شبهه عمل نکردن صحابه در امر امامت

شبهه عمل صحابه در امر امامت

  يكى از دانشمندان اهل‏ سنت در حاشيه آیه اکمال دین گفته است:

اگر پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله موضوع ولایت و خلافت بعد از خود را مانند احکام نماز و روزه و حج و جهاد و ساير احكام براى اصحاب خود روشن مى ‏ساخت، آنها مخالفت نمى‏ ورزيدند و على ‏عليه السلام را رها نمى ‏كردند، همانطور كه با نماز خواندن و ساير احكامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله بيان كرد مخالفت نكردند.

پس بعيد است كه پيامبر صلی الله علیه و آله درباره امیرالمؤمنین‏ علیه السلام سفارش كرده باشد و اصحاب مخالفت كرده باشند.

پاسخ شبهه

اولاً

از جمله مسلّمات تاريخى و قرآنى و حديثى در كل فرقه ‏هاى اسلامى و حتى اديان ديكر داستان بنی ‏اسرائیل و قوم حضرت موسی ‏علیه السلام است؛ كه چگونه در نبودن حضرت موسى ‏عليه السلام از راه راست برگشتند و حضرت هارون‏ عليه السلام -  جانشين حضرت موسى ‏عليه السلام -  را خوار كردند و گوساله سامرى را خداى خود دانستند و فريفته آن شدند، و تا حضرت موسى‏ عليه السلام از ميقات برنگشت دست از گوساله‏ پرستى بر نداشتند.

با دانستن اين قصه، نبايد مخالفت اكثر صحابه پيامبر اسلام‏ صلى الله عليه و آله با اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را بعيد بدانيم، زيرا ارتداد بنى‏ اسرائيل بنا به عللى بعيدتر از انحراف امت اسلام بود:

الف) بنى‏ اسرائيل در آن موقع پشت در پشت موحد و يكتاپرست بودند و انتظار ظهور پيامبر خود (حضرت موسى ‏عليه السلام) را داشتند، ولى اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله در جاهلیت پرورش يافته بودند و بيشتر عمرشان در پرستش بت‏ ها گذشته بود.

حتى بيشتر آنها بر اثر ترس يا به طمع دنيا مسلمان شدند، چنانچه خداوند مى ‏فرمايد:

«قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا ۖ قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَٰكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا»:

عرب‏ هاى باديه‏ نشين گفتند ايمان آورديم بگو ايمان نياورده ‏ايد بلكه بگوييد اسلام آورده ‏ايم.

و عده ‏اى هم منافق بودند، كه خداوند آيات سوره منافقون را درباره آن ها نازل فرمود. از اين جهت، روشن است كه ارتداد بنى‏ اسرائيل بعيدتر به نظر مى‏ رسد.

ب) آنچه در بنى‏ اسرائيل پديد آمد و گوساله را خداى خود دانستند، به مراتب بزرگ‏ تر و سخت‏ تر از خليفه دانستن شخصى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله او را به جانشينى خود منصوب نداشته بود؛ زيرا بنى ‏اسرائيل همين كه گوساله را خدا دانستند به كلى از دين بيرون رفتند، ولى اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله با كارى كه انجام دادند به ظاهر از اصل اسلام خارج نشدند.

آن عمل هم به عقيده اهل‏سنت اتفاقى ساده است، زيرا عقيده دارند امامت و خلافت جزء فروع دين است!

ج) ارتداد و انحراف بنى‏اسرائيل در زمان حيات پيامبر صلى الله عليه و آله آنها پديد آمد، ولى مخالفت اصحاب رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله در موضوع جانشينى آن حضرت بعد از شهادت آن وجود مقدس بود. بديهى است كه كار بنى ‏اسرائيل بعيدتر از عمل اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله به نظر مى ‏رسد.

بنابراين وقتى از بنى ‏اسرائيل -  كه آن همه به خدا نزديک بودند -  چنان عملى (گوساله‏ پرست شدن) صادر شود، از همه امت اسلام كه تازه از بت‏ پرستى نجات يافته بودند، وقوع آن بعيد به نظر نمى ‏رسد.

ثانياً

خداوند در قرآن مجيد از دگرگونى امت پيامبر اسلام‏ صلى الله عليه و آله خبر داده بود:

«أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَىٰ أَعْقَابِكُمْ ۚ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا ۗ وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ»:

آيا اگر او (پيامبر) بميرد يا كشته شود از عقيده خود بر مى‏ گرديد و هر كس از عقيده خود باز گردد هرگز هيچ زيانى به خدا نمى ‏رساند و به زودى خداوند سپاسگزاران را پاداش خواهد داد.

ثالثاً

مقايسه حكم ولایت با احکام نماز و ساير احكام هم بى‏ مورد است، زيرا حسدى كه به خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله مى ‏بردند در مورد ولایت بود.

چنانكه خدا فرموده است: «أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۖ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا»:

بلكه به مردم حسد مى ‏برند براى آنچه خداوند از فضل خود به آنها داده است در حقيقت ما به خاندان ابراهيم كتاب و حكمت داديم و به آنان حكومتى بزرگ بخشيديم.

در روايات صحيح السند مقصود از «مُلک عظيم» اطاعت از امامان معصوم ‏عليهم السلام بيان شده است.