پرش به محتوا

جایگاه حدیث غدیر در راهبردهای بزرگان امامیه در قرن چهارم هجری: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۱۸: خط ۱۱۸:


===== الف-رویکرد تحقیقی دانشمندان امامیه به مسأله غدیر =====
===== الف-رویکرد تحقیقی دانشمندان امامیه به مسأله غدیر =====
حدیث غدیر یکی از استوارترین و مهمترین گزاره‌های حدیثی، تاریخی و کلامی بود که وجه همت دانشمندان و نویسندگان امامیه قرار گرفت. از مشاهیر دانشمندان امامیه شیخ صدوق است. صدوق وجود امام و مسأله نص و دیگر موضوعات مورد اختلاف فریقین را که از زمان امامان پیشین تا به حال مطرح بوده، به تبعیت از روش و سیرت علمی اهل بیت  علیه السلام ؛ به‌ویژه با استناد به حدیث غدیر، اثبات کرده است.
حدیث غدیر یکی از استوارترین و مهمترین گزاره‌های حدیثی، تاریخی و کلامی بود که وجه همت دانشمندان و نویسندگان امامیه قرار گرفت. از مشاهیر دانشمندان امامیه شیخ صدوق است. صدوق وجود امام و مسأله نص و دیگر موضوعات مورد اختلاف فریقین را که از زمان امامان پیشین تا به حال مطرح بوده، به تبعیت از روش و سیرت علمی اهل بیت  علیهم السلام ؛ به‌ویژه با استناد به حدیث غدیر، اثبات کرده است.


وی در کتاب معانی‌الاخبار با استناد به سلسله روات تسننِ متّصل به انس بن مالک، نتیجه می‌گیرد که حدیث غدیر، بالاتفاق مورد قبول همگان است(صدوق،۱۴۰۳: ۶۷-۶۸). همچنین، در بررسی نسبت میان اهل بیت  علیه السلام  و حدیث غدیر به طریق نقلی اثبات می‌کند که  وقتی اطاعت علی علیه السلام بر مردم واجب شد؛ یعنی او امام است(صدوق،۱۴۰۳: ۷۰-۶۷؛ و نیز ر.ک:صدوق۱۴۱۷: ۲و۱۴و۱۱۵-۱۱۳ و ۳۰۶ و ۳۱۶ و ۳۵۴-۳۵۶و۵۸۲) و انکار امامت ایشان به معنای انکار پیامبر صلی الله علیه و آله و در نهایت، انکار ربوبیت خداست(صدوق۱۴۰۳: ۶۵۶). صدوق در کتاب علل الشرایع، وجوه اطاعت و پیروی از امام را تبیین و توصیف می‌کند(صدوق،علل الشرائع، بی‌تا:۱/۱۷۵-۱۷۴) و در ذیل آیه ۴۱/دخان، مصداق آن را علی  علیه السلام  و شیعیان آن حضرت می‌داند(صدوق،فضائل الشیعه،بی‌تا:۲۳-۲۴).
وی در کتاب معانی‌الاخبار با استناد به سلسله روات تسننِ متّصل به انس بن مالک، نتیجه می‌گیرد که حدیث غدیر، بالاتفاق مورد قبول همگان است.<ref>معانی الاخبار، ص۶۷-۶۸.</ref> همچنین، در بررسی نسبت میان اهل بیت  علیهم السلام  و حدیث غدیر به طریق نقلی اثبات می‌کند که  وقتی اطاعت علی علیه السلام بر مردم واجب شد؛ یعنی او امام است<ref>معانی الاخبار، ص۷۰-۶۷؛ و نیز ر.ک: الامالی، ص ۲، ۱۴، ۱۱۵-۱۱۳، ۳۰۶ ، ۳۱۶، ۳۵۴-۳۵۶، ۵۸۲.</ref> و انکار امامت ایشان به معنای انکار پیامبر صلی الله علیه و آله و در نهایت، انکار ربوبیت خداست<ref>معانی الاخبار، ص۶۵۶.</ref>


همچنین، در کتاب کمال‌الدین، اتصال اوصیاء از وجود آدم تا خاتم صلی الله علیه و آله را، دلیل پیوستگی نظام وصایت الهی و وصایت علی  علیه السلام  با حدیث غدیر بیان می‌کند(صدوق، ۱۳۹۵، ۱ :۲۳۴). شیخ، به علاوه گزاره‌های اصلی غدیر را استخراج و در کتاب مستقلی با عنوان معرفه فی الفضائل جمع‌آوری نمود(صدوق،الخصال، بی‌تا: ۱/۶۷-۶۶). شیخ مفید(م۴۱۳هـ) به‌ویژه در تفضیل امیر‌المؤمنین  دارای آثار مستقل و نظرهای قابل‌اعتنایی است که مهمترین آن‌ها درکتاب تفضیل امیرالمؤمین علیه السلام  آمده است.  
صدوق در کتاب علل الشرایع، وجوه اطاعت و پیروی از امام را تبیین و توصیف می‌کند<ref>علل الشرائع، ج۱، ص۱۷۵-۱۷۴.</ref> و در ذیل آیه ۴۱/دخان، مصداق آن را علی  علیه السلام  و شیعیان آن حضرت می‌داند.<ref>فضائل الشیعه، ص۲۳-۲۴.</ref>
 
همچنین، در کتاب کمال‌الدین، اتصال اوصیاء از وجود آدم تا خاتم صلی الله علیه و آله را، دلیل پیوستگی نظام وصایت الهی و وصایت علی  علیه السلام  با حدیث غدیر بیان می‌کند.<ref>کمال الدین و تمام النعمة،ص۲۳۴.</ref> 
 
شیخ، به علاوه گزاره‌های اصلی غدیر را استخراج و در کتاب مستقلی با عنوان معرفة فی الفضائل جمع‌آوری نمود.<ref>الخصال، ج ۱، ص۶۷-۶۶.</ref> شیخ مفید(م۴۱۳هـ) به‌ویژه در تفضیل امیر‌المؤمنین  دارای آثار مستقل و نظرهای قابل‌اعتنایی است که مهمترین آن‌ها درکتاب تفضیل امیرالمؤمین علیه السلام  آمده است.  


وی در این کتاب که به شیوه کلامی تألیف شده، با استفاده از آیات قرآن و احادیث و اخبار عامه اثبات می‌کند که بعد از وجود رسول الله صلی الله علیه و آله  (مفید،تفضیل۱۴۱۲: ۳۱)؛ علی  علیه السلام  از همه ملائکه و انبیاء برتر است(مفید،تفضیل۱۴۱۲: ۲۷). شیخ در آثار دیگر خود هم به شرح و تفسیر حدیث غدیر پرداخته که در بخش‌های دیگر این تحقیق به آنها اشاره شده است.
وی در این کتاب که به شیوه کلامی تألیف شده، با استفاده از آیات قرآن و احادیث و اخبار عامه اثبات می‌کند که بعد از وجود رسول الله صلی الله علیه و آله  (مفید،تفضیل۱۴۱۲: ۳۱)؛ علی  علیه السلام  از همه ملائکه و انبیاء برتر است(مفید،تفضیل۱۴۱۲: ۲۷). شیخ در آثار دیگر خود هم به شرح و تفسیر حدیث غدیر پرداخته که در بخش‌های دیگر این تحقیق به آنها اشاره شده است.
۴٬۰۶۴

ویرایش