پرش به محتوا

خلقت نوری اميرالمؤمنین علیه السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:


==خلقت نورى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام <ref>غدير در قرآن: ج ۲ ص ۲۰۵ ، ۲۰۳ ، ۲۰۲ ، ۱۹۸ ، ۱۹۷. واقعه قرآنى غدير: ص ۱۵۳.</ref>==
==خلقت نورى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام<ref>غدير در قرآن: ج ۲ ص ۲۰۵،۲۰۳،۲۰۲،۱۹۸،۱۹۷. واقعه قرآنى غدير: ص ۱۵۳.</ref>==
از جمله آياتى كه در غدير به صورت تركيب و تضمين در كلام حضرت ديده مى‏ شود، آيه ۸ سوره تغابن و آيه ۱۵۷ سوره اعراف است:
از جمله آياتى كه در غدير به صورت تركيب و تضمين در كلام حضرت ديده مى‏ شود، آيه ۸ سوره تغابن و آيه ۱۵۷ سوره اعراف است:


«فَآمِنُوا بِاللَّه وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِى أَنْزَلْنا وَ اللَّه بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ» :
«فَآمِنُوا بِاللَّه وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِى أَنْزَلْنا وَ اللَّه بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ»:


«به خدا و رسولش و نورى كه نازل كرديم ايمان آوريد و خداوند به آنچه انجام مى ‏دهيد آگاه است» .
«به خدا و رسولش و نورى كه نازل كرديم [[ایمان]] آوريد و خداوند به آنچه انجام مى ‏دهيد آگاه است».


«الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ النَّبِىَّ الْأُمِّىَّ الَّذِى يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِى التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِى كانَتْ عَلَيْهِمْ، فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِى أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»<ref>اعراف /  ۱۵۷.</ref> :
«الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ النَّبِىَّ الْأُمِّىَّ الَّذِى يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِى التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِى كانَتْ عَلَيْهِمْ، فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِى أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»<ref>اعراف /  ۱۵۷.</ref>:


«آنان كه پيروى مى‏ كنند از پيامبر امّى كه ذكر او را در تورات و انجيل نوشته شده مى‏ يابند، او كه آنان را به معروف امر مى ‏كند و از منكر نهى مى‏ نمايد و طيبات را بر آنان حلال مى ‏كند و بار سنگين و زنجيرهايى كه بر گردنشان است از آنان بر مى‏ دارد. پس آنان كه به او ايمان آورند و تعظيمش نمايند و ياريش كنند و از نورى كه همراه او نازل شده پيروى نمايند رستگارند» .
«آنان كه پيروى مى‏ كنند از پيامبر امّى كه ذكر او را در تورات و انجيل نوشته شده مى‏ يابند، او كه آنان را به معروف امر مى ‏كند و از منكر نهى مى‏ نمايد و طيبات را بر آنان حلال مى ‏كند و بار سنگين و زنجيرهايى كه بر گردنشان است از آنان بر مى‏ دارد. پس آنان كه به او ايمان آورند و تعظيمش نمايند و ياريش كنند و از نورى كه همراه او نازل شده پيروى نمايند رستگارند» .


در اين باره پيامبرصلى الله عليه وآله در خطبه غدير فرمود: مَعاشِرَ النّاسِ، آمِنُوا بِاللَّه وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذى انْزِلَ مَعَهُ ... . مَعاشِرَ النّاسِ، النُّورُ مِنَ اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ مَسْلُوكٌ فِىَّ، ثُمَّ فى عَلِىِّ بْنِ ابى ‏طالِبٍ، ثُمَّ فِى النَّسْلِ مِنْهُ الَى الْقائِمِ الْمَهْدِىِّ:
در اين باره پيامبر صلى الله عليه و آله در [[خطبه غدیر]] فرمود: مَعاشِرَ النّاسِ، آمِنُوا بِاللَّه وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذى انْزِلَ مَعَهُ ... .


اى مردم، ايمان آوريد به خدا و پيامبرش و نورى كه همراه او نازل شده است. اى مردم، نور از طرف خداوند عز و جل در من نهاده شده و سپس در على بن ابى‏ طالب و سپس در نسل او تا مهدى قائم قرار داده شده است. <ref>اسرار غدير: ص ۱۴۸ بخش ۶ .</ref>
مَعاشِرَ النّاسِ، النُّورُ مِنَ اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ مَسْلُوكٌ فِىَّ، ثُمَّ فى عَلِىِّ بْنِ ابى ‏طالِبٍ، ثُمَّ فِى النَّسْلِ مِنْهُ الَى الْقائِمِ الْمَهْدِىِّ:


آنچه در اينجا قابل ذكر است ارتباط اين نور با مسئله نبوت و امامت است، تا نكته اصلى در آيه «وَ النُّورِ الَّذى انْزِلَ مَعَهُ» را دريابيم.
اى مردم، ايمان آوريد به خدا و پيامبرش و نورى كه همراه او نازل شده است. اى مردم، نور از طرف خداوند عز و جل در من نهاده شده و سپس در على بن ابى‏ طالب و سپس در نسل او تا مهدى قائم قرار داده شده است.<ref>اسرار غدير: ص ۱۴۸ بخش ۶ .</ref>


امام صادق‏ عليه السلام تاريخچه اعتقادى اين ارتباط را چنين بيان مى‏ فرمايد:
آنچه در اينجا قابل ذكر است ارتباط اين نور با مسئله [[رسالت|نبوت]] و [[امامت]] است، تا نكته اصلى در آيه «وَ النُّورِ الَّذى انْزِلَ مَعَهُ» را دريابيم.
 
[[امام صادق‏ علیه السلام]] تاريخچه اعتقادى اين ارتباط را چنين بيان مى‏ فرمايد:


محمد و على ‏عليهما السلام دو هزار سال قبل از خلقت مخلوقات نورى در پيشگاه خداوند جل جلاله بودند.
محمد و على ‏عليهما السلام دو هزار سال قبل از خلقت مخلوقات نورى در پيشگاه خداوند جل جلاله بودند.


آنگاه كه ملائكه خلق شدند آن نور را ديدند كه سرچشمه‏ اى داشت و شعاع‏ هاى نورانى از آن منشعب بود.  
آنگاه كه [[ملائکه]] خلق شدند آن نور را ديدند كه سرچشمه‏ اى داشت و شعاع‏ هاى نورانى از آن منشعب بود.  


پرسيدند: خداى ما و سيد ما، اين نور چيست؟  
پرسيدند: خداى ما و سيد ما، اين نور چيست؟  


خداوند عز و جل فرمود: اين نورى است كه اصل آن نبوت و فرع آن امامت است. نبوت براى محمد بنده و پيامبر من، و امامت براى على حجت و ولى من است، كه اگر آن دو نبودند مخلوقات را خلق نمى‏ كردم. <ref>بحار الانوار: ج ۱۵ ص ۱۱ و ج ۳۸ ص ۸۰ .</ref>
خداوند عز و جل فرمود: اين نورى است كه اصل آن نبوت و فرع آن امامت است. نبوت براى محمد بنده و پيامبر من، و امامت براى على حجت و ولى من است، كه اگر آن دو نبودند مخلوقات را خلق نمى‏ كردم.<ref>بحار الانوار: ج ۱۵ ص ۱۱ و ج ۳۸ ص ۸۰ .</ref>


در جلوه ‏اى ديگر پيامبرصلى الله عليه وآله مى ‏فرمايد: من و على چهارده هزار سال قبل از خلق آدم در پيشگاه خداوند نورى بوديم. آنگاه كه خدا آدم را خلق نمود آن نور را دو قسمت نمود: جزئى من و جزء ديگر على. <ref>بحار الانوار: ج ۳۵ ص ۲۴ ح ۱۸.</ref>
در جلوه ‏اى ديگر پيامبر صلى الله عليه و آله مى ‏فرمايد: من و على چهارده هزار سال قبل از خلق آدم در پيشگاه خداوند نورى بوديم. آنگاه كه خدا آدم را خلق نمود آن نور را دو قسمت نمود: جزئى من و جزء ديگر على.<ref>بحار الانوار: ج ۳۵ ص ۲۴ ح ۱۸.</ref>


امام سجادعليه السلام اتحاد رشته نبوت و امامت با ذكر همه معصومين ‏عليهم السلام را چنين بيان فرموده است: خداوند محمد و على و يازده امام بعد از او را از نور عظمتش ارواحى خلق نمود كه در پرتو نورش قبل از خلقت مخلوقات او را عبادت مى‏ كردند. <ref>بحار الانوار: ج ۱۵ ص ۲۳.</ref>
[[امام سجّاد علیه السلام|امام سجاد علیه السلام]] اتحاد رشته نبوت و امامت با ذكر همه معصومين ‏عليهم السلام را چنين بيان فرموده است: خداوند محمد و على و يازده امام بعد از او را از نور عظمتش ارواحى خلق نمود كه در پرتو نورش قبل از خلقت مخلوقات او را عبادت مى‏ كردند.<ref>بحار الانوار: ج ۱۵ ص ۲۳.</ref>


اين نورانيت پيچيدگى خاصى دارد كه اقتضا مى‏ كند آن را ساده ننگريم و تعمق بيشترى در اين فصل اعتقادى داشته باشيم. همان گونه كه يک سوى اين نور محمدصلى الله عليه وآله و على ‏عليه السلام هستند سوى ديگر آن حضرت زهراعليها السلام است.
اين نورانيت پيچيدگى خاصى دارد كه اقتضا مى‏ كند آن را ساده ننگريم و تعمق بيشترى در اين فصل اعتقادى داشته باشيم. همان گونه كه يک سوى اين نور محمد صلى الله عليه و آله و على ‏عليه السلام هستند سوى ديگر آن حضرت زهرا عليها السلام است.


جا دارد كلام امام صادق ‏عليه السلام در اين باره را با دقت مورد توجه قرار دهيم، آنگاه كه از حضرتش پرسيدند: چرا حضرت فاطمه‏ عليها السلام «زهرا» ناميده شده است؟  
جا دارد كلام [[امام صادق ‏علیه السلام]] در اين باره را با دقت مورد توجه قرار دهيم، آنگاه كه از حضرتش پرسيدند: چرا [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه‏ علیها السلام]] «زهرا» ناميده شده است؟  


فرمود: زيرا خداوند او را از نور عظمتش خلق نمود. وقتى نور او تابيد آسمان‏ ها و زمين به نور او روشن شد و چشمان ملائكه را خيره كرد.  
فرمود: زيرا خداوند او را از نور عظمتش خلق نمود. وقتى نور او تابيد آسمان‏ ها و زمين به نور او روشن شد و چشمان ملائكه را خيره كرد.  
خط ۴۱: خط ۴۳:
خداوند در پاسخ آنان چنين وحى فرستاد:
خداوند در پاسخ آنان چنين وحى فرستاد:


اين نورى از نور من است كه او را در آسمان جاى داده ‏ام و او را از عظمت خويش خلق نموده ‏ام. او را از صلب پيامبرى از پيامبرانم بيرون مى‏ آورم كه او را بر همه پيامبرانم فضيلت داده ‏ام. از اين نور امامانى بيرون مى ‏آورم كه براى بپا داشتن امر من قيام مى‏ كنند و مردم را به سخن حق من هدايت مى‏ نمايند آنان را پس از پايان وَحيَم جانشينانم در زمين قرار مى‏ دهم. <ref>بحار الانوار: ج ۴۳ ص ۱۲.</ref>
اين نورى از نور من است كه او را در آسمان جاى داده ‏ام و او را از عظمت خويش خلق نموده ‏ام. او را از صلب پيامبرى از پيامبرانم بيرون مى‏ آورم كه او را بر همه پيامبرانم فضيلت داده ‏ام.
 
از اين نور امامانى بيرون مى ‏آورم كه براى بپا داشتن امر من قيام مى‏ كنند و مردم را به سخن حق من هدايت مى‏ نمايند آنان را پس از پايان وَحيَم جانشينانم در زمين قرار مى‏ دهم.<ref>بحار الانوار: ج ۴۳ ص ۱۲.</ref>
 
اكنون كه مسير اين نور نهاده شده در وجود معصومين‏ عليهم السلام را دانستيم، آثار نورانى آن در هدايت مستقيم مردم برايمان شگفت ‏انگيز خواهد بود.
 
در شب معراج خداوند به پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: يا محمد، به على خبر بده كه او پرچم هدايت و امام اوليائم، و نور كسانى است كه مرا اطاعت كنند.<ref>بحار الانوار: ج ۱۸ ص ۳۳۹.</ref>
 
در فرمايشى پيامبر صلى الله عليه و آله نورِ بهشت را كه آخرين منزل هدايت يافتگان است به اين نور ارتباط مى ‏دهد و مى ‏فرمايد:


اكنون كه مسير اين نور نهاده شده در وجود معصومين‏ عليهم السلام را دانستيم، آثار نورانى آن در هدايت مستقيم مردم برايمان شگفت ‏انگيز خواهد بود. در شب معراج خداوند به پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: يا محمد، به على خبر بده كه او پرچم هدايت و امام اوليائم، و نور كسانى است كه مرا اطاعت كنند. <ref>بحار الانوار: ج ۱۸ ص ۳۳۹.</ref>
آنگاه كه خداوند عز و جل بهشت را خلق فرمود آن را از نور عرش خود خلق كرد. سپس از آن نور گرفت و ثُلثى را به من و ثلثى به فاطمه ‏عليها السلام و ثلثى را به على و اهل‏ بيتش ‏عليهم السلام داد.


در فرمايشى پيامبرصلى الله عليه وآله نورِ بهشت را كه آخرين منزل هدايت يافتگان است به اين نور ارتباط مى ‏دهد و مى ‏فرمايد: آنگاه كه خداوند عز و جل بهشت را خلق فرمود آن را از نور عرش خود خلق كرد. سپس از آن نور گرفت و ثُلثى را به من و ثلثى به فاطمه ‏عليها السلام و ثلثى را به على و اهل‏ بيتش ‏عليهم السلام داد. به هر كس از آن نور رسيده باشد به ولايت آل محمدعليهم السلام هدايت مى ‏شود، و به هر كس از آن نور نرسيده باشد از ولايت آل محمدعليهم السلام منحرف مى‏ شود. <ref>بحار الانوار: ج ۸ ص ۱۸۸ و ج ۴۳ ص ۴۴.</ref>
به هر كس از آن نور رسيده باشد به ولايت آل محمد عليهم السلام هدايت مى ‏شود، و به هر كس از آن نور نرسيده باشد از ولايت آل محمدعليهم السلام منحرف مى‏ شود.<ref>بحار الانوار: ج ۸ ص ۱۸۸ و ج ۴۳ ص ۴۴.</ref>


پس از اهانت‏ هايى كه منافقين پس از خطبه غدير نسبت به پيامبرصلى الله عليه وآله و اميرالمؤمنين‏ عليه السلام داشتند، حارث فهرى برخاست و با لسانى تند و با جسارت در برابر پيامبرصلى الله عليه وآله قرار گرفت و گفت: «
پس از اهانت‏ هايى كه منافقين پس از خطبه غدير نسبت به پيامبر صلى الله عليه و آله و اميرالمؤمنين‏ عليه السلام داشتند، حارث فهرى برخاست و با لسانى تند و با جسارت در برابر پيامبر صلى الله عليه و آله قرار گرفت و گفت:


وقتى قرار شد تو رسول اللَّه باشى و على جانشين بعد از تو باشد و فاطمه دخترت سيده زنان عالم و حسن و حسين سيد جوانان اهل بهشت باشند، پس براى ساير قريش چيزى باقى نگذاشته ‏اى»؟!  
«وقتى قرار شد تو رسول اللَّه باشى و على جانشين بعد از تو باشد و فاطمه دخترت سيده زنان عالم و حسن و حسين سيد جوانان اهل بهشت باشند، پس براى ساير قريش چيزى باقى نگذاشته ‏اى»؟!  


پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: من اين مقامات را تعيين نكرده ‏ام بلكه خداوند معين فرموده است.
پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: من اين مقامات را تعيين نكرده ‏ام بلكه خداوند معين فرموده است.