آیه ۹۴ نحل و غدیر

آیه ۹۴ نحل و غدیر

مشخصات آیه
نام سوره	نحل
شماره آیه	۹۴
جزء	۱۴
محتوای آیه
مکان نزول	مکه
ترتیل آیه

آیه‌ای در خطبه غدیر

آیه ۹۶ سوره نحل از جمله آیات استفاده شده در خطبه غدیر است. بستر استفاده از این آیه از سوی برخی محققان چنین ترسیم شده است: على بن ابى‏‌طالب‏ عليه السلام آن امامى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله او را سبب امتحان امت قرار داد: «لَوْ لا انْتَ يا عَلِىُّ لَمْ يُعْرَفِ الْمُؤْمِنُونَ بَعْدى؛ اى على، اگر تو نبودى، مؤمنان بعد از من شناخته نمى‏‌شدند».

پيامبر صلى الله عليه و آله قسمتی از مراسم غدير را به توصیف دشمنان ائمه ‏عليهم السلام اختصاص داد و‌ آینده آنان قرار داد. اقتباس از چند آيه و تضمين آياتى ديگر براى اين منظور، روى هم ۱۵ آيه را زیر عنوان اين بخش قرار داده است. در اين آيات از يک سو اوصاف و رفتار دشمنان اهل ‏بیت ‏علیهم السلام در دنيا مطرح شده، از سوى ديگر جزاى اعتقاد و عملشان در دنيا و آخرت بيان شده كه سقوط ارزش اعمالشان از جمله آنهاست.

از جمله این آیات، آیه ۹۶ سوره نحل است: وَلَا تَتَّخِذُوا أَيْمَانَكُمْ دَخَلًا بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُوا السُّوءَ بِمَا صَدَدْتُمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۖ وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ؛ و زنهار، سوگندهاى خود را دستاويز تقلب ميان خود قرار مدهيد، تا گامى بعد از استواريش بلغزد، و شما به [سزاى‌] آنكه [مردم را] از راه خدا باز داشته‌ايد دچار شكنجه شويد و براى شما عذابى بزرگ باشد .

آیه در متن خطبه غدير

آیه ۱۸ سوره حشر در متن خطبه غدیر چنین آمده است: «الا انَّ جَبْرَئيلَ خَبَّرَنى عَنِ اللَّه تَعالى بِذلِكَ وَ يَقُولُ: «مَنْ عادى عَلِيّاً وَ لَمْ يَتَوَلَّهُ فَعَلَيْهِ لَعْنَتى وَ غَضَبى»، «وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ، وَ اتَّقُوا اللَّه»،انْ تُخالِفُوهُ «فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِها، إِنَّ اللَّه خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ»؛ بدانيد كه جبرئيل از جانب خداوند اين خبر را براى من آورده و مى‏‌گويد: هر كس با على دشمنى كند و ولايت او را نپذيرد، لعنت و غضب من بر او باد. هر كس ببيند براى فردا چه پيش فرستاده است. از خدا بترسيد» كه با على مخالفت كنيد و در نتيجه قدمى بعد از ثابت‌بودن آن بلغزد. خداوند از آنچه انجام مى‏‌دهيد آگاه است».

موقعيت تاريخى استفاده از آیه

موقعیت تاریخی استفاده از آیه ۱۸ سوره حشر چنین ترسیم شده است: در لحظات پایانی خطابه غدير پيامبر صلى الله عليه براى آمادگى كامل مردم برای اعلام مقام ولایت على‏ عليه السلام پاره‌ای از فضايل آن حضرت را بيان كرد. در این قسمت، حضرت سخن از غضب الهى به‌ميان آورد: او ابتدا كسانى را كه كلامش درباره على‏ عليه السلام را رد كنند لعنت‌شده و مورد غضب الهى اعلام مى‏‌کرد؛ سپس به نقل از جبرئيل از خداوند تعالى لعنت و غضب را نثار كسى کرد كه ولايت را نپذيرد و با على‏ عليه السلام دشمنى كند.

منابع

• اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: نشر مولود کعبه، ۱۴۲۰ق
• غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
• المناقب؛ علی بن محمد بن شافعی (ابن‌مغازلی)، تحقیق: محمدباقر بهبودی، بیروت: دار الأضواء، ۱۴۰۴ق.