آیه ۶۲ یونس و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پانویس) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
= | |||
{{متن آیه | |||
| متن آیه = أَلَا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ | |||
| ترجمه = «آگاه باشید! یقیناً دوستان خدا نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند.» | |||
}} | |||
{{جعبه اطلاعات آیه | |||
| شماره آیه = ۶۲ | |||
| سوره = یونس | |||
| تصویر = | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح_تصویر = | |||
| شماره سوره = ۱۰ | |||
| جزء = ۱۱ | |||
| نزول = | |||
| شأن نزول = | |||
| مکان نزول = مکه | |||
| موضوع = ویژگی های اولیای الهی | |||
}} | |||
با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم براى بيان بيشتر شئون [[امامت]] و خلافتِ الهى در برابر رياست هاى شيطانىِ [[سقیفه]] به صورت استشهاد و اشاره و اقتباس در غدير ديده مى شود، كه به صورت تفسيرگونه اى در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله تركيب شده و آيه مستقلاً ذكر نشده است. | با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم براى بيان بيشتر شئون [[امامت]] و خلافتِ الهى در برابر رياست هاى شيطانىِ [[سقیفه]] به صورت استشهاد و اشاره و اقتباس در غدير ديده مى شود، كه به صورت تفسيرگونه اى در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله تركيب شده و آيه مستقلاً ذكر نشده است. | ||
اين موارد ۶ آيه است كه يكى از اين آيات آيه ۶۲ سوره يونس است: | اين موارد ۶ آيه است كه يكى از اين آيات آيه ۶۲ سوره يونس است: | ||
{{متن قرآن|أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّه لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ}}: | {{متن قرآن|أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّه لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>یونس/۶۲؛غدیر در قرآن: ج۲ ص۱۸۷، ۱۸۸.</ref>: | ||
«آگاه باشید! یقیناً دوستان خدا نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند.» | |||
اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است: | اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است: | ||
| خط ۱۳: | خط ۳۱: | ||
{{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، انَا صِراطُ اللَّه الْمُسْتَقيمُ الَّذى امَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ ائِمَّةُ الْهُدى ... . اولئِكَ اوْلِياءُ اللَّه الَّذينَ}} {{متن قرآن|لاخَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ}}: | {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، انَا صِراطُ اللَّه الْمُسْتَقيمُ الَّذى امَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ ائِمَّةُ الْهُدى ... . اولئِكَ اوْلِياءُ اللَّه الَّذينَ}} {{متن قرآن|لاخَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ}}: | ||
بعد از من على و سپس فرزندانم از صلب او كه امامان هدايتند... | بعد از من على و سپس فرزندانم از صلب او كه امامان هدايتند... «نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند.»<ref>اسرار غدیر: ص۱۵۱ بخش۷.</ref> | ||
=== موقعیت تاریخی === | === موقعیت تاریخی === | ||
| خط ۳۴: | خط ۵۲: | ||
با اينكه هر دو احتمال به قوت خود باقى است، ولى سياق ادبى كلام احتمال بازگشت ضمير به شيعيان را تضعيف مى كند و اجازه نمى دهد، به خصوص بعد از عبارات {{متن عربی|فيهِمْ وَاللَّه نَزَلَتْ وَ لَهُمْ عَمَّتْ وَ ايّاهُمْ خَصَّتْ}} كه قبل از جمله {{متن عربی|اولئِكَ اوْلِياءُ اللَّه ...}} است. | با اينكه هر دو احتمال به قوت خود باقى است، ولى سياق ادبى كلام احتمال بازگشت ضمير به شيعيان را تضعيف مى كند و اجازه نمى دهد، به خصوص بعد از عبارات {{متن عربی|فيهِمْ وَاللَّه نَزَلَتْ وَ لَهُمْ عَمَّتْ وَ ايّاهُمْ خَصَّتْ}} كه قبل از جمله {{متن عربی|اولئِكَ اوْلِياءُ اللَّه ...}} است. | ||
ضمير{{متن عربی|هُم}} در اين سه جمله قطعاً به امامان باز مى گردد، و از نظر ادبى اسم اشاره{{متن عربی|اولئک}} به همان مرجع ضمير{{متن عربی|هُم}}باز خواهد گشت. | ضمير{{متن عربی|هُم}} در اين سه جمله قطعاً به امامان باز مى گردد، و از نظر ادبى اسم اشاره {{متن عربی|اولئک}} به همان مرجع ضمير {{متن عربی|هُم}} باز خواهد گشت. | ||
در نتيجه تفسير آيه در اين جمله خطبه غدير چنين است كه «امامان اولياى خدا هستند كه ترسى بر آنان نيست و محزون نمى شوند». | در نتيجه تفسير آيه در اين جمله خطبه غدير چنين است كه «امامان اولياى خدا هستند كه ترسى بر آنان نيست و محزون نمى شوند». | ||
در احادیث هم آمده است که مقصود از{{متن قرآن|أَوْلِیَاءَ اللهِ}} در آیه فوق ائمه معصومین علیهم السلام و پیروان حقیقی ایشان هستند. به عنوان مثال مطابق روایتی عبدالرّحمن‌بن‌سالم اشل از عدّه‌ای از علماء و بزرگان نقل می‌کند که [زمانی در حضور امام علی علیه السلام بودند که] امام علی علیه السلام، آیه‌ی{{متن قرآن|أَلا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللهِ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ}}را تلاوت کرد و سپس پرسید: «آیا می‌دانید {{متن قرآن|أَوْلِیَاءَ اللهِ}} چه کسانی هستند»؟ آن بزرگان جواب دادند: «[نخیر، نمی‌دانیم]، ای امیرمؤمنان! چه کسانی هستند»؟ | در احادیث هم آمده است که مقصود از{{متن قرآن|أَوْلِیَاءَ اللهِ}} در آیه فوق ائمه معصومین علیهم السلام و پیروان حقیقی ایشان هستند. به عنوان مثال مطابق روایتی عبدالرّحمن‌بن‌سالم اشل از عدّه‌ای از علماء و بزرگان نقل می‌کند که [زمانی در حضور امام علی علیه السلام بودند که] امام علی علیه السلام، آیه‌ی {{متن قرآن|أَلا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللهِ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ}} را تلاوت کرد و سپس پرسید: «آیا می‌دانید {{متن قرآن|أَوْلِیَاءَ اللهِ}} چه کسانی هستند»؟ آن بزرگان جواب دادند: «[نخیر، نمی‌دانیم]، ای امیرمؤمنان! چه کسانی هستند»؟ | ||
فرمود: «آنان، ما هستیم و کسانی که پس از ما از ما تبعیّت و پیروی کند. خوشا به حال ما و خوشا به سعادت آنان؛ البتّه بیشتر برای آنان مایه‌ی خشنودی و سعادت است». یکی از آنان پرسید: «ای امیرمؤمنان علیه السلام! منظور شما از اینکه بیشتر برای آنان مایه‌ی خشنودی و سعادت است، چیست»؟ مگر ما و آنان هم عقیده نیستیم»؟ فرمود: «نه! آن‌ها چیزهایی را تحمّل می‌کنند که شما تحمّل نکردید و چندان بردباری می‌نمایند که شما نداشتید».<ref>تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۹۲؛ بحار الأنوار، ج۶۵، ص۳۴؛ تفسیرالعیاشی، ج۲، ص۱۲۴.</ref> | فرمود: «آنان، ما هستیم و کسانی که پس از ما از ما تبعیّت و پیروی کند. خوشا به حال ما و خوشا به سعادت آنان؛ البتّه بیشتر برای آنان مایه‌ی خشنودی و سعادت است». یکی از آنان پرسید: «ای امیرمؤمنان علیه السلام! منظور شما از اینکه بیشتر برای آنان مایه‌ی خشنودی و سعادت است، چیست»؟ مگر ما و آنان هم عقیده نیستیم»؟ فرمود: «نه! آن‌ها چیزهایی را تحمّل می‌کنند که شما تحمّل نکردید و چندان بردباری می‌نمایند که شما نداشتید».<ref>تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۹۲؛ بحار الأنوار، ج۶۵، ص۳۴؛ تفسیرالعیاشی، ج۲، ص۱۲۴.</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۰۲
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| سوره | سوره یونس (۱۰) |
| آیه | ۶۲ |
| جزء | ۱۱ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | ویژگی های اولیای الهی |
با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم براى بيان بيشتر شئون امامت و خلافتِ الهى در برابر رياست هاى شيطانىِ سقیفه به صورت استشهاد و اشاره و اقتباس در غدير ديده مى شود، كه به صورت تفسيرگونه اى در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله تركيب شده و آيه مستقلاً ذكر نشده است.
اين موارد ۶ آيه است كه يكى از اين آيات آيه ۶۲ سوره يونس است:
أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّه لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ 
[۱]:
«آگاه باشید! یقیناً دوستان خدا نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند.»
اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است:
متن خطبه غدیر
«مَعاشِرَ النّاسِ، انَا صِراطُ اللَّه الْمُسْتَقيمُ الَّذى امَرَكُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِىٌّ مِنْ بَعْدى ثُمَّ وُلْدى مِنْ صُلْبِهِ ائِمَّةُ الْهُدى ... . اولئِكَ اوْلِياءُ اللَّه الَّذينَ» لاخَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ :
بعد از من على و سپس فرزندانم از صلب او كه امامان هدايتند... «نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند.»[۲]
موقعیت تاریخی
در حالى كه پيامبر صلى الله عليه و آله در اواسط خطبه، امامان بعد از خود را تعيين مى نمايد در پايان اين فراز سخن آنان را «اولياء اللَّه»معرفى مى كند و آيه ۶۲ سوره يونس را در كلام مبارک خويش با تغييرى در صورت جمله تضمين مى نمايد.
موقعیت قرآنی
در قرآن اين آيه پس از آيه ۶۱ آمده كه ثبت دقيق دستگاه الهى نسبت به اعمال بندگان را بيان مى كند، كه در همه اعمال شاهد مردم است و مثقال ذره اى از نظر خداوند پنهان نمى ماند.
پس از اين ترساندنِ بندگان از عاقبتِ اعمال و كردارشان، اولياى خود را مستثنى مى داند و مى فرمايد: «بر آنان ترسى نيست»، و در پى آن محزون نشدنشان را مطرح مى نمايد.
قبلاً نيز آيه اى به اين مضمون مطرح شد كه مربوط به مقامات بهشت براى مؤمنين بود.[۳]
تحلیل اعتقادی
قبل از تحليل قرآنى اين فرازِ غدير، احتمالى مطرح است كه اولئِكَ اوْلِياءُ اللَّه ... به شيعيان اهل بيت عليهم السلام باز گردد، چرا كه پس از ذكر تفسير سوره حمد اين آيه را فرموده است.
در سوره حمد كسانى مطرح مى شوند كه مى گويند: اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ ...
اگر خود صراط مستقيم را در نظر بگيريم كه امامان هستند در نتيجه«اولئِكَ اوْلِياءُ اللَّه ...»نيز به ائمه عليهم السلام باز مى گردد؛ ولى اگر طالبين صراط مستقيم را در نظر بگيريم كه الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ نيز در دنباله آن شيعيان خواهند بود، در اين صورت «اولئِكَ اوْلِياءُ اللَّه ...»به شيعيان باز خواهد گشت.
با اينكه هر دو احتمال به قوت خود باقى است، ولى سياق ادبى كلام احتمال بازگشت ضمير به شيعيان را تضعيف مى كند و اجازه نمى دهد، به خصوص بعد از عبارات «فيهِمْ وَاللَّه نَزَلَتْ وَ لَهُمْ عَمَّتْ وَ ايّاهُمْ خَصَّتْ» كه قبل از جمله «اولئِكَ اوْلِياءُ اللَّه ...» است.
ضمير«هُم» در اين سه جمله قطعاً به امامان باز مى گردد، و از نظر ادبى اسم اشاره «اولئک» به همان مرجع ضمير «هُم» باز خواهد گشت.
در نتيجه تفسير آيه در اين جمله خطبه غدير چنين است كه «امامان اولياى خدا هستند كه ترسى بر آنان نيست و محزون نمى شوند».
در احادیث هم آمده است که مقصود از أَوْلِیَاءَ اللهِ در آیه فوق ائمه معصومین علیهم السلام و پیروان حقیقی ایشان هستند. به عنوان مثال مطابق روایتی عبدالرّحمن‌بن‌سالم اشل از عدّه‌ای از علماء و بزرگان نقل می‌کند که [زمانی در حضور امام علی علیه السلام بودند که] امام علی علیه السلام، آیه‌ی أَلا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللهِ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ را تلاوت کرد و سپس پرسید: «آیا می‌دانید أَوْلِیَاءَ اللهِ چه کسانی هستند»؟ آن بزرگان جواب دادند: «[نخیر، نمی‌دانیم]، ای امیرمؤمنان! چه کسانی هستند»؟
فرمود: «آنان، ما هستیم و کسانی که پس از ما از ما تبعیّت و پیروی کند. خوشا به حال ما و خوشا به سعادت آنان؛ البتّه بیشتر برای آنان مایه‌ی خشنودی و سعادت است». یکی از آنان پرسید: «ای امیرمؤمنان علیه السلام! منظور شما از اینکه بیشتر برای آنان مایه‌ی خشنودی و سعادت است، چیست»؟ مگر ما و آنان هم عقیده نیستیم»؟ فرمود: «نه! آن‌ها چیزهایی را تحمّل می‌کنند که شما تحمّل نکردید و چندان بردباری می‌نمایند که شما نداشتید».[۴]
اين بدان معناست كه عالى ترين فرد اولياى خدا امامان هستند، و به دنبال آنان پيروانشان نيز چنين مقامى را دارا بوده و ترسى بر آنان نيست.