الاحتجاج (کتاب)

اطلاعات کتاب

«الإحتجاج علی اهل اللّجاج» نوشته احمد بن علی طبرسی، عالم شیعی قرن ششم هجری، مجموعه‌ای ارزشمند از مناظرات و استدلال‌های معصومین علیهم السلام و بزرگان شیعه با مخالفان در موضوعات مختلف دینی است، این کتاب که به «الاحتجاج» نیز مشهور است، از منابع معتبر و مورد اعتماد علمای شیعه به‌شمار می‌رود و روایات آن به‌طور گسترده مورد استناد قرار گرفته است، اگرچه اکثر روایات کتاب بدون سند ذکر شده‌اند، اما به دلیل شهرت یا موافقت با عقل و اجماع، مورد پذیرش و استناد دانشمندان شیعه قرار گرفته است.

نویسنده

ابومنصور احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی، فقیه، محدث و متکلم برجسته شیعه در قرن ششم هجری قمری است. او مؤلف کتاب مشهور «الاحتجاج» می‌باشد، طبرسی معاصر فضل بن حسن طبرسی مؤلّفتفسی مجمع البیان (م ۵۴۸ ق) بوده است از مهدی بن ابی حرب مرعشی تعلیم گرفته و استاد ابن شهر آشوب مازندرانی بوده است، درباره زادگاه او اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی او را به طبرستان و عده‌ای دیگر به تفرش (بین قم و اراک) منتسب می‌کنند. طبرسی علاوه بر تبحر در علم کلام، در فقه نیز صاحب‌نظر بوده و فتاوا و آرای او مورد توجه فقها قرار گرفته است.

تألیفات

• الکافی در فقه
• الاحتجاج علی اهل اللجاج
• مفاخر الطالبیة
• تاریخ الأئمة
• فضائل الزهراء سلام الله علیها
• تاج الموالید

انگیزه نگارش

احمد بن علی طبرسی در مقدمه کتاب «الاحتجاج» انگیزه نگارش اثر خود را چنین بیان می‌کند:برخی از شیعیان از بحث و استدلال با مخالفان خودداری می‌کردند، با این باور که پیامبر صلی الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام هرگز جدال نکرده و چنین اجازه‌ای به پیروان خود نداده‌اند، این امر طبرسی را بر آن داشت تا مناظرات و استدلال‌های بزرگان دین را در زمینه اصول و فروع در یک کتاب گردآوری کند، البته او تأکید می‌کند که نهی از مجادله تنها برای افراد ضعیف در دفاع از عقاید بوده، نه برای کسانی که توانایی اثبات حق و رد باطل را دارند.

محتوای کتاب

کتاب در دو جزء تنظیم شده است:

• جزء اول: ۲۳ احتجاج و ۹ عنوان مختلف
• جزء دوم: ۲۶ احتجاج و ۲ عنوان

کتاب با فصلی درباره اهمیت گفتگو، استدلال و دفاع منطقی از دین آغاز می‌شود. مؤلف در این بخش، آیات و روایاتی را که به بحث با مخالفان تشویق می‌کنند و پاداش مدافعان دین را بیان می‌کنند، ذکر کرده است، ساختار کتاب به این شرح است:

• مناظرات و استدلال‌های پیامبرصلی الله علیه وآله حضرت فاطمه سلام الله علیها و ائمه علیهم السلام به ترتیب تاریخی
• بحث‌های اصحاب اهل بیت علیهم السلام مانند سلمان، ابوذر و هشام بن حکم
• استدلال‌های برخی علما همچون شیخ مفید و سید مرتضی
• توقیعات و مکاتبات امام زمان علیه السلام در پاسخ به سؤالات شیعیان، شامل ۳۶۳ حدیث می‌باشد.

ترجمه و شروح

«الاحتجاج علی اهل اللجاج» طبرسی به چندین زبان ترجمه و شرح شده است:

ترجمه‌ها:

1. مولی نظام‌الدین احمد غفاری مازندرانی
2. بهراد جعفری
3. ابوالحسن علی بن حسن زواری با عنوان «کشف الاحتجاج»
4. عمادالدین قاری استرآبادی
5. ملا فتح‌الله کاشانی با نام «کشف الاحتجاج» (همراه با شرح)

شروح:

۱. ملا فتح‌الله کاشانی

۲. میرزا ابوالحسن بحرانی (متوفای ۱۱۹۳ق)

۳. سید احمد بن محمد حسینی مختاری

سند خطبه غدیر

یکی از اسناد خطبه غدیر که به امام محمد بن علی الباقر علیه السلام منتهی می‌شود، سند عالم جلیل القدر شیخ احمد بن علی بن ابی منصور طبرسی در کتاب ارزشمند وی «الاحتجاج» است. طبرسی خطبه غدیر را با سند خود تا امام باقر علیه السلام چنین نقل کرده است:

قال الشیخ أحمد بن علی بن أبی منصور الطبرسی فی کتاب «الإحتجاج»:

حدَّثنی السید العالم العابد أبوجعفر مهدی بن أبی الحرث الحسینی المرعشی رضی اللَّه عنه، قال: أخبرنا الشیخ أبوعلی الحسن بن الشیخ أبی جعفر محمد بن الحسن الطوسی رضی اللَّه عنه، قال: أخبرنا الشیخ السعید الوالد أبوجعفر قدس اللَّه روحه، قال: أخبرنی جماعة عن أبی محمد هارون بن موسی التلعکبری، قال: أخبرنی أبوعلی محمد بن همام، قال: أخبرنا علی السوری، قال: أخبرنا أبومحمد العلوی من وُلد الأفطس - و کان من عباد اللَّه الصالحین - قال: حدثنا محمد بن موسی الهمدانی، قال: حدثنا محمد بن خالد الطیالسی، قال: حدثنا سیف بن عمیرة و صالح بن عقبة، جمیعاً عن قیس بن سمعان، عن علقمة بن محمد الحضرمی، عن أبی جعفر محمد بن علی (الباقر) علیه السلام.

متن کامل خطبه غدیر

خوشبختانه متن مفصل و کامل خطبه غدیر در نُه کتاب از مدارک معتبر شیعه که هم‌اکنون در دست می‌باشد و به چاپ هم رسیده، با اسناد متصل نقل شده است. روایاتِ این نُه کتاب به سه طریق منتهی می‌شود.

یکی از این سه طریق روایت امام باقر علیه السلام است که با اسناد معتبر در کتاب «الاحتجاج» شیخ طبرسی، نقل شده است.

نسخه مشهور خطبه غدیر و ترجمه‌های آن

متن عربیِ «خطبه غدیر» بارها به صورت مستقل به چاپ رسیده است که همه آنها طبق روایت کتاب «الاحتجاج» بوده است. دو نمونه معروف آن، کتاب «الخطبة المبارکة النبویة فی یوم الغدیر» به تنظیم علامه سید حسن حسینی لواسانی، و کتاب «خطبة النبی الأکرم صلی الله علیه وآله یوم الغدیر» به تنظیم مرحوم استاد عمادزاده اصفهانی است. همچنین کلیه ترجمه ‏های خطبه غدیر که تا به حال انجام شده طبق روایت کتاب «الاحتجاج» است.

فهرست مطالب

جلد اول

• هویة الکتاب
• المجلد ۱
  • اشارة
  • مقدمة
    • الجزء الاول
    • مقدمة التحقیق
    • تقدیم المعارف الالهیّةبین التشبیه و التعدیل
    • نظرة إجمالیّة فی کتابین:
    • تقییم کتاب الاحتجاج:
    • حیاة المؤلّف:
    • تآلیفه:
    • إزالة شبهة:
    • المعروفون بالطبرسی:
    • هل الطبرسی منسوب إلی طبرستان:
    • عملیّة التحقیق:
    • الأوّل:مقابلتها مع نسخ مصحّحة:
    • الثانی:إسناد المراسیل:
    • الثالث:التعلیق علی النقاط المهمّة:
    • الرابع:إیضاح اللغات المشکلة:
  • مقدمة المؤلف
  • فصل فی ذکر طرف ممّا أمر اللّه فی کتابه العزیز من الحجاج و الجدال بالتی هی أحسن و فضل أهله
  • فصل[فی أنّ الجدال علی قسمین]
  • احتجاج النبیّ صلّی اللّه علیه و آله و سلّم علی جماعةمن المشرکین
  • [قصة رؤیة ابراهیم علیه السّلام ملکوت السماوات و الأرض:]
  • [فی أنّ للرّسول صلّی اللّه علیه و آله من المعجزات ما کان للأنبیاء علیهم السّلام]
  • رسالة لأبی جهل الی رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله لمّاهاجر الی المدینة و الجواب عنها بالروایة عن أبی محمد الحسن العسکری علیه السّلام
  • احتجاجه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم علی الیهود فی جواز نسخ الشرائع و فی غیر ذلک
  • [فی أنّ أشرف الملائکة أشدّهم حبّا لعلیّ علیه السّلام]
  • [معجزة عظیمة من معجزات النبیّ صلّی اللّه علیه و آله و سلّم باقتراح الیهود]
  • [ذکر استشفاع أهل البیت صلوات اللّه علیهم أجمعین فی دعوی الأنبیاء(ع)]
  • [احتجاج النبیّ مع أربعین رجلا من الیهودفی توراتهم و إثبات أفضلیّته صلّی اللّه علیه و آله علی سائر الأنبیاء(ع)]
  • [واقعة لیلة العقبة]
  • [حدیث المنزلة]
  • [الاشارة إلی أنّ محبّی علیّ علیه السّلام أفضل من الملائکة]
  • [أمره صلّی اللّه علیه و آله لحذیفةو ما جری له]
  • احتجاج النبی(ص) یوم الغدیر علی الخلق کلّهم-و فی غیره من الأیام-بولایة علی بن أبی طالب(ع) و من بعده من ولده من الأئمة المعصومین صلوات اللّه علیهم أجمعین
  • ذکر تعیین الأئمة الطاهرة بعد النبیّ صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و احتجاج اللّه تعالی بمکانهم علی کافّة الخلق
  • [شرح الوقایع آلتی حدثت بعد وفاةرسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله]
  • [احتجاج الأثنی عشر من الصحابة الذین أنکروا خلافة أبی بکر]
  • [کیفیة ارسال قنفذ للمبایعة و المطالبة]
  • [بیان فی تسمیة عمر بن الخطاب بابن صهّاک]
  • [تواطؤ الخلیفتین و خالد علی قتل الامام علیّ بن أبی طالب علیه السّلام]
  • احتجاج أمیر المؤمنین علیه السّلام علی أبی بکر و عمر لمّامنعا فاطمة الزهراء علیهاالسّلام فدک بالکتاب و السنّة
  • [خطبة فاطمة الزهراء علیهاالسّلام]
  • مصادر الخطبة
  • [خطبة أخری لها علیها السّلام]
  • [خطبة سلمان الفارسی رضی اللّه عنه]
  • [خطبة أبیّ بن کعب]
  • احتجاج أمیر المؤمنین علیه السّلام علی أبی بکر لما کان یعتذر إلیه من بیعة الناس له و یظهر الانبساط له
  • احتجاج سلمان الفارسی علی عمر بن الخطاب فی جواب کتاب کتبه الیه حین کان عامله علی المداین بعد حذیفة بن الیمان
  • احتجاج أمیر المؤمنین علیه السّلام علی القوم لمّا مات عمر بن الخطاب و قدجعل الخلافة شوری بینهم
  • احتجاجه علیه السّلام علی جماعة کثیرة من المهاجرین و الأنصار لمّا تذاکروا فضلهم و سوابقهم بما قال رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم من النصّ علیه و غیره من القول الجمیل
  • احتجاجه علیه السّلام علی الناکثین بیعته فی خطبة خطبهاحین نکثوها
  • احتجاج أمیر المؤمنین علیه السّلام علی الزبیر بن العوام و طلحة بن عبید اللّه لمّا أزمعا علی الخروج علیه و الحجّة فی أنهما خرجا من الدنیا غیر تائبین من نکث البیعة
  • احتجاج أمّ سلمة رضی اللّه عنها زوجة رسول اللّه علی عائشةفی الإنکار علیها بخروجها علی علیّ أمیر المؤمنین علیه السّلام
  • احتجاج أمیر المؤمنین علیه السّلام
  • احتجاجه علیه السّلام علی قومه فی الحثّ علی المسیر إلی الشام لقتال معاویةو فیما أخذ علیهم من العهد و المیثاق بالطاعة له حال بیعتهم إیّاه
  • و من کلامه علیه السّلام یجری مجری الاحتجاج مشتملا علی التوبیخ لأصحابه علی تثاقلهم عن قتال معاویة و التفنیدمتضمّنا للّوم و الوعید
  • احتجاجه علیه السّلام علی معاویة فی جواب کتاب کتب إلیه و فی غیره من المواضع و هو من أحسن الحجاج و أصوبها
  • احتجاجه علیه السّلام علی الخوارج لمّا حملوه علی التحکیم ثم أنکروا علیه ذلک و نقموا علیه أشیاءفأجابهم علیه السّلام عن ذلک بالحجّة و بیّن لهم أنّ الخطأ من قبلهم بل و إلیهم یعود
  • [موقفه علیه السّلام فی قیامه و قعوده مع المخالفین]
  • [الخطبة المعروفة بالشقشقیّة]
  • [حدیث الطّیر المشوی]
  • احتجاجه علیه السّلام
  • و منها فی الاستدلال علیه تعالی بعجیب خلقه من أصناف الحیوان و غیرها
  • [فی القضاء و القدر]
  • احتجاجه علیه السّلام علی بعض الیهود من أحبارهم ممّن قرأ الصحف و الکتب فی معجزات النبیّ صلّی اللّه علیه و آله و سلم و کثیر من فضائله
  • احتجاجه علیه السّلام علی بعض الیهود و غیره فی أنواع شتّی من العلوم
  • احتجاجه علیه السّلام علی من قال بزوال الأدواء بمداواةالأطباء دون اللّه سبحانه و علی من قال بأحکام النجوم من المنجّمین و غیرهم من الکهنة و السحرة
  • احتجاجه علیه السّلام علی زندیق جاء الیه مستدلاّ بآی من القرآن متشابهة، تحتاج إلی التأویل، علی أنّها تقتضی التناقض و الاختلاف فیه، و علی أمثاله فی أشیاء أخری
  • احتجاجه علیه السّلام
  • الفهارس العامة
  • فهرس الأعلام
  • فهرس الآیات القرآنیة
    • اشارة
    • سورة الفاتحة
    • سورة البقرة
    • سورة آل عمران
    • سورة النّساء
    • سورة المائدة
    • سورة الأنعام
    • سورة الأعراف
    • سورة الأنفال
    • سورة التّوبة
    • سورة یونس «ع»
    • سورة هود «ع»
    • سورة یوسف «ع»
    • سورة الرعد
    • سورة إبراهیم «ع»
    • سورة الحجر
    • سورة النّحل
    • سورة الإسراء
    • سورة الکهف
    • سورة مریم
    • سورة طه
    • سورة الأنبیاء
    • سورة الحجّ
    • سورة المؤمنون
    • سورة النّور
    • سورة الفرقان
    • سورة الشّعراء
    • سورة النّمل
    • سورة القصص
    • سورة العنکبوت
    • سورة الرّوم
    • سورة لقمان
    • سورة السّجدة
    • سورة الأحزاب
    • سورة سبأ
    • سورة فاطر
    • سورة یس
    • سورة الصّافّات
    • سورة ص
    • سورة الزّمر
    • سورة غافر
    • سورة فصّلت
    • سورة الشّوری
    • سورة الزخرف
    • سورة الدخان
    • سورة الأحقاف
    • سورة الفتح
    • سورة الحجرات
    • سورة ق
    • سورة الطّور
    • سورة النّجم
    • سورة القمر
    • سورة الرّحمن
    • سورة الواقعة
    • سورة الحدید
    • سورة المجادلة
    • سورة الحشر
    • سورة الممتحنة
    • سورة الصّف
    • سورة الملک
    • سورة القلم
    • سورة الحاقّة
    • سورة المعارج
    • سورة الجن
    • سورة المزمّل
    • سورة القیامة
    • سورة الإنسان
    • سورة المرسلات
    • سورة النبأ
    • سورة عبس
    • سورة المطففین
    • سورة الفجر
    • سورة الانشراح
    • سورة العلق
    • سورة التکاثر
    • سورة العصر
    • سورة الکوثر
    • سورة الإخلاص
  • فهرس الأشعار
  • فهرس الفرق و الطوائف و الأدیان
  • فهرس البلدان و الأمکنةو البقاع
  • فهرس مصادر التحقیق
  • فهرس الموضوعات

جلد دوم

• هویة الکتاب
• اشارة
• احتجاجات الامام السبطابی محمد الحسن بن علی «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۱۴۸]جواب مسائل الخضر للحسن بن علی بن أبی طالب بحضرة أبیه علیهم السّلام
  • [۱۴۹]جواب الحسن بن علی علیهما السّلام عن مسائل جاءت من الرّوم ثمّ من الشّام الجاری مجری الاحتجاج بحضرةأبیه علیهما السّلام
  • [۱۵۰]احتجاج الحسن بن علی بن أبی طالب علیهما السّلام علی جماعة من المنکرین لفضله و فضل أبیه من قبل بحضرةمعاویة
  • [۱۵۱]مفاخرة الحسن بن علی صلوات اللّه علیهما علی معاویةو مروان بن الحکم و المغیرة بن شعبة و الولید بن عقبةو عتبة بن أبی سفیان لعنهم اللّه أجمعین
  • [۱۵۲]خطبة الحسن(ع) بمحضر معاویة و عمرو بن العاص
  • [۱۵۳]ردّ الحسن(ع) علی معاویة عند انتقاصه لأمیر المؤمنین(ع)
  • [۱۵۴]ثلب معاویة لأمیر المؤمنین(ع) و ردّ الحسن(ع) علیه
• احتجاج الحسن بن علی علیهما السّلام علی معاویة فی إمامةمن یستحقها و من لا یستحقها بعد مضی النّبی صلّی اللّه علیه و آله و سلّم
  • اشارة
  • [۱۵۵]احتجاج الحسن(ع) علی معاویة فیمن یستحقّ الإمامة
  • [۱۵۶]احتجاج الحسن(ع) علی من أنکر علیه مصالحة معاویة
  • [۱۵۷]احتجاج الحسن(ع) علی من أنکر علیه مصالحة معاویة
  • [۱۵۸]احتجاج الحسن(ع) علی من أنکر علیه مصالحة معاویة
  • [۱۵۹]معاویة یسمّ الحسن بن علی(ع)
  • [۱۶۰]معاویة یدسّ السمّ إلی الحسن(ع) عن طریق زوجته
• احتجاجات الامام السبطالشهید الحسین بن علی «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۱۶۱]احتجاج الحسین بن علی علیهما السّلام علی عمر بن الخطّاب فی الامامة و الخلافة
  • [۱۶۲]احتجاج الحسین علیه السّلام بذکر مناقب أمیر المؤمنین و أولاده علیهم السّلام حین أمر معاویة بلعن أمیر المؤمنین علیه السّلام و قتل شیعته، و قتل من یروی شیئا من فضائله
  • [علل اشتهار الأحادیث الباطلة و متروکیةالأحادیث الحقّة]
    • اشارة
    • [۱۶۳]احتجاجه علیه السّلام علی معاویة توبیخا له علی قتل من قتله من شیعة أمیر المؤمنین علیه السّلام و ترحّمه علیهم
    • [۱۶۴]احتجاجه(ع) علی معاویة توبیخا له علی قتل حجر و أصحابه
    • [۱۶۵]احتجاجه صلوات اللّه علیه بإمامته علی معاویة و غیره و ذکرطرف من مفاخراته و مشاجراته آلتی جرت له مع معاویةو أصحابه
    • [۱۶۶]ردّه(ع) علی مروان بن الحکم
    • [۱۶۷]إحتجاجه علیه السّلام علی أهل الکوفة بکربلاء
    • [۱۶۸]کلامه(ع) مع أهل الکوفة و مقتل عبد اللّه الرضیع(ع)
    • [۱۷۰]خطبة زینب بنت علی بن أبی طالب علیهما السّلام بحضرةأهل الکوفة[بعد أن ردّت من کربلاء]
• احتجاجات الامام علی بن الحسین «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۱۷۱]إحتجاج علیّ بن الحسین علیهما السّلام علی أهل الکوفةحین خرج من الفسطاط و توبیخه إیاهم علی غدرهم و نکثهم
  • [۱۷۲]إحتجاجه علیه السّلام بالشّام علی بعض أهلها حین قدم به و بمن معه علی یزید بن معاویة لعنه اللّه
  • [۱۷۳]احتجاج زینب بنت علیّ بن أبی طالب علیهما السّلام حین رأت یزید لعنه اللّه یضرب ثنایا الحسین علیه السّلام بالمخصرة
  • [۱۷۴]احتجاج زین العابدین(ع) علی یزید بن معاویة
  • [۱۷۵]احتجاج علیّ بن الحسین زین العابدین علیهما السّلام علی یزید بن معاویة لمّا أدخل علیه
  • [۱۷۶]إحتجاجه علیه السّلام فی أشیاء شتّی من علوم الدّین و ذکرطرف من مواعظه البلیغة
  • [۱۷۷]احتجاجه(ع) فی أشیاء شتّی من علوم الدّین
  • [۱۷۸]احتجاجه(ع) فی أشیاء شتّی من علوم الدّین
  • [۱۷۹]زین العابدین(ع) یعظ الحسن البصری
  • [۱۸۰]ذکره(ع) لکیفیّة ولادة البشر و تکاثرهم
  • [۱۸۱][اعتراض عباد البصری علی علیّ بن الحسین علیهما السّلام]
  • [۱۸۲]قوله(ع) فی النبیذ و ردّه علی رجل
  • [۱۸۳]قوله(ع) فی النبیذ و ردّه علی رجل
  • [۱۸۴]کلامه(ع) عن الکلام و السّکوت و أیّهما أفضل
  • [۱۸۵]احتجاجه(ع) علی محمّد بن الحنفیّة فی الإمامة
  • [۱۸۶]استسقاؤه(ع) لأهل مکّة
  • [۱۸۷]الأئمّة(ع) أمان لأهل الأرض
  • [۱۸۸]کلامه(ع) فی اولی الأمر المفترضی الطّاعة
  • [۱۸۹]تفسیره(ع) لآیة «وَ لَکُمْ فِی اَلْقِصَاصِ حَیَاةٌ»
  • [۱۹۰]کلامه(ع) مع رجل قتل أبیه و یرید قصاصه
  • [۱۹۱]کلامه(ع) مع الزهری و وعظه إیّاه
  • [۱۹۲]وصفه(ع) للزّاهد و المتزهّد
• احتجاجات الامام ابی جعفرمحمد بن علی الباقر «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۱۹۳]احتجاج أبی جعفر محمّد بن علیّ الباقر علیهما السّلام فی شی ء ممّا یتعلّق بالأصول و الفروع
  • [۱۹۴]جوابه(ع) من سأله عن اللّه عزّ و جلّ
  • [۱۹۵]جوابه(ع) من سأله عن اللّه عزّ و جلّ
  • [۱۹۶]کلامه(ع) فی صفة الخالق
  • [۱۹۷]کلامه(ع) فی صفة الخالق
  • [۱۹۸]تفسیره(ع) لمعنی (غضب اللّه)
  • [۱۹۹]استدلاله(ع) علی النهی عن القیل و القال
  • [۲۰۰]کلامه(ع) فی کیفیة نفخ الروح فی آدم(ع)
  • [۲۰۱]کلامه(ع) فی معنی خلق اللّه لآدم(ع) علی صورته
  • [۲۰۲]احتجاجه(ع) علی هشام بن عبد الملک فی مکّة
  • [۲۰۳]احتجاجه(ع) علی نافع الأزرق
  • [۲۰۴]احتجاجه(ع) فی انّ الحسنین(ع) ابنا رسول اللّه
  • [۲۰۵]احتجاجه(ع) علی نافع مولی عمر بن الخطّاب
  • [۲۰۶]احتجاجه(ع) علی طاوس الیمانی
  • [۲۰۷]احتجاجه(ع) علی عمرو بن عبید
  • [۲۰۸]احتجاجه(ع) علی الحسن البصری
  • [۲۰۹]احتجاجه(ع) علی سالم فی إمامة أمیر المؤمنین(ع)
  • [۲۱۰]أجوبته(ع) علی مسائل طاوس الیمانی
  • [۲۱۱]ذکر منقبة لأمیر المؤمنین(ع)
  • [۲۱۲]ردّ الباقر(ع) علی قول الحسن البصری
• احتجاجات الامام ابی عبد اللّه جعفر بن محمد الصادق «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۲۱۳]إحتجاج أبی عبد اللّه الصّادق علیه السّلام فی أنواع شتّی من العلوم الدینیة علی أصناف کثیرة من أهل الملل و الدیانات
  • [۲۱۴]احتجاجه(ع) علی ابن أبی العوجاء
  • [۲۱۵]احتجاجه(ع) علی أبی شاکر الدیصانی
  • [۲۱۶]أسماء اللّه و اشتقاقها
  • [۲۱۷]احتجاجه(ع) علی الزندیق المصری
  • [۲۱۸]احتجاجه(ع) علی ابن أبی العوجاء
  • [۲۱۹]احتجاجه(ع) علی ابن أبی العوجاء فی حدوث العالم
  • [۲۲۰]احتجاجه(ع) علی ابن أبی العوجاء فی حدوث العالم
  • [۲۲۱]احتجاجه(ع) فی معرفة اللّه و صفاته
  • [۲۲۲]احتجاجه(ع) فی معرفة اللّه و صفاته
  • [۲۲۳]احتجاجه(ع) فی معرفة اللّه و صفاته
  • [۲۲۴]احتجاجه(ع) علی سعد المولی الیمانی المنجّم
  • [۲۲۵]احتجاجه(ع) علی ابن أبی لیلی
  • [۲۲۶]احتجاجه(ع) علی ابن جریح
  • [۲۲۷]تفسیره(ع) لآیة «کُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ…»
  • [۲۲۸]تفسیره(ع) لقول إبراهیم(ع) «بل فعله کبیرهم هذا…»
  • [۲۲۹]تفسیره(ع) قوله(ص):(اختلاف امّتی رحمة)
  • [۲۳۰]قوله(ع):(مثل أصحابی فیکم کمثل النّجوم…)
  • [۲۳۱]قوله(ع) فی مسألة التحاکم إلی السّلطان
  • [۲۳۲]قوله(ع) فی مسألة التحاکم إلی السّلطان
  • [۲۳۳]ردّ الأحادیث الواردة إلی کتاب اللّه
  • [۲۳۴]ردّ الأحادیث الواردة إلی کتاب اللّه
  • [۲۳۵]ردّ الأحادیث الواردة إلی کتاب اللّه
  • [۲۳۶]احتجاجه(ع) علی أبی حنیفة النّعمان
  • [۲۳۷]احتجاجه(ع) علی أبی حنیفة النّعمان
  • [۲۳۸]احتجاجه(ع) علی أبی حنیفة النّعمان
  • [۲۳۹]احتجاجه(ع) علی عمرو بن عبید
  • [۲۴۰]احتجاجه(ع) علی عمرو بن عبید
  • [۲۴۱]احتجاجه(ع) علی الرجل الشّامی
  • [۲۴۲]احتجاج هشام بن الحکم علی عمرو بن عبید
  • [۲۴۳]تفسیره(ع) لآیة «اِهْدِنَا اَلصِّرَاطَ اَلْمُسْتَقِیمَ»
  • [۲۴۴]مناظرة بحضرة الصّادق(ع) بین شیعی و مخالف
  • [۲۴۵]احتجاجه(ع) مع رجلین من الزیدیّة
  • [۲۴۶]کلامه(ع) فی علم الأئمّة(ع)
  • [۲۴۷]وصیّة الباقر للصّادق(ع) و کلام زید بن علی(ع)
  • [۲۴۸]احتجاجه(ع) علی زید بن علی(ع)
  • [۲۴۹]احتجاجه(ع) علی زید بن علی(ع)
  • [۲۵۰]ردّ الصّادق(ع) علی مقالة الحسن المثنی
  • [۲۵۱]ردّ الصّادق(ع) علی مقالة الحسن المثنی
  • [۲۵۲]ردّ الصّادق(ع) علی مقالة الحسن المثنی
  • [۲۵۳]تفسیره(ع) آیة «ثُمَّ أَوْرَثْنَا اَلْکِتَابَ اَلَّذِینَ اِصْطَفَیْنَا…»
  • [۲۵۴]قوله(ع) فی المفاضلة بین أمیر المؤمنین(ع) و اولی العزم
  • [۲۵۵]کلامه(ع) فی وجه الحکمة فی غیبة المهدی(ع)
  • [۲۵۶]احتجاج مؤمن الطّاق علی زید بن علی بن الحسین(ع)
  • [۲۵۷]احتجاجه(ع) علی جماعة من الزنادقة
  • [۲۵۸]احتجاج مؤمن الطّاق علی ابن أبی حذرة
  • [۲۵۹]احتجاج فضال بن الحسن بن فضال علی أبی حنیفة
  • [۲۶۰]احتجاج رجل علی أبی الهذیل العلاّف
  • [۲۶۱]فضل علماء الشّیعة
• احتجاجات الامام ابی ابراهیم موسی بن جعفر الکاظم «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۲۶۲]إحتجاج أبی إبراهیم موسی بن جعفر علیهما السّلام فی أشیاء شتّی علی المخالفین
  • [۲۶۳]کلام الکاظم(ع) فی صفة الخالق عزّ و جلّ
  • [۲۶۴]ردّه(ع) علی قول من قال:(انّ اللّه ینزل إلی السّماء الدنیا)
  • [۲۶۵]و عن الحسن بن راشد
  • [۲۶۶]تفسیره(ع) آیة «ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّی*`فَکَانَ قَابَ قَوْسَیْنِ…»
  • [۲۶۷]کلام الکاظم(ع) فی أمر اللّه و نهیه
  • [۲۶۸]کلام الکاظم(ع) فی خلق الخلق و ابتلائهم
  • [۲۶۹]احتجاجه(ع) علی أبی حنیفة
  • [۲۷۰]کلامه(ع) فی قصّة أصحاب الأحقاف
  • [۲۷۱]أجوبة الإمام موسی بن جعفر(ع) لأسئلة الرشید
  • [۲۷۲]المأمون یتعلّم التشیّع من الرشید
  • [۲۷۳]احتجاج الکاظم(ع) علی الرشید فی أنّه ابن رسول اللّه
  • [۲۷۴]أبیات من قصیدة مروان بن أبی حفصة
  • [۲۷۶]احتجاجه(ع) علی أبی یوسف
  • [۲۷۷]کلامه(ع) فی التوریة و التقیّة
  • [۲۷۸]فضل فقیه الشّیعة
  • [۲۷۹]و روی أنّه علیه السّلام کان حسن الصوت
• احتجاجات الامام ابی الحسن علی بن موسی الرضا «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۲۸۰]احتجاج أبی الحسن علیّ بن موسی الرّضا علیهما السّلام فی التّوحید و العدل و غیرهما علی المخالف و المؤالف و الأجانب و الأقارب
  • [۲۸۱]احتجاج الامام الرضا(ع) فی التوحید و العدل و غیرهما
  • [۲۸۲]کلامه(ع) فی معنی علم اللّه و صفاته
  • [۲۸۳][خطبة الإمام علی بن موسی الرّضا علیهما السّلام فی التّوحید]
  • [۲۸۴]احتجاجه(ع) علی المروزی متکلّم خراسان فی مجلس المأمون
  • [۲۸۵]احتجاجه(ع) علی أبی قرّة المحدّث
  • [۲۸۶]أجوبته(ع) علی أسئلة أبی الصّلت الهروی
  • [۲۸۷]أجوبته(ع) علی أسئلة أبی الصّلت الهروی
  • [۲۸۸]کلامه(ع) فی القیاس
  • [۲۸۹]کلامه(ع) فی المحکم و المتشابه و فی التشبیه
  • [۲۹۰]کلامه(ع) فی المحکم و المتشابه و فی التشبیه
  • [۲۹۱]کلامه(ع) فی صفات اللّه عزّ و جل
  • [۲۹۲]کلامه(ع) فی قول:(إنّ اللّه خلق آدم علی صورته)
  • [۲۹۳] و عن إبراهیم بن أبی محمود
  • [۲۹۴]کلامه(ع) فی معرفة اللّه بنفسه
  • [۲۹۵]تفسیره(ع) آیة «یَوْمَ یُکْشَفُ عَنْ سَاقٍ»
  • [۲۹۶]تفسیره(ع) لعدّة آیات قرآنیة
  • [۲۹۷]تفسیره(ع) لعدّة آیات قرآنیة
  • [۲۹۸]تفسیره(ع) لعدّة آیات قرآنیة
  • [۲۹۹]تفسیره(ع) لمعنی «سَخِرَ اَللَّهُ مِنْهُمْ» و «وَ مَکَرُوا وَ مَکَرَ اَللَّهُ»
  • [۳۰۰]تفسیره(ع) لآیة «نَسُوا اَللَّهَ فَنَسِیَهُمْ»
  • [۳۰۱]تفسیره(ع) لمعنی الهدایة و شرح الصّدر
  • [۳۰۲]جوابه(ع) لأسئلة المأمون عن خلق السّماوات و الأرض و غیرها
  • [۳۰۳]أجوبته(ع) لأسئلة عبد العظیم الحسنی فی نفی الجبر و التّفویض
  • [۳۰۴]کلامه(ع) فی نفی الجبر و التّفویض
  • [۳۰۵]کلامه(ع) فی نفی الجبر و التّفویض
  • [۳۰۶]کلامه(ع) فی نفی الجبر و التّفویض
  • [۳۰۷]إحتجاج الرّضا علیه السّلام علی أهل الکتاب و المجوس و رئیس الصابئین و غیرهم من أهل الشّقاق
  • [۳۰۸]أجوبته(ع) علی مسائل المأمون
  • [۳۰۹]إحتجاجه صلوات اللّه علیه فیما یتعلّق بالإمامة و صفات
  • [۳۱۰]احتجاجه(ع) فیما یتعلّق بالإمامة و صفات من خصّة اللّه بها
  • [۳۱۱]کلام له(ع) فی صفات الإمام
  • [۳۱۲]الابدال هم الاوصیاء(ع)
  • [۳۱۳]کلامه(ع) فی ذمّ الغلاة و المفوّضة
  • [۳۱۴]کلامه(ع) فی ذمّ الغلاة و المفوّضة
  • [۳۱۵]احتجاجه(ع) علی یحیی بن الضحّاک بمحضر المأمون
  • [۳۱۶]فضل العالم الذی یغیث محبّی الأئمّة(ع)
  • [۳۱۷]کلامه(ع) فی مدح التوریة
  • [۳۱۸]کلامه(ع) فی معنی (شیعة أمیر المؤمنین «ع»)
• احتجاجات الامام ابی جعفرمحمد بن علی الجواد «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۳۱۹]إحتجاج أبی جعفر محمّد بن علی الثانی علیهما السّلام فی أنواع شتّی من العلوم الدینیة
  • [۳۲۰]احتجاج الجواد(ع) فی أنواع شتّی من العلوم الدینیّة
  • [۳۲۱]احتجاج الجواد(ع) فی أنواع شتّی من العلوم الدینیّة
  • [۳۲۲]أجوبته(ع) علی مسائل یحیی بن أکثم فی مجلس المأمون
  • [۳۲۳]أجوبته(ع) علی مسائل یحیی بن أکثم فی مجلس المأمون
  • [۳۲۴]کلامه(ع) مع عبد العظیم الحسنی فی أوصاف القائم(عج)
• احتجاجات الامام ابی الحسن علی بن محمد الهادی «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۳۲۵]إحتجاج أبی الحسن علیّ بن محمّد العسکری علیهما السّلام فی شی ء من التّوحید و غیر ذلک من العلوم الدینیةو الدنیاویة علی المخالف و المؤالف
  • [۳۲۶]احتجاج الهادی(ع) فی شی ء من التّوحید و غیر ذلک من العلوم
  • [۳۲۷]احتجاج الهادی(ع) فی شی ء من التّوحید و غیر ذلک من العلوم
  • [۳۲۸]رسالته(ع) إلی أهل الأهواز فی نفی الجبر و التّفویض
  • [۳۲۹]إجابته(ع) سؤال المتوکّل عن حدّ (المال الکثیر)
  • [۳۳۰]إفتاء الإمام(ع) فی النّصرانی الذی فجر بمسلمة
  • [۳۳۱]تفسیره(ع) لآیة «سَبْعَةُ أَبْحُرٍ مَا نَفِدَتْ کَلِمَاتُ اَللَّهِ»
  • [۳۳۲]تعظیمه(ع) فقیها احتجّ علی ناصب فأفحمه
  • [۳۳۳]دور العلماء فی إنقاذ الضعفاء
• احتجاجات الامام ابی محمدالحسن بن علی العسکری «علیهما السّلام»
  • اشارة
  • [۳۳۴]احتجاج أبی محمّد الحسن بن علی العسکری علیهما السّلام فی أنواع شتّی من علوم الدّین
  • [۳۳۵]احتجاجه(ع) فی أنواع شتّی من علوم الدّین
  • [۳۳۶]احتجاجه(ع) فی أنواع شتّی من علوم الدّین
  • [۳۳۷]احتجاجه(ع) فی أنواع شتّی من علوم الدّین
  • [۳۳۸]کلامه(ع) فی هاروت و ماروت و الملائکة
  • [۳۳۹]کلامه(ع) و ترغیبه فی التقیّة
  • [۳۴۰]کلامه(ع) فی حقوق الاخوان
• احتجاجات الامام الحجةالقائم المنتظر المهدی «علیه السّلام»
  • اشارة
  • [۳۴۱]إحتجاج الحجّة القائم المنتظر المهدی صاحب الزمان صلوات اللّه علیه و علی آبائه الطاهرین
  • [۳۴۲]فی ذکر توقیع له(ع) عند اختلاف الشّیعة فی أمر (الخلف)
  • [۳۴۳]کتابه(ع) جوابا علی کتاب أحمد بن إسحاق حول إدّعاء جعفر
  • [۳۴۴]فی ذکر توقیع له(ع) جوابا علی أسئلة إسحاق بن یعقوب
  • [۳۴۵]فی ذکر توقیع له(ع) حول تفویض الأئمّة(ع)
  • [۳۴۶]فی ذکر توقیع له(ع) حول تفویض الأئمّة(ع)
  • [۳۴۷]ما خرج منه(ع) ردّا علی الغلاة
  • [ذکر المذمومین الذین إدّعوا البابیّة و السفارةکذبا و افتراء]
    • اشارة
    • [۳۴۸]فی ذکر توقیع له(ع) فی لعن من ادّعی البابیّة
  • و أمّا الأبواب المرضیون، و السفراء الممدوحون فی زمان الغیبة
    • اشارة
    • [۳۴۹]فی ذکر توقیع له(ع) یؤذن بالغیبة الکبری
    • [۳۵۰]ذکر طرف ممّا خرج أیضا عن صاحب الزّمان علیه السّلام من المسائل الفقهیة و غیرها، فی التوقیعات علی أیدی الأبواب الأربعة و غیرهم
    • [۳۵۱]فی ذکر طرف ممّا خرج عنه(ع) من المسائل الفقهیّة و غیرها
    • [۳۵۲]فی ذکر توقیع ورد لأبی الحسین الأسدی إبتداء
    • [۳۵۳]فی ذکر توقیع فی تعزیة الشیخ محمّد بن عثمان العمری بأبیه
    • [۳۵۴]فی ذکر أجوبته(ع) لمسائل محمّد بن عبد اللّه الحمیری الفقهیّة
    • [۳۵۵]فی ذکر کتاب آخر للحمیری إلیه(ع) و أجوبته(ع) علیه
    • [۳۵۶]فی ذکر کتاب آخر للحمیری إلی الحجّة(ع) سنة ۳۰۷ ه
    • [۳۵۷]فی ذکر کتاب آخر للحمیری إلیه(ع) سنة ۳۰۸ ه
    • [۳۵۸]توقیع من الناحیة المقدّسة فیه آداب التوجّه بهم(ع) إلی اللّه
    • [۳۵۹]ذکر توقیع منه(ع) إلی الشیخ المفید سنة ۴۱۰ ه
    • [۳۶۰]ذکر توقیع آخر منه(ع) إلی الشیخ المفید سنة ۴۱۲ ه
• احتجاجات الشیخ المفید (ره) و السید المرتضی (ره)
  • اشارة
  • [۳۶۱]إحتجاج الشیخ المفید السدید أبی عبد اللّه محمّد بن محمّد بن النّعمان رضی اللّه عنه
  • [۳۶۲]احتجاج السید الأجلّ علم الهدی المرتضی أبی القاسم علیّ رضی اللّه عنه و أرضاه علی أبی العلاء المعرّی الدهریّ فی جواب ما سأل عنه مرموزا
• الفهارس العامة
• فهرس الأعلام
  • حرف الألف «أ»
  • حرف الباء «ب»
  • حرف التاء «ت»
  • حرف الثاء «ث»
  • حرف الجیم «ج»
  • حرف الحاء «ح»
  • حرف الخاء «خ»
  • حرف الدال «د»
  • حرف الذال «ذ»
  • حرف الراء «ر»
  • حرف الزاء «ز»
  • حرف السین «س»
  • حرف الشین «ش»
  • حرف الصّاد «ص»
  • حرف الضاد «ض»
  • حرف الطاء «ط»
  • حرف العین «ع»
  • حرف الغین «غ»
  • حرف الفاء «ف»
  • حرف القاف «ق»
  • حرف الکاف «ک»
  • حرف الّلام «ل»
  • حرف المیم «م»
  • حرف النون «ن»
  • حرف الهاء «ه-»
  • حرف الواو «و»
  • حرف الیاء «ی»
• فهرس الآیات القرآنیة
  • اشارة
  • سورة الفاتحة
  • سورة البقرة
  • سورة آل عمران
  • سورة النّساء
  • سورة المائدة
  • سورة الأنعام
  • سورة الأعراف
  • سورة الأنفال
  • سورة التّوبة
  • سورة یونس
  • سورة هود
  • سورة یوسف
  • سورة الرعد
  • سورة إبراهیم
  • سورة الحجر
  • سورة النّحل
  • سورة الإسراء
  • سورة الکهف
  • سورة مریم
  • سورة طه
  • سورة الأنبیاء
  • سورة الحجّ
  • سورة المؤمنون
  • سورة النّور
  • سورة الشّعراء
  • سورة النّمل
  • سورة القصص
  • سورة العنکبوت
  • سورة الرّوم
  • سورة لقمان
  • سورة السّجدة
  • سورة الأحزاب
  • سورة سبأ
  • سورة فاطر
  • سورة یس
  • سورة الصّافّات
  • سورة ص
  • سورة الزّمر
  • سورة غافر
  • سورة فصّلت
  • سورة الشّوری
  • سورة الزخرف
  • سورة الجاثیة
  • سورة الأحقاف
  • سورة محمّد «ص»
  • سورة الفتح
  • سورة الحجرات
  • سورة ق
  • سورة الذّاریات
  • سورة النّجم
  • سورة الرّحمن
  • سورة الواقعة
  • سورة المجادلة
  • سورة الحشر
  • سورة المنافقون
  • سورة الطّلاق
  • سورة التّحریم
  • سورة القلم
  • سورة المعارج
  • سورة الجن
  • سورة القیامة
  • سورة التّکویر
  • سورة المطففین
  • سورة الطّارق
  • سورة الغاشیة
  • سورة الفجر
  • سورة الضحی
  • سورة القدر
  • سورة الکوثر
  • سورة الإخلاص
  • فهرس الأشعار
• فهرس الفرق و الطوائف و الأدیان
  • «أ»
  • «ب»
  • «ت»
  • «ث»
  • «ح»
  • «خ»
  • «د»
  • «ر»
  • «ز»
  • «س»
  • «ش»
  • «ص»
  • «ط»
  • «ع»
  • «غ»
  • «ف»
  • «ق»
  • «ک»
  • «م»
  • «ن»
  • «ه»
  • «ی»
• فهرس البلدان و الأمکنةو البقاع
  • «أ»
  • «ب»
  • «ت»
  • «ج»
  • «ح»
  • «خ»
  • «د»
  • «ر»
  • «ز»
  • «س»
  • «ش»
  • «ص»
  • «ط»
  • «ع»
  • «غ»
  • «ف»
  • «ق»
  • «ک»
  • «ل»
  • «م»
  • «ن»
  • «ه-»
  • «و»
  • «ی»
• فهرس مصادر التحقیق القرآن الکریم
  • حرف الالف
  • حرف الباء
  • حرف التاء
  • حرف الجیم
  • حرف الحاء
  • حرف الخاء
  • حرف الدال
  • حرف الذال
  • حرف الراء
  • حرف السین
  • حرف الشین
  • حرف الصاد
  • حرف العین
  • حرف الغین
  • حرف الفاء
  • حرف القاف
  • حرف الکاف
  • حرف اللام
  • حرف المیم
  • حرف النون
  • حرف الواو
  • حرف الیاء
• فهرس الموضوعات