آیات ۱ تا ۳ نبأ و غدیر
آیات ۱ تا ۳ سوره نبأ آیاتی در شأن امیرالمؤمنین که ولایت او خبر بزرگ خوانده شده و عدهای در عین اطلاع از این خبر در آن اختلاف کردند.
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | نبأ |
| شماره آیه | ۱ تا ۳ |
| جزء | ۳۰ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام خبر بزرگ الهی |
آیات ۱ تا ۳ سوره نبأ از جمله آیات مرتبط با رخداد غدیر دانسته شده است؛ برخی منابع این ارتباط را چنین شرح دادهاند:[۱] علی علیه السلام نعمت اعظم خداوند است که وقتی ولایت او به مردم ابلاغ شد آیه اکمال نازل شد. این همان مهمترین خبرِ تاریخ بشریت (نبأ عظیم) بود که در آیات ۱ تا ۳ سوره نبأ آمده بود: 
عَمَّ یَتَسَاءَلُونَ۱
عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ۲الَّذِی هُمْ فِیهِ مُخْتَلِفُونَ۳؛ درباره چه چیز از یکدیگر میپرسند؟ از آن خبر بزرگ [قیامت کبری]؛ که همواره درباره آن با یکدیگر اختلاف دارند [که واقع میشود یا نه؟]
این آیات در غدیر تفسیر شد: ولایت علی بن ابیطالب علیه السلام خبر بزرگ است. امیرالمؤمنین علیه السلام خود در این باره اینگونه میفرماید: من نبأ عظیمی هستم که خداوند در روز غدیر خم دین را با او کامل نمود. منم آنکه پیامبر صلی الله علیه و آله درباره من فرمود: «هرکس من مولای اویم، پس این علی مولای اوست».[۲]
سؤالی در اینجا مطرح شده است: اگر علی بن ابیطالب علیه السلام نبأ عظیم است چگونه درباره آن اختلاف کردهاند. در پاسخ گفته شده است: درباره ولایت او اختلافی نبوده، بلکه این امر غیر اختلافی را برای کسب قدرت کنار گذاشتند و در آن شبهه افکندند؛ ولایت پذیرفته شده علی علیه السلام را کنار گذاشتند و صاحب ولایت را کنار زدند. این نبأ عظیمی بود که خبرهای عظیمی را به دنبال داشت و دامنه اختلاف آن طولانی شد و ادامه یافت. خداوند «خبر بزرگ» را در آغاز جزء سیام قرآن آورده است؛ این خبر بزرگ آنگونه سؤالبرانگیز که در قرآن منعکس شده است: «از چه چیزی میپرسند؟»
امیرالمؤمنین خود در روز جنگ صفین مصداق «خبر بزرگ» روشن کرد: در روز جنگ مردی از لشکر معاویه به میدان آمد، در حالی که از یکسو غرق اسلحه بود و از سوی دیگر قرآنی را جلوی اسلحهاش گرفته بود و این آیه ۱ تا ۳ سوره نبأ را میخواند. علقمه میگوید: من خواستم به مبارزه او بروم، ولی امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: بر سر جایت باش! و خود حضرت به جنگ او رفتند. ابتدا به او فرمودند: آیا نبأ عظیم، که مردم بر سر آن اختلاف دارند، را میشناسی؟ آن مرد گفت: نه! حضرت فرمود: به خدا قسم مَنَم نبأ عظیم که بر سر آن «اختلاف» دارند. بر سر «ولایت من» نزاع کردید و از ولایت من بازگشتید پس از آنکه آن را پذیرفتید و پس از آنکه به شمشیر من نجات یافتید با ظلم خود هلاک شدید. در روز غدیر دانستید و روز قیامت خواهید دانست که چه کردید. سپس حضرت شمشیر کشیده و سر از تنش جدا کردند.[۳]
پانویس
منابع
- اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
- تبلیغ غدیر در سیره معصومین علیهم السلام؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۹۱ش.
- چهارده قرن با غدیر (اتمام حجتها، بحثهای علمی، مناظرات، میراث مکتوب، شعر و ادب، یادگارها و یادبودها)؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۷۹ش.
- ژرفای غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۳ش.
- الفضائل؛ شاذان بن جبرئیل قمی، قم: منشورات الرضی، ۱۳۶۳ش.
- مناقب آل ابیطالب؛ محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی، تحقیق: محمدحسین آشتیانی و سید هاشم رسولی محلاتی، قم: مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.