آيه ۸ طلاق و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

==آيه «وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّها وَ رُسُلِهِ فَحاسَبْناها حِساباً شَدِيداً وَ عَذَّبْناها عَذاباً نُكْراً»<ref>طلاق /  ۸ . غدير در قرآن: ج ۲ ص ۳۳۹ - ۳۴۴.</ref>==

«فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِى وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكافِرِينَ»<ref>بقره /  ۲۴.</ref>:

اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است:

مَعاشِرَ النّاسِ، انَّهُ امامٌ مِنَ اللَّه (خ ل: انَّهُ امامُكُمْ بِامْرِ اللَّه) ، وَ لَنْ يَتُوبَ اللَّه عَلى احَدٍ انْكَرَ وِلايَتَهُ وَ لَنْ يَغْفِرَ لَهُ، حَتْماً عَلَى اللَّه انْ يَفْعَلَ ذلِكَ بِمَنْ خالَفَ امْرَهُ وَ انْ يُعَذِّبَهُ عَذاباً نُكْراً ابَدَ الْآبادِ وَ دَهْرَ الدُّهُورِ. فَاحْذَرُوا انْ تُخالِفُوهُ فَتَصْلُوا ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكافِرِينَ:

اى مردم، او از طرف خدا امام است (خ ل: او به امر خدا امام شماست) ، و هر كس ولايت او را انكار كند خداوند هرگز توبه ‏اش را نمى‏ پذيرد و او را نمى ‏بخشد. حتمى است بر خداوند كه با كسى كه با او مخالفت نمايد چنين كند و او را به عذابى شديد تا ابديت و تا آخر روزگار معذّب نمايد. پس بپرهيزيد از اينكه با او مخالفت كنيد و گرفتار آتشى شويد كه هيزم آن مردم و سنگ‏ ها هستند و براى كافران آماده شده است. <ref>اسرار غدير: ص ۱۴۲ بخش ۳، و پاورقى ۵ از نسخه «ب» .</ref>

در اوايل خطابه غدير قبل از آنكه پيامبرصلى الله عليه وآله اميرالمؤمنين ‏عليه السلام را بر سر دست بلند كند، براى ورود به مطلب اصلى درباره شئون و مقامات امام بعد از خود مطالبى بيان فرمود.

پيامبرصلى الله عليه وآله اين مطلب را با تضمين قسمت آخر آيه ۸ سوره طلاق و بخش دوم آيه ۲۴ سوره بقره در كلام خود، با تغيير مختصرى آورده است. در آيه سوره طلاق كلمه «عَذَّبْناها» را به «انْ يُعَذِّبَهُ» تغيير داده و در آيه سوره بقره كلمه «نار» را كه در آيه با «الف و لام» و «التى» است به صورت نكره و بدون موصول آورده است. بنابراين، جمله «النَّارَ الَّتِى وَقُودُهَا...» را به صورت «ناراً وَقُودُها...» فرموده است.

در قرآن آيه سوره طلاق درباره امت ‏هايى است كه سركشى از امر پروردگار و رسولانش را از حد گذراندند و خداوند با آنان برخورد بسيار شديدى نمود و كيفر سختى در دنيا و آخرت برايشان در نظر گرفت. اما مضمون آيه سوره بقره، در موارد ديگرى از قرآن هم آمده ولى تنها موردى كه متن خطبه به آن نزديک‏ تر است آيه سوره بقره است.

اين آيه درباره كسانى است كه در آنچه بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شده شک دارند. خداوند از آنان مى‏خواهد كه با كمک شريكان خود سوره‏ اى نظير سوره‏ هاى قرآن بياورند، و سپس به اين آيه مى‏ رسد كه هرگز نمى توانيد، و اگر نتوانستيد بترسيد از آتشى كه براى كافران آماده شده و در آن انسان ‏ها و سنگ ‏ها به جاى هيزم سوزانده مى‏ شوند.

آنچه از عبارات شديد اين جمله به ضميمه آوردن آيه در پايان اين فراز از خطبه مى‏ آموزيم، كفرِ منكرين ولايت و امامت على‏ عليه السلام و سركش بودن آنان از اوامر الهى به حكم قرآن است.

با اين تأكيدات جزاى آنان را در دو جهت ذكر كرده است:

لَنْ يَتُوبَ اللَّه عَلى احَدٍ انْكَرَ وِلايَتَهُ وَ لَنْ يَغْفِرَ لَهُ: خدا هرگز توبه كسى كه ولايت او را انكار كند نمى ‏پذيرد و هرگز او را نمى‏ آمرزد.

وَ انْ يُعَذِّبَهُ عَذاباً نُكْراً ابَدَ الْآبادِ وَ دَهْرَ الدُّهُورِ: بر خداست كه منكرين ولايت را عذاب شديدى تا ابديت بى ‏انتها و تا آخر روزگاران نمايد.

فَتَصْلُوا ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكافِرِينَ: در اثر مخالفت با على گرفتار آتشى شويد كه هيزم آن مردم و سنگ ‏ها هستند و براى كافران آماده شده است.

نقاط حساس اين فراز از خطابه غدير در سه جهت خلاصه مى‏شود:

مخالفت با على‏ عليه السلام و انكار ولايت او بازى با آتش جهنم است، و كسى نبايد از كنار اين پايه بزرگ عقيده با بى ‏توجهى عبور كند، و محبت و ولايت آن حضرت را از مستحبات فكرى خويش به حساب آورد.

ولايت مطلقه امامان معصوم ‏عليهم السلام كه از اصول دين است، بايد در اعتقاد يک مسلمان با تمام جوانب آن روشن باشد و پاسخ ‏هاى شفافى براى قبر و قيامت درباره آن داشته باشد و نقطه ‏اى را پيش روى خود ببيند كه كوتاهى در آن مساوى با عذاب الهى است.

عذابى كه براى انكار ولايت و مخالفت با على ‏عليه السلام در نظر گرفته شده عذاب شديدى است كه خود پيامبر صلى الله عليه و آله از آن به «عذاب نُكْر» ياد مى‏ كند. «نُكْر» به معناى شديد و غير عادى است، و منظور آن است كه نسبت به عذاب ساير اهل جهنم فوق‏ العاده است.

دو جهت غير عادى بودن آن را قرآن تصريح كرده و پيامبر صلى الله عليه و آله هم در خطبه فرموده است: يكى اينكه هيزم آن سنگ است، و مانند آتش‏ هاى معمولى از چوب و روغن و امثال آن نيست. ديگر اينكه خود انسان ‏هاى مستحق آتش هيزم آنند، كه نه فقط در آتش معذب مى‏ شوند بلكه خودشان هيزمى براى عذاب ديگران مى‏ گردند.

انكار ولايت على ‏عليه السلام و مخالفت با آن حضرت فقط گناه نيست، بلكه سركشى از امر پروردگار و تجاوز از حد و مساوى با كفر است، چرا كه صريحاً مى ‏فرمايد: اگر با على مخالفت كنيد با عذابى كه براى كافرين آماده شده معذب خواهيد شد. همچنين آيه «عَذاباً نُكْراً» را مى‏ آورد كه آغاز آن «عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّها» است، و اين بدان معنى است كه ضديت با على‏ عليه السلام مساوى با كفر است.

۳. در جاى ديگر نه تنها ايمانِ منكرِ على‏ عليه السلام را قبول ندارد، كه او را كافر مى‏ داند و مى‏ فرمايد: كَفَرَ مَنْ انْكَرَكَ <ref>بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۳۵۱. مزار ابن المشهدى: ص ۳۰۹.</ref>: هر كس تو را انكار كند كافر شده است.

۵ . حديث ديگرى ولايت على ‏عليه السلام را سرمايه مؤمن معرفى مى ‏كند و مى‏ فرمايد: مَنْ لَمْ يَلْقَ اللَّه بِوِلايَتِكَ لَمْ يَلْقَهُ بِشَىْ‏ءٍ<ref>بحار الانوار: ج ۳۸ ص ۱۵۹.</ref>:هر كس خدا را با ولايت تو ملاقات نكند، چيزى همراه خود براى ملاقات خدا نبرده است.