کتابنامه خطبه غدیر
كتابنامه خطبه غدير[۱]
يكى از شاخه هاى موضوعى غدير، خطبه غدير است كه محققين و مؤلفين درباره آن كتبى را به رشته تحرير درآورده اند.
البته كتاب هاى بسيارى چاپ شده كه خطبه غدير را با ترجمه فارسى يا زبان هاى ديگر آورده اند، و گاهى با مقدمه اى كوتاه و يا همراه با شعر و تصوير و در شكل ها و اندازه هاى مختلف است.
در اينجا به فهرستى از كتاب هاى برگزيده درباره خطبه غدير اشاره مى كنيم:
۱. اعتقادات در خطبه غدير، سيد حسين حسينى، فارسى، چاپى، بياضى، ۲۷۷ ص. در اين كتاب موضوع از خطبه غدير را بررسى كرده و شرح مختصرى داده است: توحيد، نبوت، عدل، معاد، قرآن و عترت، امامت.
۲. بايسته ها در مقام بيان خطبه غدير، على انصارى بويراحمدى، فارسى، چاپى، وزيرى، ۲۰۶ ص. در اين كتاب طى ۲۳ بخش جوانب مختلف غدير و امامت را مورد بررسى قرار داده است.
۳. پيام ماندگار، يونس حبيبى افروزى، فارسى، چاپى، بوستان كتاب، قم، ۱۳۹۴ ش، رقعى، ۱۷۶ ص. اين كتاب گذرى موضوعى بر خطبه غدير طى شش فصل است:
- واقعه غدير
- جايگاه امامت در خطبه غدير
- جايگاه امام على عليه السلام در خطبه غدير
- مهدويت در خطبه غدير
- فنون خطابه در خطبه غدير
- متن كامل خطبه غدير.
۴. پيام ها و هدايت ها در خطبه غدير، على اصغر رضوانى، فارسى، چاپى، صبح اميد ياران، قم، وزيرى، ۴۸۰ ص. در اين كتاب پس از بررسى سند خطبه غدير، ابتدا نكاتنى را از كلمه كلمه مقدمه خطبه غدير استخراج كرده، و سپس موارد تأييد مضمونى خطبه غدير در احاديث ديگر، و تواتر مضمون خطبه غدير، و شهرت خطبه و سپس مقدمه و متن خطبه آمده است.
۵. پيمان آسمانى (طرح نوين از متن و ترجمه خطبه غدير)، محمدحسين رحيميان، فارسى، چاپى، حماسه، قم، چاپ اول، سال ۱۳۸۵ ش. چاپ ديگر: دليل ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۸۶ ش، رقعى، ۱۲۸ ص. در اين كتاب پس از مقدمه چينى در مورد غدير، واقعه و خطبه غدير به صورت قطعه قطعه، همراه با مقدمه اى بسيار كوتاه و ترجمه آن در ۱۰۲ قسمت آمده است، و در پايان، خاتمه بحث و جمعبندى بيان شده است. اين كتاب در واقع طرحى نو در ايراد خطبه غدير و بيان آن است. عناوين اين كتاب از اين قرار است:
سرآغاز، پايان رسالت، واقعه غدير از زبان امام باقرعليه السلام، خداشناسى، مهر بىپايان، قدرت بىكران، خداى حكيم، گواهى به خداى توانا، گواهى با همه وجود، پروردگار آمرزنده، سپاس و ايمان، اقرار به بندگى، ابلاغ پيام، عدم كوتاهى، على عليه السلام ولى خدا، درخواست از جبرئيل، تهديد به افشا، پيشواى واجب الاطاعه، آخرين جايگاه، علىعليه السلام امام مبين، هدايتگر به حق، نخستين مؤمن، برترى خدايى، امام از جانب الهى، مژده پيامبران عليهم السلام.
كرامت الهى، برترين مردم، هشدار الهى، على عليه السلام جنب اللَّه، انديشه در قرآن، بيانگر حقيقى قرآن، همگامى قرآن و عترت، او تنها اميرمؤمنان است، على عليه السلام در دستان نبوت، جانشين حقيقى، راز و نياز با آفريدگار، نيايش ديگر، گواهى بر ابلاغ، اكمال دين، ياور پيامبر صلى الله عليه و آله، ياور دين خدا، فرزندان پيامبر خدا صلى الله عليه و آله، حسد نورزيد، مؤمن مخلص كيست؟ زيانكار واقعى، فرمان خدا ابلاغ شد، تقوا و پرهيزكارى، ايمان و باور حقيقى.
بهشتيان، ورود بدون بازرسى، دشمنان على عليه السلام و عترت من، دوزخيان، تكذيبگران و گمراهان، پاداش بزرگ، تفاوت ره از كجاست تا به كجا، بيم دهنده و هدايتگر، نبوت و وصايت، پايان بخش پيشوايان، روشنگر مردم، فراخوانى به بيعت رسمى، پيمان با خدا، شعائر الهى، زيارت خانه خدا، آمرزش گناهان، پاداش نيكوكاران، توبه از گناه، نور مطلق، هشدار مهم، شكيبا و سپاسگزار، منّت و غضب، پيشوايان آتش.
توطئه صحيفه، امامت وراثتى، ابلاغ پيام و رسالت نسل ها، غصب خلافت، آزادى در عمل، هلاكت ستمكاران، پيشينيان گمراه، ايمنى و رستگارى، صراط مستقيم الهى، دوستان خدا، دشمنان على عليه السلام و برادران شياطين، دوستان على عليه السلام و عترت من، ايمن شدگان و رهايافتگان.
روشنگر احكام، حلال و حرام هاى الهى، اتمام حجّت، گفتار قطعى، حفظ گفتار، بازگويى فرمان، بالاترين امر به معروف، قرآن معرّف امامان، بيم از روز رستاخيز، در دادگاه عدل، اقرار زبانى، تلفيق اقرار و بيعت رسمى، بيعت با خدا، بيعت به عنوان اميرمؤمنان، سلام به عنوان اميرمؤمنان، سپاس و رستگارى، نگاهى ديگر به فضايل بى كران على عليه السلام، رستگارى بزرگ، پيشى گيرندگان در بيعت، خشنودى خدا، دعاى پايانى، پايان مراسم باشكوه، سخن پايانى و رهپويان غدير.
۶. پيمان غدير بيعت با مهدى عليه السلام، سيد محمد بنى هاشمى، فارسى، چاپى، چاپ اول: منير، تهران، سال ۱۳۸۳ ش، رقعى، ۶۳ ص. چاپ دوم: همان، سال ۱۳۸۴ ش، چاپ سوم: همان، سال ۱۳۸۶ ش، رقعى، ۱۶۰ ص. عناوين اين كتاب چنين است:
فصل ۱: پيام غدير در كتاب و سنّت: عهد الهى در قرآن، سابقه عدم وفا به عهد خداوند، جزئيات عهد الهى در مورد امامت، ضرورت وفا به عهد امامت در همه زمان ها، آخرين و مهم ترين اعلان عهد امامت، لزوم آشنايى با پيام غدير و عمل به آن، حجّيّت پيام غدير براى همه انسانها تا روز قيامت، محتواى اصلى پيام:
اعلام ولايت همه ائمه عليهم السلام تا قيامت، بيعت خواستن پيامبر صلى الله عليه و آله از مردم در روز غدير، لزوم پيمان بستن همه مخاطبان غدير بر محتواى آن، تجلّى محتواى دقيق پيام غدير در متن پيمان.
فصل ۲: اهميّت التزام به پيمان غدير: معانى و شؤون مولى و عبد، عبوديّت و سرورى، مراتب عبوديّت در برابر مولى، نتيجه سرپيچى از فرمان خداوند در غدير، عملكر مسلمانان در برابر پيمان غدير، لبيک گفتن به دعوت پيامبر صلى الله عليه و آله در عيد غدير، دعا بر تعجيل فرج در روز غدير.
فصل ۳: وفا به پيمان بندگى: دعاى روز غدير سرلوحه اعمال شيعيان، چهار تقاضاى امام صادق عليه السلام در دعاى عيد غدير، آرزوى خدمت به حضرت ولى عصر عليه السلام از زبان امام صادق عليه السلام، سبب لزوم خدمت به امام عصر عليه السلام، تفاوت بين نصرت و خدمت، مباشرت در خدمت به امام زمان عليه السلام، اظهار فروتنى در خدمت به حضرت مهدى عليه السلام، مراتب خدمتگزارى به مولا.
اظهار عبوديت سيد بن طاووس در پيشگاه امام عصر عليه السلام، عبدالمهدى شدن فرزند سيد بن طاووس، آقايى مولا در حق بنده خود، اظهار بندگى نسبت به امام عصر عليه السلام در كلام صدرالاسلام همدانى، ضرورت معاهده بنده با مولاى غايب خود، نقض پيمان بندگى با ارتكاب گناه، چگونگى محاسبه و تطهير نفس از گناهان، مناقشه خداوند نسبت به گناهان، عدم مناقشه در مورد گناهان به سبب تجديد عهد با ائمه عليهم السلام، طلب مغفرت از مولا براى پاكى از گناهان، توبه از گناه در هنگام عرض اعمال، خشوع بنده در برابر مولا، اولويّت مولا نسبت به بنده در همه امور.
فصل ۴: چگونگى خدمت مقبول به مولا: مصاديق خدمتگزارى به امام غايب عليه السلام، گستره خدمت به حضرت ولى عصر عليه السلام، اهميت صداقت و اداى امانت در خدمت به امام عصر عليه السلام، تعهّدآور بودن انتساب به ائمه عليهم السلام، شكر نعمت انتساب به ائمه عليهم السلام، راه هاى مختلف دعوت به امام زمان عليه السلام، فضيلت رسيدگى علمى به ايتام آل محمد عليهم السلام، ارزش دستگيرى علمى از ايتام امام عصر عليه السلام در زمان غيبت، همدل شدن شيعيان بر وفاى به عهد امامت.
محفوظ ماندن خدمت خالصانه و صحيح، تلاش براى تداوم توفيق در خدمتگزارى، جديّت و اخلاص: دو عامل اساسى براى تداوم خدمتگزارى، تعريف اخلاص و اهميّت آن، ضرورت حسن فعلى و فاعلى براى اصابه عمل، شرط سوم اصابه عمل: خشيت از خداوند، مراقبت از عمل تا هنگام مرگ، سه شرط لازم براى خدمتگزارى صحيح، يادى از شب عاشوراى امام حسين عليه السلام، ذكرى از مصائب كودک شیرخوار اباعبداللَّه عليه السلام، زيارت اباعبداللَّه بن الحسين عليه السلام. فهرست منابع.
۷. تفسير آيات در خطابه غدير، حسين ضرّابى مقدم، فارسى،چاپى، استوار، مشهد، دوم، سال ۱۳۸۸ ش، رقعى، ۸۰ ص. چاپ ديگر: واژگان خرد، مشهد، چاپ اول، سال ۱۳۸۷ ش، رقعى، ۷۵ ص. در اين كتاب پس از مقدمه، آياتى كه در خطبه غدير آمده، همراه با فرازهاى خطبه كه مربوط به آن است به عنوان تفسير آيه آمده و كلاً ۴۵ آيه است. در آخر پاسخ به چند سؤال آورده شده است.
۸. حديث مهر در بلور شعر، على ثاقب بخشايشى، فارسى، چاپى، دليل ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۸۸ ش، رقعى، ۱۲۰ ص. در اين كتاب، پس از مقدمهاى ادبى، چند شعر درباره غدير آورده، و سپس خطبه غدير به صورت قطعه قطعه، همراه با ترجمه فارسى و ترجمه منظوم همان قطعه آمده است. در پايان نيز چند شعر در مورد غدير آمده است. عناوين اين كتاب از اين قرار است:
پرونده بلند شعر غدير، غدير در زبان هاى شاعرانه متفاوت، جلوه هاى شعرى در ادبيات غدير، ترجمه هاى شعرى خطابه غدير، دفتر شعرى حاضر، عريضه ارادت به صاحب غدير، هر چه داريم از غدير است از غدير، حضرت طاها صلى الله عليه و آله با صد و بيست هزار حاجى، پركشيدن تا غدير، نزول اجلال در خم غدير، صحنه زيباى منبر در غدير:
- حمد و ثناى الهى
- فرمان الهى براى مطلبى مهم
- اعلان رسمى ولايت و امامت دوازده امام عليهم السلام
- معرفى و بلندكردن اميرالمؤمنين عليه السلام
- تأكيد بر توجه امت به مسئله امامت
- اشاره به كارشكنى هاى منافقين
- پيروان اهل بيت عليهم السلام و دشمنان ايشان
- حضرت مهدى عليه السلام
- مطرح كردن بيعت
- حلال و حرام واجبات و محرمات
- بيعت گرفتن رسمى، و آنگاه بيعت ولايت مداران مرد، و بيعت زنان ولايت پذير، و شعرى به بلنداى غدير، و تاج افتخار علوى، و جبرئيل ظاهر شد! و سنگ بر دشمن غدير باريد! سلام بر حق خالص غدير، سلام بر امام روسفيدان غدير.
۹. خطابه غدير در آينه اسناد، محمدباقر انصارى، فارسى، چاپى، دليل ما، قم، چاپ اول، سال ۱۳۸۵ ش، رقعى، ۱۰۸ ص. در اين كتاب واقعه غدير، متن كامل خطبه غدير، ترجمه خطبه غدير، اسناد و منابع خطبه غدير و مدارک حديث غدير آمده است. تحقيق جديد در اين كتاب، جمع آورى قطعات خطبه غدير - كه به طور پراكنده در كتب مختلف از عامه و شيعه آمده - ، همراه با آدرس هاى فراوان آمده است.
۱۰. خطابه غدير در آيينه شعر، سيد حسين حسينى، فارسى، چاپى، منير، تهران، چاپ اول، سال ۱۳۷۸ ش، وزيرى، ۲۲۴ ص. در اين كتاب پس از مقدمه، متن عربى خطبه غدير و سپس ترجمه فارسى در قالب نثر ادبى آمده است. پس از آن، چهار غديريه مفصل از صغير اصفهانى، على تنها، غلامرضا سازگار، حسين حسنى؛ هر كدام در يازده بخش آمده كه ماجرا و خطبه غدير را در قالب شعر فارسى سروده اند. در آخر هم دو بيتىهاى ده بزرگى، مخمسه اى راشى زاده، و غديريهاى تركى از حسين حسنى آورده شده است.
۱۱. خطبه غدير، نگاه فورى، محمدباقر انصارى، فارسى، چاپى، عطر عترت، قم، چاپ اول، سال ۱۳۹۵ ش، رقعى، ۲۲۰ ص. در اين كتاب پس از مقدمه چهار فصل آمده است:
- زمينه خطبه غدير
- ساختار خطبه غدير
- قرائن خطبه غدير
- نتايج خطبه غدير. چنانچه از اين عناوين پيداست، طى اين چهار عنوان آنچه مربوط به حواشى خطبه غدير است بيان شده و در نوع خود كتابى بديع و ارزشمند است.
۱۲. درسنامه خطبه غدير، اكبر روستايى، حبيب عباسى، فارسى، چاپى، رقعى، ۲۳۲ ص. در اين كتاب، جوانب مختلفى از غدير را مورد بررسى قرار داده، و در ضمن به مباحثى مربوط به آن اشاره نموده است. عناوين اصلى اين كتاب از اين قرار است:
درس اول: تواتر حديث غدير.
درس دوم: آيه بلاغ.
درس سوم: حديث منزلت.
درس چهارم: امامت دوازده امام عليهم السلام.
درس پنجم: حديث يوم الدار.
درس ششم: ليلة المبيت.
درس هفتم: حديث اخوت.
درس هشتم: آيه اكمال.
درس نهم: غصب و ارتداد.
درس دهم: صفات شيعه.
درس يازدهم: امام زمان عليه السلام.
درس دوازدهم: پيامدهاى انكار غدير
۱۳. سخنرانى استثنائى غدير، محمدباقر انصارى، فارسى، چاپى، وزيرى، ۲۵۶ ص. ابعاد مختلف خطبه غدير. در اين كتاب، ابعاد مختلف خطبه غدير همانند تداركات پيش از خطبه و پيش بينى هاى متن و بعد از خطابه، همراه با متن خطبه غدير و ترجمه آن آمده است. عناوين اصلى اين كتاب از اين قرار است:
- بخش اول: برنامهريزى جامع براى سخنرانى استثنائى.
- بخش دوم: گام هاى سخن در خطابه غدير.
۱۴. شرح خطبة الغديرية، على بن محمد نراقى (جلال الدين، كاشانى)، عربى، خطى.
۱۵. شرح الخطبة الغديرية، سيد محمدتقى بن باقر نقوى (خراسانى، قاينى)، عربى، خطى. اين كتاب شرح خطبه پيامبر صلى الله عليه و آله در غدير است.
۱۶. شرح و تفسير خطبه پيامبر اكرم در غدير خم، سيد محمدتقى نقوى، مقدمه، ويرايش، تنظيم و پاورقى: مهدى جعفرى، فارسى، چاپى، منير، جليل، تهران، چاپ اول، سال ۱۴۱۵ ق، ۱۳۷۴ ش، ۱۹۹۵ م، وزيرى، ۵۱۲ ص. اين كتاب شامل مقدمه و سپس شرح خطبه در هفتاد و چهار قطعه و در هر قطعه همراه با توضيحات و مطالب مربوط و در پايان خاتمه اى شامل توضيح پى آمدهاى غدير و وقايع بعد از آن است. مطالب مهم كتاب از اين قرار است:
پيشگفتار:
واقعه غدير خم، اسناد حديث غدير، روات حديث غدير از صحابه و علما و دانشمندان. توحيد و مباحث مربوط به آن، واقعه غدير خم، خصائص على عليه السلام، شامل شش خصيصه، فضيلت على عليه السلام بر ديگران، درباره پيامبر صلى الله عليه و آله، درباره قرآن، حديث ثقلين.
جنگ هاى اميرالمؤمنين عليه السلام:
جنگ جمل در هفت بخش،
جنگ صفين در يازده بخش،
جنگ نهروان در سه بخش،
مناقب و امتيازات مخصوص به اميرالمؤمنين عليه السلام امل نُه امتياز از حضرت بقية اللَّه عليه السلام شامل سه حديث،
پيرامون امام و امامت،
خصائص امام زمان عليه السلام شامل بيست خصيصه،
نماز و روزه،
امر به معروف و نهى از منكر،
پنجاه آيه در حق على عليه السلام.
خاتمه:
حارث بن نعمان و نزول آيه «سأل سائل بعذاب واقع»،
اجمالى از وقايع پس از غدير:
داستان عقبه،
در خانه ام سلمه،
صحيفه ملعونه،
رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله،
سقيفه بنى ساعده،
سكوت على عليه السلام،
اعراض مردم از على عليه السلام.
۱۷. فرهنگ فراگير غدير، محمدرضا رفيعى، فارسى، چاپى، وزيرى، ۲۵۴ ص. برداشت هاى راهبردى از خطبه غدير و آموزه ها و پيام ها. در اين كتاب پس از پيشگفتار كه برخى از مباحث خطبه غدير را در يک نگاه را بيان كرده، تحت عنوان «پيام هاى جاودان غدير» طى ۱۲ بخش جوانب مختلفى از غدير را مورد بحث و بررسى قرار داده است. در آخر خطبه غدير و سپس ترجمه فارسى آن را آورده است.
۱۸. كعبه در پيام آفتاب، سيد حسين حسينى، فارسى، چاپى، بياضى، ۲۴۶ ص. در اين كتاب ترجمه و شرح فراز مربوط به امام زمان عليه السلام از خطبه غدير آمده است.
۱۹. كلام هادى، سيد محمود هاشمى، آشيانه برتر، اصفهان، ۱۳۹۴ ش، فارسى، چاپى، رقعى، ۲۶۲ ص. اين كتاب نگاه آمارى به خطبه غدير، همراه با متن خطبه و ترجمه منثور و موزون آن بوده، و در نوع خود كارى بديع و زيباست.
۲۰. مرواريد فضائل در صدف غدير، حبيب عباسى، فارسى، چاپى، رقعى، ۱۲۰ ص. در اين كتاب فضائل اميرالمؤمنين عليه السلام كه در خطبه غدير آمده همراه با سنديابى آنها در كتب عامه آورده شده است.
۲۱. موعود غدير، اصغر صادقى، فارسى، چاپى، مهرآوران، چاپ اول، سال ۱۳۷۸ ش، رقعى، ۵۶ ص. چاپ ديگر: آفاق، تهران، چهارم و پنجم، سال ۱۳۸۱ ش، ۱۴۲۴ ق، رقعى، ۸۸ ص. اين كتاب در پنج بخش آمده است:
- جايگاه ارزشى حديث غدير
- خطبه غدير در يک نگاه
- همپاى نور
- سيماى حضرت مهدى عليه السلام به روايت غدير
- تا كِى انتظار. در طى اين بخش ها گذرى كوتاه بر خطبه غدير و مسئله ولايت و سپس معرفى امام زمان عليه السلام در خطبه غدير و شواهد ديگر و در پايان درد دلى از زمان غيبت آمده است.
۲۲. ناگفته هايى از اسناد خطبه غدير، محمدعلى موحدى، فارسى، چاپى، معارف، قم، ۱۳۹۳ ش، رقعى، ۲۰۰ ص. اين كتاب جامعترين تحقيق در موضوع اسناد خطبه غدير و حاوى تحقيقات رجالى دقيق و مفصل در اسناد خطبه غدير بوده و از اين هر حيث مطلب را تمام كرده و كتابى بى نظير است. عناوين اين كتاب از اين قرار است:
مقدمه اول: پيشينه تحثيث و وجه تمايز اين اثر.
مقدمه دوم: گونههاى مختلف ضبط سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير.
مقدمه سوم: اصل خطابه پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير.
فصل اول: خطبه كوتاه غدير.
فصل دوم: خطبه طولانى غدير.
فصل سوم: خطبه متوسط غدير.
۲۳. نگاه آمارى به خطبه غدير، سيد محمود هاشمى، فارسى، چاپى، رقعى، ۲۶۲ ص. در اين كتاب كارهاى آمارى در زمينه هاى مختلف در مورد خطبه غدير آمده است.
۲۴. نور الأمير فى تثبيت خطبة الغدير، امير تقدمى (معصومى)، عربى، چاپى، مولود كعبه، قم، چاپ اول، سال ۱۴۲۱ ق، ۱۳۷۹ ش، وزيرى، ۵۹۰ ص. در اين كتاب ابتدا مقدمه در ده قسمت آمده كه طى آن حجةالوداع و خطبه غدير و مطالبى در مورد حديث غدير آمده است. سپس مقدمه چينى خطبه غدير آمده و بعد خطبه غدير آورده شده است.
بعد از آن خطبه غدير به صد قسمت تقسيم شده و هر قسمتى جداگانه و به طور مفصل توضيح داده شده و براى هر قسمت شواهد و احاديث به عنوان تأييد از كتب عامه آورده شده كه بسيار مفصل و مستدل است همراه با آدرسهاى مفصل و نسبتاً جامع. در پايان چند حديث به مناسبت آورده شده است. اين كتاب كارى جديد و در نوع خود بسيار جالب و قابل استفاده است.
سه كتاب ديگر از مؤلف در غدير است كه با جمع و تحقيق اين مؤلف تدوين شده است و دو كتاب به نام «طرق حديث الغدير» يكى به روايت ابن عساكر و ديگرى به روايت سه تن از بزرگان عامه است و كتاب سوم به نام «حديث الولاية» است.
25. نهج الولاية (شرح خطبه غديريه مولا اميرالمؤمنين على عليه السلام)، سيد كاظم ارفع، فارسى، چاپى، تربت، تهران، چاپ اول، سال 1374 ش، رقعى، 178 ص. عناوين اين كتاب از اين قرار است: پيش سخن:
حمد و ستايش، حمد خدا راه وصول به رحمت اوست،
لاهوتيّت،
صمدانيّت،
ربانيّت و فردانيّت خداوند،
مراتب حمد،
جايگاه اخلاص،
سه اسم نيک خدا،
الخالق البارئ المصور،
هيچ چيز مثل او نيست،
مقام بندگى رسول اللَّه صلى الله عليه و آله،
خليفة اللَّه،
خلق عظيم نبوى،
صلوات بر محمد و آل محمد عليهم السلام،
علو مقام جانشينان بر حق پيامبر صلى الله عليه و آله،
ائمه عليهم السلام دعوت كنندگان به حق،
خلقت ائمه عليهم السلام قبل از خلقت مخلوقات.
امامان عليهم السلام حجج الهى هستند، ائمه عليهم السلام، مترجمان اراده پروردگارند، شفاعت به اذن خدا، امامان عليهم السلام مجريان احكام خدا و رسول هستند، عقول راهگشاى معرفت به حجج الهى، جمعه و غدير دو عيد بزرگ، ارتباط نزديک معرفت خدا و رسول و امام، صراحت آيه تبليغ درباره غدير خم، رسوايى منافقين پس از غدير، در روز غدير دين كامل شد، غدير روز تكميل كلام پروردگار، بيزارى از بدعت گذاران در دين، سلوک در صراط مستقيم.
روز بزرگ غدير خم، روز امتيازدادن بين نيک و بد، روز ساكنان عالم قدس، روز آزمايش امت، روز بروز كينه هاى منافقين، روز اقامه نص براى خواص، روز اوصياء پيامبران، روز امان از آتش، پيروى از خدا و رسول و اولىالامر، پرهيز از فريب خلق، آيا مىدانيد استكبار به چه معنى است؟ منم صراط مستقيم، منم تقسيم كننده بهشت و دوزخ، غفلت كليد همه زشتىها، استفاده از فرصتها، رعايت حقوق خانواده، حفظ وحدت در پرتو غدير، ثواب مضاعف كار نيك در روز غدير، اظهار نشاط و شادى در روز غدير خم، سفارش مولا درباره طبقه ضعيف و محروم جامعه، فضيلت فراوان روزهدارى در روز غدير، لزوم نشر و تبليغ غدير.
۲۶. خطبه غدير، نگاه فورى، محمدباقر انصارى، فارسى، چاپى، غديرستان كوثر نبى صلى الله عليه و آله، اصفهان، عطر عترت، قم، چاپ اول، سال ۱۳۹۵ ش، رقعى، ۲۲۰ ص. در اين كتاب خطبه غدير از زواياى زمانى و مكانى و مخاطب و قرائن متعدد و مختلف و نتايج آن بررسى شده است.
۲۷. تكنولوژى تبليغ در خطابه غدير، سيد حسينى حسينى، فارسى، چاپى، منير، تهران، چاپ اول، سال ۱۳۹۶ ش، رقعى، ۲۶۴ ص. در اين كتاب طى دوازده گفتار، مفصل در مورد شيوه هاى تبليغى كه در ماجرا و خطبه غدير به كار گرفته شده، و نيز انواع راهكارها و شيوه هاى مؤثر در اين زمينه صحبت كرده، و مطلب را از هر جهت تمام كرده است. فهرست اين كتاب از اين قرار است:
مقدمه
گفتار اول: جايگاه تبليغ در اسلام، پيام غدير، سخنان معصومين عليهم السلام در طول فرمان خداست، اختيار و ابتكار معصومين عليهم السلام، شأن رسول خدا صلى الله عليه و آله.
گفتار دوم: خصوصيات مبلّغ، تكنولوژى تبليغ، توجه به خدا و مبدأ خلقت، نشاط و اعتقاد به كار، قاطعيت همراه با ايمان به محتوا در تبليغ.
گفتار سوم: تكنيک هاى تبليغ، اتكاى به خداوند، اتصال به منبع و مركز بى انتها و مقبول، بهره گيرى از ادبيات و تأثير آن بر مخاطب، ايجاد انگيزه، بلاغ مبين، اهميت جايگاه سخنران، به وجود آوردن محيط مناسب براى تبليغ.
گفتار چهارم: مخاطب شناسى، اهميت مخاطب شناسى در تبليغ، توجه به موقعيت مخاطبان، ايجاد رابطه عاطفى با مخاطبان، تحريک احساسات مخاطبان، ارتباط همه جانبه با مخاطب.
گفتار پنجم: فروتنى و تواضع، فروتنى و تواضع نسبت به مخاطبان، خيرخواهى، آثار خيرخواهى مبلغ، خيرخواهى در تبليغ كالاهاى تجارى، خيرخواهى در تبليغ سيستم هاى علمى، ضمير خيرخواهى مبلغ.
گفتار ششم: سعه صدر در تبليغ، ارائه ملاک جهت شناخت و معرفى مخالفان، صبر در برابر انديشه هاى مخالف در تبليغ، رحمت، مظهر ديانت اسلام.
گفتار هفتم: نحوه بيان مبلغ، بيان مفهوم در قالبهاى متنوع براى همه سطوح فكرى، ساده گويى در تبليغ، دسته بندى موضوعات، سؤالى كردن برخى مفاهيم، پرسش از مخاطبين، براعت استهلال، يكنواخت نبودن نحوهى القاء تبليغ، با ايمان و توكل به خدا، وظيفه تبليغ را انجام دهيم و منتظر نتيجه نباشيم، نتيجه تبليغ و وظيفه ما، عدم پذيرش مخاطب.
گفتار هشتم: برجسته كردن نكته ها و بعضى قسمت ها، موضوع ها و احكام، حساس نمودن مخاطبان روى نكات خاص، نقش واژه هاى هشدارى در تبليغ.
گفتار نهم: تكيه بر مسائل فطرى، پيوند زدن محتواى تبليغ به مسائل فطرى، انذار و تبشير در تبليغ.
گفتار دهم: پشتوانه قوى در بيان مفاهيم، پيوند دادن محتواى تبليغ به بى نهايت، شروع كردن تبليغ همراه پيوند با بى نهايت، ناظر دانستن خدا در تبليغ دين، نقش معنويات در تبليغ، انفاق، موجب رشد سريع تبليغ.
گفتار يازدهم: جامعيت در تبليغ، جامع معرفى كردن محتواى تبليغ، ارائه محتوا و موضوع به صورت زنده، تناسب شعارها با شعور، قالبها با قلب، بدنه با محتوا، انجام كارهايى براى نشان دادن اهميت تبليغ، آينده نگرى در تبليغ، خوب و خلاصه معرفى كردن محتوا، بروشور و خلاصه مطلب.
گفتار دوازدهم: جهانى ديدن محتوا و عمل كردن در محدوده منطقه، ديد وسيع، بىنهايت ديدن و محدود عمل كردن، جاودانه كردن طرح، اصل تضمين و تضمين محتواى تبليغ، تعهد و پيمان بستن و قول همكارى گرفتن از مخاطبان.
كثرت مستمعين خطبه غدير[۲]
پيامبر صلى الله عليه و آله در فراز اول از يازدهمين و آخرين بخش از خطبه غدير مسئله بيعت را مطرح كرده و از جمله در مورد امامت امامان عليهم السلام از صد و بيست هزار نفر بيعت زبانى و اقرار گرفت:
مَعاشِرَ النّاسِ، اِنَّكُمْ اَكْثَرُ مِنْ اَنْ تُصافِقُونى بِكَفٍّ واحِدٍ فى وَقْتٍ واحِدٍ، وَ قَدْ اَمَرَنِىَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اَنْ آخُذَ مِنْ اَلْسِنَتِكُمُ الاِقْرارَ بِما عَقَّدْتُ لِعَلِىٍّ اَميرِالْمُؤْمِنينَ، وَ لِمَنْ جاءَ بَعْدَهُ مِنَ الاَئِمَّةِ مِنّى وَ مِنْهُ، عَلى ما اَعْلَمْتُكُمْ اَنَّ ذُرِّيَّتى مِنْ صُلْبِهِ:
اى مردم، شما بيش از آن هستيد كه با يک دست و در يک زمان با من دست دهيد، و پروردگارم مرا مأمور كرده است كه از زبان شما اقرار بگيرم درباره آنچه منعقد نمودم براى على اميرالمؤمنين و امامانى كه بعد از او مى آيند و از نسل من و اويند، چنانكه به شما فهماندم كه فرزندان من از صلب اويند.