حسن بن على بن عفّان عامرى
حسن بن علی بن عفان، ابومحمد عامری کوفی، از محدّثان ثقه و صدوق اهل سنت، قرن سوم هجری بود که در کوفه زندگی میکرد و برادر محمد بن علی بن عفان بود؛ او نزد بیش از بیست استاد کوفی حدیث آموخت و نامش در سنن ابن ماجه و دیگر کتب حدیث نقل شده است. علمای رجال به وثاقت و صداقت او اذعان دارند و دارقطنی او و برادرش را هر دو ثقه دانسته، وفاتش در صفر سال ۲۷۰ هجری قمری ثبت شده است.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | حسن بن علی بن عفان العامری الکوفی أبو محمد |
| سرشناسی | محدث ثقه و صدوق اهل سنت، کوفی در قرن سوم هجری |
| وفات | ۲۷۰هـ |
| خویشان سرشناس | محمد بن علی بن عفان (برادرش) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | عبدالله بن نمیر، اسباط بن محمد، ابواسامة، جعفر بن عون و بیش از بیست استاد کوفی |
| شاگردان | ابن ماجه، عبدالرحمن بن ابی حاتم، علی بن محمد بن زبیر قرشی و دیگران |
| مذهب | اهل سنت |
| اطلاعات فرهنگی | |
| زمینه فعالیت | نقل و روایت حدیث |
| علت شهرت | وثاقت و صداقت در نقل حدیث |
جایگاه علمی
حسن بن علی بن عفان، ابومحمد عامری کوفی، از محدثان ثقه و اهل اسناد اهل سنت در سده سوم هجری بود که در شهر کوفه میزیست و برادر محمد بن علی بن عفان بود. او حدیث را از استادانی چون عبدالله بن نمیر، ابویحیی عبدالحمید حمانی، أسباط بن محمد، ابواسامه، جعفر بن عون و جمعی دیگر شنید و هرگز برای کسب حدیث به شهرهای دیگر سفر نکرد. حسن بن علی بن عفان از بیش از بیست استاد کوفی روایت نقل کرد و رجالیان بزرگ همچون ابن ماجه در سنن، عبدالرحمن بن ابی حاتم، علی بن محمد بن کاس قاضی، اسماعیل بن محمد صفار، علی بن محمد بن الزبیر قرشی و جمعی دیگر از او روایت دارند.
بر اساس گزارشها، کتاب «الخراج» یحیی بن آدم از طریق او نقل شده است و برخی احادیث خاص نیز توسط ابن اللتی به صورت انفرادی از وی شنیده شدهاند. درباره برخی روایات انتساب به ابوداوود بحثهایی وجود دارد اما طبق بررسی نسخهها، نام «ابن عفان» افزودهای از ابن داسة است و منابع دیگر بر چنین روایتی اشاره نکردهاند.[۱]
ابن عقده، تاریخ وفات او را شب دوم صفر سال ۲۷۰ هجری ثبت کرده است. دارقطنی او و برادرش محمد را «ثقتان» خوانده و همچنین ابوحاتم رازی، ابن ابی حاتم، ابن حجر، ابن حبان و مسلمه بن قاسم همگی او را «صدوق» و «ثقه» دانستهاند.[۲]
در یکی از روایتهای مهم از حسن بن علی بن عفان، وی از جعفر بن عون، از یحیی بن سعید، از سعید بن مسیب نقل کرده که: «اگر مردی کنیزش را آزاد کند، میتواند با او همبستر شود، او را به ازدواج درآورد و به کار گیرد؛ اما نمیتواند او را بفروشد یا ببخشد و فرزندانش نیز منزلت مادر خود را دارند.»
روایت حدیث غدیر[۳]
یکی از علما و بزرگان اهل سنت که حدیث غدیر را نقل کرده حسن بن علی بن عفّان عامری (درگذشت: ۲۷۰ق) است. ابن کثیر در تاریخ خود گفته که ابن عقده حدیث غدیر را در ماجرای احتجاج امیرالمؤمنین علیه السلام در رحبه کوفه از حسن بن علی بن عفّان عامری نقل کرده است.[۴]ذهبی و ابن حجر:[۵]ابن ماجه از او حدیث نقل کرده است. ابوحاتِم، ابن ابی حاتِم، ابن حبّان، دارقطنی و مسلمة بن قاسم او را توثیق و تمجید کردهاند.