پرش به محتوا

جلوه های غدیر در شعر فارسی کهن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
مسئله غدير خم يک واقعيت حساس در تاريخ اسلام است و عموم مسلمان -  اعم از شيعه و سنى -  آن را قبول دارند، و در بيان انديشه‏ هاى خود به آن اشاره مى‏ كنند.
مسئله غدير خم يک واقعيت حساس در [[تاریخ]] [[اسلام]] است و عموم مسلمان -  اعم از [[شیعه]] و سنى -  آن را قبول دارند، و در بيان انديشه‏ هاى خود به آن اشاره مى‏ كنند.


در اينجا جلوه‏ هاى گوناگون غدير را در شعر فارسى بررسى مى‏ كنيم، و اينكه آيا در كدام ادوار غدير نمود بيشترى در شعر فارسى داشته است؟ آيا فقط شاعران شيعه بدان اشاره نموده‏ اند، يا شاعران سنى هم به آن اشاره كرده ‏اند؟ چه مباحثى از اين واقعه نمود بيشترى دارد؟<ref>زلال غدير (مجموعه مقالات) : ش ۲ ص ۱۱۶  - ۹۷.</ref>
در اينجا جلوه‏ هاى گوناگون غدير را در شعر فارسى بررسى مى‏ كنيم، و اينكه آيا در كدام ادوار غدير نمود بيشترى در شعر فارسى داشته است؟


== '''مقدمه''' ==
آيا فقط شاعران شيعه بدان اشاره نموده‏ اند، يا شاعران سنى هم به آن اشاره كرده ‏اند؟ چه مباحثى از اين واقعه نمود بيشترى دارد؟<ref>زلال غدير (مجموعه مقالات) : ش ۲ ص ۹۷ - ۱۱۶.</ref>
براى اين كار بايد تمام اشعار فارسى بررسى مى‏ شد كه خارج از حوصله اين نوشتار بود. بنابراين، با ملاحظه و بررسى بيش از يک ميليون بيت شعر از ۱۰۱ شاعر در نرم ‏افزار «درج ۳» -  كه تقريباً دورنمايى از شعر فارسى را ترسيم مى‏ كرد -  اجزا و عناصر غدير جستجو شد. در نتيجه مشخص شد كه اهل‏ سنت بيشتر تا قرن هفتم به مسئله غدير پرداخته ‏اند، و از قرن دهم به بعد شاعران شيعه به غدير اشاره نموده ‏اند. البته ناصر خسرو در قرن پنجم يک استثناست.


شايد دليل اشاره بيشتر اهل سنت اين است كه غالب شاعران پارسى‏ گوى تا قبل از عهد صفوى سنى مذهب و شاعران شيعه در اقليت بودند. ديگر اين كه شاعران سنى از لحاظ بسامد كمتر هستند؛ تقريباً ۶ در مقابل ۱۰. علاوه بر آن، بسامد و تعداد اشاره شاعران شيعه -  ۳۵ بار -  نسبت به شاعران سنى -  ۸ بار -بيشتر است.
== مقدمه ==
براى اين كار بايد تمام اشعار فارسى بررسى مى‏ شد كه خارج از حوصله اين نوشتار بود.


همچنين شاعران شيعه بيشتر اشعار مستقلى به غدير اختصاص داده و آن را عيد پنداشته و اظهار شادمانى نموده ‏اند. همچنين جنبه‏ هاى گوناگون مسئله غدير در شعر شاعران شيعه نمود يافته، و در بيشتر موارد در صدد احتجاج و اثبات اهميت موضوع بر آمده‏ اند. در حالى كه اهل‏ سنت ضمن مسلّم شمردن اصل موضوع، آن را يك امر ساده و كم اهميت تلقى كرده و از كنار آن گذاشته ‏اند!البته گاه اشاره اهل‏ سنت به موضوع چنان است كه خواننده در سنى بودن شاعر شک مى‏ كند.
بنابراين، با ملاحظه و بررسى بيش از يک ميليون بيت شعر از ۱۰۱ شاعر در نرم ‏افزار «درج ۳» -  كه تقريباً دورنمايى از شعر فارسى را ترسيم مى‏ كرد -  اجزا و عناصر غدير جستجو شد.
 
در نتيجه مشخص شد كه [[اهل‏ سنت]] بيشتر تا قرن هفتم به مسئله غدير پرداخته ‏اند، و از قرن دهم به بعد شاعران شيعه به غدير اشاره نموده ‏اند. البته ناصر خسرو در قرن پنجم يک استثناست.
 
شايد دليل اشاره بيشتر اهل سنت اين است كه غالب شاعران پارسى‏ گوى تا قبل از عهد صفوى سنى مذهب و شاعران شيعه در اقليت بودند.
 
ديگر اين كه شاعران سنى از لحاظ بسامد كمتر هستند؛ تقريباً ۶ در مقابل ۱۰. علاوه بر آن، بسامد و تعداد اشاره شاعران شيعه -  ۳۵ بار -  نسبت به شاعران سنى -  ۸ بار - بيشتر است.
 
همچنين شاعران شيعه بيشتر اشعار مستقلى به غدير اختصاص داده و آن را عيد پنداشته و اظهار شادمانى نموده ‏اند.
 
همچنين جنبه‏ هاى گوناگون مسئله غدير در شعر شاعران شيعه نمود يافته، و در بيشتر موارد در صدد احتجاج و اثبات [[اهمیت]] موضوع بر آمده‏ اند.
 
در حالى كه اهل‏ سنت ضمن مسلّم شمردن اصل موضوع، آن را يک امر ساده و كم اهميت تلقى كرده و از كنار آن گذاشته ‏اند!
 
البته گاه اشاره اهل‏ سنت به موضوع چنان است كه خواننده در سنى بودن شاعر شک مى‏ كند.


در اينجا مى‏ خواهيم نمودها و جلوه‏ هاى گوناگون غدير در شعر فارسى را بررسى كنيم، و اينكه در كدام ادوار از تاريخ ادبى ايران اين واقعه نمود بيشترى داشته است. اينكه از بين شاعران كدام دسته از شاعران -  شيعه يا سنى - به اين مسئله اشاره نموده ‏اند؟ چه مسائل و مباحثى از اين واقعه در شعر فارسى نمود بيشترى دارد؟ و نوع نگاه شاعران شيعى و سنى بدان چگونه است؟
در اينجا مى‏ خواهيم نمودها و جلوه‏ هاى گوناگون غدير در شعر فارسى را بررسى كنيم، و اينكه در كدام ادوار از تاريخ ادبى ايران اين واقعه نمود بيشترى داشته است. اينكه از بين شاعران كدام دسته از شاعران -  شيعه يا سنى - به اين مسئله اشاره نموده ‏اند؟ چه مسائل و مباحثى از اين واقعه در شعر فارسى نمود بيشترى دارد؟ و نوع نگاه شاعران شيعى و سنى بدان چگونه است؟


=== '''الف. شرح روش تحقيق''' ===
=== الف) شرح روش تحقيق ===
براى اين كار يا بايد اشعار فارسى مى ‏شد، كه كارى شاقّ و خارج از حوصله اين نوشتار و تقريباً غيرممكن بود. يا اينكه شعر تعدادى از شعرا در دوره ‏اى خاص و محدود بررسى مى ‏شد، كه باز هم بسيار و نارسا بود. براى اين كار از نرم ‏افزار «درج ۳» استفاده شد، كه حدود يک ميليون بيت شعر فارسى از حدود ۱۰۱ شاعر در ادوار مختلف در بر مى‏ گرفت، و تا حدود زيادى بيانگر نمودهاى مختلف غدير در شعر و ادبيات فارسى بود.
براى اين كار يا بايد اشعار فارسى مى ‏شد، كه كارى شاقّ و خارج از حوصله اين نوشتار و تقريباً غيرممكن بود. يا اينكه شعر تعدادى از شعرا در دوره ‏اى خاص و محدود بررسى مى ‏شد، كه باز هم بسيار و نارسا بود. براى اين كار از نرم ‏افزار «درج ۳» استفاده شد، كه حدود يک ميليون بيت شعر فارسى از حدود ۱۰۱ شاعر در ادوار مختلف در بر مى‏ گرفت، و تا حدود زيادى بيانگر نمودهاى مختلف غدير در شعر و ادبيات فارسى بود.