آيه ۳۶ احزاب و غدیر

آیه ۳۶ احزاب و غدیر

مشخصات آیه
نام سوره	احراب
شماره آیه	۳۶
جزء	۲۲
محتوای آیه
مکان نزول	مدینه
موضوع	انتخاب غدیر انتخابی الهی و خارج از قدرت، اختیار و انتخاب بشر
ترتیل آیه ترجمه صوتی

آیه ۳۶ سوره احزاب آیه‌ای که نشان می‌دهد که انتخاب غدیر انتخابی الهی و خارج از قدرت، اختیار و انتخاب بشر بوده است. این آیه توسط امام رضا علیه السلام برای اثبات این حقیقت درباره غدیر مورد استفاده قرار گرفته است.

آیه ۳۶ سوره احزاب از جمله آیاتی دانسته شده که با آن از سوی برخی معصومانْ غدیر تبلیغ شده است. برخی محققان این موضوع را چنین توصیف کرده‌اند:

يكى از شاخص‏‌هاى زندگى معصومان‏ عليهم السلام تبليغ غدير به شكل‌‏هاى مختلف است. از جمله این موارد تبلیغی غدیر استناد امام رضا علیه السلام به آيه ۳۶ سوره احزاب برای اثبات الهى بودن امامت در غدير است: ما كانَ لِمُؤمِنٍ وَ لا مُؤمِنَةٍ اِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسولُهُ اَمراً اَن يَكونَ لَهُمُ الخِيَرَةُ مِن اَمرِهِم؛ هیچ مرد و زن با ایمانی حق ندارد هنگامی که خدا و پیامبرش امری را لازم بدانند، اختیاری (در برابر فرمان خدا) داشته باشد

آنگاه كه نوبت به نشر معارف غدير و مقايسه آن با سقیفه مى‌‏رسد، پشتيبانى آيات قرآن از غدير جایگاه برجسته آن را نشان می‌دهد. يكى از اين موارد در روزهاى اول ورود امام رضا عليه السلام به شهر مرو در خراسان رخ داد. آن روز مردم در مسجد جامع شهر درباره مسئله امامت و اختلافاتى درباره آن سخن مى‏‌گفتند. مردى بحث‏‌هاى مسجد را به حضرت گزارش داد. حضرت تبسمى كرده فرمود:

خداوند تبارک و تعالى پيامبرش را از اين جهان نبُرد، مگر بعد از آنكه دين را برايش كامل فرمود. از يک سو قرآن را بر او نازل كرد... و از سوى ديگر در حجةالوداع كه آخر عمر او بود اين آيه را فرستاد كه «امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به‌عنوان‌] آيينى برگزيدم». مسئله امامت كمال دين است. پيامبر صلى الله عليه و آله از اين جهان نرفت، مگر آنكه براى امتش معارف دينشان را روشن ساخت و راهشان را مشخص فرمود و آنان را به قول حق سپرد و على ‏عليه السلام را عَلَم و امام براى آنان منصوب فرمود، و هر چه امت بدان نياز دارند بيان فرمود.

هر كس گمان كند كه خداوند دينش را كامل نكرده كتاب خدا را رد نموده و به آن كافر است... آيا ارزش مقام امامت و موقعيت آن را در امت مى‏‌دانند كه حق انتخاب امام را داشته باشند؟ امامت منزلتى بالاتر و شأنى با عظمت‌تر و مكانتى رفيع‏‌تر و حدودى دقيق‌تر و درونى عميق‏‌تر از آن دارد كه مردم با عقل‏‌هاى خود بدان برسند يا با نظريات خود بدان دست يابند يا بخواهند با انتخاب خود امامى براى خويش بپادارند... انتخاب خدا و پيامبر و اهل ‏بيتش را كنار گذارده و به انتخاب خود روى آورده‌‏اند، در حالى كه قرآن به آنان ندا داده است: «پروردگارت آنچه بخواهد خلق مى‌كند و انتخاب مى‌‏نمايد، براى مردم حق انتخاب و اختيارى نيست...» و همچنين فرموده: ما كانَ لِمُؤمِنٍ وَ لا مُؤمِنَةٍ اِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسولُهُ اَمراً اَن يَكونَ لَهُمُ الخِيَرَةُ مِن اَمرِهِم؛ وقتى خدا و رسولش در مسئله‏‌اى حكم كنند براى هيچ زن و مرد مسلمانى حق اختيار نمى‌ماند .

منابع

• تبلیغ غدیر در سیره معصومین علیهم السلام؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۹۱ش.
• الغیبة؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران: مکتبة الصدوق، ۱۳۹۷ق.