۲۱٬۹۷۲
ویرایش
اسناد خطبه خواندن پیامبر در غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== سند خطبه خواندن در غدير<ref>ناگفته هايى از اسناد خطبه غدير (موّحدى) : ص ۳۳ -۴۲ .</ref> == | == سند خطبه خواندن در غدير<ref>ناگفته هايى از اسناد خطبه غدير (موّحدى) : ص ۳۳ -۴۲ .</ref> == | ||
خطبه گویى يا همان [[خطبه غدیر|خطابه پيامبر گرامى اسلام]] صلى الله عليه و آله در روز غدير خم را بايد از مسلّمات دانست. اگر چه بسيارى از انديشمندان اهل تسنن تنها به نقل | خطبه گویى يا همان [[خطبه غدیر|خطابه پيامبر گرامى اسلام]] صلى الله عليه و آله در روز غدير خم را بايد از مسلّمات دانست. اگر چه بسيارى از انديشمندان [[اهل سنت|اهل تسنن]] تنها به نقل | ||
فرازهايى محدود از اين سخنرانى اکتفا كرده اند. | فرازهايى محدود از اين سخنرانى اکتفا كرده اند. | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
اما بى شک اصل موضوع خطبه گويى آن حضرت در آن روز قطعى است. | اما بى شک اصل موضوع خطبه گويى آن حضرت در آن روز قطعى است. | ||
ابو الحسين مسلم بن حجاج نيشابورى (م ۲۶۱ ق) در صحيح خود ضمن نقل روايتى از [[زید بن ارقم انصاری|زيد بن ارقم]]، سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله را با قيد «خطیباً» همراه كرده | ابو الحسين مسلم بن حجاج نيشابورى (م ۲۶۱ ق) در صحيح خود ضمن نقل روايتى از [[زید بن ارقم انصاری|زيد بن ارقم]]، سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله را با قيد «خطیباً» همراه كرده است.<ref>قام رسول اللَّه صلى الله عليه وآله يوماً فينا خطيباً... . صحيح مسلم: ح ۲۴۰۸، باب من فضائل على بن ابى طالب عليه السلام.</ref> | ||
است.<ref>قام رسول اللَّه صلى الله عليه وآله يوماً فينا خطيباً... . صحيح مسلم: ح ۲۴۰۸، باب من فضائل على بن ابى طالب عليه السلام.</ref> | |||
برخى ديگر از بزرگىِ اين سخنرانى ياد كرده اند و آن را با لفظ «عظيمة» مورد وصف قرار داده اند. | برخى ديگر از بزرگىِ اين سخنرانى ياد كرده اند و آن را با لفظ «عظيمة» مورد وصف قرار داده اند. | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۱: | ||
اجازة، بروايته عن شاذان بن جبرئيل القمى، عن جعفر بن محمد الدوريستى، عن ابيه، عن ابى جعفر محمد بن على بن بابويه القمى، قال: حدثنا ابى ]و[ محمد بن | اجازة، بروايته عن شاذان بن جبرئيل القمى، عن جعفر بن محمد الدوريستى، عن ابيه، عن ابى جعفر محمد بن على بن بابويه القمى، قال: حدثنا ابى ]و[ محمد بن | ||
الحسن رضى اللَّه عنهما، قالا: حدثنا سعد بن عبداللَّه، قال: حدثنا يعقوب بن يزيد، عن حمّاد بن عيسى، عن عمر بن اذينه، عن ابان بن ابى عياش، عن سليم بن قيس | الحسن رضى اللَّه عنهما، قالا: حدثنا سعد بن عبداللَّه، قال: حدثنا يعقوب بن يزيد، عن حمّاد بن عيسى، عن عمر بن اذينه، عن ابان بن ابى عياش، عن [[سلیم بن قیس هلالی (ابوصادق)|سليم بن قيس]] | ||
[[سلیم بن قیس هلالی (ابوصادق)|الهلالى]]، قال: | |||
رأيت علياً عليه السلام فى مسجد رسول اللَّه صلى الله عليه وآله فى خلافة عثمان و جماعة يتحدّثون و يتذاكرون العلم و الفقه ... . فينصبنى للناس بغدير خم. ثم خطب فقال: ... . ثم امر فنودى بالصلاة جامعة. | رأيت علياً عليه السلام فى مسجد رسول اللَّه صلى الله عليه وآله فى خلافة عثمان و جماعة يتحدّثون و يتذاكرون العلم و الفقه ... . فينصبنى للناس بغدير خم. ثم خطب فقال: ... . ثم امر فنودى بالصلاة جامعة. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۷: | ||
=== پنج: ضُميرة اسلمى === | === پنج: ضُميرة اسلمى === | ||
و عن ضمرة الاسلمى رضى اللَّه عنه، قال: لمّا انصرف رسول اللَّه صلى الله عليه و آله من حجة الوداع، امر بشجرات فقممن بوادى خمّ. و هجر فخطب الناس فقال: اما بعد ايها الناس، فانى مقبوض، اوشك اُدعا فاُجيب. فما انتم قائلون؟ | و عن [[ضمرة بن ربیعۀ قرشی|ضمرة الاسلمى]] رضى اللَّه عنه، قال: لمّا انصرف رسول اللَّه صلى الله عليه و آله من حجة الوداع، امر بشجرات فقممن بوادى خمّ. و هجر فخطب الناس فقال: اما بعد ايها الناس، فانى مقبوض، اوشك اُدعا فاُجيب. فما انتم قائلون؟ | ||
قالوا: نشهد انك بلّغت و نصحت و ادّيت. قال: ... <ref>جواهر العقدين (سمهودى) : ج ۲ ص ۸۳.</ref> | قالوا: نشهد انك بلّغت و نصحت و ادّيت. قال: ... <ref>جواهر العقدين (سمهودى) : ج ۲ ص ۸۳.</ref> | ||
=== شش: سعد بن ابی وقّاص === | === شش: سعد بن ابی وقّاص === | ||
اخبرنا هلال بن بشير البصرى، قال: حدثنا محمد بن خالد، قال: حدثنى موسى بن يعقوب، قال: حدثنا مهاجر بن سمار بن سلمة، عن عائشة بنت سعد، قالت: | اخبرنا [[هلال بن بشر بصری(ابوالحسن)|هلال بن بشير]] البصرى، قال: حدثنا محمد بن خالد، قال: حدثنى موسى بن يعقوب، قال: حدثنا مهاجر بن سمار بن سلمة، عن عائشة بنت سعد، قالت: | ||
سمعت ابى يقول: سمعت رسول اللَّه صلى الله عليه و آله يوم الجحفة؛ فأخذ بيد على عليه السلام، فخطب فحمد اللَّه و اثنى عليه، ثم قال: ايها الناس، انى وليكم. قالوا: صدقت يا رسول اللَّه. ثم اخذ بيد على عليه السلام فرفعها فقال: هذا وليّى و يؤدّى عنّى دينى، و انا موالى من والاه، و معادى من عاداه.<ref>خصائص اميرالمؤمنين عليه السلام (نسائى) : ص ۴۸، و بسيارى از منابع ديگر.</ref> | سمعت ابى يقول: سمعت رسول اللَّه صلى الله عليه و آله يوم الجحفة؛ فأخذ بيد على عليه السلام، فخطب فحمد اللَّه و اثنى عليه، ثم قال: ايها الناس، انى وليكم. قالوا: صدقت يا رسول اللَّه. ثم اخذ بيد على عليه السلام فرفعها فقال: هذا وليّى و يؤدّى عنّى دينى، و انا موالى من والاه، و معادى من عاداه.<ref>خصائص اميرالمؤمنين عليه السلام (نسائى) : ص ۴۸، و بسيارى از منابع ديگر.</ref> | ||
=== هفت: ابوجنيدة بن جندع<ref>ابوحنيدة بن جندع، و هو ابن عمرو بن مازن المازنى. قدم على النبى صلى الله عليه و آله يوم حنين. معرفة الصحابة (ابن نعيم) : مدخل ابوجنيده بن جندع.</ref>=== | === هفت: ابوجنيدة بن جندع<ref>ابوحنيدة بن جندع، و هو ابن عمرو بن مازن المازنى. قدم على النبى صلى الله عليه و آله يوم حنين. معرفة الصحابة (ابن نعيم) : مدخل ابوجنيده بن جندع.</ref>=== | ||
روى ابو احمد العسكرى باسناده، عن عمارة بن يزيد، عن عبداللَّه بن العلاء، عن الزهرى، قال: سمعت سعيد بن جناب يحدث عن ابى عنفوانه المازنى، قال: سمعت | روى ابو احمد العسكرى باسناده، عن عمارة بن يزيد، عن عبداللَّه بن العلاء، عن الزهرى، قال: سمعت سعيد بن جناب يحدث عن ابى عنفوانه المازنى، قال: | ||
سمعت ابا جنيده جندع بن عمرو بن مازن، قال: سمعت النبى صلى الله عليه و آله يقول: | |||
من كذب على متعمداً فليتبوّأ مقعده من النار. و سمعته و الا صمتا يقول: | |||
و قد انصرف من حجة الوداع. فلما نزل غدير خم، قام فى الناس خطيباً و اخذ بيد على عليه السلام و قال: من كنت وليه فهذا وليه. اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه.<ref>اسد الغابة (ابن اثير) : ج ۱ ص ۳۰۸.</ref> | |||
=== هشت: ابوهريره === | === هشت: ابوهريره === | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۹: | ||
=== نه: زيد بن ارقم === | === نه: زيد بن ارقم === | ||
حدثنا الحسن بن على العمرى: ثنا على بن ابراهيم الباهلى: ثنا ابو الجواب: ثنا سليمان بن قرم، عن هارون بن سعد، عن ثوير بن ابى فاخته، عن زيد بن ارقم، قال: خطبنا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله يوم الغدير فقال: الست اولى بالمؤمنين من انفسهم؟ قالوا: بلى. فأخذ بيد على عليه السلام فقال: من كنت مولاه فعلى عليه السلام مولاه. اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه.<ref>المعجم الكبير (طبرانى) : ج ۵ ص ۱۹۴.</ref> | حدثنا الحسن بن على العمرى: ثنا على بن ابراهيم الباهلى: ثنا ابو الجواب: ثنا سليمان بن قرم، عن هارون بن سعد، عن ثوير بن ابى فاخته، عن زيد بن ارقم، قال: خطبنا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله يوم الغدير فقال: | ||
الست اولى بالمؤمنين من انفسهم؟ قالوا: بلى. فأخذ بيد على عليه السلام فقال: من كنت مولاه فعلى عليه السلام مولاه. اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه.<ref>المعجم الكبير (طبرانى) : ج ۵ ص ۱۹۴.</ref> | |||
=== ده: براء بن عازب === | === ده: براء بن عازب === | ||
اخرج المير سيد على الهمدانى، عن البراء بن عازب فى قوله تعالى: «يا ايها الرسول بلّغ ما انزل اليك من | اخرج المير سيد على الهمدانى، عن البراء بن عازب فى قوله تعالى: «يا ايها الرسول بلّغ ما انزل اليك من ربک» ، اى بلّغ من فضائل على عليه السلام. نزلت فى غدير خم. فخطب رسول اللَّه صلى الله عليه و آله، قال: | ||
من كنت مولاه فهذا على عليه السلام مولاه. فقال عمر: بخّ بخّ لک يا على. اصبحت مولاى و مولى كل مؤمن و مؤمنة. رواه ابونعيم، و ذكره الثعالبى فى كتابه.<ref>من حياة الخليفة عمر بن الخطاب (بكرى) : ص ۳۲۲.</ref> | |||
علاوه بر اين ده صحابى كه با الفاظى چون «خطب» ، «يخطب» ، «خطبنا» ، و «خطيباً» به خطبه خواندن پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله اشاره نموده اند، | علاوه بر اين ده صحابى كه با الفاظى چون «خطب» ، «يخطب» ، «خطبنا» ، و «خطيباً» به خطبه خواندن پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله اشاره نموده اند، | ||
| خط ۸۴: | خط ۹۲: | ||
حذيفة بن اسيد غفارى - كه از بزرگان اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله است - متن خطبه كوتاه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در روز غدير را نقل كرده | حذيفة بن اسيد غفارى - كه از بزرگان اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله است - متن خطبه كوتاه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در روز غدير را نقل كرده | ||
است. ابوالقاسم طبرانى در «المعجم الكبير»با سند صحيح از حذيفة بن اسيد متن اين خطبه را ذكر كرده است.<ref>المعجم الكبير(طبرانى) : ج ۳ ص ۱۸۰.</ref> | است. | ||
ابوالقاسم طبرانى در «المعجم الكبير»با سند صحيح از حذيفة بن اسيد متن اين خطبه را ذكر كرده است.<ref>المعجم الكبير(طبرانى) : ج ۳ ص ۱۸۰.</ref> | |||
همچنين دو تن از تابعان به نام هاى سعيد بن ذى حُدّان و عمرو ذو مُرّ همدانى، بدون آن كه كلام خود را از يكى از صحابه نقل كنند به خطبه گويى پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم تصريح كرده اند.<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۶۸ ، و مواردى ديگر.</ref> | همچنين دو تن از تابعان به نام هاى سعيد بن ذى حُدّان و عمرو ذو مُرّ همدانى، بدون آن كه كلام خود را از يكى از صحابه نقل كنند به خطبه گويى پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم تصريح كرده اند.<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۶۸ ، و مواردى ديگر.</ref> | ||
ابوالطفيل عامر بن واثله نيز - كه از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله به شمار مى آيد - به نقل از حذيفة بن اسيد غفارى ديگر صحابى پيامبر صلى الله عليه و آله، به | [[ابوالطفیل|ابوالطفيل عامر بن واثله]] نيز - كه از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله به شمار مى آيد - به نقل از [[حذیفة بن اسید غفاری (ابو سَریحه)|حذيفة]] بن اسيد غفارى ديگر صحابى پيامبر صلى الله عليه و آله، به | ||
نقل اين خطبه اهتمام داشته است. | نقل اين خطبه اهتمام داشته است. | ||
نبّأنا الحسن بن محمد الشافعى، عن احمد بن محمد الاصبهانى، قال: انبأنا ابو على احمد بن محمد البردانى قراءة عليه، قال: انبأنا ابوطالب محمد بن على بن الفتح،حدثنا ابوالحسن على بن ابراهيم الحربى المعروف بابن الحرار فى الحربية املاء من حفظه و لم يكن عنده غير هذا الحديث، قال: حدثنا ابوبكر الشافعى: حدثنا اسحاق الحربى، حدثنا ابو نعيم، عن مطر، عن ابى الطفيل، قال: خطب على بن ابى طالب عليه السلام برحبة مالک بن طوق فقال: معاشر الناس، اشهد اللَّه كل امرء سمع رسول اللَّه صلى الله عليه و آله ما فعل فى غدير خم الا قام فشهد. فقام اثنا عشر من اهل بدر من نقباء الانصار فقالوا: خطبنا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله ثم قال: | او هم چنين به هنگام گزارش جريان مناشده حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در [[رحبه کوفه|رَحبَه]]، تصريح مى كند كه دوازده تن از نقباى انصار كه در [[بدر (جنگ)|جنگ بدر]] شركت كرده بودند، ضمن شهادت به عبارت «من كنت مولاه فهذا على عليه السلام مولاه» به خطبه خواندن پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير اعتراف كرده اند: | ||
نبّأنا الحسن بن محمد الشافعى، عن احمد بن محمد الاصبهانى، قال: انبأنا ابو على احمد بن محمد البردانى قراءة عليه، قال: انبأنا ابوطالب محمد بن على بن الفتح،حدثنا ابوالحسن على بن ابراهيم الحربى المعروف بابن الحرار فى الحربية املاء من حفظه و لم يكن عنده غير هذا الحديث، قال: حدثنا ابوبكر الشافعى: حدثنا اسحاق الحربى، حدثنا ابو نعيم، عن مطر، عن ابى الطفيل، قال: | |||
خطب على بن ابى طالب عليه السلام برحبة مالک بن طوق فقال: معاشر الناس، اشهد اللَّه كل امرء سمع رسول اللَّه صلى الله عليه و آله ما فعل فى غدير خم الا قام فشهد. فقام اثنا عشر من اهل بدر من نقباء الانصار فقالوا: خطبنا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله ثم قال: | |||
الست اولى بكم من انفسكم؟ قالوا: بلى يا رسول اللَّه. قال: فمن كنت مولاه فهذا على عليه السلام مولاه. اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه.<ref>ذيل تاريخ البغداد(ابن النجار) : ج ۳ ص ۱۰.</ref> | الست اولى بكم من انفسكم؟ قالوا: بلى يا رسول اللَّه. قال: فمن كنت مولاه فهذا على عليه السلام مولاه. اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه.<ref>ذيل تاريخ البغداد(ابن النجار) : ج ۳ ص ۱۰.</ref> | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۱۴: | ||
اضافه بر آن چه گفته شد، انديشمندان فراوانى از اهل تسنن شخصاً - و نه به هنگام نقل يك روايت يا برداشت از اثرى ديگر - به خطبه خواندن آن حضرت در روز غدير | اضافه بر آن چه گفته شد، انديشمندان فراوانى از اهل تسنن شخصاً - و نه به هنگام نقل يك روايت يا برداشت از اثرى ديگر - به خطبه خواندن آن حضرت در روز غدير | ||
خم اشاره نموده اند. همان طور كه گفته شد، مؤلف «نور الامير» نام ده تن از انديشمندان اهل تسنن را ذكر مى كند كه به امر خطبه خواندن پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم تأكيد ورزيده اند. وى به ترتيب از ابن كثير، حلبى، جزرى، يعقوبى، حموى، ابندُريد، زَمخشرى، ثعالبى، غزّالى و بدخشانى ياد مى كند. | خم اشاره نموده اند. | ||
همان طور كه گفته شد، مؤلف «نور الامير» نام ده تن از انديشمندان اهل تسنن را ذكر مى كند كه به امر خطبه خواندن پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم تأكيد ورزيده اند. وى به ترتيب از ابن كثير، حلبى، جزرى، يعقوبى، حموى، ابندُريد، زَمخشرى، ثعالبى، غزّالى و بدخشانى ياد مى كند. | |||
پژوهش گران مى توانند جهت دريافت متن و آدرس آن به منبع رجوع كنند.<ref>نور الامير (تقدمى): ص ۱۸ - ۲۰.</ref> | پژوهش گران مى توانند جهت دريافت متن و آدرس آن به منبع رجوع كنند.<ref>نور الامير (تقدمى): ص ۱۸ - ۲۰.</ref> | ||