پرش به محتوا

جایگاه حدیث غدیر در راهبردهای بزرگان امامیه در قرن چهارم هجری: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۰۸: خط ۲۰۸:


===== د-میراث مکتوب امامیه درباره غدیر: =====
===== د-میراث مکتوب امامیه درباره غدیر: =====
باید گفت؛ دگرگونی‌های اجتماعی و فرهنگی، سهم عمده‌ای در نحوه مواجهه دانشمندان امامیه با موضوع‌های اعتقادی داشت. در این راستا، آثار مختلف علمی تألیف گردید؛ مراکز تعلیمی گسترش یافت و دانشمندان امامیه در علوم مختلف اسلامی ورود کردند. در این قرن آثاری نوشته شد که به سبب غنای علمی و مرجعیت آن؛ به عنوان میراث عظیم،گرانبها و بی‌بدیل امامیه، همواره شایسته تقدیر بوده است. اهمیت این آثار از چند جهت قابل بررسی است:
باید گفت؛ دگرگونی‌های اجتماعی و فرهنگی، سهم عمده‌ای در نحوه مواجهه دانشمندان امامیه با موضوع‌های اعتقادی داشت. در این راستا، آثار مختلف علمی تألیف گردید؛ مراکز تعلیمی گسترش یافت و دانشمندان امامیه در علوم مختلف اسلامی ورود کردند. در این قرن آثاری نوشته شد که به سبب غنای علمی و مرجعیت آن؛ به عنوان میراث عظیم، گرانبها و بی‌بدیل امامیه، همواره شایسته تقدیر بوده است. اهمیت این آثار از چند جهت قابل بررسی است:


-ابعاد مختلف غدیر مورد توجه قرارگرفت. آثار متعدد کلامی، روایی، تفسیری، حدیثی و فقهی نوشته شد که به خاطر ابتکار و روشمندی، به‌کارگیری اصول عقلی و شواهد مختلف، بازخوانی و تشریح نصوص پیشوایان معصوم و متشرعه و بهره‌گیری از قوه اجتهاد؛ مرجعیت علمی یافت و در فقه سیاسی و اجتماعی امامیه جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص داد.
-ابعاد مختلف غدیر مورد توجه قرارگرفت. آثار متعدد کلامی، روایی، تفسیری، حدیثی و فقهی نوشته شد که به خاطر ابتکار و روشمندی، به‌کارگیری اصول عقلی و شواهد مختلف، بازخوانی و تشریح نصوص پیشوایان معصوم و متشرعه و بهره‌گیری از قوه اجتهاد؛ مرجعیت علمی یافت و در فقه سیاسی و اجتماعی امامیه جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص داد.
خط ۲۱۷: خط ۲۱۷:


====== آثار کلامی- روایی: ======
====== آثار کلامی- روایی: ======
محمدبن سلیمان کوفی(م قرن۴) در"مناقب امیرالمؤمنین" ؛ به نقل کامل حدیث، طرق مختلف نقل و نصوص وارده از اهل‌بیت علیه السلام ، صحابه و تابعان پرداخته؛ برخی از دریافت‌های وی بدین شرح است: براساس حدیث ولایت، هرجای قرآن عبارت «یا ایّهاالذین» آمده؛ مصداق بارز آن علی علیه السلام است(کوفی، ۱۴۱۲، ج۱: ۱۲۱). به استناد روایات صحیح،"آیه اکمال"، بیان ولایت علی  علیه السلام  از زبان رسول خدا صلی الله علیه و آله  است (کوفی،۱۴۱۲،ج۱: ۱۳۸-۱۳۶و۴۰۹). براساس این حدیث، علی  علیه السلام ،"حاجز بین الکفر و الایمان"است(متقی هندی، بی‌تا:ج۱۵: ۴۸۲) و اهل بیت علیه السلام  با استفاده از آن با مخالفان، احتجاج کردند(همان، ج۲: ۳۷۴- ۳۷۲و۳۸۰-۳۸۳و۳۹۲).
محمدبن سلیمان کوفی(م قرن۴) در«مناقب امیرالمؤمنین»؛ به نقل کامل حدیث، طرق مختلف نقل و نصوص وارده از اهل‌بیت علیهم السلام ، صحابه و تابعان پرداخته؛ برخی از دریافت‌های وی بدین شرح است: براساس حدیث ولایت، هرجای قرآن عبارت {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ...}} آمده؛ مصداق بارز آن علی علیه السلام است.<ref>مناقب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۱۲۱.</ref>
 
به استناد روایات صحیح، «آیه اکمال»: بیان ولایت علی  علیه السلام  از زبان رسول خدا صلی الله علیه و آله  است.<ref>مناقب امیرالمؤمنین،ج۱، ص ۱۳۸-۱۳۶و۴۰۹.</ref> براساس این حدیث، علی  علیه السلام ،{{متن عربی|حاجز بين الكفر و الايمان}} است<ref>كنز العمال، ج۱۵، ص۴۸۲.</ref> و اهل بیت علیه السلام  با استفاده از آن با مخالفان، احتجاج کردند<ref>همان، ج۲، صص ۳۷۴- ۳۷۲و۳۸۰-۳۸۳و۳۹۲.</ref>


محمد بن عمر تمیمی(قاضی جعابی): از افاضل شیعه(ابن ندیم، بی‌تا، ۲۴۷) و از مشایخ صدوق (خوئی،۱۴۱۳،ج۱۸: ۷۰) و مسانید شیخ مفید بود. کتاب «مَن رویَ حدیث غدیرِخُم» از اوست(نجاشی،۱۴۱۶: ۳۹۵-۳۹۴) و تألیفاتی نیز درباره طرق حدیث غدیر و امیرالمؤمنین دارد(ابن ندیم، بی‌تا: ۲۴۷). ابوعبدالله حسین غضائری(م۴۱۱ه)، از ثقات امامیه(طوسی، ۱۴۱۵: ۴۲۵) و همسان با شیخ مفید بود(ذهبی، ۱۴۱۳ سیر،۱۷: ۳۲۹). وی آثار متعددی در فضائل امامان و ردّ مخالفان نوشت که از مهمترین آنها کتاب”یوم الغدیر"است(نجاشی۱۴۱۶: ۶۹). عبیدالله بن احمد أنباری(م۳۵۶)، از شیوخ شیعه و در حدیث، ثقه بود. آثار متعددی در کلام، حدیث، تاریخ و فرق داشت که کتابی با عنوان"طرق حدیث الغدیر” منسوب به وی است(نجاشی۱۴۱۶: ۲۳۳؛ ابن ندیم، بی‌تا: ۲۴۷).
محمد بن عمر تمیمی(قاضی جعابی): از افاضل شیعه(ابن ندیم، بی‌تا، ۲۴۷) و از مشایخ صدوق (خوئی،۱۴۱۳،ج۱۸: ۷۰) و مسانید شیخ مفید بود. کتاب «مَن رویَ حدیث غدیرِخُم» از اوست(نجاشی،۱۴۱۶: ۳۹۵-۳۹۴) و تألیفاتی نیز درباره طرق حدیث غدیر و امیرالمؤمنین دارد(ابن ندیم، بی‌تا: ۲۴۷). ابوعبدالله حسین غضائری(م۴۱۱ه)، از ثقات امامیه(طوسی، ۱۴۱۵: ۴۲۵) و همسان با شیخ مفید بود(ذهبی، ۱۴۱۳ سیر،۱۷: ۳۲۹). وی آثار متعددی در فضائل امامان و ردّ مخالفان نوشت که از مهمترین آنها کتاب”یوم الغدیر"است(نجاشی۱۴۱۶: ۶۹). عبیدالله بن احمد أنباری(م۳۵۶)، از شیوخ شیعه و در حدیث، ثقه بود. آثار متعددی در کلام، حدیث، تاریخ و فرق داشت که کتابی با عنوان"طرق حدیث الغدیر” منسوب به وی است(نجاشی۱۴۱۶: ۲۳۳؛ ابن ندیم، بی‌تا: ۲۴۷).
۴٬۰۶۴

ویرایش