التحصین (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید بن‌طاووس |
| مذهب | شیعه |
| زبان | فارسی |
| موضوع | امیرالمؤمنین |
| تعداد جلد | ۱ ج |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | اعتقاد ما |
| محل نشر | مشهد |
| سال نشر | ۱۳۹۶ش |
| تعداد صفحه | ۲۹۲ ص |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۸۶۸۳-۰۴-۹ |
| شماره ملی | ۵۱۸۷۶۵۷ |
| نسخه الکترونیکی | دانلود از کتابخانه شیعه |
| مترجم فارسی | جواد خانی آرانی |
ألتّحصین لأسرار ما زادَ مِن کتاب الیَقین کتابی حدیثی، به زبان عربی، تألیف سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق)، ابن‌طاووس در این کتاب احادیثی را در علت نام‌نهادن علی بن ابی‌طالب علیه السلام به «اَمیرُالمُؤمنین» و «اِمامُ المُتّقین» آورده است. این اثر، ابتدا به صورت اختصاصی و بعدها به دلیل موضوع مشابه، به همراه کتاب الیقین چاپ شده است.
نویسنده
سید رضی‌الدین علی بن موسی بن طاووس (۵۸۹–۶۶۴ ق)، معروف به سید بن طاووس، یکی از عالمان بزرگ شیعه در قرن هفتم هجری است. او از نوادگان امام حسن مجتبی علیه السلام و امام حسین علیه السلام می‌باشد و به همین دلیل به «ذوالحسنین» نیز شناخته می‌شود.
سید بن طاووس دوران کودکی و نوجوانی خود را تحت نظر پدر و جدش گذراند و پس از آن برای ادامه تحصیلات به کاظمین و بغداد مهاجرت کرد. او با زهرا خاتون، دختر وزیر ناصر بن زیدی، ازدواج کرد و مدتی در بغداد ساکن شد. سید بن طاووس در این مدت به تدریس و تربیت شاگردان مشغول بود. در زمان حمله مغولان به بغداد، سید بن طاووس با امان‌نامه‌ای که از هلاکوخان دریافت کرده بود، حدود هزار نفر از مردم عراق را نجات داد. او پس از فتح بغداد، به عنوان نقیب شیعیان منصوب شد، هر چند این مقام را به اکراه پذیرفت. وی تأکید داشت که هدفش حفظ جان شیعیان در برابر خطرات ناشی از حملات مغولان بوده است. سید بن طاووس پس از مدتی اقامت در بغداد، به حله، نجف و کربلا هجرت کرد و در هر یک از این شهرها حدود سه سال زندگی کرد. او در این دوران علاوه بر تدریس، بر سیر و سلوک معنوی خود تمرکز داشت.
تألیفات
سید بن طاووس، حدود ۵۰ تألیف در زمینه‌های مختلف، به ویژه دعا و زیارت دارد. او کتابخانه‌ای غنی با حدود ۱۵۰۰ کتاب در اختیار داشته و در تألیف آثار خود از آن‌ها بهره‌برداری کرده است. متأسفانه بسیاری از این کتاب‌ها در طول زمان از بین رفته‌اند و تنها منبع اطلاعات ما درباره آن‌ها، نوشته‌های خود سید بن طاووس است.
- «المهمات و التتمات»،
- «فلاح السائل»،
- «زهرة الربیع»،
- «جمال الأسبوع»،
- «إقبال الأعمال»،
- «کشف المحجة لثمرة المهجة»،
- «مصباح الزائر و جناح المسافر»،
- «الملهوف علی قتلی الطفوف»،
- «مهج الدعوات و منهج العنایات».
- «فرج المهموم فی معرفة نهج الحلال من علم النجوم»،
- «سعد السعود للنفوس منضود»،
- «محاسبة النفس»،
- «الیقین باختصاص علی بامرة المومنین»،
- «الأمان من أخطار الأسفار والأزمان»،
- «التحصین لأسرار ما زاد من أخبار کتاب الیقین»،
- «الدروع الواقیة»،
- «المجتنی من الدعاء المجتبی»،
- «الملاحم والفتن»،
- «فتح الأبواب بین ذوی الألباب و بین ربّ الأرباب».
محتوای کتاب
حصن حصین ترجمه کتاب الیقین باختصاص مولانا علی‌علیه‌السلام بامرةالمومنین علیه السلام است و این کتاب هم بخش دوم کتاب است که به صورت مجزا یک کتاب شده است.
سند خطبه غدیر[۱]
یک سند از اسناد خطبه غدیر که به زید بن ارقم منتهی می‌شود در کتاب «التحصین» سید بن طاووس به نقل از کتاب «نور الهدی و المنجی من الردی» تألیف حسن بن احمد جاوانی است. عین سند از این قرار است:
قال السید ابن طاووس فی کتاب «التحصین»: قال الحسن بن أحمد الجاوانی فی کتابه «نور الهدی و المنجی من الردی»: عن أبی المفضل محمد بن عبدالله الشیبانی، قال: أخبرنا أبوجعفر محمد بن جریر الطبری و هارون بن عیسی بن سکین البلدی، قالا: حدثنا حمید بن الربیع الخزّاز، قال: حدثنا یزید بن هارون، قال: حدثنا نوح بن مبشَّر، قال: حدثنا الولید بن صالح، عن إبن إمرأة زید بن أرقم و عن زید بن أرقم.
متن کامل خطبه غدیر[۲]
یکی از منابع خطبه غدیر کتاب «التحصین» است. خطبه غدیر به روایت التحصین در بسیاری از موارد با کتاب «روضة الواعظین» مشابهت دارد. همچنین در روایت کتاب «التحصین» دو صفحه از آخر حدیث ناقص است.
البته متن مفصل و کامل خطبه غدیر در نُه کتاب از مدارک معتبر شیعه که هم‌اکنون در دست می‌باشد و به چاپ هم رسیده، با اسناد متصل نقل شده است. روایاتِ این نُه کتاب به سه طریق منتهی می‌شود. یکی از این سه طریق به روایت زید بن ارقم است که با اسناد متصل در کتاب «التحصین» تألیف سید ابن طاووس[۳] روایت شده است.
منابع
دانشنامه غدیر، جلد ۶، صفحه ۱۰