۲۱٬۸۲۰
ویرایش
اسناد خطبه خواندن پیامبر در غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
←سند خطبه خواندن در غدير[1]
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== سند خطبه خواندن در غدير<ref>ناگفته هايى از اسناد خطبه غدير (موّحدى) : ص | == سند خطبه خواندن در غدير<ref>ناگفته هايى از اسناد خطبه غدير (موّحدى) : ص ۳۳ -۴۲ .</ref> == | ||
خطبه گويى يا همان خطابه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه | خطبه گويى يا همان خطابه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در روز غدير خم را بايد از مسلّمات دانست. اگر چه بسيارى از انديشمندان اهل تسنن تنها به نقل | ||
فرازهايى محدود از اين سخنرانى اكتفا كرده اند. | فرازهايى محدود از اين سخنرانى اكتفا كرده اند. | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
اما بى شك اصل موضوع خطبه گويى آن حضرت در آن روز قطعى است. | اما بى شك اصل موضوع خطبه گويى آن حضرت در آن روز قطعى است. | ||
ابو الحسين مسلم بن حجاج نيشابورى (م ۲۶۱ ق) در صحيح خود ضمن نقل روايتى از زيد بن ارقم، سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله را با قيد «خطيباً» همراه كرده | |||
است.<ref>قام رسول اللَّه صلى الله عليه وآله يوماً فينا خطيباً... . صحيح مسلم: ح ۲۴۰۸، باب من فضائل على بن ابى طالب عليه السلام.</ref> | است.<ref>قام رسول اللَّه صلى الله عليه وآله يوماً فينا خطيباً... . صحيح مسلم: ح ۲۴۰۸، باب من فضائل على بن ابى طالب عليه السلام.</ref> | ||
برخى ديگر از بزرگىِ اين سخنرانى ياد | برخى ديگر از بزرگىِ اين سخنرانى ياد كرده اند و آن را با لفظ «عظيمة» مورد وصف قرار داده اند. | ||
ابن كثير دمشقى - كه بايد او را فردى متعصب و پيرو آراى ابن تيميه قلمداد كرد - اين خطبه را «خطبة عظيمة» بر شمرده است: | ابن كثير دمشقى - كه بايد او را فردى متعصب و پيرو آراى ابن تيميه قلمداد كرد - اين خطبه را «خطبة عظيمة» بر شمرده است: | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
فخطب خطبة عظيمة فى اليوم الثامن عشر من ذى الحجة عامئذ، و كان يوم الاحد بغدير خم تحت شجرة هناك ... .<ref>البداية و النهاية (ابن كثير) : ج ۵ ص ۲۲۷.</ref> | فخطب خطبة عظيمة فى اليوم الثامن عشر من ذى الحجة عامئذ، و كان يوم الاحد بغدير خم تحت شجرة هناك ... .<ref>البداية و النهاية (ابن كثير) : ج ۵ ص ۲۲۷.</ref> | ||
در كتاب «نور الامير»با پژوهش در منابع اهل تسنن، نام هشت تن از اصحاب | در كتاب «نور الامير»با پژوهش در منابع اهل تسنن، نام هشت تن از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و ده تن از بزرگان و علماى اهل تسنن ذكر شده، كه به خطبه گويى پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم تصريح كرده اند. | ||
پژوهش | پژوهش پيش رو نشان مى دهد كه در منابع اهل تسنن، دست كم ده تن از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و پانزده تن از بزرگان اهل تسنن به اين موضوع مهم تصريح نموده اند. | ||
اين رقم | اين رقم منهای اصحابى است كه چنين مطلبى را با واسطه صحابى ديگرى نقل كرده، و هم چنين منهاى آن دسته از اصحابى است كه بدين امر شهادت داده اند. | ||
علاوه بر اين، در طبقه تابعان نيز كسانى يافت مى شوند كه | علاوه بر اين، در طبقه تابعان نيز كسانى يافت مى شوند كه به طور مستقل به اين موضوع تصريح كرده اند. | ||
در | در اين جا، ابتدا فهرست اسامى اصحابى كه به امر خطبه گويى پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم تصريح داشته اند، به همراه متن گفتار آنان ارائه مى شود. | ||
سپس ساير شواهد تقديم خواهد شد: | سپس ساير شواهد تقديم خواهد شد: | ||
=== ''' | === '''يک. اميرالمؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام''' === | ||
انبأنى السيد النسابة | انبأنى السيد النسابة جلال الدين عبدالحميد بن فخار بن معد بن فخار الموسوى رحمه اللَّه، قال: انبأنا والدى السيد شمس الدين شيخ الشرف فخار الموسوى رحمه اللَّه | ||
اجازة، بروايته عن شاذان بن جبرئيل القمى، عن جعفر بن محمد الدوريستى، عن ابيه، عن | اجازة، بروايته عن شاذان بن جبرئيل القمى، عن جعفر بن محمد الدوريستى، عن ابيه، عن ابى جعفر محمد بن على بن بابويه القمى، قال: حدثنا ابى ]و[ محمد بن | ||
الحسن رضى اللَّه عنهما، قالا: حدثنا سعد بن عبداللَّه، قال: حدثنا يعقوب بن يزيد، عن حمّاد بن عيسى، عن عمر بن اذينه، عن ابان بن ابى عياش، عن سليم بن قيس | الحسن رضى اللَّه عنهما، قالا: حدثنا سعد بن عبداللَّه، قال: حدثنا يعقوب بن يزيد، عن حمّاد بن عيسى، عن عمر بن اذينه، عن ابان بن ابى عياش، عن سليم بن قيس | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
الهلالى، قال: | الهلالى، قال: | ||
رأيت | رأيت علياً عليه السلام فى مسجد رسول اللَّه صلى الله عليه وآله فى خلافة عثمان و جماعة يتحدّثون و يتذاكرون العلم و الفقه ... . فينصبنى للناس بغدير خم. ثم خطب فقال: ... . ثم امر فنودى بالصلاة جامعة. | ||
ثم خطب فقال: ايها الناس، اتعلمون ان اللَّه عزوجل مولاى و انا مولى المؤمنين و انا اولى بهم من انفسهم؟ | ثم خطب فقال: ايها الناس، اتعلمون ان اللَّه عزوجل مولاى و انا مولى المؤمنين و انا اولى بهم من انفسهم؟ | ||
قالوا: بلى يا | قالوا: بلى يا رسول اللَّه. قال: قم يا على. فقمت، فقال: من كنت مولاه فعلى هذا مولاه. اللهم وال من والاه، و عاد من عاده ... .<ref>فرائد السمطين (جوينى) : ج ۱ ص ۳۱۵، و همچنين در حديثى ديگر: كنز العمّال (متقى هندى) : ج ۱۴ ص ۷۷ ح ۳۷۹۸۱.</ref> | ||
=== '''دو: امّ هانى بنت ابى طالب''' === | === '''دو: امّ هانى بنت ابى طالب''' === | ||
و اخرج البزّار فى مسنده، عن ام هانى بنت ابى طالب، قالت: رجع رسول اللَّه صلى الله عليه | و اخرج البزّار فى مسنده، عن ام هانى بنت ابى طالب، قالت: رجع رسول اللَّه صلى الله عليه و آله من حجته. حتى نزل بغدير خم، امر بدوحات فقممن. ثم قام خطيباً بالهاجرة ... .<ref>ينابيع المودة (قندوزى) : ص ۱۲۳، به نقل از «مسند البزار»</ref> . | ||
هم چنين ابن عقده كوفى در كتاب «الموالاة» همين حديث را با ذكر طبقات فوقانى سند ضبط كرده است. | |||
ابن عقده، من حديث عمرو بن سعيد بن عمرو بن جعدة بن هبيرة، عن ابيه، انه سمع | ابن عقده، من حديث عمرو بن سعيد بن عمرو بن جعدة بن هبيرة، عن ابيه، انه سمع ام هانى رضى اللَّه عنها تقول: | ||
رجع رسول اللَّه صلى الله عليه و آله من حجته، حتى اذا كان بغدير خم امر بدوحات فقممن. ثم قام خطيباً بالهاجرة فقال: ... .<ref>الموالاة (ابن عقده) : ص ۲۴۵.</ref> | |||
=== '''سه: عبداللَّه بن جعفر بن ابى طالب''' === | === '''سه: عبداللَّه بن جعفر بن ابى طالب''' === | ||
حدثنا يحى بن زكريا بن شيبان: حدثنا عبداللَّه عن ابراهيم الغفارى: حدثنى حسن الحذاء: حدثنى اسماعيل بن عبداللَّه بن جعفر، عن ابيه، قال: | حدثنا يحى بن زكريا بن شيبان: حدثنا عبداللَّه عن ابراهيم الغفارى: حدثنى حسن الحذاء: حدثنى اسماعيل بن عبداللَّه بن جعفر، عن ابيه، قال: | ||
الله عليه | خطب رسول اللَّه صلى الله عليه و آله يوم غدير خم فقال: من كنت مولاه ... .<ref>تخريج الاحاديث و آلاثار (زيلعى) : ج ۲ ص ۲۳۹.</ref> | ||
=== '''چهار: | === '''چهار: ابو رافع''' === | ||
و عن ابى رافع مولى رسول اللَّه صلى الله عليه | و عن ابى رافع مولى رسول اللَّه صلى الله عليه و آله و رضى عنه، قال: لمّا نزل رسول اللَّه صلى الله عليه و آله غدير خم مصدرة من حجة الوداع، قام خطيباً بالناس | ||
بالهاجرة ... . <ref>جواهر العقدين (سمهودى) : ج ۲ ص ۸۷ .</ref> | بالهاجرة ... . <ref>جواهر العقدين (سمهودى) : ج ۲ ص ۸۷ .</ref> | ||
هم چنين: ابن عقده من طريق محمد بن عبداللَّه بن ابى رافع، عن ابيه، عن جده ابی رافع مولى رسول اللَّه صلى الله عليه و آله، قال: لما نزل رسول اللَّه صلى الله عليه | |||
و آله غدير خم مصدره من حجة الوداع. قام خطيباً بالناس بالهاجرة... . <ref>الموالاة (ابن عقده) : ص ۲۲۴.</ref> | |||
=== '''پنج: ضُميره اسلمى''' === | === '''پنج: ضُميره اسلمى''' === | ||
و عن ضمرة الاسلمى رضى اللَّه عنه، قال: لمّا انصرف رسول اللَّه صلى الله عليه | و عن ضمرة الاسلمى رضى اللَّه عنه، قال: لمّا انصرف رسول اللَّه صلى الله عليه و آله من حجة الوداع، امر بشجرات فقممن بوادى خمّ. و هجر فخطب الناس فقال: اما بعد ايها الناس، فانى مقبوض، اوشك اُدعا فاُجيب. فما انتم قائلون؟ | ||
قالوا: نشهد انك بلّغت و نصحت و ادّيت. قال: ... <ref>جواهر العقدين (سمهودى) : ج ۲ ص ۸۳</ref> | قالوا: نشهد انك بلّغت و نصحت و ادّيت. قال: ... <ref>جواهر العقدين (سمهودى) : ج ۲ ص ۸۳.</ref> | ||
=== '''شش: سعد بن ابی وقّاص''' === | === '''شش: سعد بن ابی وقّاص''' === | ||
اخبرنا هلال بن بشير البصرى، قال: حدثنا محمد بن خالد، قال: حدثنى موسى بن يعقوب، قال: حدثنا مهاجر بن سمار بن سلمة، عن عائشة بنت سعد، قالت: سمعت ابى يقول: سمعت رسول اللَّه صلى الله عليه | اخبرنا هلال بن بشير البصرى، قال: حدثنا محمد بن خالد، قال: حدثنى موسى بن يعقوب، قال: حدثنا مهاجر بن سمار بن سلمة، عن عائشة بنت سعد، قالت: | ||
سمعت ابى يقول: سمعت رسول اللَّه صلى الله عليه و آله يوم الجحفة؛ فأخذ بيد على عليه السلام، فخطب فحمد اللَّه و اثنى عليه، ثم قال: ايها الناس، انى وليكم. قالوا: صدقت يا رسول اللَّه. ثم اخذ بيد على عليه السلام فرفعها فقال: هذا وليّى و يؤدّى عنّى دينى، و انا موالى من والاه، و معادى من عاداه.<ref>خصائص اميرالمؤمنين عليه السلام (نسائى) : ص ۴۸، و بسيارى از منابع ديگر.</ref> | |||
=== '''هفت: ابوجنيده بن جندع'''<ref>ابوحنيدة بن جندع، و هو ابن عمرو بن مازن المازنى. قدم على النبى صلى الله عليه وآله يوم حنين. معرفة الصحابة (ابن نعيم) : مدخل ابوجنيده بن جندع.</ref> === | === '''هفت: ابوجنيده بن جندع'''<ref>ابوحنيدة بن جندع، و هو ابن عمرو بن مازن المازنى. قدم على النبى صلى الله عليه وآله يوم حنين. معرفة الصحابة (ابن نعيم) : مدخل ابوجنيده بن جندع.</ref> === | ||
روى ابو احمد العسكرى باسناده، عن عمارة بن يزيد، عن عبداللَّه بن العلاء، عن الزهرى، قال: سمعت سعيد بن جناب يحدث عن ابى عنفوانه المازنى، قال: سمعت اباجنيده جندع بن عمرو بن مازن، قال: سمعت النبى صلى الله عليه و آله يقول: من كذب على متعمداً فليتبوّأ مقعده من النار. و سمعته و الا صمتا يقول: و قد انصرف من حجة الوداع. فلما نزل غدير خم، قام فى الناس خطيباً و اخذ بيد على عليه السلام و قال: من كنت وليه فهذا وليه. اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه.<ref>اسد الغابة (ابن اثير) : ج ۱ ص ۳۰۸.</ref> | |||
=== '''هشت: ابوهريره''' === | === '''هشت: ابوهريره''' === | ||
حدثنا اسحاق، حدثنا عبداللَّه بن جعفر، اخبرنى سعد بن اسحاق، عن اسحاق بن ابى حبيب، عن ابى هريره رضى اللَّه تعالى عنه، قال: نظرت الى رسول اللَّه صلى الله عليه | حدثنا اسحاق، حدثنا عبداللَّه بن جعفر، اخبرنى سعد بن اسحاق، عن اسحاق بن ابى حبيب، عن ابى هريره رضى اللَّه تعالى عنه، قال: نظرت الى رسول اللَّه صلى الله عليه و آله بغدير خم و هو قائم يخطب و على عليه السلام الى جنبه. فأخذ بيده فأقامه و قال: من كنت مولاه فهذا مولاه. <ref>انساب الاشراف ( بلاذرى): ج ۲ ص ۱۰۸.</ref> | ||
=== '''نه: زيد بن ارقم''' === | === '''نه: زيد بن ارقم''' === | ||
حدثنا الحسن بن على العمرى: ثنا على بن ابراهيم الباهلى: ثنا | حدثنا الحسن بن على العمرى: ثنا على بن ابراهيم الباهلى: ثنا ابو الجواب: ثنا سليمان بن قرم، عن هارون بن سعد، عن ثوير بن ابى فاخته، عن زيد بن ارقم، قال: خطبنا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله يوم الغدير فقال: الست اولى بالمؤمنين من انفسهم؟ قالوا: بلى. فأخذ بيد على عليه السلام فقال: من كنت مولاه فعلى عليه السلام مولاه. اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه.<ref>المعجم الكبير (طبرانى) : ج ۵ ص ۱۹۴.</ref> | ||
====== ده: براء بن عازب ====== | |||
اخرج المير سيد على المهمدانى، عن البراء بن عازب فى قوله تعالى: «يا ايها الرسول بلّغ ما انزل اليك من ربك» ، اى بلّغ من فضائل على عليه السلام. نزلت فى غدير خم. فخطب رسول اللَّه صلى الله عليه وآله، قال: من كنت مولاه فهذا على عليه السلام مولاه. فقال عمر: بخّ بخّ لك يا على. اصبحت مولاى و مولى كل مؤمن و مؤمنة. رواه ابونعيم، و ذكره الثعالبى فى كتابه.<ref>من حياة الخليفة عمر بن الخطاب (بكرى) : ص ۳۲۲.</ref> | اخرج المير سيد على المهمدانى، عن البراء بن عازب فى قوله تعالى: «يا ايها الرسول بلّغ ما انزل اليك من ربك» ، اى بلّغ من فضائل على عليه السلام. نزلت فى غدير خم. فخطب رسول اللَّه صلى الله عليه وآله، قال: من كنت مولاه فهذا على عليه السلام مولاه. فقال عمر: بخّ بخّ لك يا على. اصبحت مولاى و مولى كل مؤمن و مؤمنة. رواه ابونعيم، و ذكره الثعالبى فى كتابه.<ref>من حياة الخليفة عمر بن الخطاب (بكرى) : ص ۳۲۲.</ref> | ||