰ .</ref> | دوم جمال ملک شهريار ملک ستان<ref>قاآنى: ص ۶۶۰ .</ref> | ||
==== '''خداوندگار و سالار غدير خم''' ==== | |||
'''خداوندگار و سالار غدير خم''' | |||
منم به صدق جگرگوشه رسول خدا | منم به صدق جگرگوشه رسول خدا | ||
| خط ۴۹۹: | خط ۴۵۵: | ||
فروردين همچون سالار غدير خم<ref>اديب الممالك فراهانى: ج ۱ ص ۳۴۵.</ref> | فروردين همچون سالار غدير خم<ref>اديب الممالك فراهانى: ج ۱ ص ۳۴۵.</ref> | ||
==== '''جمله معروف «اللهم وال من والاه» در خطبه رسول خدا درباره حضرت على عليه السلام''' ==== | |||
'''جمله معروف «اللهم وال من والاه» در خطبه رسول خدا درباره حضرت على عليه السلام''' | |||
مرا به روز غدير آن پريوش دلخواه | مرا به روز غدير آن پريوش دلخواه | ||
چشاند شربتى از جام «وال من والاه»<ref>اديب الممالک فراهانى: ج ۱ ص ۴۲۲.</ref> | چشاند شربتى از جام «وال من والاه»<ref>اديب الممالک فراهانى: ج ۱ ص ۴۲۲.</ref> | ||
==== '''دعاى پيامبرعليه السلام براى حضرت على عليه السلام: اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله''' ==== | |||
'''دعاى پيامبرعليه السلام براى حضرت على عليه السلام: اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله''' | |||
آنكه معروف بدو شد به جهان روز غدير | آنكه معروف بدو شد به جهان روز غدير | ||
وز خداوند ظفر خواست پيمبر به دعاش<ref>ناصر خسرو: ص ۱۹۲.</ref> | وز خداوند ظفر خواست پيمبر به دعاش<ref>ناصر خسرو: ص ۱۹۲.</ref> | ||
==== '''عهد گرفتن پيامبرصلى الله عليه وآله از مردم بر ولايت على عليه السلام در غدير خم''' ==== | |||
'''عهد گرفتن پيامبرصلى الله عليه وآله از مردم بر ولايت على عليه السلام در غدير خم''' | |||
چه گويى به محشر اگر پرسدت | چه گويى به محشر اگر پرسدت | ||
| خط ۵۲۷: | خط ۴۷۷: | ||
در گردن شماست شده سخت چون كنب<ref>ناصر خسرو: ص ۱۹۲.</ref> | در گردن شماست شده سخت چون كنب<ref>ناصر خسرو: ص ۱۹۲.</ref> | ||
اين مسئله نشان مى دهد كه شاعران شيعى توجه بيشترى به موضوع غدير دارند و مايلند تمام جوانب آن مورد توجه قرار گيرد. | اين مسئله نشان مى دهد كه شاعران شيعى توجه بيشترى به موضوع غدير دارند و مايلند تمام جوانب آن مورد توجه قرار گيرد. | ||
| خط ۵۶۵: | خط ۵۱۴: | ||
مى ئى كو يادگار از دولت كاوش كى بايد<ref>اديب الممالك فراهانى: ج ۱ ص ۴۶۴.</ref> | مى ئى كو يادگار از دولت كاوش كى بايد<ref>اديب الممالك فراهانى: ج ۱ ص ۴۶۴.</ref> | ||
'''نتيجه گيرى''' | === '''نتيجه گيرى''' === | ||
پس از جستجوى اجزا و عناصر واقعه غدير خم مشخص شد كه ۱۶ تن از شاعران كهنِ فارسىگوى - كه شعرشان در درج شعر فارسى آمده - ۴۶ بار به واقعه غدير اشاره دارند. از بين اين شاعران، ۶ نفر سنى و ۱۰ نفر شيعه مذهب هستند. شاعران سنى ۸ بار و شيعيان ۳۵ بار به غدير اشاره شده است. | پس از جستجوى اجزا و عناصر واقعه غدير خم مشخص شد كه ۱۶ تن از شاعران كهنِ فارسىگوى - كه شعرشان در درج شعر فارسى آمده - ۴۶ بار به واقعه غدير اشاره دارند. از بين اين شاعران، ۶ نفر سنى و ۱۰ نفر شيعه مذهب هستند. شاعران سنى ۸ بار و شيعيان ۳۵ بار به غدير اشاره شده است. | ||