آيه ۴۳ اعراف و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پانویس) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
= | {{متن آیه | ||
| متن آیه = وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ ۖ وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ ۖ لَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ ۖ وَنُودُوا أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ | |||
| ترجمه = «و آنچه از کینه و خشم در سینه های آنان است، بَر می کنیم [تا در بهشت با خوشی و سلامت کامل کنار هم زندگی کنند؛] از زیر [کاخ ها و عمارت های] شان نهرها جاری است و می گویند: و همه ستایش ها ویژه خداست که ما را به این [نعمت ها] هدایت کرد، و اگر خدا ما را هدایت نمی کرد هدایت نمی یافتیم، مسلماً پیامبران پروردگارمان حق را به سوی ما آوردند، و ندایشان می دهند به پاداش اعمال شایسته ای که همواره انجام می دادید، این بهشت را به ارث بردید.» | |||
}} | |||
{{جعبه اطلاعات آیه | |||
| شماره آیه = | |||
| سوره = | |||
| تصویر = | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح_تصویر = | |||
| شماره سوره = ۷ | |||
| جزء = ۸ | |||
| نزول = | |||
| شأن نزول = | |||
| مکان نزول = مکه | |||
| موضوع = لزوم سپاسگذاری از خداوند به خاطر نعمت هدایت | |||
}} | |||
غدير همان اندازه كه يک اعتقاد بود يک دستور نيز بود. دستورى به گستردگى جوانب مختلف آن، كه مجموعه اى از [[ایمان]] و اطاعت و پيمان در يک سو و حمد و سپاس و تشكر از اين نعمت در سوى ديگرِ آن به چشم مى خورد. | غدير همان اندازه كه يک اعتقاد بود يک دستور نيز بود. دستورى به گستردگى جوانب مختلف آن، كه مجموعه اى از [[ایمان]] و اطاعت و پيمان در يک سو و حمد و سپاس و تشكر از اين نعمت در سوى ديگرِ آن به چشم مى خورد. | ||
| خط ۸: | خط ۲۶: | ||
آياتى كه به اين عنوان در غدير به صورت تركيب و تضمين در كلام حضرت ديده مى شود ۱۰ آيه است، كه يكى از آنها آيه ۴۳ سوره اعراف است: | آياتى كه به اين عنوان در غدير به صورت تركيب و تضمين در كلام حضرت ديده مى شود ۱۰ آيه است، كه يكى از آنها آيه ۴۳ سوره اعراف است: | ||
{{قرآن|وَ نَزَعْنا ما فِى صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ وَ قالُوا الْحَمْدُ للَّه الَّذِى هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِىَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّه، لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ وَ نُودُوا أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوها بِما كُنْتُمْ تعلمون }}: | |||
«و آنچه از کینه و خشم در سینه های آنان است، بَر می کنیم [تا در بهشت با خوشی و سلامت کامل کنار هم زندگی کنند؛] از زیر [کاخ ها و عمارت های] شان نهرها جاری است و می گویند: و همه ستایش ها ویژه خداست که ما را به این [نعمت ها] هدایت کرد، و اگر خدا ما را هدایت نمی کرد هدایت نمی یافتیم، مسلماً پیامبران پروردگارمان حق را به سوی ما آوردند، و ندایشان می دهند به پاداش اعمال شایسته ای که همواره انجام می دادید، این بهشت را به ارث بردید.»<ref>اعراف/۴۳؛ غدير در قرآن: ج ۲ ص ۲۲۶،۲۲۵.</ref> | |||
اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است: | اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است: | ||
=== متن خطبه غدير === | === متن خطبه غدير === | ||
مَعاشِرَ النّاسِ، قُولُوا الَّذى قُلْتُ لَكُمْ وَ سَلِّمُوا عَلى عَلِىٍّ بِامْرَةِ الْمُؤْمِنينَ ... ، وَ قُولُوا: «الْحَمْدُ للَّه الَّذِى هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا | {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، قُولُوا الَّذى قُلْتُ لَكُمْ وَ سَلِّمُوا عَلى عَلِىٍّ بِامْرَةِ الْمُؤْمِنينَ ... ، وَ قُولُوا: «الْحَمْدُ للَّه الَّذِى هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّه}}: | ||
اى مردم، بگوييد آنچه به شما گفتم و بر على به عنوان اميرالمؤمنين سلام كنيد...، و بگوييد: «سپاس خدايى را كه ما را به اين هدايت فرمود، و اگر خدا هدايت نمى كرد ما هدايت نمى شديم».<ref>اسرار غدير: ص ۱۵۹ بخش ۱۱.</ref> | اى مردم، بگوييد آنچه به شما گفتم و بر على به عنوان اميرالمؤمنين سلام كنيد...، و بگوييد: «سپاس خدايى را كه ما را به اين هدايت فرمود، و اگر خدا هدايت نمى كرد ما هدايت نمى شديم».<ref>اسرار غدير: ص ۱۵۹ بخش ۱۱.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۴۰: | ||
پايان خطبه غدير است كه سخن از انجام وظيفه اى به عنوان سپاس خداوند به ميان مى آيد، و اين مهم با تضمين آيه در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله مطرح مى شود. | پايان خطبه غدير است كه سخن از انجام وظيفه اى به عنوان سپاس خداوند به ميان مى آيد، و اين مهم با تضمين آيه در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله مطرح مى شود. | ||
آنچه در كلام حضرت آمده قسمتى از وسط آيه است كه در اين مورد نيز قرآن با تعبير | آنچه در كلام حضرت آمده قسمتى از وسط آيه است كه در اين مورد نيز قرآن با تعبير {{متن قرآن|قالُوا}} آورده، و در كلام حضرت به عنوان امر به {{قرآن| قُولُوا}} تغيير يافته است. | ||
=== موقعيت قرآنى === | === موقعيت قرآنى === | ||
| خط ۳۶: | خط ۵۲: | ||
* اول: ما نه تنها بايد [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولایت اهل بیت علیهم السلام]] را بپذيريم، كه بايد سپاسگزار اين نعمت باشيم. | * اول: ما نه تنها بايد [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولایت اهل بیت علیهم السلام]] را بپذيريم، كه بايد سپاسگزار اين نعمت باشيم. | ||
* دوم:خدا اين نعمت را به ما ارزانى داشته و از اين لطف خاص او براى هميشه بايد شاكر باشيم. | * دوم:خدا اين نعمت را به ما ارزانى داشته و از اين لطف خاص او براى هميشه بايد شاكر باشيم. | ||
* سوم: اگر خداوند ما را به اين نعمت هدايت نمى كرد خودمان هدايت نمى شديم، و اين سپاس دو چندان را اقتضا مى كند. | * سوم: اگر خداوند ما را به اين نعمت هدايت نمى كرد خودمان هدايت نمى شديم، و اين سپاس دو چندان را اقتضا مى كند. | ||
* در روایتی آمده است: عبدالله‌بن‌خلیل از امام علی علیه السلام درمورد آیه: {{متن قرآن|وَ نَزَعْنا ما فِی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍ}} نقل می‌کند که فرمود: «درباره‌ی ما نازل شده است».<ref>تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۲۸؛ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۲۵۷؛ المناقب، ج۴، ص۳۳۰؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۶۶</ref> | |||
* از امام صادق علیه السلام روایت شده است: چون روز قیامت شود، پیغمبر صلی الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه السلام و امامان علیهم السلام از فرزندان او را فرامی‌خوانند و آنها برای [رسیدگی به حساب و شفاعت] مردم منصوب می‌شوند، چون شیعیانشان آنها را ببینند، گویند: {{متن قرآن|الحَمْدُ لِلهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللهُ}} یعنی خدا ما را به ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام و امامان علیهم السلام از فرزندانش رهبری فرمود.<ref>تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۰؛الکافی، ج۱، ص۴۱۸؛ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۱۵۲؛الصراط المستقیم، ج۲، ص۱۱۱.</ref> | |||
* در روایتی دیگر آمده است: ابوذر غفاری از سلمان فارسی پرسید: «ای اباعبدالله! معرفت امیرالمؤمنین علیه السلام به نورانیّت چگونه است»؟ [تا اینجا که] سلمان گوید: از امیرالمؤمنین علیه السلام پرسیدیم: «چه چیز به شما داده که بهتر از همه‌ی این‌ها است». فرمود: «ما را از اسم اعظم مطلّع نموده که اگر بخواهیم آسمان‌ها و زمین و بهشت و جهنّم را از جای برکنیم به آسمان ببریم و به زمین بزنیم به مغرب و مشرق می‌رویم و منتهی به عرش می‌شویم در آنجا در مقابل خدا می‌نشینیم و همه چیز مطیع ما هستند؛ حتّی آسمان‌ها و زمین و شمس و قمر و ستارگان و کوه‌ها و درخت‌ها و جنبندگان و دریاها و بهشت و جهنّم مطیع ما هستند. این مقام را خداوند به‌واسطه‌ی اسم اعظم که عنایت نموده به ما بخشیده است؛ با تمام این امتیازات ما غذا می‌خوریم و در بازارها راه می‌رویم و این کارها را به امر خدا انجام می‌دهیم ما بندگان گرامی خدا هستیم که اظهار نظر در مقابل او نداریم و به دستورش عمل می‌کنیم. ما را معصوم و پاک قرار داده و بر بسیاری از بندگان مؤمنش برتری بخشیده است. ما می‌گوییم: {{متن قرآن|الحَمْدُ لِلهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللهُ.}} و ثابت است عذاب بر کافران که منظور منکران الطاف خدا به ما هستند.<ref>تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۲؛ بحار الأنوار، ج۲۶، ص۷.</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
[[رده:قرآن و غدیر]] | [[رده:قرآن و غدیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۲
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| سوره | سوره (۷) |
| جزء | ۸ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | لزوم سپاسگذاری از خداوند به خاطر نعمت هدایت |
غدير همان اندازه كه يک اعتقاد بود يک دستور نيز بود. دستورى به گستردگى جوانب مختلف آن، كه مجموعه اى از ایمان و اطاعت و پيمان در يک سو و حمد و سپاس و تشكر از اين نعمت در سوى ديگرِ آن به چشم مى خورد.
اين فرامين خاص كه در غدير به مردم داده شد وظايف آنان را در آن مقطع خاص به عنوان مقدمه اى براى آينده ها تعيين كرد.
بسيار جالب است كه آيات پشتيبانِ اين اوامر غديرى است كه مستقيماً در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله آمده است.
آياتى كه به اين عنوان در غدير به صورت تركيب و تضمين در كلام حضرت ديده مى شود ۱۰ آيه است، كه يكى از آنها آيه ۴۳ سوره اعراف است:
وَ نَزَعْنا ما فِى صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ وَ قالُوا الْحَمْدُ للَّه الَّذِى هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِىَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّه، لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ وَ نُودُوا أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوها بِما كُنْتُمْ تعلمون 
:
«و آنچه از کینه و خشم در سینه های آنان است، بَر می کنیم [تا در بهشت با خوشی و سلامت کامل کنار هم زندگی کنند؛] از زیر [کاخ ها و عمارت های] شان نهرها جاری است و می گویند: و همه ستایش ها ویژه خداست که ما را به این [نعمت ها] هدایت کرد، و اگر خدا ما را هدایت نمی کرد هدایت نمی یافتیم، مسلماً پیامبران پروردگارمان حق را به سوی ما آوردند، و ندایشان می دهند به پاداش اعمال شایسته ای که همواره انجام می دادید، این بهشت را به ارث بردید.»[۱]
اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است:
متن خطبه غدير
«مَعاشِرَ النّاسِ، قُولُوا الَّذى قُلْتُ لَكُمْ وَ سَلِّمُوا عَلى عَلِىٍّ بِامْرَةِ الْمُؤْمِنينَ ... ، وَ قُولُوا: «الْحَمْدُ للَّه الَّذِى هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّه»:
اى مردم، بگوييد آنچه به شما گفتم و بر على به عنوان اميرالمؤمنين سلام كنيد...، و بگوييد: «سپاس خدايى را كه ما را به اين هدايت فرمود، و اگر خدا هدايت نمى كرد ما هدايت نمى شديم».[۲]
موقعيت تاريخى
پايان خطبه غدير است كه سخن از انجام وظيفه اى به عنوان سپاس خداوند به ميان مى آيد، و اين مهم با تضمين آيه در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله مطرح مى شود.
آنچه در كلام حضرت آمده قسمتى از وسط آيه است كه در اين مورد نيز قرآن با تعبير قالُوا آورده، و در كلام حضرت به عنوان امر به قُولُوا تغيير يافته است.
موقعيت قرآنى
در قرآن از آيه ۳۸ تا ۴۱ اين سوره خداوند اهل جهنم را مطرح مى نمايد، و از آيه ۴۲ به اهل بهشت مى پردازد كه وقتى وارد بهشت مى شوند تشكر و سپاسى بر زبان مى آورند كه حاكى از هدايت الهى و اقرار به ارشاد اوست.
تحليل اعتقادى
آن آيه بهشتى را پيامبر صلى الله عليه و آله در خطابه غدير تفسير ضمنى فرموده تشكر از نعمتِ بهشت است كه باز مى گردد به آنچه باعث آن است، و اين همان چيزى است كه در غدير به مردم جهان تقديم شد: پرونده بلند ولايت معصومين عليهم السلام.
پيامبر صلى الله عليه و آله با استشهاد به اين آيه و مفهومى كه از تركيب آن با مجموع بخش ۱۱ خطبه به دست مى آيد سه نكته مهم را به ما فهمانده است:
- اول: ما نه تنها بايد ولایت اهل بیت علیهم السلام را بپذيريم، كه بايد سپاسگزار اين نعمت باشيم.
- دوم:خدا اين نعمت را به ما ارزانى داشته و از اين لطف خاص او براى هميشه بايد شاكر باشيم.
- سوم: اگر خداوند ما را به اين نعمت هدايت نمى كرد خودمان هدايت نمى شديم، و اين سپاس دو چندان را اقتضا مى كند.
- در روایتی آمده است: عبدالله‌بن‌خلیل از امام علی علیه السلام درمورد آیه: وَ نَزَعْنا ما فِی صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍ نقل می‌کند که فرمود: «درباره‌ی ما نازل شده است».[۳]
- از امام صادق علیه السلام روایت شده است: چون روز قیامت شود، پیغمبر صلی الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه السلام و امامان علیهم السلام از فرزندان او را فرامی‌خوانند و آنها برای [رسیدگی به حساب و شفاعت] مردم منصوب می‌شوند، چون شیعیانشان آنها را ببینند، گویند: الحَمْدُ لِلهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللهُ یعنی خدا ما را به ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام و امامان علیهم السلام از فرزندانش رهبری فرمود.[۴]
- در روایتی دیگر آمده است: ابوذر غفاری از سلمان فارسی پرسید: «ای اباعبدالله! معرفت امیرالمؤمنین علیه السلام به نورانیّت چگونه است»؟ [تا اینجا که] سلمان گوید: از امیرالمؤمنین علیه السلام پرسیدیم: «چه چیز به شما داده که بهتر از همه‌ی این‌ها است». فرمود: «ما را از اسم اعظم مطلّع نموده که اگر بخواهیم آسمان‌ها و زمین و بهشت و جهنّم را از جای برکنیم به آسمان ببریم و به زمین بزنیم به مغرب و مشرق می‌رویم و منتهی به عرش می‌شویم در آنجا در مقابل خدا می‌نشینیم و همه چیز مطیع ما هستند؛ حتّی آسمان‌ها و زمین و شمس و قمر و ستارگان و کوه‌ها و درخت‌ها و جنبندگان و دریاها و بهشت و جهنّم مطیع ما هستند. این مقام را خداوند به‌واسطه‌ی اسم اعظم که عنایت نموده به ما بخشیده است؛ با تمام این امتیازات ما غذا می‌خوریم و در بازارها راه می‌رویم و این کارها را به امر خدا انجام می‌دهیم ما بندگان گرامی خدا هستیم که اظهار نظر در مقابل او نداریم و به دستورش عمل می‌کنیم. ما را معصوم و پاک قرار داده و بر بسیاری از بندگان مؤمنش برتری بخشیده است. ما می‌گوییم: الحَمْدُ لِلهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللهُ. و ثابت است عذاب بر کافران که منظور منکران الطاف خدا به ما هستند.[۵]
پانویس
- ↑ اعراف/۴۳؛ غدير در قرآن: ج ۲ ص ۲۲۶،۲۲۵.
- ↑ اسرار غدير: ص ۱۵۹ بخش ۱۱.
- ↑ تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۲۸؛ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۲۵۷؛ المناقب، ج۴، ص۳۳۰؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۶۶
- ↑ تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۰؛الکافی، ج۱، ص۴۱۸؛ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۱۵۲؛الصراط المستقیم، ج۲، ص۱۱۱.
- ↑ تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۲؛ بحار الأنوار، ج۲۶، ص۷.