انذار

پيامبرِ منذِر صلى الله عليه و آله

از جمله آياتى كه در سفر حجةالوداع و پس از اتمام مراسم حج بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شده اين آيه است:

«قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا للَّه مَثْنى وَ فُرادى ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلاَّ نَذِيرٌ لَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذابٍ شَدِيدٍ»:

«بگو من شما را فقط به يک چيز سفارش مى ‏كنم، كه به خاطر خدا دو نفرى و به تنهايى قیام كنيد سپس تفكر كنيد كه جنونى در رفيق شما (يعنى پيامبر صلى الله عليه و آله) نيست. او نيست مگر ترساننده ‏اى برايتان پيشاپيش عذابى شديد».

در مورد مفهوم «نَذير» در آيه اين نكته قابل توجه است:

يكى از انگيزه ‏هايى كه بشر را وادار به پذيرش سخن پيامبران مى ‏كند، جهت انذار و ترساندن آنان است. آنگاه كه انسان احساس اطمينان نسبت به كسى پيدا مى‏ كند و بعد مى ‏بيند همان شخص مورد اطمينان به او هشدار مى‏ دهد و او را بر حذر مى‏ دارد، نمى ‏تواند بى ‏تفاوت بماند و به سخن او ترتيب اثر ندهد.

نمونه بسيار شنيدنى از روزهاى آغاز بعثت و دعوت پيامبر صلى الله عليه و آله هنگامى بود كه حضرت براى بيدار كردن اين احساس مردم اقدام كرد. روزى حضرت بر فراز كوه صفا آمد و صدا زد: «يا صَباحاه»، و اين ندايى بود كه هركس احساس خطرى براى عموم مردم مى‏ كرد به وسيله آن همه را خبر مى ‏كرد.

با شنيدن اين ندا قريش گرد آن حضرت جمع شدند و پرسيدند: آيا خبرى شده كه چنين ندايى برآوردى؟ حضرت فرمود: چه نظرى خواهيد داشت اگر به شما خبر دهم كه دشمن صبحگاه يا شبانگاه به شما حمله خواهد كرد؟ آيا سخن مرا راست خواهيد دانست؟ گفتند: آرى. فرمود: اگر چنين است پس من ترساننده شما هستم از عذاب شديدى كه پيش روى شماست.

اين جمله اخير عين آيه‏ اى است كه در مورد غدير مطرح شده است و معنايش اين است كه اگر تاكنون به پيامبر صلى الله عليه و آله اطمينان داشته‏ ايد و سخن او را به عنوان يک مُنذِر و ترساننده الهى قبول كرده ‏ايد، چگونه است كه در مسئله ولايت اين جهت ترساننده بودن او را نمى ‏پذيريد؟

اگر او مى‏ فرمود: «نماز را بپا داريد، و اگر چنين نكنيد عذاب الهی پيش روى شماست» به سخن او اطمينان داشتيد و از او مى ‏پذيرفتيد و نماز را بپا مى‏ داشتيد. چگونه است كه وقتى درباره ولايت چندين برابر آن شما را مى ‏ترساند و منكرين ولايت را از عذاب شديد الهى خبر مى ‏دهد، اين اطمينان را كنار مى ‏گذاريد و از او نمى ‏پذيريد، و بالاتر اينكه بر ضد او هم قيام مى ‏كنيد و سقيفه را يارى مى ‏نماييد؟!

منبع

دانشنامه غدیر جلد ۴، صفحه ۳۶۰.