بیعت: تفاوت میان نسخه‌ها

<big>حضرت رضا عليه السلام فرمود: لا يعدم المرء دائرة السوء مع نكث الصفقة<ref><big>بحار الانوار: ج 67 ص 186.</big></ref>: شخص بيعت شكن از عواقب وخيم آن در امان نيست.</big>

<big>و امام صادق ‏عليه السلام فرمود: من نكث صفقة الامام جاء الى اللَّه اجذم<ref> <big>بحار الانوار: ج 2 ص 267.</big></ref>: هر كس بيعت امام را بشكند روز قيامت دست بريده نزد خدا خواهد آمد.</big>

<big>رسول اكرم ‏صلى الله عليه وآله فرمود: لا دين لمن لا عهد له<ref> <big>بحار الانوار: ج 75 ص 96.</big></ref> كسى كه به عهد و پيمانش وفادار نيست دين ندارد.</big>

<big>لزوم پايبندى به عهد و پيمان به حدى است كه در پيمان‏ هايى كه با دشمن بسته مى ‏شود نيز تا زمانى كه خيانتى از آنها آشكار نشده باشد بايد به آن وفادار بود. قرآن كريم مى‏ فرمايد: «فما استقاموا لكم فاستقيموا لهم»<ref> <big>توبه /  7.</big></ref>: تا آنان با شما بر سر عهد و پيمانند شما هم بر سر پيمان باقى باشيد. و نيز مى‏ فرمايد: «و اما تخافنّ من قوم خيانة فانبذ اليهم على سواء»<ref><big>انفال /  58 .</big></ref>: و اگر از خيانت قومى در شكستن عهد و پيمان بيمناک بودى تو نيز برابر كار آنان اعلام عدم تعهد كن.</big>

<big>اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در عهدنامه خود به مالک اشتر مى ‏نويسد: و ان عقدت بينک و بين عدوک عقدة او البسته منک دمه، فحط عهدک بالوفاء و ارع دمتک بالامانة و اجعل نفسك جنة دون ما اعطيت. فانه ليس من فرائض اللَّه شى‏ء الناس اشد عليه اجتماعاً -  مع تفرق اهوائهم و تشتت آرائهم -  من تعظيم الوفاء بالعهود<ref><big>نهج البلاغه: نامه 53 .</big></ref>:</big>

<big>با اين تحليل روشن مى‏ شود كه همه سخنانى كه در نهج ‏البلاغه و غير آن از اميرالمؤمنين‏ عليه السلام نقل شده كه در صحت حكومت خود استناد و استشهاد به بيعت مردم فرموده از اين قبيل است، زيرا آن حضرت پيش از رسيدن به حكومت، حق ولايت و حكومت را طبق احقّيت و اولويت، وصايت، وراثت و لياقت و فضيلت، حق مسلم خويش مى ‏دانست.<ref><big>براى نمونه مراجعه شود به: نهج البلاغه: خطبه ‏هاى 197،172،162،74،67،6،3،2.</big></ref> و خلفاى پيشين را غاصب حق خويش مى ‏شمرد و در سخنان بسيارى از آنان گلايه كرده است.<ref><big>براى نمونه مراجعه شود به: نهج البلاغه: خطبه‏ هاى 240،217،164،150،30،3، و نامه ‏هاى 62،45،28،9 . بحار الانوار: ج 29 ص 497.</big></ref></big>

<big>فنظرت فاذاً ليس لى معين الا اهل‏ بيتى، فضننت بهم عن الموت. و اغضيت على القدى، و شربت على الشجا، و صبرت على اخذ الكظم و على امر من طعم العلقم<ref><big>نهج البلاغه: خطبه 26. بحار الانوار: ج 29 ص 417 به بعد.</big> </ref>: پس نگاه كردم ديدم جز خاندان خود (و چند يار انگشت شمار) ياورى ندارم، پس حيفم آمد كه آنان را به كام مرگ بفرستم. بنابراين خار در چشم و استخوان در گلو را تحمل كردم، و با آنكه غصه گلويم را مى‏ فشرد و ميوه‏اى تلخ را فرو مى‏ بردم صبر ورزيدم.</big>

<big>اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مى‏ فرمايند: و لكل ضلة علة، و لكل ناكث شبهة<ref> <big>نهج البلاغه: خطبه 148.</big> </ref>: هر گمراهى سببى دارد، و هر عهدشكن را شبهه ‏اى و عذر و بهانه ‏اى در دست است. به همين دليل، على‏ عليه السلام پس از عهدشكنى طلحه و زبير، توسط ابن‏ عباس براى زبير پيام مى ‏فرستد: عرفتنى بالحجاز وانكرتنى بالعراق! فما عدا مما بدا<ref><big>نهج البلاغه: خطبه 31.</big></ref>: در حجازم شناختى و در عراقم انكار كردى! پس چه رخ داد كه تو را از بيعت خود منصرف ساخت؟</big>

<big>مى‏ بينيم كه امام‏ عليه السلام از زبير براى پيمان شكنى او دليل مى‏ طلبد و علت مى‏ جويد. پس معلوم مى‏ شود كه نقض بيعت دلبخواهى نيست و نبايد از روى هوا و هوس صورت گيرد. و هنگامى كه زبير براى پيمان شكنى خود دليل مى ‏آورد كه من از اول بيعت واقعى نكردم بلكه به ظاهر دست بيعت دادم و در دل مخالف بودم، فرمود: او چنين مى ‏پندارد كه تنها دست بيعت داده و با دل بيعت نكرده! بنابراين به بيعت خود اقرار دارد و نسبت به يک امر باطنى مدعى است. پس بايد بر اثبات مدعايش دليل مقبول بياورد، و الا به همان بيعتى كه از آن دست برداشته است باز گردد.<ref> <big>نهج البلاغه: خطبه 8 .</big></ref></big>

<big>الف. مغالطه كارى: على‏ عليه السلام درباره پيمان شكنان جمل كه به بهانه انتقام خون عثمان شورش كردند، در حالى كه خود شريک در اين كار بودند و دست پيش گرفتند كه پس نيفتند، مى ‏فرمايد: واللَّه ما انكروا علىّ منكراً، و لا جعلوا بينى و بينهم نصفاً. و انهم ليطلبون حقاً هم تركوه، و دماً هم سفكوه<ref><big>نهج البلاغه: خطبه 137،22.</big> </ref>: به خدا سوگند، اينان كار ناشايسته ‏اى در من سراغ ندارند و ميان من و خود انصاف ندادند. و آنان حقى را مى ‏طلبند كه خود ترک كرده ‏اند، و از خونى (خون عثمان) دم مى ‏زنند كه خود بر زمين ريخته ‏اند.</big>

<big>ب. رشک و حسد: و نيز درباره همان افراد مى ‏فرمايد: ان هؤلاء قد تمالؤوا على سخطه امارتى... . و انما طلبوا هذه الدنيا حسداً لمن افاءها اللَّه عليه<ref> <big>نهج البلاغه: خطبه 169.</big></ref>: اينان بر ناخشنودى از حكومت من اتفاق كرده ‏اند... . تنها انگيزه اينان در طلب اين دنيا رشكى است كه بر كسى كه خداوند حكومت را به او باز گردانده، مى‏ برند.</big>

<big>ج. فريب خوردگى: آن حضرت درباره فريبكارى معاويه و دستيارانش با مردم شام، در نامه ‏اى به معاويه مى‏ نويسد: و الب عالمكم جاهلكم، و قائمكم قاعدكم<ref><big>نهج البلاغه: خطبه 55 .</big> </ref>: و داناى شما نادانتان را و ايستاده شما نشسته‏ تان را بر ضد من شورانيد.</big>

<big>د. عدالت گريزى: آن حضرت در نامه‏ اى به سهل بن حنيف انصارى -  فرماندار مدينه -  درباره كسانى كه بيعت شكستند و به سوى معاويه گريختند، مى‏ نويسد: از فرار آنان نگران مباش و اندوه مخور. در گمراهى آنان همين بس كه از هدايت و حق گريختند و به كوردلى و نادانى شتافتند... . آنان از عدالت به سوى منافع ناحق گريختند.<ref> <big>نهج البلاغه: خطبه 70.</big></ref></big>

<big>على ‏عليه السلام درباره برخورد با پيمان شكنان و متجاوزان مى‏ فرمايد: الا و قد امرنى اللَّه بقتال اهل البغى و النكث والفساد فى الارض<ref><big>نهج البلاغه: خطبه 192.</big></ref>: هان، بدانيد كه خداوند مرا به پيكار با ستمگران و پيمان شكنان و تبهكاران در زمين فرمان داده است.</big>

<big>و درباره برخورد با پيمان شكنان جمل فرمود: فان ابوا اعطيتهم حدّ السيف و كفى به شافياً من الباطل و ناصراً للحق<ref> <big>نهج البلاغه: خطبه 22.</big> </ref>: پس اگر سر تافتند و زير بار نرفتند دم شمشير حواله آنان كنم، و همين درمان باطل و ياور حق است و بس.</big>

<big>و هنگامى كه پيمان شكنان جمل وارد بصره شدند و به بسيج كردن مردم پرداختند، عثمان بن حنيف انصارى -  كه از جانب آن حضرت فرماندار آنجا بود -  نامه ‏اى براى حضرتش فرستاد و او را از احوال آنان با خبر ساخت. امام ‏عليه السلام در پاسخ نوشت: اگر به سايه طاعت بازگشتند، اين همان چيزى است كه ما دوست داريم، و اگر شرايط دست به دست هم داد و آنان را به دشمنى و سرپيچى كشاند، بى‏ درنگ به يارى فرمانبرانت بر آن نافرمانان حمله كن و آنان را تار و مار ساز.<ref><big>نهج البلاغه: خطبه 4.</big></ref></big>

<big>هر گروهى كه بيعت مى‏ كرد پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله مى‏ فرمود: الحمد اللَّه الذى فضّلنا على جميع العالمين: سپاس خدايى را كه ما را بر همه عالميان برترى داد.<ref><big>الاحتجاج: ج 1 ص 66 . روضة الواعظين (ابن‏ فتّال) : ج 1 ص 235. اليقين: ص 361. الصراط المستقيم: ج 1 ص 304. تفسير صافى: ج 3 ص 312. بحار الانوار: ج 37 ص 217. عوالم العلوم: ج 15 قسم 3 ص 194. الغدير: ج 1 ص 270. يوم الانسانيّه: ص 130.</big></ref></big>