الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | علامه عبدالحسین امینی |
| مذهب | شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱۱ج |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة |
| محل نشر | قم |
| سال نشر | ۱۴۱۶ ق |
| شماره ملی | م۷۵-۸۳۸۹ |
| نسخه الکترونیکی | مطالعه در کتابخانه نور |
«الغدیر فی الکتاب و السنّة و الأدب» تألیف علامه عبدالحسین امینی، یکی از مهم‌ترین منابع شیعه در اثبات ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام به‌شمار می‌رود. این کتاب با استناد به منابع متعدد اسلامی، به ویژه روایات اهل سنت، به تحلیل واقعه غدیر خم و اثبات جانشینی حضرت علی علیه السلام پس از پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله می‌پردازد. به گفته نویسنده کتاب برای نوشتن این الغدیر به کتابخانه‌های کشورهای مختلف از جمله هند، مصر و سوریه سفر کرده است. همچنین علامه امینی برای جمع‌آوری الغدیر بیش از صد هزار کتاب را دیده و بیش از ده هزار کتاب را مطالعه کرده است و نوشتن آن بیش از ۴۰ سال طول کشیده است.
نویسنده
عبدالحسین امینی نجفی (زادهٔ ۱۲۸۱ ش– درگذشتهٔ ۱۲ تیر ۱۳۴۹ ش) فرزند احمد امینی، در تبریز زاده شد. پدرش از علمای تبریز بود. جدّش «مولا نجفقلی»، مشهور به «امین الشرع» بود و از همین رو این خانواده «امینی» خوانده شده‌اند.
پس ازفراگرفتن قرآن و علوم حوزوی در تبریز در سن ۲۲ سالگی به نجف مشرف شد و از عالمانی همچون سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمدحسین نایینی، محمدحسین غروی اصفهانی و شیخ عبدالکریم حائری یزدی کسب فیض نمود و اجازه اجتهاد دریافت کرد.
او همچنین کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام را در نجف تأسیس نموده، که در سال ۱۳۹۶ش حدود ۴۲ هزار جلد کتاب داشته است و سرانجام بدن مطهرش در حجره ای در کنار کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام به خاک سپرده شد.
تألیفات
از ایشان آثاری متعددی در موضوع تاریخ اسلام، فقه، تفسیر و تراجم منتشر شده است که بعضی از این آثار موجب تقدیر در جهان اسلام گردید مانند: کتاب «الغدیر» که پس از سال ۱۳۶۴ ق، که مجلدات اولیه این کتاب منتشر گردید، شخصیت علامه امینی کاملاً جهانی شد؛ حتی شیخ دحدوح امام جمعه حلب هم بر این کتاب تقریظ زد و مستبصر شد.
از آثار ایشان:
- «الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب»، ۱۱ مجلد.
- «شهداء الفضیلة»، شرح حال ۱۳۰ نفر از عالمان شیعه. این کتاب با عنوان «شهیدان راه فضیلت» توسط جلال الدین فارسی ترجمه شده است.
- تحقیق و تعلیق «کامل الزیارات»، المطبعة المبارکة المرتضویة، ۱۳۵۶ق.
- «أدب الزائر لمن یَمَّمَ الحائر»، ۱۴۲۴ ق، مؤسسة البلاغ. این کتاب با عنوان «آداب کوی جانان» توسط محسن رجبی ترجمه شده است.
- «اَلْمَقاصِدُ الْعَلیَّة فِی الْمَطالِبِ السَّنیَّة»، بنیاد محقق طباطبایی، دارالتفسیر، ۱۳۹۲ ش.
- «سیرتنا و سنتنا سیرة نبینا و سنته»، ۱۴۲۷ ق، مؤسسة البلاغ.
- «تفسیر فاتحة الکتاب»، ۲۵۵ ص، ۱۳۹۵ ق، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی علیه السلام.
- «السجود علی التربة الحسینیه عند الشیعة الامامیه»، نشر مجنون.
- «اعلام الانام فی معرفة الملک العلاّم» این کتاب در «توحید» است، و به‌عکس نام آن، که به عادت برخی از عالمان مسلمان به عربی گذاشته شده است، به زبان فارسی است.[۱]
- «ثمرات الأسفار إلی الأقطار»، ۴ مجلد، ۱۴۲۹ق، مرکز الامیر لإحیاء تراث الإسلامی.
- رساله‌ای، دربارهٔ «کتاب سلیم بن قیس الهلالی»[۲]
- «ریاض الانس» (در ۲ جلد، هر جلد ۱۰۰۰ صفحه) بیشتر مطالب این کتاب، در توصیف و معرفی کتابها و نسخه‌های خطیی است که مؤلف دیده است.
- رساله‌ای، دربارهٔ «نیّت».
- «رساله‌ای، در بیان حقیقت زیارات» (در پاسخ علمای پاکستان).
- «رساله‌ای، در علم «درایة الحدیث».
محتوای کتاب
جلد اول
- موضوع: واقعه غدیر و حدیث غدیر
- مباحث: بررسی سند حدیث غدیر، آیات مرتبط (آیه تبلیغ، آیه اکمال و …)، دلالت حدیث غدیر.
جلد دوم
- موضوع: شعر در دنیای اسلام
- مباحث: ذکر اشعار غدیریه شاعران عربی و شرح حال آنها، بررسی غدیریه‌های قرن اول و دوم.
جلد سوم
- موضوع: ادامه بررسی اشعار غدیریه
- مباحث: معرفی شاعران و اشعار آنها از قرن سوم تا پنجم.
جلد چهارم
- موضوع: غدیریه‌های شاعران سده ششم
- مباحث: تحلیل اشعار و زندگی شاعران.
جلد پنجم
- موضوع: غدیریه‌های شاعران سده هفتم
- مباحث: بررسی اشعار و نقدهای مربوط به مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام.
جلد ششم
- موضوع: فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام در مقابل خلفا
- مباحث: ۲۰۰ نمونه از احادیث جعل شده درباره خلفا.
جلد هفتم
- موضوع: غدیریه‌های سده نهم
- مباحث: نقد رفتارهای خلیفه اول و بررسی غدیریه‌ها.
جلد هشتم
- موضوع: ایمان ابوطالب علیه السلام و شبهات مربوط به آن
- مباحث: بررسی فضائل ابوبکر، عمر و عثمان.
جلد نهم
- موضوع: فضائل عثمان و رفتارهای او
- مباحث: تبعید نیکان و نظرات صحابه درباره عثمان.
جلد دهم
- موضوع: فضائل خلفای سه‌گانه
- مباحث: نقد رفتارهای ابن عمر و معاویه.
جلد یازدهم
- موضوع: معاویه و جنایات او
- مباحث: کشتارها، جنایات معاویه، تحلیل رفتارهای او نسبت به امام حسن علیه السلام و دیگر شخصیت‌ها.
ویژگی‌های الغدیر
دلیل متمایز شدن کتاب الغدیر از دیگر کتب در این زمینه:
- تدوین مباحث به روش جدل؛ یعنی مغلوب ساختن طرف مقابل با معتقدات خودش
- مستند نمودن تمام احتجاجات و مطالب طرح شده در میدان بحث
- استفاده از نثری زیبا و روان و بلیغ در تمام مباحث
- به کار گرفتن ضرب‌المثلهای عربی به‌طور فراوان در بین مطالب
- استفاده از آیات قرآنی در پایان مطالب یا در بین آنها
- بحث پیرامون مسائل بنیانی و اساسی فراوان در حوزه‌های گوناگون، حدیث، تاریخ، عقاید، اخلاق، فقه، رجال.
- ایشان برای نگارش الغدیر کلیه کتاب‌های تفسیری، روایی، تاریخی، رجالی، انصاب، لغت، و دواوین شعری را با دقت، مورد مطالعه قرار داده‌اند. با عنایت به همین موضوع است که علامه امینی خود در ابتدای الغدیر نوشته‌اند: "الغدیر فی الکتاب والسنه والادب. کتابٌ دینیٌ، علمیٌ، فنیٌ، تاریخیٌ، ادبیٌ، اخلاقیٌ ." که همین شیوه منحصر بفرد، یکی از علل جاودانه شدن الغدیر شده است.
انگیزه نگارش
مرحوم علامه خود می‌فرماید: «کتاب الغدیر، کوششی است برای کشف حقیقت، در نشریه کتابخانه امیر المؤمنین علیه السلام که تحت اشراف علّامه امینی تنظیم می‌شد - آمده است: «وحدت اسلامی بر مبنای اظهار حقایق در بین اُمت می‌باشد حقایق قرآنی و سنت پیامبرصلی الله علیه واله، نه وحدت سیاسی که استعمارگران به دست عمّال خود آن را علم می‌کنند و وقتی نتیجه مطلوب را گرفتند آن را به هم می‌زنند.
ترجمه‌ها
- «ترجمه الغدیر»، انگلیسی، مترجم: دکتر صفا خلوصی، ترجمه جلد اول.
- «ترجمه الغدیر»، ۱۱ جلدی، محمد باقر بهبودی، بنیاد بعثت.
- «ترجه الغدیر»، سید مجتبی نواب صفوی.
- «ترجمه الغدیر» محمد مصطفی جوهر هندی.
- «ترجمه الغدیر»، سید علی اصغر رضوی، سید شاهد جمال رضوی، بنیاد قرآن وعترت، ۱۳۸۹ش.
- «ترجمه الغدیر» فرزندان مؤلف، ترجمه تا جلد سوم.
- «ترجمه الغدیر» جمعی از نویسندگان، کتابخانه بزرگ اسلامی.
خلاصه‌ها
- «نظرة الی الغدیر»، علی‌اصغر مروجی خراسانی، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۶ ق.
- «خلاصة الغدیر»، سید علی جعفر نقوی لاهوری، منشورات قرآن سنتر، لاهور، ۲۸۰ ص.
- «خلاصه الغدیر الغدیر در قرآن»، سنت و ادبیات تاریخی اسلامی، محمود رضا افتخار زاده، مهام، تهران، اول، ۱۳۸۰ش.
- «خلاصه الغدیر در هزار نکته:، محمد رضا معراجی، انتظار سبز، قم، اول، ۱۳۸۸ش.
- «دراسة فی موسوعة الغدیر»، کمال السید، مؤسسه انصاریان، ۱۳۷۹ ش.
- «سیری در الغدیر»، محمد امینی، قم، محمد امینی نجفی ۱۳۷۰.
- «سیری در الغدیر»، ابوالفضل اسلامی، ناشرفقاهت، ۱۳۷۹.
- «خلاصه الغدیر علامه امینی، یعقوب قاسملو، نسیم حیات، قم، اول، ۱۳۸۰.
- «خلاصه الغدیر علامه امینی»، یعقوب قاسملو، عبدالحسین امینی، نسیم حیات، ۱۳۸۱.
فهرست‌ها
- «علی ضفاف الغدیر»؛ فهرس موضوعی و تحلیلی لموسوعة «الغدیر»، فاضل حسینی میلانی، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۰ق.
- «اعلام الغدیر» فهرست الفبایی، سید محمد محدث، شیخ عبدالله محمدی، شیخ محمد بهره‌مند، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۰ق.
- «المنیر، فهرس کتاب الغدیر»، قسم الدراسات الاسلامیة مؤسسة البعثة، قسم الدراسات الاسلامیة مؤسسة البعثة، ۱۴۰۹ق.
استدراک‌ها
- «الحاشیة علی کتاب الغدیر»، «علی ضفاف الغدیر».
- «تعلیقات و استدراکات علی کتاب الغدیر»، شیخ محمدرضا جعفری اشکوری
اقتباس‌ها
- «ترجمه چهل حدیث از جلد دهم کتاب الغدیر»، حسن موسوی‌اصفهانی، صاحب اثر، ۱۳۷۱.
- «من فیض الغدیر»، نعمان النصری، مؤسسه فی طریق الحق، ۱۴۱۸ق.
- «مفاد حدیث الغدیر»، عبدالحسین امینی، بی نا، ۱۳۸۰.
- «ریشه‌های آسمانی: ترجمه کتاب مفاد حدیث الغدیر»، علیرضا بهاردوست، تاسوعا، ۱۳۸۰ش.
- «عید الغدیر فی الاسلام و التتویج و القربات یوم الغدیر»، عبدالحسین امینی، دلیل ما، ۱۳۸۱ش.
- «نظرة فی کتاب الوشیعة لموسی جارالله»، عبدالحسین امینی، دار مشعر، ۱۳۷۹ش.
- «نظرة فی کتاب السنة و الشیعة»، عبدالحسین امینی، مشعر، ۱۴ق.
- «نظرة فی کتاب الفصل فی الملل و الاهواء و النحل»، عبدالحسین امینی، نشر مشعر.
- «الزیارة»، عبدالحسین امینی، نشر مشعر، ۱۴۱۷ق.
- «عید غدیر در اسلام»، جواد محدثی، روزنامه اطلاعات، ۱۳۸۸ق.
- «معنای مولی»، جواد محدثی، معاونت پژوهشهای فارسی، ۱۳۷۵ش.
- «عید الغدیر فی الإسلام و التتویج و القربات یوم الغدیر»، عبدالحسین امینی، دلیل ما، ۱۳۸۱ش.
- «حدیث الغدیر الاسناد التاریخیه من کتاب الغدیر للشیخ الامینی»، مؤسسه دائره معارف الفقه الاسلامی، ۱۴۱۹ق.
- «الغدیر فی الکتاب العزیز»، علامه عبد الحسین امینی، مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی، ۱۴۲۶ ق.
- «المناشدة و الاحتجاج بحدیث الغدیر»، علامه عبدالحسین امینی،
- «االوضاعون و أحادیثهم الموضوعة»، علامه عبدالحسین امینی، مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة، ۱۴۲۰ق.
- «الزیارة و التوسل»، صائب عبدالحمید، مرکز الرساله، ۱۴۲۱ق.
- کتاب «قطره‌ای از دریا»، محمدحسین صفاخواه، قدیانی، ۱۳۷۹ق.
- «خلافت از دیدگاه امامیه و اهل سنت»، علامه عبدالحسین امینی، مترجم: احمد امینی‌نجفی، ناشر: احمد امینی نجفی، ۱۳۶۷ش.
- «ریشه‌های آسمانی»، علامه عبدالحسین امینی، تاسوعا، ۱۳۸۰ش.
- «مجالس الشعراء فی غدیر امام البلغاء»، علامه عبدالحسین امینی، دار المحجة البیضاء، ۱۴۲۳ق.