آيه ۱۵ اسراء و غدیر
آیه ۱۵ سوره اسراء آیهای که هنگام بیعتگرفتن از مردم در ضمن خطبه غدیر مورد استفاده گرفت و نشان داد که هدایت و ضلالت از همراهی با غدیر یا عدم همراهی با آن به انتخاب خود انسان است.
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | اسراء |
| شماره آیه | ۱۵ |
| جزء | ۱۵ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | هدایت و ضلالت از همراهی با غدیر یا عدم همراهی با آن به انتخاب خود انسان است. |
| ترتیل آیه ترجمه صوتی | |
شرایط تاریخی که آیه ۱۵ سوره اسراء در رخداد غدیر مورد استفاده قرار گرفته چنین ترسیم شده است: پس از پایان بخش دهم از خطبه غدیر که همچنان شنوندگان خطبه در سکوت بودند، پیامبر صلی الله علیه و آله وارد آخرین بخش سخنرانی خود شد. آنچه مردم در این بخش شنیدند اقدام بیسابقهای بود که برای مسلمانان تازگی داشت. پیامبر صلی الله علیه و آله بیعت را بهصورت جدیتری مطرح کرد و در یک اقدام جدید از فراز منبر غدیر با صد و بیست هزار نفر بیعت کرد و از همه اقرار گرفت.
پیامبر صلی الله علیه و آله در قسمتی از بخش بعدی -که یازدهمین و آخرین بخش از خطبه غدیر است- بیعت در غدیر را بیعت با خداوند معرفی کرد و بهعنوان کسی که گفتنیها را گفته و پیمان را هم گرفته، گویا از مردم میپرسید: بعد از این همه لطف الهی که بهترین راه و بهترین امامان را برای شما برگزیده و به شما اجازه نداده با فکر خود پیش بروید و برایتان مشکلاتی ایجاد شود، آیا قدر این همه نعمت را میدانید؟ این مطالب را پیامبر صلی الله علیه و آله با یک سؤال آغاز کرد: مَعاشِرَ النّاسِ، ما تَقُولُونَ؟...؛ اى مردم چه مىگوييد؟. آنگاه با زبان نصیحت آیه ۱۵ سوره اسراء را خواند: 
فَمَنِ اهْتَدی فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما یَضِلُّ عَلَیْها؛ هر کس هدایت یابد به نفع خویش عمل کرده و هر کس گمراه شود بر ضرر خود گمراه شده است
.
از آنجا که پس از خطبه رسول خدا صلی الله علیه و آله همه باید برای بیعت میآمدند، پیامبر بار دیگر آیه ۱۰ سوره فتح و آیه ۲۸ سوره زخرف را با اشاره به جزئیات این بیعت تکرار کرد. بر این اساس این بیعت را از یک سو بیعت با خدا دانست و از سوی دیگر بیعت با همه امامان و امامت آنان را در دنیا و آخرت مطرح کرد: مَعاشِرَ النّاسِ، ما تَقُولُونَ؟ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ كُلَّ صَوْتٍ وَ خافِيَةَ كُلِّ نَفْسٍ، فَمَنِ اهْتَدى فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما يَضِلُّ عَلَيْها، وَ مَنْ بايَعَ فَإِنَّما يُبايِعُ اللَّهَ، يَدُ اللَّهِ فَوْقَ اَيْديهِمْ؛ اى مردم، چه مىگوييد؟ خداوند هر صدايى را و پنهانىهاى هر كسى را مىداند. پس هر كس هدايت يافت، بهنفع خودش است و هر كس گمراه شد، بهضرر خودش گمراه شده است، و هر كس بيعت كند، با خداوند بيعت مىكند. دست خداوند بر روى دست بيعتكنندگان است.[۱]
پانویس
- ↑ واقعه قرآنی غدیر، ص۱۰۷؛ سخنرانی استثنائی غدیر، ص۲۳۳–۲۴۲.
منابع
- سخنرانی استثنائی غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
- واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یکماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.