احمد بن علی طبرسی
ابومنصور احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی، فقیه، محدث و متکلم برجسته شیعه در قرن ششم هجری قمری است. او مؤلف کتاب مشهور «الاحتجاج» می‌باشد، طبرسی معاصر فضل بن حسن طبرسی مؤلّف تفسیر مجمع البیان (م ۵۴۸ ق) بوده است از مهدی بن ابی حرب مرعشی تعلیم گرفته و استاد ابن شهر آشوب مازندرانی بوده است، درباره زادگاه او اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی او را به طبرستان و عده‌ای دیگر به تفرش (بین قم و اراک) منتسب می‌کنند. طبرسی علاوه بر تبحر در علم کلام، در فقه نیز صاحب‌نظر بوده و فتاوا و آرای او مورد توجه فقها قرار گرفته است.
تألیفات
- الکافی در فقه
- الاحتجاج علی اهل اللجاج
- مفاخر الطالبیة
- تاریخ الأئمة
- فضائل الزهراء سلام الله علیها
- تاج الموالید
جایگاه علمی
میرزا عبدالله افندى: «شیح ابومنصور طبرسى فاضل و دانشمندى است که از بزرگان علماء و مشاهیر فضلا به شمار مى آید.»[۱]
میرزا محمّد باقر خوانسارى: «شیخ فاضل، محدث مبرور، ابومنصور احمد بن على بن ابى طالب طبرسى... این مرد از اصحاب برجسته متقدم است.»[۲]
شیخ حُرّ عاملى: «او دانشمند، فقیه، فاضل و محدثى مورد اعتماد است.»[۳]
شیخ یوسف بحرانى: «فاضل عالم، شیخ ابو منصور طبرسى از دانشمندان نامى و برجسته و از فضلاى مشهور بود.»[۴]
محمّد على مدرس تبریزى: «شیخ احمد بن على بن ابى طالب مکنى به ابى منصور طبرسى عالم فاضل جلیل، فقیه، متکلم کامل، نسّابه و از ثقات محدثین و اکابر علماى امامیه اواسط قرن ششم هجرى است و با ابو الفتوح رازى و فضل بن حسن طبرسى، متوفى 548 هـ .ق. معاصر بود.»[۵]
خیر الدین زرکلى: «احمد بن على بن ابى طالب ابو منصور طبرسى، فقیه امامى و از اساتید ابن شهر آشوب مى باشد.»[۶]
سید محسن امین عاملى: «شیخ ابو منصور، احمد بن على طبرسى، فقیه، محدث، متکلم و عالم علم نسب بود.»[۷]
سید ابوالقاسم خویى: «او دانشمند، فاضل، فقیه، محدث و ثقه بود.»[۸]
راوىِ متن كامل خطبه غدير[۹]
خوشبختانه متن مفصل و كامل خطبه غدیر در نُه كتاب از مدارک معتبر شیعه كه هم اكنون در دست مى باشد و به چاپ هم رسيده، با اسناد متصل نقل شده است.
رواياتِ اين نُه كتاب به سه طريق منتهى مى شود. يكى از اين سه طريق به امام باقر علیه السلام منتهى مى شود، كه با اسناد شيخ احمد بن على بن ابى منصور طبرسى در كتابش «الاحتجاج» آمده[۱۰]، و خطبه را با سند خود تا امام باقر علیه السلام چنين نقل كرده است:
قال الشيخ أحمد بن على بن ابى منصور الطبرسى فى كتاب «الاحتجاج»:
حدَّثنى السيد العالم العابد أبوجعفر مهدى بن أبى الحرث الحسينى المرعشى رضى الله عنه، قال: أخبرنا الشيخ أبوعلى الحسن بن الشيخ أبى جعفر محمد بن الحسن الطوسى رضى الله عنه، قال:
أخبرنا الشيخ السعيد الوالد أبوجعفر قدس الله روحه، قال: أخبرنى جماعة عن أبى محمد هارون بن موسى التلعكبرى، قال: أخبرنى أبوعلى محمد بن همام، قال: أخبرنا على السورى، قال:
أخبرنا أبومحمد العلوى من وُلد الأفطس - و كان من عباد اللَّه الصالحين - قال: حدثنا محمد بن موسى الهمدانى، قال: حدثنا محمد بن خالد الطيالسى، قال:
حدثنا سيف بن عميرة و صالح بن عقبة، جميعاً عن قيس بن سمعان، عن علقمة بن محمد الحضرمى، عن أبى جعفر محمد بن على (الباقر)عليه السلام.