تحلیل های قرآنی غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

اين بدان معنى است كه مسلمانان كه هر روز لااقل ده مرتبه مى ‏گويند: «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ»، در واقع از خدا مى‏خواهند آنان را به راه [[معصومین علیهم السلام|ائمه ‏علیهم السلام]] هدايت كند، و كسانى كه به اين راه هدايت مى‏ شوند »أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ« هستند، و آنان كه از اين راه منحرف مى ‏شوند «مَغْضُوب عَلَيْهِمْ» و «ضالّين» هستند.

كامل شدن دين خداوند و بالاترين نعمت پروردگار كه با آمدن آن نعمت ها كامل شد، به صريح آيه‏اى كه در غدير نازل شده ولايت ائمه ‏عليهم السلام و صاحب اختيار شدن آنان بر مردم بود، و آن هنگام بود كه اسلام به عنوان يک دين كامل مورد قبول خداوند قرار گرفت. در اين باره در خطبه غدير فرموده است:

پروردگارا، هنگامى كه من [[ولایت]] على بن ابى‏ طالب را براى مردم تبيين كردم اين آيه را نازل كردى كه «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ...»: «امروز دين شما را كامل نمودم و نعمت خود را بر شما به آخرين درجه رساندم و اسلام را به عنوان دين شما پسنديدم»، و اين آيه را نازل كردى كه «وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ دِيناً...»: «هر كس جز اسلام دينى را بپذيرد هرگز از او قبول نخواهد شد و در آخرت از زيانكاران است».<ref>اسرار غدير: ص ۱۴۶ بخش ۴.</ref>

در آغاز خطبه، پيامبر صلى الله عليه و آله «اولى به نفس بودن» خداوند و بعد خود را مطرح كرد، و سپس همان كلمه را درباره اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به كار برد؛ و اين در حالى است كه معناى ولايت مطلقه آن حضرت طبق آيه «النَّبِىُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ» بر كسى پوشيده نيست.

آيه «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ...» كه از يک سو با تهديد مى‏ فرمايد: «وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ»، و از سوى ديگر با ضمانتِ حفظ مى ‏فرمايد: «وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» درباره هيچ يک از احكام الهى نازل نشده، و پيداست كه بايد بالاترين مسائل اسلام باشد كه چنين پيامدى برايش در نظر گرفته شود. از ميان معانى مولى هم هيچ معنايى به اندازه صاحب اختيارى اهميت ندارد كه بتوان چنين پيامدى را برايش در نظر گرفت.

دو آيه «اللَّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ...» و «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ» در كنار يكديگر حكم مباهله بر سر ولايت را دارد، به خصوص آنكه اين مباهله به مرحله عمل رسيده و سنگ آسمانى بر منكر آن نازل شده است. اين مسئله نشان مى ‏دهد كه بايد معناى مهمى از كلمه «مولى» در نظر باشد تا چنين برخوردى با منكر آن رخ دهد، و از ميان معانى «مولى» جز «صاحب اختيارى مردم» نمى ‏تواند چنين اهميتى را بدان اختصاص دهد.

الف) الا وَ انّى قَدْ بايَعْتُ اللَّهَ وَ عَلِىٌّ قَدْ بايَعَنى، وَ انَا آخِذُكُمْ بِالْبَيْعَةِ لَهُ عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. «إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ، يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ. فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّما يَنْكُثُ عَلى نَفْسِهِ، وَ مَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً».<ref>فتح /  ۱۰.</ref>

آنان كه اين بيعت را انجام مى‏دهند در واقع با خدا بيعت مى‏ كنند.

وقتى خداوند پيامبرى فرستاده كه در متن قرآنش ضمانت «ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى إِنْ هُوَ إِلا وَحْىٌ يُوحى»<ref>نجم /  ۴،۳.</ref> را درباره او داده، طبيعى است كه وقتى منافقى مانند حارث فهرى به آن پيامبر بگويد: آيا ولايت على را از پيش خود مى ‏گويى يا از طرف خدا؟ و با تشكيك بگويد: «إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَ...»<ref>انفال /  ۳۲.</ref>، و با اين سخن بخواهد اعتبار پيامبر صلى الله عليه و آله و وحى الهى را بشكند، چاره ‏اى جز سنگ آسمانى وجود ندارد؛ تا همه در حالى كه در «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ»<ref>معارج /  ۲،۱.</ref> را مى‏ بينند، «هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ»<ref>انفال /  ۳۲.</ref> برايشان ثابت شود و لطمه به نبوت و رسالت و صداقتِ خاتميت وارد نشود.

پيامبر صلى الله عليه و آله در خطابه غدير سخنى در فضيلت على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام فرمود كه هيچ كس نمى ‏تواند بالاتر از آن بگويد، و آن عبارت است از فضيلتِ او بر همه مردم تا آخر دنيا -  جز شخص پيامبر صلى الله عليه و آله -  با فضايلى بى‏ انتها و غير قابل مقايسه با فضائل ساير مردم؛ فضايلى كه اعطا كننده آن پروردگار جهان و اعلام كننده‏اش شخص پيامبر صلى الله عليه و آله است.

در اين باره در خطابه غدير به چند جمله پر محتوى با استناد به قرآن بر مى‏ خوريم:

در اين جمله هر چه در قرآن آيه رضايت پروردگار از بندگان نازل شده به على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام اختصاص داده شده و او اول شخص آن شناخته شده است. از نمونه‏ هاى آيات رضايت الهى مى‏ توان به آيه‏ هاى زير اشاره كرد:

در اين فراز از خطبه، آيه 56 از سوره زمر درباره فضيلتى عظيم براى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مطرح شده است. اين فضيلت يك منقبت خاص نيست، بلكه على‏عليه السلام جنب خدا معرفى شده و معناى آن تقرب تمام عيار او به درگاه الهى است؛ به گونه ‏اى كه هر انجام وظيفه ‏اى نسبت به او خدمتگزارى به ساحت مقدس پروردگار، و هر كوتاهى درباره او قصور و تقصير در پيشگاه خداوند است.

شهادت به بهشت در سوره هل ‏اتى اشاره به آيه ۱۲ آن است كه مى‏ فرمايد: «وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِيراً». گذشته از اين آيه، آنچه در سوره هل‏ اتى آمده هر آيه‏ اش مدحى فوق مدح ديگر است؛ و شأن نزول آن نذرى است كه على‏ عليه السلام و خانواده ‏اش در راه انجام آن سه روز افطار خود را به مسكين و يتيم و اسير بخشيدند و گرسنه ماندند. مديحه سرايى خداوند از على‏ عليه السلام در اين سوره به خاطر نيتِ الهىِ او و محبت خداوند و خشنودى او از رضاى الهى است، چنانكه در آيات ۸ و ۹ و ۱۰ و ۲۷ اين سوره ترسيم شده است:

يعنى آن انسانى كه در زيان نيست و اوست كه به حق و صبر راضى شده، على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام است.