آيه ۱ نصر و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
از سوی برخی محققان موقعیت نزول آیه ۱ سوره نصر چنین ترسیم شده است:<ref>واقعه قرآنى غدير، ص۳۳.</ref> در روز آخر حج در سفر [[حجةالوداع]]، يعنى دوازدهم ذىالحجة، پيامبر صلى الله عليه و آله به مسجد خيف (مسجد ساخته شده توسط [[ابراهیم علیه السلام|حضرت ابراهیم علیه السلام]]) در مِنا رفت. در آنجا بار ديگر دستور ابلاغ ولايت بر پيامبر نازل شد، ولى هنوز وعده حفظ او از شر دشمنان نازل نشده بود. با توجه به فورى‌نبودن اين دستور، بار ديگر حضرت اعلام آن را به فرصتى مناسب موکول کرد.<ref>عوالم العلوم، ج۲/۱۵، ص۱۷۷. </ref> | از سوی برخی محققان موقعیت نزول آیه ۱ سوره نصر چنین ترسیم شده است:<ref>واقعه قرآنى غدير، ص۳۳.</ref> در روز آخر حج در سفر [[حجةالوداع]]، يعنى دوازدهم ذىالحجة، پيامبر صلى الله عليه و آله به مسجد خيف (مسجد ساخته شده توسط [[ابراهیم علیه السلام|حضرت ابراهیم علیه السلام]]) در مِنا رفت. در آنجا بار ديگر دستور ابلاغ ولايت بر پيامبر نازل شد، ولى هنوز وعده حفظ او از شر دشمنان نازل نشده بود. با توجه به فورى‌نبودن اين دستور، بار ديگر حضرت اعلام آن را به فرصتى مناسب موکول کرد.<ref>عوالم العلوم، ج۲/۱۵، ص۱۷۷. </ref> | ||
در چنين موقعيتى، بار ديگر وحى الهى نازل شد و آخرين سوره كاملى كه در يک نزول جبرئيل فرود آمد بر پيامبر نازل شد و آن سوره نصر و از جمله آیه اول آن بود: | در چنين موقعيتى، بار ديگر وحى الهى نازل شد و آخرين سوره كاملى كه در يک نزول جبرئيل فرود آمد بر پيامبر نازل شد و آن سوره نصر و از جمله آیه اول آن بود: «به‌نام خداى بخشنده مهربان، وقتى يارى خدا و پيروزى آمد...». | ||
== پیامدهای نزول آیه == | == پیامدهای نزول آیه == | ||
پیامدهای نزول آیه اول سوره نصر در جریان رخداد غدیر از سوی برخی محققان چنین ترسیم شده است: به‌محض نزول اين آيه، پيامبر صلى الله عليه و آله به‌طور رسمى نزديكى مرگ خويش را خبر داد و گفت: «نَفْسم به من خبر مىدهد كه در اين سال قبض روح خواهم شد»، يعنى اين سالى كه در پيش است.<ref>عُدة الداعى، ص۲۷۹؛ تفسير نور الثقلين، ج۵، ص۶۸۹، ح۱؛ بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۱۳، ح۶؛ عوالم العلوم، ج۳/۱۵، ص۲۹۸،۱۷۱؛ الاقبال، ص۴۵۳-۴۵۹. تفسير القمى، ص۱۵۹. </ref> | |||
«نَفْسم به من خبر | |||
اولين مسئله اى كه پس از نزول سوره نصر و شنيدن خبر رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله به ذهن همه خطور كرد جانشينى حضرت بود، كه صريح ترين زمينه فكرى براى غدير بود. | اولين مسئله اى كه پس از نزول سوره نصر و شنيدن خبر رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله به ذهن همه خطور كرد جانشينى حضرت بود، كه صريح ترين زمينه فكرى براى غدير بود. | ||
نسخهٔ ۱۴ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۵۱
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | نصر |
| شماره آیه | ۱ |
| جزء | ۳۰ |
| محتوای آیه | |
| موضوع | وعده یاری الهی و پیروزی نهایی |
موقعیت نزول آیه
از سوی برخی محققان موقعیت نزول آیه ۱ سوره نصر چنین ترسیم شده است:[۱] در روز آخر حج در سفر حجةالوداع، يعنى دوازدهم ذىالحجة، پيامبر صلى الله عليه و آله به مسجد خيف (مسجد ساخته شده توسط حضرت ابراهیم علیه السلام) در مِنا رفت. در آنجا بار ديگر دستور ابلاغ ولايت بر پيامبر نازل شد، ولى هنوز وعده حفظ او از شر دشمنان نازل نشده بود. با توجه به فورى‌نبودن اين دستور، بار ديگر حضرت اعلام آن را به فرصتى مناسب موکول کرد.[۲]
در چنين موقعيتى، بار ديگر وحى الهى نازل شد و آخرين سوره كاملى كه در يک نزول جبرئيل فرود آمد بر پيامبر نازل شد و آن سوره نصر و از جمله آیه اول آن بود: «به‌نام خداى بخشنده مهربان، وقتى يارى خدا و پيروزى آمد...».
پیامدهای نزول آیه
پیامدهای نزول آیه اول سوره نصر در جریان رخداد غدیر از سوی برخی محققان چنین ترسیم شده است: به‌محض نزول اين آيه، پيامبر صلى الله عليه و آله به‌طور رسمى نزديكى مرگ خويش را خبر داد و گفت: «نَفْسم به من خبر مىدهد كه در اين سال قبض روح خواهم شد»، يعنى اين سالى كه در پيش است.[۳]
اولين مسئله اى كه پس از نزول سوره نصر و شنيدن خبر رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله به ذهن همه خطور كرد جانشينى حضرت بود، كه صريح ترين زمينه فكرى براى غدير بود.
اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله سراغ سلمان فارسى رفتند و از او - كه به پيامبر صلى الله عليه و آله نزديک تر بود - خواستند تا از حضرت بپرسد:
«امور ما را به كه مى سپارى و محل رجوع ما چه كسى خواهد بود و محبوب ترين افراد نزد تو كيست»؟
در پاسخ اين سؤال، حضرت تعلّلى نموده تا سه بار آن را به تأخير انداخت و گويا مردم را نسبت به مسئله حساس تر و نسبت به پاسخ آن تشنه تر مى نمود. سپس فرمود:
«برادرم و وزيرم و جانشينم در اهل بيتم و بهترين كسى كه بعد از خود باقى مى گذارم كه دَيْن مرا ادا مى كند و به وعده هاى من وفا مى نمايد، على بن ابى طالب است».[۴]
دومين پيامد نزول سوره نصر آن بود كه پيامبر صلى الله عليه و آله اميرالمؤمنين عليه السلام را فرا خواند و با اشاره به سزاوارى على عليه السلام به مقام خلافت به او فرمود:
«يا على، آنچه بدان وعده داده شده بودم آمد. فتح آمد و مردم گروه گروه در دين خدا داخل شدند.
هيچكس از تو سزاوارتر به قرار گرفتن در مقام من نيست، به خاطر پيشتر بودن تو در اسلام و نزديكى تو با من و دامادى تو نسبت به من و اينكه سيده زنان جهان نزد توست، و قبل از آن حمايت هايى كه پدرت ابوطالب درباره من داشت و گرفتارى هايى كه هنگام نزول قرآن به خاطرش متحمل شد...».[۵]
سومين عكس العمل پيامبر صلى الله عليه و آله به نزول سوره نصر آن بود كه در فرصت باقيمانده از آخرين روز مراسم حج، مردم را كنار مسجد خيف در منا جمع كرد و سخنرانى مفصلى براى آنان ايراد كرد. در اين سخنرانى پس از حمد و ثناى الهى به چند مسئله اجتماعى اشاره نمود، و با ذكر آيات ۳۶ و ۳۷ سوره توبه اشاره به ابطال برخى مسائل جاهلى مانند رباى جاهلیت و خونريزى هاى آن زمان و مطالبى از اين دست فرمود.[۶]
پانویس
- ↑ واقعه قرآنى غدير، ص۳۳.
- ↑ عوالم العلوم، ج۲/۱۵، ص۱۷۷.
- ↑ عُدة الداعى، ص۲۷۹؛ تفسير نور الثقلين، ج۵، ص۶۸۹، ح۱؛ بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۱۳، ح۶؛ عوالم العلوم، ج۳/۱۵، ص۲۹۸،۱۷۱؛ الاقبال، ص۴۵۳-۴۵۹. تفسير القمى، ص۱۵۹.
- ↑ تفسير فرات: ص ۶۱۳ . شرح الاخبار: ج ۱ ص ۲۱۱ ح ۱۸۳. ترجمة الامام على عليه السلام من تاريخ دمشق: ج ۱ ص ۱۳۰.
- ↑ بحار الانوار: ج ۴۰ ص ۸۵ . شرح نهج البلاغة (ابن ابى الحديد): ج ۹ ص ۱۷۴. ينابيع المودة: ج ۲ ص ۴۹۵ ح ۳۸۹.
- ↑ بحار الانوار: ج ۹ ص ۱۵۰، ج ۳۲ ص ۳۶۳،۳۱۷،۲۹۴،۲۹۱،۲۹۰، ج ۳۶ ص ۲۳، ج ۳۷ ص ۱۱۴. امالى طوسى: ص ۵۰۳ . مجمع البيان: ج ۹ ص ۷۲. تفسير فرات: ص ۲۸۰.
منابع
- عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال؛ عبدالله بن نورالله بحرانى اصفهانى، م قرن ۱۲ق، تحقیق: محمدباقر موحد ابطحى اصفهانى، قم: مؤسسة الإمام المهدى عیه السلام، دوم، ۱۳۸۲ش.
- واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.