نزهة الکرام (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| مذهب | شیعه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۲ ج |
«نُزْهَةُ الکِرام وَ بُسْتانُ العَوام» اثر محمد بن حسین رازی، به زبان فارسی و در قرن هفتم هجری تألیف شده است. این کتاب در ۶۰ باب، به زندگی پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله، امامت ائمه علیهم السلام، احتجاجات، معجزات و برخی حوادث دوران معصومین علیهم السلام می‌پردازد و با نگرشی کلامی، امامت، به ویژه ولایت حضرت علی علیه السلام را اثبات می‌کند. مؤلف این اثر را پس از کتاب مشهور خود «تبصرة العوام» نگاشته و هدف آن ساده‌سازی مباحث کلامی برای عموم بوده است.
نویسنده
جمال‌الدین حسین بن علی بن محمد بن احمد رازی خزاعی، مشهور به ابوالفتوح رازی، از مفسران و محدثان برجسته شیعه در قرن ششم هجری قمری بود. او احتمالاً در شهر ری متولد شد و از خاندانی دانشمند برخاست که میرزا عبدالله افندی از آنان با عنوان سلسله‌ای معروف از علمای امامیه یاد کرده است. خاندان ابوالفتوح از شیعیان خالص اهل بیت علیهم السلام بودند و در طول تاریخ، دانشمندان متعددی را پرورش دادند.
علاّمه سید محسن امین و قاضی نور اللّه شوشتری هر دو به جایگاه ویژه این خاندان در میان علمای شیعه اشاره کرده‌اند. اگرچه تاریخ دقیق تولد ابوالفتوح مشخص نیست، اما با توجه به قرائن موجود، احتمالاً در حدود سال ۴۸۰ ق. متولد شده است. او در جوانی به وعظ و خطابه می‌پرداخت و مجالس وعظ او در خان علان ری مورد استقبال مردم قرار می‌گرفت. ابوالفتوح در علوم متداول زمان خود از جمله نحو، قرائات، حدیث، فقه، اصول فقه و تاریخ تبحر داشت. آخرین تاریخ مشخص از زندگی ابوالفتوح، سال ۵۵۲ قمری است که از متن اجازه‌ای برای روایت روض‌الجنان به دست می‌آید.
او به وصیت خودش در جوار مرقد شاه عبدالعظیم حسنی در ری مدفون شد.
از استادان برجسته ابوالفتوح می‌توان به پدرش علی بن محمد نیشابوری رازی، عمویش عبدالرحمن خزاعی نیشابوری، ابوعلی حسن طوسی (فرزند شیخ طوسی)، و محمود بن عمر زمخشری اشاره کرد.
از شاگردان مشهور او نیز می‌توان محمد بن شهرآشوب مازندرانی، شیخ منتجب الدین رازی، و شیخ عبداللّه بن حمزه طوسی را نام برد.
ابوالفتوح دو فرزند دانشمند به نام‌های تاج الدین محمّد رازی و صدرالدین علی رازی داشت که هر دو از علمای شیعه به‌شمار می‌آمدند.
تألیفات
- «تفسیر روض الجنان و روح الجنان»
- «مناظرهٔ حسنیه»
- «منهاج المناهج»
- روح الاحباب و روح الالباب فی شرح‌الشهاب»
- «تبصرة العوام»
- «نزهة الکرام»
- «الفصول التامه فی هدایة العامة»
محتوای کتاب
کتاب در دو جلد و شصت باب تنظیم شده است. جلد اول به شرح حال پیامبر صلی الله علیه وآله و حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام می‌پردازد، در حالی که جلد دوم به احتجاجات و فضایل حضرت علی علیه السلام و سایر ائمه علیهم السلام اختصاص دارد. مؤلف منابع خود را ذکر نکرده و گاهی سند روایات را در ابتدای متن آورده است. محتوای کتاب عمدتاً شامل مشهورات و مطالبی است که مؤلف در کتاب پیشین خود به نام تبصرة العوام دیده است.
اولین ترجمه خطبه غدیر به فارسی[۱]
«خطبه غدیر» به صورت ترجمه فارسی به‌طور مکرر برگردانده شده و بسیاری از آنها به چاپ رسیده است. ترجمه خطبه غدیر به زبان فارسی اولین بار در قرن ششم هجری توسط عالم بزرگ شیخ محمد بن حسین رازی در کتاب «نزهة الکرام» انجام گرفته و عیناً در کتاب مزبور به چاپ رسیده است.
متن کامل خطبه غدیر[۲]
خوشبختانه متن مفصل و کامل خطبه غدیر در نُه کتاب از مدارک معتبر شیعه که هم‌اکنون در دست می‌باشد و به چاپ هم رسیده، با اسناد متصل نقل شده است. روایاتِ این نُه کتاب به سه طریق منتهی می‌شود.
یکی از این سه طریق برای خطبه غدیر روایت امام محمد باقر علیه السلام است، که با اسناد معتبر و ثقات در کتاب «نزهة الکرام» تألیف شیخ محمد بن حسین رازی[۳] نقل شده است.
منابع
غدیر در آیینه کتاب، تألیف: محمد انصاری.