احمد بن جعفر ختلی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابوبکر احمد بن جعفر بن محمد بن مسلم بن راشد ختلی بغدادی |
| تولد | ۲۷۸قمری |
| وفات | ۳۴۴قمری |
| محل دفن | گورستان خیزران، کنار مقبره ابن منادی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | احمد بن علی ابّار، ابومسلم کجّی، ابوخلیفه قاضی |
| شاگردان | ابوالحسن دارقطنی، برقانی، ابونعیم اصفهانی |
| تالیفات | الحدیث |
| مذهب | اهل سنت |
| اطلاعات فرهنگی | |
| زمینه فعالیت | حدیث، تفسیر، قرائت |
ابوبکر احمد بن جعفر بن محمد بن مسلم بن راشد ختلی بغدادی، از علمای برجسته قرن چهارم هجری قمری بود که در سال ۲۷۸ هجری قمری[۱] در بغداد متولد شد. او در دوران کودکی به تحصیل علوم اسلامی پرداخت و در زمینه‌های حدیث، تفسیر و قرائت به تخصص دست یافت.
جایگاه علمی
احمد بن جعفر ختلی علوم حدیث را نزد اساتیدی چون احمد بن علی ابّار، ابومسلم کجّی و ابوخلیفه قاضی فرا گرفت[۲]. همچنین، قرائت قرآن را از بزرگانی مانند احمد بن فرح ضریر، عبدالله بن صقر و احمد بن محمد بن رستم آموخت. او به زودی در این علوم به مقام استادی رسید.
او با برپایی جلسات تدریس، شاگردان بسیاری تربیت کرد. از مشهورترین شاگردان ختلی می‌توان به ابوالحسن دارقطنی، ابن رزقویه، برقانی و ابونعیم اصفهانی اشاره کرد که از او حدیث نقل کرده‌اند[۳]. وی در تفسیر نیز فعالیت داشت و آثار او در این زمینه گواه بر تخصصش است[۴].
ختلی آثاری در زمینه حدیث، تفسیر و قرائت نگاشته است. از جمله آثار او می‌توان به کتاب الحدیث اشاره کرد که نسخه‌ای از آن در مصر نگهداری می‌شود. ابن کثیر نیز از اثری به نام مسند کبیر یاد کرده که احتمالاً همان کتاب الحدیث باشد[۵].
ختلی در ربیع‌الاول سال ۳۴۴ هجری قمری (و به نقلی دیگر در سال ۳۶۵ هجری) درگذشت و در گورستان خیزران، کنار مقبره ابن منادی دفن شد[۶]. رجال‌نویسان اهل سنت او را فردی ثقه[۷]، دیندار و صالح دانسته‌اند.[۸]
روایت حدیث غدیر[۹]
یکی از علما و بزرگان اهل سنت که حدیث غدیر را نقل کرده احمد بن جعفر بن محمد بن سلم ختلی، ابوبکر (م ۳۶۵ ق) است. چنانچه در روایت محمد بن علی بن خلف گذشت، حافظ ابونعیم حدیث غدیر را از احمد بن جعفر ختلی روایت کرده است. خطیب بغدادی و ابن کثیر و ابن جوزی:[۱۰] او را توثیق کرده و در علم تفسیر ستوده‌اند.
پانویس
- ↑ فقال ولدت أول یوم من جمادی الاولی یوم الاربعاء سنة ثمان وسبعین ومائتین. تاریخ بغداد، الخطیب البغدادی، جلد: 4 صفحه: 291
- ↑ یروی عن أحمد بن علی الأبار وأبی مسلم الکجی وأبی خلیفة القاضی وغیرهم. الاکمال فی رفع الارتیاب عن المؤتلف والمختلف فی الاسماء والکنی والانساب، جلد: 3 صفحه: 221
- ↑ سمع أبا مسلم الکجی، و عبد اللَّه بن أحمد بن حنبل و خلقاً کثیرا، و کتب من التفاسیر و القراءات شیئا کثیرا. المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ابن الجوزی، جلد: 14 صفحه: 244
- ↑ وکان ثقة کتب من القراءات أمرا عظیما والتفاسیر وغیر ذلک. تاریخ بغداد، الخطیب البغدادی، جلد: 4 صفحه: 292
- ↑ أَحْمَدُ بْنُ جعفر بن محمد بن مسلم أَبُو بَکْرٍ الْخُتُّلِیُّ [1]، لَهُ مُسْنَدٌ کَبِیرٌ، رَوَی عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ حَنْبَلٍ وَأَبِی مُحَمَّدٍ الْکَجِّیِّ وَخَلْقٍ، وَرَوَی عَنْهُ الدَّارَقُطْنِیُّ وغیره، وکان ثقة وقد قَارَبَ التِّسْعِینَ. البدایه والنهایه - ط احیاء التراث، ابن کثیر، جلد: 11 صفحه: 321
- ↑ ودفن فی مقبرة الخیزران إلی جانب أخیه عمر بن المنادی. تاریخ بغداد، الخطیب البغدادی، جلد: 4 صفحه: 292
- ↑ و کان صالحا دینا مکثرا ثقة ثبتا، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ابن الجوزی، جلد: 14 صفحه: 244
- ↑ تاریخ بغداد، الخطیب البغدادی، جلد: 4 صفحه: 291
- ↑ چکیده عبقات الانوار (حدیث غدیر): ص ۲۵۵.
- ↑ تاریخ بغداد: ج ۴ ص ۷۱. تاریخ ابن کثیر: ج ۱۱ ص ۲۸۳. المنتظم: ج ۷ ص ۸۱، حوادث سال ۳۶۵.