آيه ۱۷۲ اعراف و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

يكى از جلوه ‏هاى قرآنى غدير كه مورد غفلت قرار گرفته، فرازهاى دعا و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدير پرداخته شده است.

«وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ»<ref>صافات /  ۲۴.</ref>: «آنان را متوقف كنيد كه بايد مورد سؤال قرار گيرند» .

اللَّهُمَّ فَكَما كانَ مِنْ شَأْنِكَ، يا صادِقَ الْوَعْدِ، يا مَنْ لا يُخْلِفُ الْميعادَ، يا مَنْ هُوَ فى كُلِّ يَوْمٍ فى شَأْنٍ، انْ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِمُوالاةِ اوْلِيائِكَ الْمَسْؤُولِ عَنْهُمْ عِبادَكَ، فَانَّكَ قُلْتَ:«ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» ، وَ قُلْتَ: «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» ، وَ مَنَنْتَ عَلَيْنا بِشَهادَةِ الاخْلاصِ لَكَ بِوِلايَةِ اوْلِيائِكَ، الْهُداةِ مِنْ بَعْدِ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ السِّراجِ الْمُنيرِ وَ اكْمَلْتَ لَنَا الدّينَ بِمُوالاتِهِمْ وَ الْبَراءَةِ مِنْ عَدُوِّهِمْ، وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنَا النِّعَمَ بِالَّذى جَدَّدْتَ لَنا عَهْدَكَ، وَ ذَكَّرْتَنا ميثاقَكَ الْمَأْخُوذَ مِنّا فى مُبْتَدَءِ خَلْقِكَ ايّانا وَ جَعَلْتَنا مِنْ اهْلِ الاجابَةِ، وَ ذَكَّرْتَنَا الْعَهْدَ وَ الْميثاقَ وَ لَمْ تُنْسِنا ذِكْرَكَ، فَانَّكَ قُلْتَ: «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِى آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا».

بلى، خدايا به لطف تو شهادت مى ‏دهيم كه تو خدايى و جز تواى پروردگار ما خدايى نيست، و محمد بنده و پيامبر تو و نبى ماست، و على اميرالمؤمنين ولى و صاحب اختيار ماست؛ و شهادت مى ‏دهيم به ولايت آنان كه ولى و صاحب اختيار ما از نسل پيامبرت از صلب ولى و مولاى ما على بن ابى‏ طالب هستند. همان بنده تو كه بر او عنايت فرمودى و او را درام الكتاب «عَلِىٌّ حَكِيمٌ» قرار دادى، و او را آيتى براى پيامبرت و آيتى از آيات كبراى خويش و خبر عظيمى قرار دادى كه درباره آن اختلاف دارند و نبأ عظيمى كه از آن اعراض مى ‏كنند و روز قيامت درباره او مورد سؤال قرار مى ‏گيرند. همان كسى كه تمام نعمت توست كه بندگانت درباره او مورد سؤال قرار مى‏ گيرند، آنگاه كه همه متوقف شوند و درباره نعمت‏ها مورد سؤال قرار گيرند.

===== الف. كمال دين =====

===== ب. تمام نعمت =====

درباره اتمام نعمتِ خداوند دو عبارت در اين دعا به چشم مى‏ خورد:

در اين يادآورى دو جهت باعث اتمام نعمت است: يكى به ياد آوردن عهد و پيمان روز الَست، و ديگرى تجديد پيمان و اعلان وفادارى بر آن، كه هر دو عظمت اين نعمت را بر ما روشن مى‏ نمايد.

اكنون جا دارد به كلماتى از معصومين‏ عليهم السلام در اين باره اشاره كنيم:

امام باقر عليه السلام به نكته ديگرى از اين اقرار روز «الَسْت» اشاره مى‏ فرمايد، و اينكه خداوند در آن روز ولايت را عرضه كرد تا همه به دستور خدا آن را بپذيرند و بايد مى ‏پذيرفتند و كسى حق نداشت بگويد من راه خدا را نمى‏ خواهم، اما با اين همه شيطان صفتان همان روز هم در برابر خدا قد عَلَم كردند.

==== نكته سوم: اوصاف قرآنى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام ====

در اين فراز از دعاى غدير با در نظر گرفتن اينكه مردم درباره اميرالمؤمنين‏ عليه السلام اختلاف كرده ‏اند و اكثريتى از او اعراض نموده ‏اند، با صداى بلند اعلام مى ‏كنيم كه خدايا، شَهِدْنا بِالْوِلايَةِ لِوَلِيِّنا وَ مَوْلانا، و ما درباره او هيچ اختلافى نداريم و هرگز از او اعراض نكرده ‏ايم؛ و اگر اختلاف داريم با كسانى است كه ولايت او را قبول نمى ‏كنند و از آن حضرت روي گردانند.

در كلامى ديگر آن حضرت به بيان «هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ» مى ‏پردازد و با اشاره به برنامه عظيم غدير سزاى اين اختلاف ناروا را به قيامت واگذار مى‏ نمايد، آنجا كه مى ‏فرمايد: به خدا قسم منم آن نبأ عظيمى كه درباره آن اختلاف كرديد و بر سر ولايت من به نزاع پرداختيد، و پس از آنكه ولايت مرا پذيرفتيد از آن بازگشتيد، و با تجاوز خود هلاك شديد بعد از آنكه با شمشير من نجات يافتيد، و در روز غدير دانستيد، و روز قيامت نتيجه آنچه انجام داديد را خواهيد دانست.<ref>بحار الانوار: ج ۳۶ ص ۳.</ref>

وَ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ مَسْؤُولُونَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ الَّتى مِنْها يُسْأَلُ عِبادُكَ.

==== نكته چهارم: سؤال از ولايت ====

در اين حال اشك از ديدگان آن مرد جارى شد! امام صادق‏ عليه السلام علت گريه را پرسيد، او گفت: آيه‏اى از كتاب خدا مرا به گريه درآورد. حضرت سؤال كرد: كدام آيه؟ عرض كرد: كلام خداوند كه مى ‏فرمايد: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» ، و سپس گفت: ترسيدم اين نعمت هم از آن نعمت‏هايى باشد كه خدا درباره آن از ما سؤال خواهد كرد.

عرض كرد: يابن رسول‏ اللَّه! پس منظور از نعيم كه مورد سؤال قرار خواهد گرفت، چيست؟ امام ‏عليه السلام فرمود: حب على و عترتش كه خداوند در روز قيامت درباره آن از مردم سؤال خواهد كرد، كه سپاسگزارى شما نسبت به من چگونه بود، آنگاه كه با حب على و عترتش به شما نعمت دادم.<ref>تفسير فرات: ص ۶۰۶ .</ref>

پيامبر صلى الله عليه وآله در بيان آيه «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» برات آزادى از آتش جهنم را مطرح كرد كه به نام اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است، و فرمود: روز قيامت كه مى ‏شود خداوند دو ملائكه را امر مى ‏كند تا كنار صراط بنشينند. آنگاه هيچ كس نمى‏ تواند از آنجا عبور كند مگر با برات اميرالمؤمنين على بن ابى‏ طالب، و هر كس كه برات اميرالمؤمنين همراه او نباشد خداوند گلوى او را گرفته در آتش مى ‏اندازد؛ و اين همان كلام خداست كه مى‏ فرمايد: «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» پرسيدند: معناى برات اميرالمؤمنين چيست؟ فرمود: «لا الهَ الاّ اللَّهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، اميرُالْمُؤْمِنينَ وَصِىُّ رَسُولِ‏ اللَّهِ».<ref>التحصين (ابن طاووس) : ص ۵۵۹ .</ref>

== پانویس ==