خفقان

از دانشنامه غدیر

روايت حديث غدير در شرايط خفقان[۱]

خبر غدير و سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله در آن مجمع عظيم، طورى در شهرها منتشر شد كه حتى غير مسلمانان هم از اين خبر مهم آگاه شدند.

جا داشت بيش از يكصد و بيست هزار مسلمانِ حاضر در غدير، هر يک به سهم خود خطبه غدير را حفظ كنند و متن آن را در اختيار فرزندان و خويشان و دوستان خود قرار دهند.

متأسفانه جوّ حاكم بر اجتماع آن روز مسلمين و فضاى ظلمانىِ بعد از شهادت پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه و آله كه متأسفانه حديث گفتن و حديث نوشتن در آن ممنوع بود و سال‏ هاى متمادى همچنان ادامه داشت، سبب شد كه مردم سخنان سرنوشت‏ سازِ پيامبر دلسوزشان‏ صلى الله عليه و آله در آن مقطع حساس را به فراموشى بسپارند و اهمیت آن را ناديده بگيرند.

طبيعى است كه بايد چنين مى‏ شد؛ زيرا مطرح كردن غدير مساوى با برچيدن بساطِ غاصبينِ خلافت بود، و آنان هرگز اجازه چنين كارى را نمى‏ دادند.

البته جریان غدیر به صورتى در سينه‏ ها جا گرفت كه عده زيادى خطبه غدير يا قسمتى از آن را حفظ كرده و براى نسل‏ هاى آينده به يادگار گذاشتند و هيچ كس قدرت كنترل و منع از انتشار چنين خبر مهمى را نداشت.

شخص امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا علیهما السلام كه ركن غدير بودند، و نيز ائمه ‏علیهم السلام يكى پس از ديگرى تأكيد خاصى بر حفظ اين حدیث داشتند و بارها در مقابل دوست و دشمن بدان احتجاج و استدلال مى ‏فرمودند[۲]، و در آن شرايط خفقان مى‏ بينيم كه امام باقر علیه السلام متن كامل خطبه غدير را براى اصحابشان بيان فرموده ‏اند.

همچنين بيش از دويست نفر از صحابه و عده زيادى از تابعين، با آن كه در شرايط سخت تقیه بوده‏ اند و نقل حدیث غدیر براى آنان به قيمت حيثيت و جانشان تمام مى ‏شده، آن را نقل كرده ‏اند.

در كتاب عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ صفحات ۴۹۳ - ۵۰۸ فهرستى از راويان حديث غدير به ترتيب زمانى چهارده قرن را آورده، و اثبات كرده چنين اتصال سند و نقل خَلَف از سَلَف دليل بر ريشه محكم و سلسله بدون انقطاع اسناد در نقل حديث غدير است.

در صفحات ۵۰۹ تا ۵۱۷ راويان غدير از علما را به ترتيب الفبا آورده است. در صفحه ۵۲۲ مؤلفينى كه حديث غدير را ثبت كرده‏ اند ذكر كرده، و در صفحات ۵۲۹ تا ۵۳۴ به وثاقت صحابه و تابعين و ساير ناقلين حديث غدير پرداخته است.

به همين جهت در بين قاطبه مسلمين، هيچ حديثى به اندازه «حدیث غدیر» روایت كننده ندارد، و گذشته از تواتر آن، از نظر علم رجال و درايت اسنادِ آن در حد فوق العاده ‏اى است.

منبع

دانشنامه غدیر ،جلد ۹،صفحه ۷۷.

پانویس

  1. اسرار غدير: ص ۱۰۵. چهارده قرن با غدير: ص ۱۲۰.
  2. عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص ۴۷۲ - ۴۷۶.