آیات ۱ تا ۳ نبأ و غدیر
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | نبأ |
| شماره آیه | ۱ تا ۳ |
| جزء | ۳۰ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام خبر بزرگ الهی |
آیات ۱ تا ۳ سوره نبأ آیاتی در شأن امیرالمؤمنین که ولایت او خبر بزرگ خوانده شده و عده‌ای در عین اطلاع از این خبر در آن اختلاف کردند.
آیات ۱ تا ۳ سوره نبأ از جمله آیات مرتبط با رخداد غدیر دانسته شده است؛ برخی منابع این ارتباط را چنین شرح داده‌اند:[۱] على عليه السلام نعمت اعظم خداوند است كه وقتى ولايت او به مردم ابلاغ شد آیه اکمال نازل شد. اين همان مهمترين خبرِ تاریخ بشريت (نبأ عظیم) بود که در آیات ۱ تا ۳ سوره نبأ آمده بود: 
عَمَّ يَتَسَاءَلُونَ
۱
عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ۲الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ۳؛ درباره چه چیز از یکدیگر می‌پرسند؟ از آن خبر بزرگ [قیامت کبری]؛ که همواره درباره آن با یکدیگر اختلاف دارند [که واقع می شود یا نه؟] 
این آیات در غدير تفسیر شد: ولايت على بن ابىطالب عليه السلام خبر بزرگ است. امیرالمؤمنین علیه السلام خود در این باره اين‌گونه مىفرمايد: من نبأ عظيمى هستم كه خداوند در روز غدير خم دين را با او كامل نمود. منم آنكه پيامبر صلى الله عليه و آله درباره من فرمود: «هرکس من مولای اویم، پس این علی مولای اوست».[۲]
سؤالی در اینجا مطرح شده است: اگر على بن ابىطالب عليه السلام نبأ عظيم است چگونه درباره آن اختلاف كردهاند. در پاسخ گفته شده است: درباره ولايت او اختلافی نبوده، بلكه این امر غیر اختلافی را برای کسب قدرت کنار گذاشتند و در آن شبهه افکندند؛ ولايت پذيرفته شده على عليه السلام را كنار گذاشتند و صاحب ولايت را كنار زدند. اين نبأ عظيمى بود كه خبرهاى عظيمى را به دنبال داشت و دامنه اختلاف آن طولانى شد و ادامه يافت. خداوند «خبر بزرگ» را در آغاز جزء سىام قرآن آورده است؛ این خبر بزرگ آن‌گونه سؤال‌برانگيز كه در قرآن منعکس شده است: «از چه چیزی می‌پرسند؟»
امیرالمؤمنین خود در روز جنگ صفین مصداق «خبر بزرگ» روشن کرد: در روز جنگ مردى از لشكر معاويه به ميدان آمد، در حالى كه از يک‌سو غرق اسلحه بود و از سوى ديگر قرآنى را جلوى اسلحه‌اش گرفته بود و اين آيه ۱ تا ۳ سوره نبأ را می‌خواند. علقمه مى‌گويد: من خواستم به مبارزه او بروم، ولى اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: بر سر جايت باش! و خود حضرت به جنگ او رفتند. ابتدا به او فرمودند: آيا نبأ عظيم، كه مردم بر سر آن اختلاف دارند، را میشناسی؟ آن مرد گفت: نه! حضرت فرمود: به خدا قسم مَنَم نبأ عظيم كه بر سر آن «اختلاف» دارند. بر سر «ولايت من» نزاع كرديد و از ولايت من بازگشتيد پس از آنكه آن را پذيرفتيد و پس از آنكه به شمشير من نجات يافتيد با ظلم خود هلاک شديد. در روز غدير دانستيد و روز قيامت خواهيد دانست كه چه كرديد. سپس حضرت شمشير كشيده و سر از تنش جدا كردند.[۳]
پانویس
منابع
- اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
- تبلیغ غدیر در سیره معصومین علیهم السلام؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۹۱ش.
- چهارده قرن با غدير (اتمام حجت‌ها، بحث‌های علمی، مناظرات، ميراث مکتوب، شعر و ادب، يادگارها و يادبودها)؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۷۹ش.
- ژرفای غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۳ش.
- الفضائل؛ شاذان بن جبرئیل قمی، قم: منشورات الرضی، ۱۳۶۳ش.
- مناقب آل ابی‌طالب؛ محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی، تحقیق: محمدحسین آشتیانی و سید هاشم رسولی محلاتی، قم: مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.