پرش به محتوا

احکام: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
همه سخنرانى‏ هاى پيامبر صلى الله عليه و آله براى ابلاغ دستورات پروردگار بود، اما در هيچ كدام خداوند دستور خاصى براى ابلاغ نداده بود.
همه سخنرانى‏ هاى پيامبر صلى الله عليه و آله براى ابلاغ دستورات پروردگار بود، اما در هيچ كدام خداوند دستور خاصى براى ابلاغ نداده بود.


وقتى حكمى مانند [[نماز جماعت در صحرای غدیر|نماز]] و امثال آن بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل مى‏ شد به معناى آن بود كه آن را به مردم برساند، و نياز نبود كه امر خاصى هم بر [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] نازل شود كه امر نماز را به مردم ابلاغ كن.
وقتى حكمى مانند [[نماز جماعت در صحرای غدیر|نماز]] و امثال آن بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل مى‏ شد به معناى آن بود كه آن را به مردم برساند، و نياز نبود كه امر خاصى هم بر پیامبر صلی الله علیه و آله نازل شود كه امر نماز را به مردم ابلاغ كن.


اما در مسئله [[ولایت]]، گذشته از اصل مسئله كه بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شده بود، براى ابلاغ آن امر خاص ديگرى نازل شد و آن آيه ۶۷ سوره مائده بود:
اما در مسئله ولایت، گذشته از اصل مسئله كه بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شده بود، براى ابلاغ آن امر خاص ديگرى نازل شد و آن آيه ۶۷ سوره مائده بود:


«يا اَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ اِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ واِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ»:
{{متن قرآن|يا اَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ اِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ واِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ}}:


«اى پيامبر، برسان آنچه در حق على از پروردگارت بر تو نازل شده و اگر انجام ندهى [[رسالت]] او را نرسانده ‏اى، و خداوند تو را از مردم حفظ مى‏ كند».
«اى پيامبر، برسان آنچه در حق على از پروردگارت بر تو نازل شده و اگر انجام ندهى [[رسالت]] او را نرسانده ‏اى، و خداوند تو را از مردم حفظ مى‏ كند».


== احكام، يكى از مبانى خطبه غدير<ref>سخنرانى استثنائى غدير: ص ۶۸ . واقعه قرآنى غدير: ص ۱۰۵. غدير در قرآن: ج ۲ ص ۱۷. اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص ۱۹. </ref> ==
== احكام، يكى از مبانى خطبه غدير<ref>سخنرانى استثنائى غدير: ص ۶۸؛ واقعه قرآنى غدير: ص ۱۰۵؛ غدير در قرآن: ج ۲ ص ۱۷؛ اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص ۱۹. </ref> ==
در مسائلى كه به نوعى با ولايت مرتبط است و در دو بُعد اعتقاد و عمل جلوه مى ‏كند، در [[خطبه غدیر]] مبانى مستحكمى ارائه شده كه يكى از آنها بيان ضوابط كلى درباره حلال و حرام است.
در مسائلى كه به نوعى با ولايت مرتبط است و در دو بُعد اعتقاد و عمل جلوه مى ‏كند، در [[خطبه غدیر]] مبانى مستحكمى ارائه شده كه يكى از آنها بيان ضوابط كلى درباره حلال و حرام است.


خط ۲۵: خط ۲۵:
در اين باره حضرت دو ضابطه بسيار مهم براى مردم تعيين كرد:
در اين باره حضرت دو ضابطه بسيار مهم براى مردم تعيين كرد:


يكى مرجع مردم در حلال و حرام تا روز [[قیامت]] كه در اين باره ابتدا تصريح كرد كه تعداد حلال و حرام آن قدر زياد است كه نمى‏ توان در يک مجلس همه را بيان كرد.
يكى مرجع مردم در حلال و حرام تا روز قیامت كه در اين باره ابتدا تصريح كرد كه تعداد حلال و حرام آن قدر زياد است كه نمى‏ توان در يک مجلس همه را بيان كرد.


سپس راه حل آن را تعيين جانشينانى دانستند كه به نيابت از [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] پاسخگوى مردم باشند، و آنان را از [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین ‏علیه السلام]] تا [[حضرت مهدی علیه السلام در خطبه غدیر|حضرت مهدی علیه السلام]] معرفى كردند.
سپس راه حل آن را تعيين جانشينانى دانستند كه به نيابت از پیامبر صلی الله علیه و آله پاسخگوى مردم باشند، و آنان را ازامیرالمؤمنین علیه السلام تا [[حضرت مهدی علیه السلام در خطبه غدیر|حضرت مهدی علیه السلام]] معرفى كردند.


ضابطه دوم عدم تغيير حلال و حرام تا روز قيامت كه در اين باره حضرت اعلام كرد هيچ حرامى و حلالى را تا كنون تغيير نداده‏ ام و تغييرى هم در آنها به وجود نخواهد آمد.
ضابطه دوم عدم تغيير حلال و حرام تا روز قيامت كه در اين باره حضرت اعلام كرد هيچ حرامى و حلالى را تا كنون تغيير نداده‏ ام و تغييرى هم در آنها به وجود نخواهد آمد.
خط ۳۵: خط ۳۵:
پيامبر صلى الله عليه و آله در مورد بيان احكام مى ‏فرمايد:
پيامبر صلى الله عليه و آله در مورد بيان احكام مى ‏فرمايد:


انَّ اللَّه امَرَكُمْ فى كِتابِهِ بِالصَّلاةِ فَقَدْ بَيَّنْتُها لَكُمْ، وَ بِالزَّكاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ فَبَيَّنْتُها لَكُمْ وَ فَسَّرْتُها. وَ امَرَكُمْ بِالْوِلايَةِ، وَ انّى اشْهِدُكُمْ انَّها لِهذا خاصَّة -  وَ وَضَعَ يَدَهُ عَلى عَلِىِّ بْنِ ابى ‏طالِبٍ‏ عليه السلام -  ثُمَّ لاِبْنَيْهِ بَعْدَهُ، ثُمَّ لِلاوْصِياءِ مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ وُلْدِهِمْ، لا يُفارِقُونَ الْقُرْآنَ وَ لا يُفارِقُهُمُ الْقُرْآنُ حَتّى يَرِدُوا عَلَىَّ حَوْضى<ref>كتاب سليم: ص ۲۰۰. فرائد السمطين: ج ۱ ص ۳۱۲ ح ۲۵۰. عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص ۲۳۴. </ref>:
{{متن عربی|انَّ اللَّه امَرَكُمْ فى كِتابِهِ بِالصَّلاةِ فَقَدْ بَيَّنْتُها لَكُمْ، وَ بِالزَّكاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ فَبَيَّنْتُها لَكُمْ وَ فَسَّرْتُها. وَ امَرَكُمْ بِالْوِلايَةِ، وَ انّى اشْهِدُكُمْ انَّها لِهذا خاصَّة -  وَ وَضَعَ يَدَهُ عَلى عَلِىِّ بْنِ ابى ‏طالِبٍ‏ عليه السلام -  ثُمَّ لاِبْنَيْهِ بَعْدَهُ، ثُمَّ لِلاوْصِياءِ مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ وُلْدِهِمْ، لا يُفارِقُونَ الْقُرْآنَ وَ لا يُفارِقُهُمُ الْقُرْآنُ حَتّى يَرِدُوا عَلَىَّ حَوْضى}}<ref>كتاب سليم: ص ۲۰۰. فرائد السمطين: ج ۱ ص ۳۱۲ ح ۲۵۰. عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص ۲۳۴. </ref>:


خداوند در كتابش شما را به نماز امر فرموده كه آن را برايتان بيان داشتم، و به زكات و روزه و حج دستور داده كه براى شما تبيين كرده و تفسير نمودم، و به ولايت امر كرده، و من شما را شاهد مى ‏گيرم كه ولايت مخصوص اين شخص است -  و حضرت در اين حال دست مبارک را بر على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام گذاشت -.
خداوند در كتابش شما را به نماز امر فرموده كه آن را برايتان بيان داشتم، و به زكات و روزه و حج دستور داده كه براى شما تبيين كرده و تفسير نمودم، و به ولايت امر كرده، و من شما را شاهد مى ‏گيرم كه ولايت مخصوص اين شخص است -  و حضرت در اين حال دست مبارک را بر على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام گذاشت -.
خط ۴۰۹: خط ۴۰۹:
اين بود كه به عنوان فتنه ‏انگيزى مطرح مى‏ كردند كه تا كى بايد منتظر حكمى بعد از حكم ديگرى باشيم! و همين سؤال را با ظاهرى زيبا نزد پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله مطرح مى‏ كردند كه آيا حكم ديگرى هم بعد از حج باقى مانده است؟! در پاسخ آنان آيه كريمه فوق نازل شد و معنايش اين بود كه فقط يک حكم ديگر باقى مانده و آن هم ولايت است.
اين بود كه به عنوان فتنه ‏انگيزى مطرح مى‏ كردند كه تا كى بايد منتظر حكمى بعد از حكم ديگرى باشيم! و همين سؤال را با ظاهرى زيبا نزد پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله مطرح مى‏ كردند كه آيا حكم ديگرى هم بعد از حج باقى مانده است؟! در پاسخ آنان آيه كريمه فوق نازل شد و معنايش اين بود كه فقط يک حكم ديگر باقى مانده و آن هم ولايت است.


[[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین ‏علیه السلام]] سؤال [[منافقین]] از [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] را چنين مطرح فرموده است: خداوند احكام مهم شريعت و آيات مربوط به واجبات را در اوقات مختلفى نازل كرد ... ، و اولين چيزى كه مردم را بدان مقيّد ساخت اقرار به يگانگى و ربوبيت خود و شهادت «لا اله الا الله» بود.
امیرالمؤمنین علیه السلام سؤال [[منافقین]] از پیامبر صلی الله علیه و آله را چنين مطرح فرموده است: خداوند احكام مهم شريعت و آيات مربوط به واجبات را در اوقات مختلفى نازل كرد ... ، و اولين چيزى كه مردم را بدان مقيّد ساخت اقرار به يگانگى و ربوبيت خود و شهادت {{متن عربی|لا اله الا الله}}بود.


وقتى به اين ها اقرار كردند، اقرار به نبوت پيامبرش و رسالت او را مطرح كرد.
وقتى به اين ها اقرار كردند، اقرار به نبوت پيامبرش و رسالت او را مطرح كرد.
خط ۴۱۷: خط ۴۱۷:
منافقين گفتند: بعد اين احكامى كه بر ما واجب كردى، آيا براى پروردگارت چيز ديگرى هم باقى مانده كه آن را بر ما واجب كند؟ آن را هم ذكر كن تا دلمان آرام گيرد كه چيز ديگرى باقى نمانده است!
منافقين گفتند: بعد اين احكامى كه بر ما واجب كردى، آيا براى پروردگارت چيز ديگرى هم باقى مانده كه آن را بر ما واجب كند؟ آن را هم ذكر كن تا دلمان آرام گيرد كه چيز ديگرى باقى نمانده است!


خداوند در اين باره چنين نازل كرد: «قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ»<ref>سبأ/۴۶.</ref>:
خداوند در اين باره چنين نازل كرد: {{متن قرآن|قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ}}<ref>سبأ/۴۶.</ref>:


«بگو من شما را فقط به يک چيز سفارش مى‏ كنم»، يعنى ولايت. و اينجا بود كه خداوند عزوجل فرمود: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً».<ref>بحار الانوار: ج ۹۰ ص ۱۲۲. الاحتجاج: ج ۱ ص ۳۷۹.</ref>
«بگو من شما را فقط به يک چيز سفارش مى‏ كنم»، يعنى ولايت. و اينجا بود كه خداوند عزوجل فرمود: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً}}<ref>بحار الانوار: ج ۹۰ ص ۱۲۲. الاحتجاج: ج ۱ ص ۳۷۹.</ref>


اميرالمؤمنين ‏عليه السلام ضمن ترسيم روزهاى آخر پيامبر صلى الله عليه و آله و ابلاغ حضرت، بيان مفصلى درباره نزول تدريجى دستورات اسلام فرموده و آخرين فرمان الهى را حكم «ولايت» معرفى كرده است، كه مسير دقيق غدير در راستاى تبليغ احكام الهى را به تصوير مى‏ كشد. به متن كلام حضرت در اين باره دل مى ‏سپاريم:
اميرالمؤمنين ‏عليه السلام ضمن ترسيم روزهاى آخر پيامبر صلى الله عليه و آله و ابلاغ حضرت، بيان مفصلى درباره نزول تدريجى دستورات اسلام فرموده و آخرين فرمان الهى را حكم «ولايت» معرفى كرده است، كه مسير دقيق غدير در راستاى تبليغ احكام الهى را به تصوير مى‏ كشد. به متن كلام حضرت در اين باره دل مى ‏سپاريم:
خط ۴۲۵: خط ۴۲۵:
خداوند -  جل ذكره -  احكام مهم شريعت و آيات فرائض را در زمان‏ هاى مختلف فرستاد، همان گونه كه آسمان‏ ها و زمين را در شش روز خلق فرمود، در حالى كه اگر مى‏ خواست آن ها را در كمتر از چشم بر هم زدن خلق كند مى‏ توانست، ولى آرامش و مدارا را نمونه ‏اى براى امانت داران خود و باعث اتمام حجت بر خلقش قرار داد.
خداوند -  جل ذكره -  احكام مهم شريعت و آيات فرائض را در زمان‏ هاى مختلف فرستاد، همان گونه كه آسمان‏ ها و زمين را در شش روز خلق فرمود، در حالى كه اگر مى‏ خواست آن ها را در كمتر از چشم بر هم زدن خلق كند مى‏ توانست، ولى آرامش و مدارا را نمونه ‏اى براى امانت داران خود و باعث اتمام حجت بر خلقش قرار داد.


اولين مسئله ‏اى كه مردم را بدان مقيد ساخت اقرار به يگانگى و ربوبيت خود و شهادت به «لا اله الّا الله» بود.
اولين مسئله ‏اى كه مردم را بدان مقيد ساخت اقرار به يگانگى و ربوبيت خود و شهادت به{{متن عربی|لا اله الّا الله}} بود.


وقتى به اين مطلب اقرار كردند پشت سر آن اقرار به نبوت پيامبرش و شهادت به رسالت او را به ميان آورد.
وقتى به اين مطلب اقرار كردند پشت سر آن اقرار به نبوت پيامبرش و شهادت به رسالت او را به ميان آورد.


وقتى در برابر اين مسئله هم سر تسليم فرود آوردند بر آنان واجب كرد [[نماز جماعت در صحرای غدیر|نماز]] و سپس روزه و بعد حج و سپس [[جهاد]] و بعد از آن [[زکات]] را و سپس صدقات و آنچه از غنايم گرفته مى‏ شود ... .<ref>الاحتجاج: ج ۱ ص ۳۷۹. بحار الانوار: ج ۹۰ ص ۱۲۲. </ref>
وقتى در برابر اين مسئله هم سر تسليم فرود آوردند بر آنان واجب كرد [[نماز جماعت در صحرای غدیر|نماز]] و سپس روزه و بعد حج و سپس [[جهاد]] و بعد از آن [[زکات]] را و سپس صدقات و آنچه از غنايم گرفته مى‏ شود ... .<ref>الاحتجاج: ج ۱، ص ۳۷۹؛ بحار الانوار: ج ۹۰ ص ۱۲۲. </ref>


== وجوب اطاعت از ائمه‏ عليهم السلام<ref>سخنرانى استثنائى غدير: ص۲۰۱-۲۱۲.</ref> ==
== وجوب اطاعت از ائمه‏ عليهم السلام<ref>سخنرانى استثنائى غدير: ص۲۰۱-۲۱۲.</ref> ==
پيامبر در ابتداى بخش هفتم [[خطبه غدیر]]، با اشاره به آيه ۱۵۳ سوره انعام فرمود:
پيامبر در ابتداى بخش هفتم [[خطبه غدیر]]، با اشاره به آيه ۱۵۳ سوره انعام فرمود:


«وَ اَنَّ هذا صِراطى مُسْتَقيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لاتَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبيلِهِ»، كه صراط مستقيم را در برابر همه راه‏ هاى ديگر قرار مى‏ داد و بايد راه راست دقيقاً معرفى مى ‏شد.
{{متن قرآن|وَ اَنَّ هذا صِراطى مُسْتَقيماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لاتَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبيلِهِ}}كه صراط مستقيم را در برابر همه راه‏ هاى ديگر قرار مى‏ داد و بايد راه راست دقيقاً معرفى مى ‏شد.


به همين منظور حضرت با يادآورى اينكه علم امر و نهى نزد على ‏عليه السلام است به مردم دستور داد درباره اوامر و نواهى على‏ عليه السلام سر تسليم فرود آورند و فرمود:
به همين منظور حضرت با يادآورى اينكه علم امر و نهى نزد على ‏عليه السلام است به مردم دستور داد درباره اوامر و نواهى على‏ عليه السلام سر تسليم فرود آورند و فرمود:
خط ۴۴۰: خط ۴۴۰:
«مواظب باشيد كه راه ‏هاى ديگر شما را از راه او منحرف نكند».
«مواظب باشيد كه راه ‏هاى ديگر شما را از راه او منحرف نكند».


آنگاه به صراحت اعلام كرد كه «صراط مستقيم» من و على و امامان بعد از او هستيم، و به آيه ۱۸۶ سوره اعراف اشاره كرد كه «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا اُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ».
آنگاه به صراحت اعلام كرد كه «صراط مستقيم» من و على و امامان بعد از او هستيم، و به آيه ۱۸۶ سوره اعراف اشاره كرد كه {{متن قرآن|وَ مِمَّنْ خَلَقْنا اُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ}}


مَعاشِرَ النّاسِ، اَنَا صِراطُ اللَّهِ الْمُسْتَقيمُ الَّذى اَمَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى، ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ اَئِمَّةُ الْهُدى، يَهْدُونَ اِلَى الْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ:
{{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، اَنَا صِراطُ اللَّهِ الْمُسْتَقيمُ الَّذى اَمَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى، ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ اَئِمَّةُ الْهُدى، يَهْدُونَ اِلَى الْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ}}:


اى مردم، من راه مستقيم خداوند هستم كه شما را به پيروى آن امر نموده، و سپس على بعد از من، و سپس فرزندانم از نسل او كه امامان هدايت ‏اند، به حق هدايت مى‏ كنند و به يارى حق به عدالت رفتار مى ‏كنند.
اى مردم، من راه مستقيم خداوند هستم كه شما را به پيروى آن امر نموده، و سپس على بعد از من، و سپس فرزندانم از نسل او كه امامان هدايت ‏اند، به حق هدايت مى‏ كنند و به يارى حق به عدالت رفتار مى ‏كنند.
۴٬۰۶۴

ویرایش