۴٬۰۶۴
ویرایش
آیه ۷ و ۸ انشراح و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
←«فَاِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَ اِلى رَبِّكَ فَارْغَبْ»
(←پانویس) |
|||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
مقارن با شروع اعمال حج در [[حجةالوداع]]، با دو آيه قرآنى از سوى خداوند به پيامبر صلى الله عليه و آله اعلام شد كه با پايان اين آخرين واجب الهى، برنامه اعلان ولايت و منصوب نمودن علی عليه السلام آغاز مى شود. اين دستور با آيه ۷ و ۸ سوره انشراح نازل شد: {{متن قرآن|فَاِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَ اِلى رَبِّكَ فَارْغَبْ}} | مقارن با شروع اعمال حج در [[حجةالوداع]]، با دو آيه قرآنى از سوى خداوند به پيامبر صلى الله عليه و آله اعلام شد كه با پايان اين آخرين واجب الهى، برنامه اعلان ولايت و منصوب نمودن علی عليه السلام آغاز مى شود. اين دستور با آيه ۷ و ۸ سوره انشراح نازل شد: {{متن قرآن|فَاِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَ اِلى رَبِّكَ فَارْغَبْ}} | ||
البته درباره قرائت كلمه «فانصَِب» در اين آيه با كسره يا فتحه در قرائت ها اختلاف است و بحث مفصلى در كتب [[مفسّرین|تفسیر]] وجود دارد. | البته درباره قرائت كلمه {{متن قرآن|«فانصَِب»}} در اين آيه با كسره يا فتحه در قرائت ها اختلاف است و بحث مفصلى در كتب [[مفسّرین|تفسیر]] وجود دارد. | ||
آنچه در روايات [[معصومین علیهم السلام|اهل بیت علیهم السلام]] رسيده معناى فوق را تأكيد مى كند. در اين باره به تفاسير مراجعه شود.<ref>واقعه قرآنى غدير: ص ۲۱؛ تفسير قرطبى: ج ۲۰ ص ۱۰۹؛ شواهد التنزيل: ج ۲ ص ۴۵۱؛ بحار الانوار: ج ۳۶ ص ۱۳۳، ۱۳۸ و ج ۳۸ ص ۱۴۲؛ مناقب ابن شهر آشوب: ج ۲ ص ۲۲۶؛ شرح الاخبار: ج ۱ ص ۲۴۵؛ تأويل الآيات: ج ۲ ص ۸۱۲.</ref> | آنچه در روايات [[معصومین علیهم السلام|اهل بیت علیهم السلام]] رسيده معناى فوق را تأكيد مى كند. در اين باره به تفاسير مراجعه شود.<ref>واقعه قرآنى غدير: ص ۲۱؛ تفسير قرطبى: ج ۲۰ ص ۱۰۹؛ شواهد التنزيل: ج ۲ ص ۴۵۱؛ بحار الانوار: ج ۳۶ ص ۱۳۳، ۱۳۸ و ج ۳۸ ص ۱۴۲؛ مناقب ابن شهر آشوب: ج ۲ ص ۲۲۶؛ شرح الاخبار: ج ۱ ص ۲۴۵؛ تأويل الآيات: ج ۲ ص ۸۱۲.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
امام صادق عليه السلام در اين باره مى فرمايد: | امام صادق عليه السلام در اين باره مى فرمايد: | ||
تا آنگاه كه از حجةالوداع باز مى گشت آيه {{متن قرآن|يا اَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَيكَ مِن رَبِّكَ ... }}<ref>مائده / | تا آنگاه كه از حجةالوداع باز مى گشت آيه {{متن قرآن|يا اَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَيكَ مِن رَبِّكَ ... }}<ref>مائده /۶۷.</ref> نازل شد. | ||
حضرت مردم را ندا داد تا جمع شوند و فرمود: {{متن عربی|مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِىٌّ مَولاهُ، اللّهُمَّ والِ مَن والاهُ وَ عادِ مَن عاداهُ.}}<ref>اثبات الهداة: ج ۲ ص ۴ ح ۷.</ref> | حضرت مردم را ندا داد تا جمع شوند و فرمود: {{متن عربی|مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِىٌّ مَولاهُ، اللّهُمَّ والِ مَن والاهُ وَ عادِ مَن عاداهُ.}}<ref>اثبات الهداة: ج ۲ ص ۴ ح ۷.</ref> | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
در حالى كه سفر [[حجةالوداع]] در پيش بود و پيامبر صلى الله عليه و آله از پايان عمر خود خبر مى داد و نشانه هاى ختمِ نبوّتِ حضرت خاتم ظاهر شده بود، در يک آيه كوتاه دستورالعمل ادامه اين سفر داده شد كه پس از فراغت از حج - كه ابلاغ همه احكام الهى كامل مى شود - نوبت اعلان آخرين دستور يعنى ولايت و منصوب كردن اميرالمؤمنين عليه السلام به خلافت است: | در حالى كه سفر [[حجةالوداع]] در پيش بود و پيامبر صلى الله عليه و آله از پايان عمر خود خبر مى داد و نشانه هاى ختمِ نبوّتِ حضرت خاتم ظاهر شده بود، در يک آيه كوتاه دستورالعمل ادامه اين سفر داده شد كه پس از فراغت از حج - كه ابلاغ همه احكام الهى كامل مى شود - نوبت اعلان آخرين دستور يعنى ولايت و منصوب كردن اميرالمؤمنين عليه السلام به خلافت است: | ||
{{متن قرآن|فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ}}: «آن گاه كه فراغت يافتى منصوب كن» | {{متن قرآن|فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ}}: «آن گاه كه فراغت يافتى منصوب كن» البته اثبات نزول اين آيه درباره غدير باز مى گردد به تفسير {{متن قرآن|فَرَغْتَ}} و{{متن قرآن|فَانْصَبْ}}در روايات اهل بيت عليهم السلام كه در چهار مرحله تبيين مى شود: | ||
البته اثبات نزول اين آيه درباره غدير باز مى گردد به تفسير {{متن قرآن|فَرَغْتَ}} و{{متن قرآن|فَانْصَبْ}}در روايات اهل بيت عليهم السلام كه در چهار مرحله تبيين مى شود: | |||
=== قرائت كسره يا فتحه در «فَانْصَبْ» === | === قرائت كسره يا فتحه در «فَانْصَبْ» === | ||
اولين سخنى كه قبل از شأن نزول اين آيه مطرح است قرائت كلمه {{متن قرآن|فَانْصَبْ}}است كه آيا بايد با كسره صاد خوانده شود يا فتحه آن. | اولين سخنى كه قبل از شأن نزول اين آيه مطرح است قرائت كلمه {{متن قرآن|فَانْصَبْ}}است كه آيا بايد با كسره صاد خوانده شود يا فتحه آن. | ||
در اينجا با يادآورى اينكه اختلاف قرائت در حد حركات و اعراب قرآن مسئله اى مورد قبول است، يادآور مى شود كه در روايات ما تصريح به قرائت كسره شده است، و اين تصريح گاهى با نام بردن «كسره» است و گاهى از تركيب عبارت پيداست، زيرا اگر با فتحه خوانده شود به معناى «تلاش كردن» است و فعل لازم بوده نيازى به مفعول ندارد، ولى اگر با كسره خوانده شود به معناى «منصوب كردن» است و فعل متعدى بوده بدون مفعول معنى نمى دهد و حتى گاهى به دو مفعول نياز دارد؛ مثلاً {{متن عربی|فَانْصِبْ عَلِيّاً}} يعنى: «على را منصوب كن»، و{{متن عربی|فَانْصِبْ عَلِيّاً اماماً}} يعنى: «على را به امامت منصوب كن». | در اينجا با يادآورى اينكه اختلاف قرائت در حد حركات و اعراب قرآن مسئله اى مورد قبول است، يادآور مى شود كه در روايات ما تصريح به قرائت كسره شده است، و اين تصريح گاهى با نام بردن «كسره» است و گاهى از تركيب عبارت پيداست، زيرا اگر با فتحه خوانده شود به معناى «تلاش كردن» است و فعل لازم بوده نيازى به مفعول ندارد، ولى اگر با كسره خوانده شود به معناى «منصوب كردن» است و فعل متعدى بوده بدون مفعول معنى نمى دهد و حتى گاهى به دو مفعول نياز دارد؛ مثلاً {{متن عربی|فَانْصِبْ عَلِيّاً}} يعنى: «على را منصوب كن»، و {{متن عربی|فَانْصِبْ عَلِيّاً اماماً}} يعنى: «على را به امامت منصوب كن». | ||
در همه مواردى كه در روايات ائمه عليهم السلام اين آيه تفسير شده، حتى اگر تصريحى به كسره نباشد معنى كردن آن به صورت فعل متعدى با ذكر يک يا دو مفعول، به معناى قرائت با كسره و صحيح شمردن آن است. | در همه مواردى كه در روايات ائمه عليهم السلام اين آيه تفسير شده، حتى اگر تصريحى به كسره نباشد معنى كردن آن به صورت فعل متعدى با ذكر يک يا دو مفعول، به معناى قرائت با كسره و صحيح شمردن آن است. | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۱: | ||
چگونه است كه وقتى نوبت به شيعيان رسيده مارک بدعت به خود گرفته است؟! | چگونه است كه وقتى نوبت به شيعيان رسيده مارک بدعت به خود گرفته است؟! | ||
پاسخ اين سؤال ما را محى الدين عربى در آخر كلام خود - كه در عبارت فوق ذكر شد - | پاسخ اين سؤال ما را محى الدين عربى در آخر كلام خود - كه در عبارت فوق ذكر شد - داده است كه مى گويد: | ||
اين هم از نظر قرائت باطل است و هم از نظر معنى، زيرا پيامبر صلى الله عليه و آله هيچ كس را خليفه خود منصوب نكرده است!! | اين هم از نظر قرائت باطل است و هم از نظر معنى، زيرا پيامبر صلى الله عليه و آله هيچ كس را خليفه خود منصوب نكرده است!! | ||