آيه ۳۶ احزاب و غدیر

آیه ۳۶ احزاب و غدیر

مشخصات آیه
نام سوره	احراب
شماره آیه	۳۶
جزء	۲۲
محتوای آیه
مکان نزول	مدینه
موضوع	انتخاب غدیر انتخابی الهی و خارج از قدرت، اختیار و انتخاب بشر
ترتیل آیه ترجمه صوتی

آیه ۳۶ سوره احزاب آیه‌ای که نشان می‌دهد انتخاب غدیر انتخابی الهی و خارج از قدرت، اختیار و انتخاب بشر بوده است. این آیه توسط امام رضا علیه السلام برای اثبات این حقیقت درباره غدیر مورد استفاده قرار گرفته است.

آیه ۳۶ سوره احزاب از جمله آیاتی دانسته شده که با آن از سوی برخی معصومانْ غدیر تبلیغ شده است. برخی محققان این موضوع را چنین توصیف کرده‌اند:

یکی از شاخص‌های زندگی معصومان علیهم السلام تبلیغ غدیر به شکل‌های مختلف است. از جمله این موارد تبلیغی غدیر استناد امام رضا علیه السلام به آیه ۳۶ سوره احزاب برای اثبات الهی بودن امامت در غدیر است: ما کانَ لِمُؤمِنٍ وَ لا مُؤمِنَةٍ اِذا قَضَی اللَّهُ وَ رَسولُهُ اَمراً اَن یَکونَ لَهُمُ الخِیَرَةُ مِن اَمرِهِم؛ هیچ مرد و زن با ایمانی حق ندارد هنگامی که خدا و پیامبرش امری را لازم بدانند، اختیاری (در برابر فرمان خدا) داشته باشد

آنگاه که نوبت به نشر معارف غدیر و مقایسه آن با سقیفه می‌رسد، پشتیبانی آیات قرآن از غدیر جایگاه برجسته آن را نشان می‌دهد. یکی از این موارد در روزهای اول ورود امام رضا علیه السلام به شهر مرو در خراسان رخ داد. آن روز مردم در مسجد جامع شهر درباره مسئله امامت و اختلافاتی درباره آن سخن می‌گفتند. مردی بحث‌های مسجد را به حضرت گزارش داد. حضرت تبسمی کرده فرمود:

خداوند تبارک و تعالی پیامبرش را از این جهان نبُرد، مگر بعد از آنکه دین را برایش کامل فرمود. از یک سو قرآن را بر او نازل کرد… و از سوی دیگر در حجةالوداع که آخر عمر او بود این آیه را فرستاد که «امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را برای شما [به‌عنوان] آیینی برگزیدم». مسئله امامت کمال دین است. پیامبر صلی الله علیه و آله از این جهان نرفت، مگر آنکه برای امتش معارف دینشان را روشن ساخت و راهشان را مشخص فرمود و آنان را به قول حق سپرد و علی علیه السلام را عَلَم و امام برای آنان منصوب فرمود، و هر چه امت بدان نیاز دارند بیان فرمود.

هر کس گمان کند که خداوند دینش را کامل نکرده کتاب خدا را رد نموده و به آن کافر است… آیا ارزش مقام امامت و موقعیت آن را در امت می‌دانند که حق انتخاب امام را داشته باشند؟ امامت منزلتی بالاتر و شأنی با عظمت‌تر و مکانتی رفیع‌تر و حدودی دقیق‌تر و درونی عمیق‌تر از آن دارد که مردم با عقل‌های خود بدان برسند یا با نظریات خود بدان دست یابند یا بخواهند با انتخاب خود امامی برای خویش بپادارند… انتخاب خدا و پیامبر و اهل بیتش را کنار گذارده و به انتخاب خود روی آورده‌اند، در حالی که قرآن به آنان ندا داده است: «پروردگارت آنچه بخواهد خلق می‌کند و انتخاب می‌نماید، برای مردم حق انتخاب و اختیاری نیست…» و همچنین فرموده: ما کانَ لِمُؤمِنٍ وَ لا مُؤمِنَةٍ اِذا قَضَی اللَّهُ وَ رَسولُهُ اَمراً اَن یَکونَ لَهُمُ الخِیَرَةُ مِن اَمرِهِم؛ وقتی خدا و رسولش در مسئله‌ای حکم کنند برای هیچ زن و مرد مسلمانی حق اختیار نمی‌ماند.

منابع

• تبلیغ غدیر در سیره معصومین علیهم السلام؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۹۱ش.
• الغیبة؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران: مکتبة الصدوق، ۱۳۹۷ق.