آيه ۱۵ اسراء و غدیر
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | اسراء |
| شماره آیه | ۱۵ |
| جزء | ۱۵ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | هدایت و ضلالت از همراهی با غدیر یا عدم همراهی با آن به انتخاب خود انسان است. |
| ترتیل آیه ترجمه صوتی | |
آیه ۱۵ سوره اسراء آیهای که هنگام بیعتگرفتن از مردم در ضمن خطبه غدیر مورد استفاده گرفت و نشان داد که هدایت و ضلالت از همراهی با غدیر یا عدم همراهی با آن به انتخاب خود انسان است.
شرایط تاریخی که آیه ۱۵ سوره اسراء در رخداد غدیر مورد استفاده قرار گرفته چنین ترسیم شده است: پس از پایان بخش دهم از خطبه غدیر که همچنان شنوندگان خطبه در سکوت بودند، پیامبر صلی الله علیه و آله وارد آخرین بخش سخنرانی خود شد. آنچه مردم در این بخش شنیدند اقدام بیسابقهای بود که برای مسلمانان تازگی داشت. پیامبر صلی الله علیه و آله بیعت را بهصورت جدیتری مطرح کرد و در یک اقدام جدید از فراز منبر غدیر با صد و بیست هزار نفر بیعت کرد و از همه اقرار گرفت.
پیامبر صلی الله علیه و آله در قسمتی از بخش بعدی -که یازدهمین و آخرین بخش از خطبه غدیر است- بیعت در غدیر را بیعت با خداوند معرفی کرد و بهعنوان کسی که گفتنیها را گفته و پیمان را هم گرفته، گویا از مردم میپرسید: بعد از این همه لطف الهی که بهترین راه و بهترین امامان را برای شما برگزیده و به شما اجازه نداده با فکر خود پیش بروید و برایتان مشکلاتی ایجاد شود، آیا قدر این همه نعمت را میدانید؟ این مطالب را پیامبر صلی الله علیه و آله با یک سؤال آغاز کرد: مَعاشِرَ النّاسِ، ما تَقُولُونَ؟...؛ اى مردم چه مىگوييد؟. آنگاه با زبان نصیحت آیه ۱۵ سوره اسراء را خواند: 
فَمَنِ اهْتَدی فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما یَضِلُّ عَلَیْها؛ هر کس هدایت یابد به نفع خویش عمل کرده و هر کس گمراه شود بر ضرر خود گمراه شده است
.
از آنجا که پس از خطبه رسول خدا صلی الله علیه و آله همه باید برای بیعت میآمدند، پیامبر بار دیگر آیه ۱۰ سوره فتح و آیه ۲۸ سوره زخرف را با اشاره به جزئیات این بیعت تکرار کرد. بر این اساس این بیعت را از یک سو بیعت با خدا دانست و از سوی دیگر بیعت با همه امامان و امامت آنان را در دنیا و آخرت مطرح کرد: مَعاشِرَ النّاسِ، ما تَقُولُونَ؟ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ كُلَّ صَوْتٍ وَ خافِيَةَ كُلِّ نَفْسٍ، فَمَنِ اهْتَدى فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما يَضِلُّ عَلَيْها، وَ مَنْ بايَعَ فَإِنَّما يُبايِعُ اللَّهَ، يَدُ اللَّهِ فَوْقَ اَيْديهِمْ؛ اى مردم، چه مىگوييد؟ خداوند هر صدايى را و پنهانىهاى هر كسى را مىداند. پس هر كس هدايت يافت، بهنفع خودش است و هر كس گمراه شد، بهضرر خودش گمراه شده است، و هر كس بيعت كند، با خداوند بيعت مىكند. دست خداوند بر روى دست بيعتكنندگان است.[۱]
پانویس
- ↑ واقعه قرآنی غدیر، ص۱۰۷؛ سخنرانی استثنائی غدیر، ص۲۳۳–۲۴۲.
منابع
- سخنرانی استثنائی غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
- واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یکماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.