الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)

الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب

اطلاعات کتاب
نویسنده	علامه عبدالحسین امینی
اطلاعات نشر
ناشر	مرکز الغدير للدراسات الإسلامية
محل نشر	قم
سال نشر	1416 ق

«الغدیر فی الکتاب و السنّة و الأدب» تألیف علامه عبدالحسین امینی، یکی از مهم‌ترین منابع شیعه در اثبات ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام به‌شمار می‌رود. این کتاب با استناد به منابع متعدد اسلامی، به ویژه روایات اهل سنت، به تحلیل واقعه غدیر خم و اثبات جانشینی حضرت علی علیه السلام پس از پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله می‌پردازد. به گفته نویسنده کتاب برای نوشتن این الغدیر به کتابخانه‌های کشورهای مختلف از جمله هند، مصر و سوریه سفر کرده است. همچنین علامه امینی برای جمع‌آوری الغدیر بیش از صد هزار کتاب را دیده و بیش از ده هزار کتاب را مطالعه کرده است و نوشتن آن بیش از ۴۰ سال طول کشیده است.

نویسنده

عبدالحسین امینی نجفی (زادهٔ ۱۲۸۱ ش– درگذشتهٔ ۱۲ تیر ۱۳۴۹ ش) فرزند احمد امینی، در تبریز زاده شد. پدرش از علمای تبریز بود. جدّش «مولا نجفقلی»، مشهور به «امین الشرع» بود و از همین رو این خانواده «امینی» خوانده شده‌اند.

پس ازفراگرفتن قرآن و علوم حوزوی در تبریز در سن ۲۲ سالگی به نجف مشرف شد و از عالمانی همچون سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمدحسین نایینی، محمدحسین غروی اصفهانی و شیخ عبدالکریم حائری یزدی کسب فیض نمود و اجازه اجتهاد دریافت کرد.

او همچنین کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام را در نجف تأسیس نموده، که در سال ۱۳۹۶ش حدود ۴۲ هزار جلد کتاب داشته است و سرانجام بدن مطهرش در حجره ای در کنار کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام به خاک سپرده شد.

تألیفات

از ایشان آثاری متعددی در موضوع تاریخ اسلام، فقه، تفسیر و تراجم منتشر شده است که بعضی از این آثار موجب تقدیر در جهان اسلام گردید مانند: کتاب «الغدیر» که پس از سال ۱۳۶۴ ق، که مجلدات اولیه این کتاب منتشر گردید، شخصیت علامه امینی کاملاً جهانی شد؛ حتی شیخ دحدوح امام جمعه حلب هم بر این کتاب تقریظ زد و مستبصر شد.

از آثار ایشان:

• «الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب»، ۱۱ مجلد.
• «شهداء الفضیلة»، شرح حال ۱۳۰ نفر از عالمان شیعه. این کتاب با عنوان «شهیدان راه فضیلت» توسط جلال الدین فارسی ترجمه شده است.
• تحقیق و تعلیق «کامل الزیارات»، المطبعة المبارکة المرتضویة، ۱۳۵۶ق.
• «أدب الزائر لمن یَمَّمَ الحائر»، ۱۴۲۴ ق، مؤسسة البلاغ. این کتاب با عنوان «آداب کوی جانان» توسط محسن رجبی ترجمه شده است.
• «اَلْمَقاصِدُ الْعَلیَّة فِی الْمَطالِبِ السَّنیَّة»، بنیاد محقق طباطبایی، دارالتفسیر، ۱۳۹۲ ش.
• «سیرتنا و سنتنا سیرة نبینا و سنته»، ۱۴۲۷ ق، مؤسسة البلاغ.
• «تفسیر فاتحة الکتاب»، ۲۵۵ ص، ۱۳۹۵ ق، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی علیه السلام.
• «السجود علی التربة الحسینیه عند الشیعة الامامیه»، نشر مجنون.
• «اعلام الانام فی معرفة الملک العلاّم» این کتاب در «توحید» است، و به‌عکس نام آن، که به عادت برخی از عالمان مسلمان به عربی گذاشته شده است، به زبان فارسی است.
• «ثمرات الأسفار إلی الأقطار»، ۴ مجلد، ۱۴۲۹ق، مرکز الامیر لإحیاء تراث الإسلامی.
• رساله‌ای، دربارهٔ «کتاب سلیم بن قیس الهلالی»
  
• «ریاض الانس» (در ۲ جلد، هر جلد ۱۰۰۰ صفحه) بیشتر مطالب اين كتاب، در توصيف و معرفى كتابها و نسخه‌هاى خطيى است كه مؤلف ديده است.
• رساله‌اى، دربارۀ «نيّت».
• «رساله‌اى، در بيان حقيقت زيارات» (در پاسخ علماى پاكستان).
• «رساله‌اى، در علم «دراية الحديث».

محتوای کتاب

جلد اول

• موضوع: واقعه غدیر و حدیث غدیر
• مباحث: بررسی سند حدیث غدیر، آیات مرتبط (آیه تبلیغ، آیه اکمال و …)، دلالت حدیث غدیر.

جلد دوم

• موضوع: شعر در دنیای اسلام
• مباحث: ذکر اشعار غدیریه شاعران عربی و شرح حال آن‌ها، بررسی غدیریه‌های قرن اول و دوم.

جلد سوم

• موضوع: ادامه بررسی اشعار غدیریه
• مباحث: معرفی شاعران و اشعار آن‌ها از قرن سوم تا پنجم.

جلد چهارم

• موضوع: غدیریه‌های شاعران سده ششم
• مباحث: تحلیل اشعار و زندگی شاعران.

جلد پنجم

• موضوع: غدیریه‌های شاعران سده هفتم
• مباحث: بررسی اشعار و نقدهای مربوط به مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام.

جلد ششم

• موضوع: فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام در مقابل خلفا
• مباحث: ۲۰۰ نمونه از احادیث جعل شده درباره خلفا.

جلد هفتم

• موضوع: غدیریه‌های سده نهم
• مباحث: نقد رفتارهای خلیفه اول و بررسی غدیریه‌ها.

جلد هشتم

• موضوع: ایمان ابوطالب علیه السلام و شبهات مربوط به آن
• مباحث: بررسی فضائل ابوبکر، عمر و عثمان.

جلد نهم

• موضوع: فضائل عثمان و رفتارهای او
• مباحث: تبعید نیکان و نظرات صحابه درباره عثمان.

جلد دهم

• موضوع: فضائل خلفای سه‌گانه
• مباحث: نقد رفتارهای ابن عمر و معاویه.

جلد یازدهم

• موضوع: معاویه و جنایات او
• مباحث: کشتارها، جنایات معاویه، تحلیل رفتارهای او نسبت به امام حسن علیه السلام و دیگر شخصیت‌ها.

ویژگی های الغدیر

دلیل متمایز شدن کتاب الغدیر از دیگر کتب در این زمینه:

1. تدوین مباحث به روش جدل؛ یعنی مغلوب ساختن طرف مقابل با معتقدات خودش
2. مستند نمودن تمام احتجاجات و مطالب طرح شده در میدان بحث
3. استفاده از نثری زیبا و روان و بلیغ در تمام مباحث
4. به کار گرفتن ضرب‌المثلهای عربی به‌طور فراوان در بین مطالب
5. استفاده از آیات قرآنی در پایان مطالب یا در بین آنها
6. بحث پیرامون مسائل بنیانی و اساسی فراوان در حوزه‌های گوناگون، حدیث، تاریخ، عقاید، اخلاق، فقه، رجال.
7. ایشان برای نگارش الغدیر کلیه کتاب‌های تفسیری، روایی، تاریخی، رجالی، انصاب، لغت، و دواوین شعری را با دقت، مورد مطالعه قرار داده‌اند. با عنایت به همین موضوع است که علامه امینی خود در ابتدای الغدیر نوشته‌اند: "الغدیر فی الکتاب والسنه والادب. کتابٌ دینیٌ، علمیٌ، فنیٌ، تاریخیٌ، ادبیٌ، اخلاقیٌ ." که همین شیوه منحصر بفرد، یکی از علل جاودانه شدن الغدیر شده است .

انگیزه نگارش

مرحوم علامه خود می‌فرماید: «کتاب الغدیر، کوششی است برای کشف حقیقت، در نشریه کتابخانه امیر المؤمنین علیه السلام که تحت اشراف علّامه امینی تنظیم می‌شد - آمده است: «وحدت اسلامی بر مبنای اظهار حقایق در بین اُمت می‌باشد حقایق قرآنی و سنت پیامبرصلی الله علیه واله، نه وحدت سیاسی که استعمارگران به دست عمّال خود آن را علم می‌کنند و وقتی نتیجه مطلوب را گرفتند آن را به هم می‌زنند.

معرفی الغدیر و نویسنده آن در آثار دیگران

«‏دراسة فی موسوعة الغدیر»، کمال السید، مؤسسه انصاریان، ۱۳۷۹ ش.

«از غدیر تا الغدیر»، محمد کاظمینی، دلیل ما، ۱۳۹۲ ش.

«با غدیر و الغدیر»، غلامرضا حیدری ابهری، بهار دلها،

«غدیر و احیاگر بزرگ غدیر»، علی صافی اصفهانی، عطر عترت، ۱۴۳۵ ق.

«الغدیر و وحدت اسلامی»، مرتضی مطهری

«پاسدار حماسه بزرگ غدیر علامه عبدالحسین امینی»، جواد نعیمی، عروج اندیشه، ۱۴۰۰ش.

«امین غدیر»، روح‌الله عباسی، دفتر علم، ۱۳۹۰ ش.

«مرزبان حماسه غدیر»

ترجمه‌ها

«ترجمه الغدیر»، انگلیسی، مترجم: دکتر صفا خلوصی. ترجمه جلد اول «الغدیر».

خلاصه‌ها

«نظرة الی الغدیر»، على‌اصغر مروجى خراسانى، مؤسسة النشر الإسلامي، 1416 ق.

«فی رحاب الغدیر»،

«‏دراسة فی موسوعة الغدیر»، کمال السید، مؤسسه انصاریان، ۱۳۷۹ ش.

«سیری در الغدیر»، محمد امینی،

«سیری در الغدیر»، ابولفضل اسلامی،

«خلاصه الغدیر علامه امینی»، یعقوب قاسملو،

«داستان غدیر خم»، محمد حسن شفیعی،

فهرست‌ها

«علی ضفاف الغدیر»، «اعلام الغدیر»، «المنیر، فهرس کتاب الغدیر».

استدراک‌ها

«الحاشیة علی کتاب الغدیر»، «علی ضفاف الغدیر».

اقتباس‌ها

«ترجمه چهل حدیث از جلد دهم کتاب الغدیر»، «حدیث غدیر، اردو»، «من فیض الغدیر»، «غدیریات»، «مفاد حدیث الغدیر»، «ریشه‌های آسمانی»، «عید الغدیر فی الاسلام و التتویج و القربات یوم الغدیر»، «نظرة فی کتاب الوشیعة»، «نظرة فی کتاب السنة و الشیعة»، «نظرة فی کتاب الفصل فی الملل و الاهواء و النحل»، «نظرة فی کتاب البدایة و النهایة»، «نظرة فی کتاب الصراع بین الاسلام و الوثنیة»، «نظرة فی کتاب منهاج السنة»، «الزیارة»، «عید غدیر در اسلام»، «معنای مولی»، «زیارت»، «عید الغدیر فی الاسلام»، «حدیث الغدیر، الاسناد التاریخیة»، «المناشدة و الاحتجاج بحدیث الغدیر»، «الغدیر فی الکتاب العزیز»، «الوضاعون»، «الزیارة و التوسل»، «قطره‌ای از دریا»، «خلافت از دیدگاه امامیه و اهل سنت»، «ریشه‌های آسمانی»، «آئینه آفتاب» و «تجلی امیرمؤمنان علی علیه السلام»، «مجالس الشعراء فی غدیر امام البلغاء».