۲۱٬۹۷۲
ویرایش
واقعه غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
در مورد مراسم سه روزه غدير و ارتباطش با آيه جمله «وَ اللَّه يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ»<ref>مائده / ۶۷ .</ref> كه در آيه تبليغ آمده، دو نكته قابل توجه است: | در مورد مراسم سه روزه غدير و ارتباطش با آيه جمله «وَ اللَّه يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ»<ref>مائده / ۶۷ .</ref> كه در آيه تبليغ آمده، دو نكته قابل توجه است: | ||
=== نظم سه روزه معجزه الهى === | |||
برنامه سه روزه تحت قدرت الهى بدون هيچ اخلال و اغتشاشى و در كمال نظم و آرامش انجام شد. با زمينه اى كه از توطئه هاى منافقين ذكر شد<ref>مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۱ ص ۱۰۳ - ۱۰۸.</ref> و اينكه شرايط حاكم بر غدير واقعاً خطرناک بود، هر كس در آن شرايط دقت كند متوجه خواهد شد كه ايجاد سر و صدا و تحريک مردم و تفرقه، و حتى اينكه عده اى بخواهند از مردم جدا شوند و از بيابان غدير بيرون روند، و يا بخواهند مخفيانه مردم را تحريک كنند، كار بسيار آسانى بود و آنان واقعاً در صدد چنين كارى بودند. | برنامه سه روزه تحت قدرت الهى بدون هيچ اخلال و اغتشاشى و در كمال نظم و آرامش انجام شد. با زمينه اى كه از توطئه هاى منافقين ذكر شد<ref>مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج ۱ ص ۱۰۳ - ۱۰۸.</ref> و اينكه شرايط حاكم بر غدير واقعاً خطرناک بود، هر كس در آن شرايط دقت كند متوجه خواهد شد كه ايجاد سر و صدا و تحريک مردم و تفرقه، و حتى اينكه عده اى بخواهند از مردم جدا شوند و از بيابان غدير بيرون روند، و يا بخواهند مخفيانه مردم را تحريک كنند، كار بسيار آسانى بود و آنان واقعاً در صدد چنين كارى بودند. | ||
با در نظر گرفتن كثرت جمعيت كه يكصد و بيست هزار نفر بودند، و غير قابل كنترل بودن بيابان از نظر حصار نداشتن، و طولانى بودن زمان كه سه روز بود و فرصت هاى شب و روز زمينه هاى مساعدى براى فتنه انگيزى بود، بايد گفت: | با در نظر گرفتن كثرت جمعيت كه يكصد و بيست هزار نفر بودند، و غير قابل كنترل بودن بيابان از نظر حصار نداشتن، و طولانى بودن زمان كه سه روز بود و فرصت هاى شب و روز زمينه هاى مساعدى براى فتنه انگيزى بود، بايد گفت: | ||
تأمين امنيت آن جمعيت و آن مراسم در آن سرزمين به قدرى مشكل بود كه بايد يک نيروى هزار نفرى براى حراست و حفاظت آن گماشته مى شد | تأمين امنيت آن جمعيت و آن مراسم در آن سرزمين به قدرى مشكل بود كه بايد يک نيروى هزار نفرى براى حراست و حفاظت آن گماشته مى شد. | ||
در حالى كه مى بينيم بدون هيچ تشكل خاصى براى حفظ نظم، اين مراسم عظيم با نظم و آرامش كامل تحقق يافت و هيچ مشكلى پيش نيامد، و اين نبود جز معجزه اى از جانب پروردگار و ضمانتى كه او براى غدير فرمود، به طورى كه قلب و جسم همه مسخّر اراده او گشت و هيچ كس قدرت كوچک ترين حركت ناهنجارى از خود نيافت. | |||
=== اجراى كامل مراسم در سايه ضمانت الهى === | |||
بى نظيرترين مراسم بدون هيچ تقيه اى انجام شد، در حالى كه ممكن بود [[ابلاغ ولایت]] در يک توقف يک ساعته و سخنرانى كمتر از نيم ساعته انجام شود و مردم حركت كنند. | بى نظيرترين مراسم بدون هيچ تقيه اى انجام شد، در حالى كه ممكن بود [[ابلاغ ولایت]] در يک توقف يک ساعته و سخنرانى كمتر از نيم ساعته انجام شود و مردم حركت كنند. | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
يعنى مهم اتمام حجتِ كامل عيار و بدون [[تقیه]] بود كه براى آگاهى مردم آن روز و نسل هاى بعد انجام شد، اگر چه در عمل به محتواى غدير يعنى خلافت بلا فصل اميرالمؤمنين عليه السلام، قريش ضديت كردند و اهداف خود را پيش بردند، ولى اين مهم نيست زيرا خداوند حجت را بر آنان و همه نسل هاى آينده تمام كرده است. | يعنى مهم اتمام حجتِ كامل عيار و بدون [[تقیه]] بود كه براى آگاهى مردم آن روز و نسل هاى بعد انجام شد، اگر چه در عمل به محتواى غدير يعنى خلافت بلا فصل اميرالمؤمنين عليه السلام، قريش ضديت كردند و اهداف خود را پيش بردند، ولى اين مهم نيست زيرا خداوند حجت را بر آنان و همه نسل هاى آينده تمام كرده است. | ||
== مراسم غير عادى براى غدير<ref>تبليغ غدير در سيره معصومين عليهم السلام: ص ۱۵۳ - ۱۵۹.</ref> == | == مراسم غير عادى براى غدير<ref>تبليغ غدير در سيره معصومين عليهم السلام: ص ۱۵۳ - ۱۵۹.</ref> == | ||
مراسم سه روزه در غدير خم، در گونه اى شگفت انگيز و فوقالعاده به انجام رسيده است. اين ويژگى تبليغى غدير در حدى است كه همه اشتياق به نقل و گسترش خبرى آن داشته اند؛ به گونه اى كه انتشار خبر آن طبق شرايط آن عصر و نيز تا امروز به هيچ وجه قابل كنترل و ممانعت نبوده است. | مراسم سه روزه در غدير خم، در گونه اى شگفت انگيز و فوقالعاده به انجام رسيده است. اين ويژگى تبليغى غدير در حدى است كه همه اشتياق به نقل و گسترش خبرى آن داشته اند؛ به گونه اى كه انتشار خبر آن طبق شرايط آن عصر و نيز تا امروز به هيچ وجه قابل كنترل و ممانعت نبوده است. | ||
جالب اين است كه اين غير عادى بودن اختصاص به انسان هاى عادى ندارد، بلكه شامل انبياء و اوصيائشان و ملائكه، بلكه همه مخلوقات مى شود | جالب اين است كه اين غير عادى بودن اختصاص به انسان هاى عادى ندارد، بلكه شامل انبياء و اوصيائشان و ملائكه، بلكه همه مخلوقات مى شود. | ||
همه عجيب بودن غدير را احساس كرده اند و براى هر يک به اقتضاى وجودشان تحولى ايجاد شده است. | |||
معصومين عليهم السلام نيز به اين غير عادى بودن تأکید داشته اند و ابعاد مختلف آن را براى ما بيان فرموده اند. | |||
ما هم بياموزيم كه در ابلاغ اين مهم ترين مسئله اعتقادى از شيوه هاى فوق العاده تبليغى استفاده كنيم، تا هيچ دشمنى را ياراى ممانعت از انتشار خبر پر حرارت و زيباى آن نباشد؛ و هر اقدام كينه توزانه اى در نطفه خفه شود. در اينجا پنج خبر از غير عادى بودن واقعه غدير نزد زمينيان و آسمانيان تقديم مىشود كه چشم روشنى غديريان است: | |||
=== انتشار فورىِ خبرِ فوق العاده غدير<ref>اثبات الهداة: ج ۲ ص ۱۲۲ ح ۵۰۵ .</ref> === | |||
با در نظر گرفتن امكانات محدود تبليغى آن زمان، فقط جمع بندى چند شرايط غير عادى توانست خبر غدير را در اين وسعت منتشر سازد. حساس كردن مردم و همه مخبرين آن زمان با اعلان قبلى توقف در غدير از مكه، تقارن با سفر حج، جمع صد و بيست هزار مخاطب، شكل فراموش نشدنى منبر و خطابه، [[بیعت]] ۱۲۰۰۰۰ نفرى، مراسم سه روزه، همه اينها مجموعه مسائل غير عادى بود كه دست به دست هم داد و باعث انتشار سريع و وسيع خبر غدير شد. | با در نظر گرفتن امكانات محدود تبليغى آن زمان، فقط جمع بندى چند شرايط غير عادى توانست خبر غدير را در اين وسعت منتشر سازد. حساس كردن مردم و همه مخبرين آن زمان با اعلان قبلى توقف در غدير از مكه، تقارن با سفر حج، جمع صد و بيست هزار مخاطب، شكل فراموش نشدنى منبر و خطابه، [[بیعت]] ۱۲۰۰۰۰ نفرى، مراسم سه روزه، همه اينها مجموعه مسائل غير عادى بود كه دست به دست هم داد و باعث انتشار سريع و وسيع خبر غدير شد. | ||
در واقع اين شيوه ابداعى پيامبر صلى الله عليه و آله بود كه هيچ كس احتمال آن را هم نمى داد؛ و به همين خاطر منافقين فلج شدند و از هر اقدام مؤثرى بر ضد غدير عاجز ماندند. [[امام صادق علیه السلام]] دراين باره مى فرمايد: | در واقع اين شيوه ابداعى پيامبر صلى الله عليه و آله بود كه هيچ كس احتمال آن را هم نمى داد؛ و به همين خاطر منافقين فلج شدند و از هر اقدام مؤثرى بر ضد غدير عاجز ماندند. [[امام صادق علیه السلام]] دراين باره مى فرمايد: | ||
وقتى پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم على عليه السلام را منصوب كرد و فرمود: «مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِىٌّ مَولاهُ»، اين خبر در شهرها منتشر گرديد | وقتى پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم على عليه السلام را منصوب كرد و فرمود: «مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِىٌّ مَولاهُ»، اين خبر در شهرها منتشر گرديد. | ||
وقتى از پيامبر صلى الله عليه و آله پرسيدند: اين خبر از سوى شماست يا از سوى پروردگار است؟ فرمود: قسم به خدايى كه خدايى جز او نيست، اين مسئله از سوى خداست. | |||
رمز شهرت غدير را در نصب مقام [[خلافت]] طى يک مراسم غير عادى بايد جستجو كرد. بدين معنى كه قبل از غدير بارها مسئله جانشينى اميرالمؤمنين عليه السلام مطرح شده بود، اما آنچه در غدير خم اتفاق افتاد در [[تاریخ]] اسلام سابقه نداشت و خبرى بالاتر و | === ماجراى عجيب غدير، هم مشهور هم معروف<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۴۲.</ref> === | ||
رمز شهرت غدير را در نصب مقام [[خلافت]] طى يک مراسم غير عادى بايد جستجو كرد. بدين معنى كه قبل از غدير بارها مسئله جانشينى اميرالمؤمنين عليه السلام مطرح شده بود، اما آنچه در غدير خم اتفاق افتاد در [[تاریخ]] اسلام سابقه نداشت و خبرى بالاتر و مهم تر از آن اتفاق نيفتاده بود. | |||
دقيقاً به همين جهت، على رغم اينكه دشمنان غدير سعى در عادى و | دقيقاً به همين جهت، على رغم اينكه دشمنان غدير سعى در عادى و كوچک نشان دادن ماجرا داشته و دارند، اما اشتهار و نقل متواتر آن در منابع آنان و توسط راويان خودشان بهترين دليل بر غير قابل كنترل بودن معروفيت و شهرت و انتشار عمومى خبر آن است. | ||
استفاده از اين بُعد تبليغى غدير از شكننده ترين جهات آن، در مقابل دشمنانِ بى انصافى است كه علناً و جسورانه واضح ترين حقيقت هاى غدير را زير پا مى گذارند. | استفاده از اين بُعد تبليغى غدير از شكننده ترين جهات آن، در مقابل دشمنانِ بى انصافى است كه علناً و جسورانه واضح ترين حقيقت هاى غدير را زير پا مى گذارند. | ||
لذا [[امام کاظم علیه السلام|امام موسی بن جعفر علیه السلام]] را مى بينيم كه با اشاره به اشتهار [[حدیث غدیر]] آن را چنين نقل فرموده است: | |||
پيامبر صلى الله عليه و آله اميرالمؤمنين عليه السلام را در ماجراى معروف و مشهور روز غدير معرفى كرد و چنين فرمود: اى مردم، آيا من صاحب اختيارتر از شما نسبت به خودتان نيستم؟ | |||
گفتند: آرى يا رسول اللَّه. حضرت نگاهى به آسمان كرد و فرمود: «خدايا شاهد باش»؛ و اين كار را سه بار تكرار كرد. | |||
سپس فرمود: بدانيد كه هر كس من مولاى او و صاحب اختيارتر نسبت به او هستم اين على مولاى او و صاحب اختيار اوست. أللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ. | |||
=== غير عادى بودن غدير براى انبياء عليهم السلام === | |||
پيامبران الهى اخبار عالم را از منبع اصلى آن يعنى خزانه غيب الهى و وحى دريافت مى كنند. آنان وقتى دستور عيد گرفتن روز غديرى را كه هنوز نيامده از خدا مى شنوند، به خوبى متوجه غير عادى بودن آن مى شوند و عظمت فوق العاده آن را دريافت مى كنند. [[امام صادق علیه السلام]] در اين باره مى فرمايد: | پيامبران الهى اخبار عالم را از منبع اصلى آن يعنى خزانه غيب الهى و وحى دريافت مى كنند. آنان وقتى دستور عيد گرفتن روز غديرى را كه هنوز نيامده از خدا مى شنوند، به خوبى متوجه غير عادى بودن آن مى شوند و عظمت فوق العاده آن را دريافت مى كنند. [[امام صادق علیه السلام]] در اين باره مى فرمايد: | ||
شايد گمان كنى كه خداوند روزى با حرمتتر از روز غدير خلق كرده است! نه به خدا قسم، نه به خدا قسم، نه به خدا قسم!<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۵.</ref> | شايد گمان كنى كه خداوند روزى با حرمتتر از روز غدير خلق كرده است! نه به خدا قسم، نه به خدا قسم، نه به خدا قسم!<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۵.</ref> | ||
در اين باره مى بينيم پيامبر صلى الله عليه و آله به اميرالمؤمنين عليه السلام وصيت كرد كه اين روز را عيد بگيرد، و فرمود: انبياء هم چنين مى كردند و به جانشينان خود | در اين باره مى بينيم پيامبر صلى الله عليه و آله به اميرالمؤمنين عليه السلام وصيت كرد كه اين روز را عيد بگيرد، و فرمود: انبياء هم چنين مى كردند و به جانشينان خود وصیت مى كردند كه اين روز را عيد بگيرند.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۱.</ref> | ||
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: خداوند هيچ پيامبرى نفرستاده مگر آنكه اين روز را عيد گرفته و حرمت آن را نگه داشته است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۴.</ref> | امام صادق عليه السلام مى فرمايد: خداوند هيچ پيامبرى نفرستاده مگر آنكه اين روز را عيد گرفته و حرمت آن را نگه داشته است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۴.</ref> | ||
=== غير عادى بودن غدير در عالم خلقت<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۱ - ۲۲۴.</ref> === | |||
براى اينكه زمينيانِ منكرِ غدير را بر سر جايشان بنشانيم، چارهاى نيست جز آنكه به آنها بفهمانيم خبر غدير در آسمان ها مشهورتر و معروف تر و شناخته شده تر از اهل زمين است. | |||
آنان قدر غدير را بهتر از ما مىدانند و درک مى كنند كه در ميان اين همه وقايع عظيم و عجيب كه براى انبياء و اوصياء پيش آمده، غدير نزد خداوند حساب ديگرى دارد. | |||
آنها طوفان [[نوح علیه السلام]] و آتش [[ابراهیم علیه السلام]] و عصاى [[موسی علیه السلام]] و [[بعثت]] خاتم انبيا صلى الله عليه و آله را ديده اند؛ اما از تحولى كه در غدير براى همه كائنات و موجودات پيش آمده دريافته اند كه اين ماجرا با بقيه قابل مقايسه نيست! | |||
همان طور كه در روز غدير «ولايت» بر انسان ها عرضه شد، در عالم خلقت نيز بر ساير مخلوقات عرضه شد. [[امام رضا علیه السلام]] در حديثى به وقوع اين امور در روز غدير اشاره مى فرمايد<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۴.</ref>: | همان طور كه در روز غدير «ولايت» بر انسان ها عرضه شد، در عالم خلقت نيز بر ساير مخلوقات عرضه شد. [[امام رضا علیه السلام]] در حديثى به وقوع اين امور در روز غدير اشاره مى فرمايد<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۴.</ref>: | ||
۱. عرضه ولايت بر اهل آسمانها، و سبقت اهل | ۱. عرضه ولايت بر اهل آسمانها، و سبقت اهل آسمان هفتم در قبول آن، و تزيين آن به عرش الهى. | ||
۲. قبول اهل آسمان چهارم ولايت را پس از اهل آسمان هفتم، و تزيين آن به [[بیت المعمور]]. | ۲. قبول اهل آسمان چهارم ولايت را پس از اهل آسمان هفتم، و تزيين آن به [[بیت المعمور]]. | ||
| خط ۸۶: | خط ۹۲: | ||
۶. قبول [[کوفه]] ولايت را بعد از [[مدینه]]، و زينت آن به اميرالمؤمنين عليه السلام. | ۶. قبول [[کوفه]] ولايت را بعد از [[مدینه]]، و زينت آن به اميرالمؤمنين عليه السلام. | ||
۷. عرضه ولايت بر كوهها، و قبول سه كوه پيش از سايرين: [[عقیق]]، | ۷. عرضه ولايت بر كوهها، و قبول سه كوه پيش از سايرين: [[عقیق]]، فیروزه، [[یاقوت]]؛ و به همين جهت بر ساير جواهرات فضیلت دارند. | ||
۸. قبول معادن طلا و نقره ولايت را بعد از عقيق و فيروزه و ياقوت. | ۸. قبول معادن طلا و نقره ولايت را بعد از عقيق و فيروزه و ياقوت. | ||
۹. هر كدام از كوهها كه ولايت را قبول نكرد چيزى بر آن | ۹. هر كدام از كوهها كه ولايت را قبول نكرد چيزى بر آن نمى رويد. | ||
۱۰. عرضه ولايت بر [[آب]] ها، آنكه قبول كرد گوارا و آنكه قبول نكرد تلخ و شور شد. | ۱۰. عرضه ولايت بر [[آب]] ها، آنكه قبول كرد گوارا و آنكه قبول نكرد تلخ و شور شد. | ||
| خط ۹۶: | خط ۱۰۲: | ||
۱۱. عرضه ولايت بر نباتات، هر كدام قبول كرد شيرين و خوش طعم، و هر كدام قبول نكرد تلخ شد. | ۱۱. عرضه ولايت بر نباتات، هر كدام قبول كرد شيرين و خوش طعم، و هر كدام قبول نكرد تلخ شد. | ||
۱۲. عرضه ولايت بر پرندگان، هر كدام قبول كرد با صداى زيبا و | ۱۲. عرضه ولايت بر پرندگان، هر كدام قبول كرد با صداى زيبا و فصیح مى خواند، و هر كدام قبول نكرد اَلكَن است و صداى خوبى ندارد. | ||
=== غير عادى بودن غدير براى ملائكه === | |||
ملائكه در آسمان ها هيچ جشن سالانه اى جز غدير ندارند! يعنى عجيب ترين و غير عادى ترين واقعه اى كه براى يادبودش جشن مى گيرند عيد ولايت است. | ملائكه در آسمان ها هيچ جشن سالانه اى جز غدير ندارند! يعنى عجيب ترين و غير عادى ترين واقعه اى كه براى يادبودش جشن مى گيرند عيد ولايت است. | ||
[[امام رضا علیه السلام]] از اين مراسم ملائكه در آسمان ها خبر داده فرمود: | [[امام رضا علیه السلام]] از اين مراسم ملائكه در آسمان ها خبر داده فرمود: | ||
روز غدير روزى است كه خداوند به جبرئيل امر مى كند تا تختى از كرامت خود در مقابل [[بیت المعمور]] قرار دهد. سپس جبرئيل بر فراز آن قرار مى گيرد و ملائكه از همه آسمان ها جمع مى شوند و بر پيامبر صلى الله عليه و آله ثنا مى فرستند و براى شيعيان اميرالمؤمنين و ائمه عليهم السلام و محبين ايشان [[استغفار]] مى كنند.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۲.</ref> | روز غدير روزى است كه خداوند به جبرئيل امر مى كند تا تختى از كرامت خود در مقابل [[بیت المعمور]] قرار دهد. | ||
سپس جبرئيل بر فراز آن قرار مى گيرد و ملائكه از همه آسمان ها جمع مى شوند و بر پيامبر صلى الله عليه و آله ثنا مى فرستند و براى شيعيان اميرالمؤمنين و ائمه عليهم السلام و محبين ايشان [[استغفار]] مى كنند.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۲.</ref> | |||
همچنين [[امام صادق علیه السلام]] از اهداى هدايا توسط ملائكه در مراسم غدير خبر داده مى فرمايد: | همچنين [[امام صادق علیه السلام]] از اهداى هدايا توسط ملائكه در مراسم غدير خبر داده مى فرمايد: | ||
روز غدير نزد اهل آسمان مشهورتر از اهل زمين است. خداوند تعالى در بهشت قصرى خلق فرموده كه بناى آن خشتى از نقره و خشتى از طلاست | روز غدير نزد اهل آسمان مشهورتر از اهل زمين است. خداوند تعالى در بهشت قصرى خلق فرموده كه بناى آن خشتى از نقره و خشتى از طلاست. | ||
در آن قصر | در آن قصر صد هزار اتاق سرخ رنگ و صد هزار خيمه سبز رنگ وجود دارد و خاک آن از مشک و عنبر است. | ||
در آن قصر چهار نهر جارى است: نهرى از شراب و نهرى از آب و نهرى از شير و نهرى از عسل. | |||
در كناره هاى اين نهرها درختانى از انواع ميوه ها قرار دارد، و بر آن درختان طيورى هستند كه بدنه اى آنها از لؤلؤ و بال هايشان از ياقوت است و به انواع صداها مى خوانند. | |||
روز غدير كه فرا مى رسد اهل آسمان ها وارد اين قصر مى شوند و [[تهلیل|تسبیح]] و [[تهلیل|تقدیس]] و [[تهلیل]] مى گويند. آن پرندگان هم به پرواز در مى آيند و خود را به آب مى زنند، و سپس در آن مشک و عنبر مى غلطند. آنگاه كه ملائكه جمع شدند بار ديگر به پرواز در مى آيند و آن عطرها را بر آنان مى پاشند. | |||
ملائكه در روز غدير «نثار فاطمه عليها السلام»<ref>نثار فاطمه عليها السلام همان ميوه هاى درخت طوبى است كه در شب زفاف حضرت، به امر الهى از آن درخت در آسمان ها پخش شد و ملائكه آنها را به عنوان يادگار برداشتند. بحار الانوار: ج ۴۳ ص ۱۰۹.</ref> را به يكديگر [[هدیه]] مى دهند. | |||
وقتى آخرين ساعات روز غدير فرا مى رسد ندا مى آيد: به مراتب و درجات خود برگرديد كه به حرمت محمد و على عليهما السلام تا سال آينده در چنين روزى، از لغزش و خطر در امان خواهيد بود.<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۶۳. عوالم العلوم : ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۱.</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||