۲۱٬۹۷۲
ویرایش
آیه ۱۸۸ اعراف و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== «قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِى نَفْعاً وَ لا ضَرّاً إِلاّ ما شاءَ اللَّه وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ...»<ref>اعراف / ۱۸۸. غدير در قرآن: ج ۲ ص ۱۷۵-۱۸۰.</ref> == | == «قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِى نَفْعاً وَ لا ضَرّاً إِلاّ ما شاءَ اللَّه وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ...»<ref>اعراف / ۱۸۸. غدير در قرآن: ج ۲ ص ۱۷۵-۱۸۰.</ref> == | ||
با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم براى بيان بيشتر شئون امامت و خلافتِ الهى در برابر رياست هاى شيطانىِ سقيفه به صورت استشهاد و اشاره و اقتباس در غدير ديده مى شود، كه به صورت تفسيرگونه اى در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله تركيب شده و آيه مستقلاً ذكر نشده است. | با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم براى بيان بيشتر شئون [[امامت]] و خلافتِ الهى در برابر رياست هاى شيطانىِ سقيفه به صورت استشهاد و اشاره و [[اقتباس]] در غدير ديده مى شود، كه به صورت تفسيرگونه اى در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله تركيب شده و آيه مستقلاً ذكر نشده است. | ||
اين موارد ۶ آيه است كه يكى از اين آيات آيه ۱۸۸ سوره اعراف است: | اين موارد ۶ آيه است كه يكى از اين آيات آيه ۱۸۸ سوره اعراف است: | ||
«قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِى نَفْعاً وَ لا ضَرّاً إِلاّ ما شاءَ اللَّه وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَ ما مَسَّنِىَ السُّوءُ، إِنْ أَنَا إِلاّ نَذِيرٌ وَ بَشِيرٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ» : | «قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِى نَفْعاً وَ لا ضَرّاً إِلاّ ما شاءَ اللَّه وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَ ما مَسَّنِىَ السُّوءُ، إِنْ أَنَا إِلاّ نَذِيرٌ وَ بَشِيرٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ»: | ||
«بگو براى خود مالک منفعت و ضررى نيستم مگر آنچه خدا بخواهد، و اگر غيب مى دانستم خير بسيارى انجام مى دادم و بدى به من نمى رسيد. من نيستم جز ترساننده و بشارت دهنده براى قومى كه ايمان مى آورند» . | «بگو براى خود مالک منفعت و ضررى نيستم مگر آنچه خدا بخواهد، و اگر غيب مى دانستم خير بسيارى انجام مى دادم و بدى به من نمى رسيد. | ||
من نيستم جز ترساننده و بشارت دهنده براى قومى كه ايمان مى آورند». | |||
اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است: | اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است: | ||
=== | === متن خطبه غدير === | ||
مَعاشِرَ النّاسِ، الا وَ انّى انَا النّذيرُ وَ عَلِىٌّ الْبَشيرُ: | مَعاشِرَ النّاسِ، الا وَ انّى انَا النّذيرُ وَ عَلِىٌّ الْبَشيرُ: | ||
اى مردم، بدانيد كه من ترساننده ام و على بشارت دهنده است.<ref>اسرار غدير: ص ۱۵۳ بخش ۷. </ref> | اى مردم، بدانيد كه من ترساننده ام و على بشارت دهنده است.<ref>اسرار غدير: ص ۱۵۳ بخش ۷. </ref> | ||
=== | === موقعيت تاريخى === | ||
در مرحله اى قبل از بيان جلوه هاى حضرت بقية اللَّه الاعظم ارواحنا فداه، جملات خطابه غدير خصايصى از نبوت محمدى و امامت علوى را مطرح مى كند كه به اعلى درجه در خاتم امامت به ظهور خواهد پيوست. از جمله مسئله انذار و بشارت است كه حضرت با اقتباس از قرآن اين دو كلمه را به همان ترتيب قرآنى در كلام خود تركيب فرموده است. | در مرحله اى قبل از بيان جلوه هاى حضرت بقية اللَّه الاعظم ارواحنا فداه، جملات خطابه غدير خصايصى از نبوت محمدى و امامت علوى را مطرح مى كند كه به اعلى درجه در خاتم امامت به ظهور خواهد پيوست. | ||
از جمله مسئله انذار و بشارت است كه حضرت با اقتباس از قرآن اين دو كلمه را به همان ترتيب قرآنى در كلام خود تركيب فرموده است. | |||
=== موقعيت قرآنى === | |||
دو كلمه «نذير» و «بشير» در قرآن در پنج مورد به كار رفته و چهار مورد با كلمه «منذر» و «مبشِّر» است. | |||
در همه موارد اين دو صفت براى پيامبر صلى الله عليه و آله ذكر شده و در آيه ۴ سوره «فصلت» توصيفى براى قرآن است. آيه اى كه براى عنوان اين قسمت انتخاب شد از نظر جمله بندى نزديک ترين آيه به جمله استفاده شده در خطابه غدير است. | |||
به طور كلى در همه مواردِ اين عبارات در قرآن، تأكيد بر اين است كه فرستادگان خداوند پيام آور ترس از عذاب الهى و بشارت به بهشت جاودانند، و وظيفه آنان آگاه نمودن مردم به اين دو مهم حياتى بشر است كه دانستن آن به قيمت دنيا و آخرتش تمام مى شود. | به طور كلى در همه مواردِ اين عبارات در قرآن، تأكيد بر اين است كه فرستادگان خداوند پيام آور ترس از عذاب الهى و بشارت به بهشت جاودانند، و وظيفه آنان آگاه نمودن مردم به اين دو مهم حياتى بشر است كه دانستن آن به قيمت دنيا و آخرتش تمام مى شود. | ||
=== | === تحليل اعتقادى === | ||
آنچه در تفسير قرآنى غدير چشمگير است تقسيم اين دو مأموريت الهى بين پيامبر و اميرالمؤمنين عليهما السلام است، در حالى كه در قرآن هر دو منصب به پيامبر صلى الله عليه و آله نسبت داده شده است. | آنچه در تفسير قرآنى غدير چشمگير است تقسيم اين دو مأموريت الهى بين پيامبر و اميرالمؤمنين عليهما السلام است، در حالى كه در قرآن هر دو منصب به پيامبر صلى الله عليه و آله نسبت داده شده است. | ||
مطالعه كيفيت تبليغ آن حضرت در طول ۲۳ سال به وضوح نشان مى دهد كه شيوه انذار و بشارت همواره به صورتى مركب در برنامه حضرت حضور داشته و اين مهم چه در تلاوت آيات قرآن بر مردم و چه در فرمايشات خود آن حضرت مشهود است. بنابراين دقتى افزون لازم است كه سرّ تفكيك اين دو منصب در خطبه غدير را روشن سازد. | مطالعه كيفيت تبليغ آن حضرت در طول ۲۳ سال به وضوح نشان مى دهد كه شيوه انذار و بشارت همواره به صورتى مركب در برنامه حضرت حضور داشته و اين مهم چه در تلاوت آيات قرآن بر مردم و چه در فرمايشات خود آن حضرت مشهود است. | ||
بنابراين دقتى افزون لازم است كه سرّ تفكيك اين دو منصب در خطبه غدير را روشن سازد. | |||
براى به دست آوردن اين سرّ بزرگ لازم است دو جهتِ جداگانه بررسى شود: | براى به دست آوردن اين سرّ بزرگ لازم است دو جهتِ جداگانه بررسى شود: | ||
يكى اينكه با اين صراحت قرآن كه پيامبر صلى الله عليه و آله هم بشير و هم نذير است، چگونه مى توان عبارت خطبه غدير را كه مى گويد: «بشير على بن ابى طالب عليه السلام است» با آن منطبق ساخت. | يكى اينكه با اين صراحت قرآن كه پيامبر صلى الله عليه و آله هم بشير و هم نذير است، چگونه مى توان عبارت خطبه غدير را كه مى گويد: | ||
«بشير على بن ابى طالب عليه السلام است» با آن منطبق ساخت. | |||
ديگر اينكه با مطالعه كيفيت تبليغى على عليه السلام در بشارت و انذار، چگونه مى توانيم اين تفكيک را به اثبات برسانيم. | ديگر اينكه با مطالعه كيفيت تبليغى على عليه السلام در بشارت و انذار، چگونه مى توانيم اين تفكيک را به اثبات برسانيم. | ||
==== الف) على عليه السلام چگونه بشير است؟ ==== | ==== الف) على عليه السلام چگونه بشير است؟ ==== | ||
در پاسخ به سؤال اول اين نكته درخور توجه است كه وقتى پيامبر عظيم الشأن صلى الله عليه و آله درباره مقام خود از | در پاسخ به سؤال اول اين نكته درخور توجه است كه وقتى پيامبر عظيم الشأن صلى الله عليه و آله درباره مقام خود از يک سو و در بيان آياتى كه خود از طرف پروردگار آورده از سوى ديگر سخن مى گويد و چنين خطابه اى را در برابر آن جمعيت عظيم و براى ابديتِ بشر ادا مى كند، واضح است كه توجه به اين دو گونگى بين كلام خود و آيه قرآن دارد و در گفتن آن تعمّد دارد، و دقيقاً اهرم سخن را بر همان چيزى كه براى ما سؤال انگيز شده قرار مى دهد تا ما را متوجه مطلبى مهم كند. | ||
نكته ديگرى كه در پاسخ به سؤال اول نبايد فراموش شود وقايع ناگوار و شكننده اى است كه بعد از پيامبر صلى الله عليه و آله اتفاق افتاده و على عليه السلام را خانه نشين كرده و ما را به دنبال بشير بودن على عليه السلام به جستجو وا مى دارد. | نكته ديگرى كه در پاسخ به سؤال اول نبايد فراموش شود وقايع ناگوار و شكننده اى است كه بعد از پيامبر صلى الله عليه و آله اتفاق افتاده و على عليه السلام را خانه نشين كرده و ما را به دنبال بشير بودن على عليه السلام به جستجو وا مى دارد. | ||
آنچه پس از شهادت پيامبر صلى الله عليه و آله به وقوع پيوست، انحراف از برنامه حساب شده الهى بود كه بر پايه «امامت ادامه نبوت» استوار بود. خطى كه آغاز آن نبوت حضرت آدم عليه السلام بود، و با استمرار شش هزار ساله بين انبياء و اوصيائشان عليهم السلام به حضرت محمد صلى الله عليه و آله و اوصيائش عليهم السلام رسيده بود، و ختم آن آخرين روز دنيا با حضور حضرت مهدى عليه السلام بايد مى بود. | آنچه پس از شهادت پيامبر صلى الله عليه و آله به وقوع پيوست، انحراف از برنامه حساب شده الهى بود كه بر پايه «امامت ادامه نبوت» استوار بود. | ||
خطى كه آغاز آن نبوت حضرت آدم عليه السلام بود، و با استمرار شش هزار ساله بين انبياء و اوصيائشان عليهم السلام به حضرت محمد صلى الله عليه و آله و اوصيائش عليهم السلام رسيده بود، و ختم آن آخرين روز دنيا با حضور حضرت مهدى عليه السلام بايد مى بود. | |||
چنين دريافتى از مسئله نبوت و امامت تحت عنوان «رسالت» قابل جمع است و معناى آن ابلاغ دستورات الهى به مردم است كه به اقتضاءات مختلف گاهى بر عهده نبى و گاهى بر عهده وصى است؛ و اينجاست كه «امام» بعد از پيامبر صلى الله عليه و آله «بشير» است همچون خود او، آن هم بشارتى عظيم به سعادتى ابدى. | چنين دريافتى از مسئله نبوت و امامت تحت عنوان «رسالت» قابل جمع است و معناى آن ابلاغ دستورات الهى به مردم است كه به اقتضاءات مختلف گاهى بر عهده نبى و گاهى بر عهده وصى است؛ و اينجاست كه «امام» بعد از پيامبر صلى الله عليه و آله «بشير» است همچون خود او، آن هم بشارتى عظيم به سعادتى ابدى. | ||
| خط ۴۵: | خط ۵۷: | ||
سقيفه نظام الهى بشريت را به ناكجا آباد كشاند تا آنجا كه خود هم در تحليل آن متحير ماند. او خلافت را سلطنت دانست، جمع اموال مردم براى خود دانست، در جا زدن مردم در جهل و بازگشت به جاهليت دانست، مخالفت صريح با قول و عمل پيامبر صلى الله عليه و آله دانست، اهانت و جسارت علنى به ساحت قدس پيامبر صلى الله عليه و آله و يادگارانش دانست، زير پاگذاشتن نصّ قرآن دانست. | سقيفه نظام الهى بشريت را به ناكجا آباد كشاند تا آنجا كه خود هم در تحليل آن متحير ماند. او خلافت را سلطنت دانست، جمع اموال مردم براى خود دانست، در جا زدن مردم در جهل و بازگشت به جاهليت دانست، مخالفت صريح با قول و عمل پيامبر صلى الله عليه و آله دانست، اهانت و جسارت علنى به ساحت قدس پيامبر صلى الله عليه و آله و يادگارانش دانست، زير پاگذاشتن نصّ قرآن دانست. | ||
پيداست در چنين فرهنگى پرونده ابلاغ دستورات الهى با رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله بسته مى شود و مردم از داشتن هرگونه نذير و بشيرى قطع اميد مى كنند و در واقع راه خدا را در | پيداست در چنين فرهنگى پرونده ابلاغ دستورات الهى با رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله بسته مى شود و مردم از داشتن هرگونه نذير و بشيرى قطع اميد مى كنند و در واقع راه خدا را در بن بست مى بينند. | ||
غدير اما برنامه اصيل الهى براى مردم جهان است. در اين فرهنگ تبليغ و مبلّغ الهى هميشه و به گونه هايى كه خدا بخواهد حاضر است. | |||
گاهى منذر است و گاهى مُبشّر! او مأمور خداست كه افتخارش به رساندن امر الهى است؛ او سلطان مستبدّ متكبر نيست كه همچون سقيفه سخن باطل خويش را تا آنجا كه قدرت دارد پيش ببرد حتى اگر آتش بپا كند كه اهل خانه وحى بسوزند!! | |||
او مسئول اموال مردم است كه عدالت الهى را بر آن جارى كند؛ و آن قدر در اموال مردم بى محابا عمل | او مسئول اموال مردم است كه عدالت الهى را بر آن جارى كند؛ و آن قدر در اموال مردم بى محابا عمل نمى كند كه همچون سقيفه ديوان عطايا درست كند و بيت المال مسلمين را بين مردم طبقه بندى كند و به همه يكسان ندهد!<ref>بحار الانوار: ج ۳۱ ص ۴۶،۴۵.</ref> | ||
او به اموال مردم احترام مى گذارد و آن دست درازى را ندارد كه همچون سقيفه دست بر فدک بيندازد و در يك چشم بر هم زدن نمايندگان حضرت زهرا عليها السلام را از آن بيرون كند و آن باغ هاى سبز را با خون بيالايد!<ref>بحار الانوار: ج ۲۹ ص ۱۰۵-۴۱۵.</ref> | او به اموال مردم احترام مى گذارد و آن دست درازى را ندارد كه همچون سقيفه دست بر فدک بيندازد و در يك چشم بر هم زدن نمايندگان حضرت زهرا عليها السلام را از آن بيرون كند و آن باغ هاى سبز را با خون بيالايد!<ref>بحار الانوار: ج ۲۹ ص ۱۰۵-۴۱۵.</ref> | ||