آيه ۵۴ نور و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

آيه ۵۴ نور و غدیر
مشخصات آیه
نام سوره	نور
شماره آیه	۵۴
جزء	۱۸
محتوای آیه
مکان نزول	مدینه
موضوع	ابلاغ ولایت در غدیر اتمام وظیفه پیامبری
	ترتیل آیه; ترجمه صوتی;

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۰

آیه ۵۴ سوره مائده آیه‌ای که در خطبه غدیر پس از اتمام ابلاغ ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله به‌نشانه اتمام وظیفه پیامبری به‌کار گرفته شد.

موقعیت تاریخی اشاره به آیه در خطبه غدیر چنین ترسیم شده است: خطبه مراحل اصلى را پشت سر گذاشته و خاطر پيامبر صلى الله عليه و آله از انجام مأموریت آسوده شده بود. آسودگی که حاصل معرفى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به‌عنوان جانشین و اعلان امامت دوازده امام ‏عليهم السلام بعد از خود بود. این معرفی رسالتى بود كه از سوى پروردگار با نزول آیه تبلیغ بر عهده او قرار داده شده بود. در چنين مقطعى، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله اعلام مى‏‌كند كه من وظيفه الهى خود را انجام دادم و بيش از اين از من خواسته نشده، زیرا بر عهده رسول جز تبليغ روشنگرانه چيزى نيست.

آیه‌ای مورد اشاره در خطبه غدیر

آیه ۵۴ سوره نور از جمله آیاتی است که در خطبه غدیر به آن اشاره شده است. با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده آياتى هم در ضمن كلام به‌صورت اشاره آمده و منظور از آنها بيان شده است. اين موارد در تفسير ۱۸ آيه است.^[۱]

از جمله اين آيات، آيه ۵۴ سوره نور است: قُلْ أَطِيعُوا اللَّه وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ ما حُمِّلْتُمْ وَ إِنْ تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا، وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ؛ بگو: «خدا و پيامبر را اطاعت كنيد. پس اگر پشت نموديد، [بدانيد كه‌] بر عهده اوست آنچه تكليف شده و بر عهده شماست آنچه موظّف هستيد. و اگر اطاعتش كنيد، راه خواهيد يافت، و بر فرستاده [خدا] جز ابلاغ آشكار [مأموريتى‌] نيست

آیه در متن خطبه

بر اساس منابع، آیه ۵۴ سوره نور در خطبه غدیر چنین مورداشاره قرار گرفته است: «مَعاشِرَ النّاسِ، قَدِ اسْتَشْهَدْتُ اللَّه وَ بَلَّغْتُكُمْ رِسالَتى، وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ؛ اى مردم، من خدا را شاهد گرفتم و رسالت خويش را به شما رساندم و بر عهده رسول جز بلاغ مبين نيست».^[۲]

موقعيت تاريخى اشاره به آیه

موقعیت تاریخی اشاره به آیه ۵۴ سوره نور در خطبه غدیر چنین ترسیم شده است: خطبه مراحل اصلى را پشت سر گذاشته و خاطر پيامبر صلى الله عليه و آله از انجام مأموریت آسوده شده بود. آسودگی که حاصل معرفى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به‌عنوان جانشین و اعلان امامت دوازده امام ‏عليهم السلام بعد از خود بود. این معرفی رسالتى بود كه از سوى پروردگار با نزول آیه تبلیغ بر عهده او قرار داده شده بود. در چنين مقطعى، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله اعلام مى‏‌كند كه من وظيفه الهى خود را انجام دادم و بيش از اين از من خواسته نشده، زیرا بر عهده رسول جز تبليغ روشنگرانه چيزى نيست. حضرت اين اعلام را با اقتباس بخشى از آيه قرآن در كلام خود بيان مى‏‌فرمايد كه ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ و تصريح به قرآن‌بودن آن نمى‏‌کند.^[۳]

موقعيت قرآنى آیه

درباره موقعيت قرآنى آیه ۵۴ سوره نور چنین گفته شده است: مضمون اين جمله در چندين آيه قرآن وجود دارد، ولى عين جمله ذكر شده در خطبه در انتهاى دو آيه از قرآن ديده مى‏‌شود: يكى در آیه ۵۴ سوره نور است و ديگرى در آیه ۱۸ سوره عنكبوت. در آیه سوره نور، آغاز آیه امر به اطاعت خدا و رسول و نهى از سرپيچى و روی‌گردانى از اوامر ايشان است. در این آیه، مطيع‌بودن رمز هدايت دانسته شده و در پايان آن اطاعت بلاغ مبين تلقى شده كه رسولان در پيشگاه الهى انجام می‌دهند. كه آغاز آيه مربوط به تكذيب رسولان الهى است و اينكه نپذيرفتن سخنان انبيا تازگى ندارد و در همه امم گذشته وجود داشته است، و اين بدان مبنا استوار است كه پيامبران وظيفه رساندن حكم خدا را انجام مى‏ دهند، خواه مردم بپذيرند و خواه انكار نمايند.^[۴]

محتوای تبلیغ در غدیر بر اساس آیه

بر اساس آیه ۵۴ سوره نور، درباره محتوای تبلیغ در غدیر چنین گفته شده است: دستور ابلاغ ولايت از مدينه به پيامبر صلى الله عليه و آله داده شد و سپس در مكه پس از اعمال حج به طور خاص مورد تأكيد قرار گرفت؛ پس حضرت در همانجا دستور حضور مردم در غدير را صادر کرد.^[۵] در بين راه مكه تا غدير سه مرتبه تأكيد بر ابلاغ اين پيام الهى امر را مؤكدتر نمود. پيامبر صلى الله عليه و آله در آغاز خطبه مى‏‌فرمايد: «آنچه بر من وحى شده ادا مى‌نمايم براى آنكه مبادا اگر انجام ندهم، عذاب پروردگار بر من نازل شود؛ زیرا خداوند به من اعلام کرده که اگر آنچه در حق على نازل كرده ابلاغ نكنم، رسالت او را نرسانده‌ام».^[۶]

در قسمت ديگر مى‏‌فرمايد: خداوند به من وحى فرموده که «ای رسول ابلاغ كن آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده است»؛ يعنى خلافت على بن ابى‌طالب «و اگر انجام ندهى رسالت او را ابلاغ نكرده‌‏اى».^[۷] پس از يادآورى خطر منافقان مى‏‌فرمايد: و با همه اينها، خدا از من راضى نمى‏‌شود مگر آنكه آنچه در حق على نازل كرده ابلاغ نمايم.^[۸] محتواى كامل پيامى كه با اين مقدمات ابلاغ شده از كلامى معلوم مى‏‌شود كه حضرت در اواخر خطبه به‌عنوان اقرار از مردم مى‏‌خواهد كه آن را تكرار كنند و به ابلاغ حضرت شهادت دهند؛ آنجا كه مى‏‌فرمايد: همگى چنين بگوييد: ما شنيديم و مطيعيم و سر تسليم فرود مى‌‏آوريم در برابر آنچه از پروردگارمان و پروردگارت رساندى و ابلاغ نمودى درباره اماممان على اميرالمؤمنين و امامانى كه از صلب او به دنيا مى‏‌آيند.^[۹] اين جمله حضرت را مى‌توان در امامت دوازده امام‏ عليهم السلام خلاصه نمود.

در پايان بخش سوم خطبه مى‏‌فرمايد: بدانيد كه من ابلاغ نمودم، بدانيد كه من شنوانيدم، بدانيد كه من واضح نمودم^[۱۰] و در پايان بخش چهارم مى‏‌فرمايد: خدايا تو را شاهد مى‌‏گيرم كه ابلاغ نمودم^[۱۱] و در نسخه‌‏اى مى‌‏فرمايد: خدايا تو را شاهد مى‏‌گيرم و تو در گواه‌بودن كافى هستى كه من ابلاغ نمودم.^[۱۲] سپس در پايان بخش پنجم مى‏‌فرمايد: اى مردم، من خدا را شاهد گرفتم (كه اشاره به فقرات قبل است، و آنگاه مى‌‏فرمايد:) رسالت خود را ابلاغ نمودم (كه همان ولايت دوازده امام‏ عليهم السلام). سپس حضرت بر رسالت خود مُهر پايانى مى‏‌زند با عبارت قرآنی وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ . بعد از اين مورد، در اواسط بخش ششم نيز مى‏‌فرمايد: من رساندم آنچه مأمور به تبليغش بودم.^[۱۳]

پانویس

↑ غدیر در قرآن، ج۲، ص۹۳.
↑ اسرار غدیر، ص۱۴۷، بخش۵.
↑ غدیر در قرآن، ج۲، ص۱۱۶-۱۱۷.
↑ غدیر در قرآن، ج۲، ص۱۱۷.
↑ بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۱۱.
↑ اسرار غدير، ص۱۳۸، بخش۲.
↑ اسرار غدير، ص۱۳۸، بخش۲.
↑ اسرار غدير، ص۱۴۰، بخش۲.
↑ اسرار غدير، ص۱۵۷، بخش۱۱.
↑ اسرار غدير، ص۱۴۴، بخش۳.
↑ اسرار غدير، ص۱۴۶، بخش۴.
↑ اسرار غدير، ص۱۴۶، بخش۴، پاورقى۲ از نسخه «الف».
↑ اسرار غدير، ص۱۴۹، بخش۶؛ غدير در قرآن، ج۲، ص۱۱۶-۱۱۹.

منابع

اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.

[1] غدیر در قرآن، ج۲، ص۹۳.

[2] اسرار غدیر، ص۱۴۷، بخش۵.

[3] غدیر در قرآن، ج۲، ص۱۱۶-۱۱۷.

[4] غدیر در قرآن، ج۲، ص۱۱۷.

[5] بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۱۱.

[6] اسرار غدير، ص۱۳۸، بخش۲.

[7] اسرار غدير، ص۱۳۸، بخش۲.

[8] اسرار غدير، ص۱۴۰، بخش۲.

[9] اسرار غدير، ص۱۵۷، بخش۱۱.

[10] اسرار غدير، ص۱۴۴، بخش۳.

[11] اسرار غدير، ص۱۴۶، بخش۴.

[12] اسرار غدير، ص۱۴۶، بخش۴، پاورقى۲ از نسخه «الف».

[13] اسرار غدير، ص۱۴۹، بخش۶؛ غدير در قرآن، ج۲، ص۱۱۶-۱۱۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-== «قُلْ أَطِيعُوا اللَّه وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ...»<ref>نور /  ۵۴ . غدير در قرآن: ج ۲ ص ۱۱۶-۱۱۹.</ref> ==
+{{جعبه اطلاعات آیه
-با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم در ضمن كلام به صورت اشاره آمده و منظور از آنها بيان شده است.
+	 | عرض =
+	 | تصویر = آیه ۵۴ سوره نور.png
+	 | اندازه تصویر =
+	 | توضیح_تصویر =
+	 | عنوان = آيه ۵۴ نور و غدیر
+	 | سوره = نور
+	 | آیه = ۵۴
+	 | جزء = ۱۸
+	 | شأن نزول =
+	 | مکان نزول = مدینه
+	 | موضوع = ابلاغ ولایت در غدیر اتمام وظیفه پیامبری
+	 | صوت = صوت ۵۴ نور.mp3
+	 | ترجمه صوتی = ترجمه ۵۴ نور.mp3
+}}
+'''آیه ۵۴ سوره مائده''' آیه‌ای که در [[خطبه غدیر]] پس از اتمام ابلاغ [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام]] از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله به‌نشانه اتمام وظیفه پیامبری به‌کار گرفته شد.
-اين موارد در تفسير ۱۸ آيه است، كه از جمله اين آيات، آيه ۵۴ سوره نور و آيه ۱۸ سوره عنكبوت است:
+موقعیت تاریخی اشاره به آیه در [[خطبه غدیر]] چنین ترسیم شده است:  خطبه مراحل اصلى را پشت سر گذاشته و خاطر پيامبر صلى الله عليه و آله از انجام مأموریت آسوده شده بود. آسودگی که حاصل معرفى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به‌عنوان جانشین و اعلان [[ولایت ائمه علیهم السلام|امامت دوازده امام ‏عليهم السلام]] بعد از خود بود. این معرفی رسالتى بود كه از سوى پروردگار با نزول [[آيه ۶۷ مائده و غدیر|آیه تبلیغ]] بر عهده او قرار داده شده بود. در چنين مقطعى، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله اعلام مى‏‌كند كه من وظيفه الهى خود را انجام دادم و بيش از اين از من خواسته نشده، زیرا بر عهده رسول جز تبليغ روشنگرانه چيزى نيست.
-«قُلْ أَطِيعُوا اللَّه وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ ما حُمِّلْتُمْ وَ إِنْ تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا، وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ»:
+== آیه‌ای مورد اشاره در خطبه غدیر ==
+آیه ۵۴ سوره نور از جمله آیاتی است که در [[خطبه غدیر]] به آن اشاره شده است. با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده آياتى هم در ضمن كلام به‌صورت اشاره آمده و منظور از آنها بيان شده است. اين موارد در تفسير ۱۸ آيه است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۹۳.</ref>
-«بگو: خدا و رسول را اطاعت نماييد. اگر روى گرداندند بر اوست آنچه مكلف شده و بر شماست آنچه بر آن تكليف شده ‏ايد، و اگر از او اطاعت كنيد هدايت مى‏ شويد و بر عهده رسول جز ابلاغ آشكار نيست».
+از جمله اين آيات، آيه ۵۴ سوره نور است: {{قرآن|قُلْ أَطِيعُوا اللَّه وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ ما حُمِّلْتُمْ وَ إِنْ تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا، وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ|ترجمه=بگو: «خدا و پيامبر را اطاعت كنيد. پس اگر پشت نموديد، [بدانيد كه‌] بر عهده اوست آنچه تكليف شده و بر عهده شماست آنچه موظّف هستيد. و اگر اطاعتش كنيد، راه خواهيد يافت، و بر فرستاده [خدا] جز ابلاغ آشكار [مأموريتى‌] نيست}}
-«وَ إِنْ تُكَذِّبُوا فَقَدْ كَذَّبَ أُمَمٌ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ»<ref>عنكبوت /  ۱۸.</ref>:
+== آیه در متن خطبه ==
+بر اساس منابع، آیه ۵۴ سوره نور در خطبه غدیر چنین مورداشاره قرار گرفته است: {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، قَدِ اسْتَشْهَدْتُ اللَّه وَ بَلَّغْتُكُمْ رِسالَتى، وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ|ترجمه=اى مردم، من خدا را شاهد گرفتم و رسالت خويش را به شما رساندم و بر عهده رسول جز بلاغ مبين نيست}}.<ref>اسرار غدیر، ص۱۴۷، بخش۵.</ref>
-«اگر تكذيب كنند امت‏ هايى قبل از شما تكذيب شده ‏اند و بر عهده رسول جز ابلاغ آشكار نيست».
+== موقعيت تاريخى اشاره به آیه ==
+موقعیت تاریخی اشاره به آیه ۵۴ سوره نور در [[خطبه غدیر]] چنین ترسیم شده است:  خطبه مراحل اصلى را پشت سر گذاشته و خاطر پيامبر صلى الله عليه و آله از انجام مأموریت آسوده شده بود. آسودگی که حاصل معرفى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به‌عنوان جانشین و اعلان [[ولایت ائمه علیهم السلام|امامت دوازده امام ‏عليهم السلام]] بعد از خود بود. این معرفی رسالتى بود كه از سوى پروردگار با نزول [[آيه ۶۷ مائده و غدیر|آیه تبلیغ]] بر عهده او قرار داده شده بود. در چنين مقطعى، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله اعلام مى‏‌كند كه من وظيفه الهى خود را انجام دادم و بيش از اين از من خواسته نشده، زیرا بر عهده رسول جز تبليغ روشنگرانه چيزى نيست. حضرت اين اعلام را با اقتباس بخشى از آيه قرآن در كلام خود بيان مى‏‌فرمايد كه {{قرآن|ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ}} و تصريح به قرآن‌بودن آن نمى‏‌کند.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۱۱۶-۱۱۷.</ref>
-اين آيات از پنج بُعد قابل بررسى است:
+== موقعيت قرآنى آیه ==
+درباره موقعيت قرآنى آیه ۵۴ سوره نور چنین گفته شده است: مضمون اين جمله در چندين آيه قرآن وجود دارد، ولى عين جمله ذكر شده در خطبه در انتهاى دو آيه از قرآن ديده مى‏‌شود: يكى در آیه ۵۴ سوره نور است و ديگرى در [[آیه ۱۸ عنکبوت و غدیر|آیه ۱۸ سوره عنكبوت]]. در آیه سوره نور، آغاز آیه امر به اطاعت خدا و رسول و نهى از سرپيچى و روی‌گردانى از اوامر ايشان است. در این آیه، مطيع‌بودن رمز هدايت دانسته شده و در پايان  آن اطاعت بلاغ مبين تلقى شده كه رسولان در پيشگاه الهى انجام می‌دهند.  كه آغاز آيه مربوط به تكذيب رسولان الهى است و اينكه نپذيرفتن سخنان انبيا تازگى ندارد و در همه امم گذشته وجود داشته است، و اين بدان مبنا استوار است كه پيامبران وظيفه رساندن حكم خدا را انجام مى‏ دهند، خواه مردم بپذيرند و خواه انكار نمايند.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۱۱۷.</ref>
-=== متن خطبه غدير ===
+== محتوای تبلیغ در غدیر بر اساس آیه ==
-مَعاشِرَ النّاسِ، قَدِ اسْتَشْهَدْتُ اللَّه وَ بَلَّغْتُكُمْ رِسالَتى، وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ:
+بر اساس آیه ۵۴ سوره نور، درباره محتوای تبلیغ در غدیر چنین گفته شده است: دستور ابلاغ [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولايت]] از مدينه به پيامبر صلى الله عليه و آله داده شد و سپس در مكه پس از اعمال حج به طور خاص مورد تأكيد قرار گرفت؛ پس حضرت در همانجا دستور حضور مردم در غدير را صادر کرد.<ref>بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۱۱.</ref> در بين راه مكه تا غدير سه مرتبه تأكيد بر ابلاغ اين پيام الهى امر را مؤكدتر نمود. پيامبر صلى الله عليه و آله در آغاز خطبه مى‏‌فرمايد: «آنچه بر من وحى شده ادا مى‌نمايم براى آنكه مبادا اگر انجام ندهم، عذاب پروردگار بر من نازل شود؛ زیرا خداوند به من اعلام کرده که اگر آنچه در حق على نازل كرده ابلاغ نكنم، رسالت او را نرسانده‌ام».<ref>اسرار غدير، ص۱۳۸، بخش۲.</ref>
-اى مردم، من خدا را شاهد گرفتم و رسالت خويش را به شما رساندم، و بر عهده رسول جز بلاغ مبين نيست.
+در قسمت ديگر مى‏‌فرمايد: خداوند به من وحى فرموده که «ای رسول ابلاغ كن آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده است»؛ يعنى خلافت على بن ابى‌طالب «و اگر انجام ندهى رسالت او را ابلاغ نكرده‌‏اى».<ref>اسرار غدير، ص۱۳۸، بخش۲.</ref> پس از يادآورى خطر [[منافقین|منافقان]] مى‏‌فرمايد: و با همه اينها، خدا از من راضى نمى‏‌شود مگر آنكه آنچه در حق على نازل كرده ابلاغ نمايم.<ref>اسرار غدير، ص۱۴۰، بخش۲.</ref> محتواى كامل پيامى كه با اين مقدمات ابلاغ شده از كلامى معلوم مى‏‌شود كه حضرت در اواخر خطبه به‌عنوان اقرار از مردم مى‏‌خواهد كه آن را تكرار كنند و به ابلاغ حضرت شهادت دهند؛ آنجا كه مى‏‌فرمايد: همگى چنين بگوييد: ما شنيديم و مطيعيم و سر تسليم فرود مى‌‏آوريم در برابر آنچه از پروردگارمان و پروردگارت رساندى و ابلاغ نمودى درباره اماممان على اميرالمؤمنين و امامانى كه از صلب او به دنيا مى‏‌آيند.<ref>اسرار غدير، ص۱۵۷، بخش۱۱.</ref> اين جمله حضرت را مى‌توان در امامت دوازده امام‏ عليهم السلام خلاصه نمود.
-=== موقعيت تاريخى ===
+در پايان بخش سوم خطبه مى‏‌فرمايد: بدانيد كه من ابلاغ نمودم، بدانيد كه من شنوانيدم، بدانيد كه من واضح نمودم<ref>اسرار غدير، ص۱۴۴، بخش۳.</ref> و در پايان بخش چهارم مى‏‌فرمايد: خدايا تو را شاهد مى‌‏گيرم كه ابلاغ نمودم<ref>اسرار غدير، ص۱۴۶، بخش۴.</ref> و در نسخه‌‏اى مى‌‏فرمايد: خدايا تو را شاهد مى‏‌گيرم و تو در گواه‌بودن كافى هستى كه من ابلاغ نمودم.<ref>اسرار غدير، ص۱۴۶، بخش۴، پاورقى۲ از نسخه «الف».</ref> سپس در پايان بخش پنجم مى‏‌فرمايد: اى مردم، من خدا را شاهد گرفتم (كه اشاره به فقرات قبل است، و آنگاه مى‌‏فرمايد:) رسالت خود را ابلاغ نمودم (كه همان [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولايت دوازده امام‏ عليهم السلام]]). سپس حضرت بر رسالت خود مُهر پايانى مى‏‌زند با عبارت قرآنی {{قرآن|وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ}}. بعد از اين مورد، در اواسط بخش ششم نيز مى‏‌فرمايد: من رساندم آنچه مأمور به تبليغش بودم.<ref>اسرار غدير، ص۱۴۹، بخش۶؛ غدير در قرآن، ج۲، ص۱۱۶-۱۱۹.</ref>
-خطبه مراحل اصلى را پشت سر گذاشته و خاطر پيامبر صلى الله عليه و آله آسوده گشته كه با بلند كردن و معرفى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام و اعلان امامت دوازده امام ‏عليهم السلام بعد از خود رسالتى كه از سوى پروردگار با امر «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ...» بر عهده او قرار داده شده بود، به انجام رسانده است.
-در چنين مقطعى، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله اعلام مى‏ كند كه من وظيفه الهى خود را انجام دادم و بيش از اين از من خواسته نشده است، چرا كه بر عهده رسول جز تبليغ روشنگرانه چيزى نيست.
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-حضرت اين اعلام را با اقتباس بخشى از آيه قرآن در كلام خود بيان مى‏ فرمايد كه «ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ»، و تصريح به قرآن بودن آن نمى‏ فرمايد.
-=== موقعيت قرآنى ===
-از نظر موقعيت قرآنى مضمون اين جمله در چندين آيه وجود دارد، ولى عين جمله ذكر شده در خطبه در انتهاى دو آيه از قرآن ديده مى‏ شود، و يكى را به طور معين براى اين مورد نمى ‏توان تعيين كرد.
-يكى در سوره نور است كه آغاز آن امر به اطاعت خدا و رسول و نهى از سرپيچى و رويگردانى از اوامر ايشان است و اين مطيع بودن را رمز هدايت مى‏ داند، و در پايان اين اطاعت را بلاغ مبين تلقى مى‏ كند كه رسولان در پيشگاه الهى انجام وظيفه مى‏ كنند.
-ديگرى در سوره عنكبوت است كه آغاز آيه مربوط به تكذيب رسولان الهى است و اينكه نپذيرفتن سخنان انبيا تازگى ندارد و در همه امم گذشته وجود داشته است، و اين بدان مبنا استوار است كه پيامبران وظيفه رساندن حكم خدا را انجام مى‏ دهند، خواه مردم بپذيرند و خواه انكار نمايند.
-=== تحليل تاريخى ===
-اكنون بايد ببينيم آنچه تبليغ آن در غدير بر عهده خاتم انبيا حضرت محمد صلى الله عليه و آله گذارده شده بود، چه بود و چه زمانى حضرت به تبليغ آن دستور داده شد و حضرت چگونه آن را ابلاغ فرمود كه در اين مقطع پايان مأموريت خود را با جمله «وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ» اعلام مى‏ فرمايد.
-دستور ابلاغ ولايت از مدينه به پيامبر صلى الله عليه و آله داده شد و سپس در مكه پس از اعمال حج به طور خاص مورد تأكيد قرار گرفت؛ و لذا حضرت در همانجا دستور حضور مردم در غدير را صادر فرمود.<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۱۱.</ref>
-در بين راه مكه تا غدير سه مرتبه تأكيد بر ابلاغ اين پيام الهى امر را مؤكدتر نمود.
-پيامبر صلى الله عليه و آله در آغاز خطبه مى‏ فرمايد:
-«آنچه بر من وحى شده ادا مى ‏نمايم براى آنكه مبادا اگر انجام ندهم عذاب پروردگار بر من نازل شود، چرا كه خداوند به من اعلام فرموده اگر آنچه در حق على نازل كرده ابلاغ نكنم رسالت او را نرسانده ‏ام».<ref>مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۳۸ بخش ۲.</ref>
+==منابع==
+{{منابع}}
+* '''اسرار غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
+* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
+* '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.{{پایان منابع}}
-در فراز ديگر مى‏ فرمايد: خداوند به من وحى فرموده:
-«يا أَيُّهَا الرَّسُولُ ابلاغ كن آنچه از سوى پروردگارت درباره على بر تو نازل شده» يعنى خلافت على بن ابى ‏طالب «و اگر انجام ندهى رسالت او را ابلاغ نكرده ‏اى».<ref>مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۳۸ بخش ۲.</ref> و پس از يادآورى خطر منافقين مى‏ فرمايد: و با همه اينها خدا از من راضى نمى‏ شود مگر آنكه آنچه در حق على نازل كرده ابلاغ نمايم.<ref>مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۴۰ بخش ۲.</ref>
-محتواى كامل پيامى كه با اين مقدمات ابلاغ شده از كلامى معلوم مى‏ شود كه حضرت در اواخر خطبه به عنوان اقرار از مردم مى‏ خواهد كه آن را تكرار كنند و به ابلاغ حضرت شهادت دهند.
-آنجا كه مى‏ فرمايد:
-همگى چنين بگوييد:
-ما شنيديم و مطيعيم و سر تسليم فرود مى ‏آوريم در برابر آنچه از پروردگارمان و پروردگارت رساندى و ابلاغ نمودى درباره اماممان على اميرالمؤمنين و امامانى كه از صلب او به دنيا مى‏ آيند.<ref>مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۵۷ بخش ۱۱.</ref>
-اين جمله حضرت را مى ‏توان در امامت دوازده امام‏ عليهم السلام خلاصه نمود.
-در پايان بخش سوم خطبه مى‏ فرمايد:
-بدانيد كه من ابلاغ نمودم، بدانيد كه من شنوانيدم، بدانيد كه من واضح نمودم<ref>مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۴۴ بخش ۳.</ref>، و در پايان بخش چهارم مى‏ فرمايد: خدايا تو را شاهد مى ‏گيرم كه ابلاغ نمودم<ref>مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۴۶ بخش ۴.</ref>، و در نسخه ‏اى مى ‏فرمايد:
-خدايا تو را شاهد مى‏ گيرم و تو در گواه بودن كافى هستى كه من ابلاغ نمودم.<ref>مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۴۶ بخش ۴ پاورقى ۲ از نسخه «الف» .</ref>
-سپس در پايان بخش پنجم مى‏ فرمايد:
-اى مردم، من خدا را شاهد گرفتم (كه اشاره به فقرات قبل است، و آنگاه مى ‏فرمايد:) رسالت خود را ابلاغ نمودم (كه همان ولايت دوازده امام‏ عليهم السلام پس از پيامبر صلى الله عليه و آله است، و مُهر پايانى كه بر اين تبليغ بزرگ مى‏ زند:) «وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ» است. و بعد از اين مورد در اواسط بخش ششم نيز مى‏ فرمايد: من رساندم آنچه مأمور به تبليغش بودم.<ref>مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۴۹ بخش ۶ .</ref>
-=== تحليل اعتقادى ===
-يا رسول‏ اللَّه، بلاغى از اين مبين ‏تر نمى ‏شود. تو در غدير سخنى باقى نگذاشتى و عذرى براى احدى بر جاى نماند.
-خدايا، تو را سپاس گزاريم كه چنين مُبلّغ با عظمتى را براى تبليغ پيام [[امامت]] و ولايتِ امامان در غدير برگزيدى كه با لسان فصيحش و در سايه ضمانت حفظ تو، بدون هيچ ترس و واهمه‏ اى، در كامل‏ ترين شكل و با تبيين يک ساعته آن از فراز [[سخنرانی|منبر]] غدير، بلاغ مبين را در زيباترين صورتى كه ممكن بود به انجام رساند.
-پروردگارا، به ما توفيق ده تا با نگاهى عميق‏ تر روشنگرى ‏هاى [[خطبه غدیر]] را مطالعه كنيم، و آن را در سفره اعتقادمان بچينيم.
-== پانویس ==
-{{پانویس}}
 [[رده:قرآن و غدیر]]