پرش به محتوا

راویان حدیث غدیر از تابعین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
== راويان حديث غدير از تابعين ==
== راويان حديث غدير از تابعين ==
پس از بيان راويان حديث غدير از صحابه، در اينجا راويان حديث غدير از تابعين -  كه ۸۸ نفر هستند -  را همراه با كتاب يا كتبى كه حديث غدير را از آن تابعى نقل كرده ‏اند مى ‏آوريم:
پس از بيان راويان [[حدیث غدیر]] از [[صحابه]]، در اينجا راويان حديث غدير از تابعين -  كه ۸۸ نفر هستند -  را همراه با كتاب يا كتبى كه حديث غدير را از آن تابعى نقل كرده ‏اند مى ‏آوريم:


=== ابوراشد حبرانى (حرانى) ===
=== ابوراشد حبرانى (حرانى) ===
حموينى در «فرائد السمطين» حديث غدير را از ابوراشد حبرانى و او از اميرالمؤمنين ‏عليه السلام نقل كرده است. عجلى و ابن‏ حجر: او را توثيق كرده ‏اند.<ref>التقريب (ابن ‏حجر): ص ۴۱۹.</ref> نام او خضر يا نعمان است.
حموينى در «فرائد السمطين» حديث غدير را از ابوراشد حبرانى و او از [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین ‏علیه السلام]] نقل كرده است. عجلى و ابن‏ حجر: او را توثيق كرده ‏اند.<ref>التقريب (ابن ‏حجر): ص ۴۱۹.</ref> نام او خضر يا نعمان است.


=== ابوسلمة بن عبدالرحمن بن عوف زهرى مدنى (م ۹۴ ق) ===
=== ابوسلمة بن عبدالرحمن بن عوف زهرى مدنى (م ۹۴ ق) ===
ابن ‏المغازلى در مناقب خود و ابن‏ بطريق در «العمدة» و ثعلبى در تفسير خود و نيز در «ضياء العالمين» حديث غدير را از ابوسلمة بن عبدالرحمن و او از جابر بن عبداللَّه انصارى نقل كرده ‏اند.<ref>العمدة: ص ۵۳ .</ref>
ابن ‏المغازلى در مناقب خود و ابن‏ بطريق در «العمدة» و ثعلبى در تفسير خود و نيز در «ضياء العالمين» حديث غدير را از ابوسلمة بن عبدالرحمن و او از [[جابر بن عبدالله انصاری]] نقل كرده ‏اند.<ref>العمدة: ص ۵۳ .</ref>


مؤلف كتاب «خلاصه خزرجى» و ابن ‏حجر<ref>خلاصه خزرجى: ص ۳۸۰. التقريب (ابن ‏حجر): ص ۴۲۲.</ref>: از ابن‏ سعد نقل شده كه وى مردى فقيه و مورد وثوق و اعتماد است و حديث بسيار از او نقل شده است. نام او عبداللَّه يا اسماعيل است.
مؤلف كتاب «خلاصه خزرجى» و [[ابن حجر عسقلانی|ابن ‏حجر]]<ref>خلاصه خزرجى: ص ۳۸۰. التقريب (ابن ‏حجر): ص ۴۲۲.</ref>: از ابن‏ سعد نقل شده كه وى مردى فقيه و مورد وثوق و اعتماد است و حديث بسيار از او نقل شده است. نام او عبدالله يا اسماعيل است.


=== ابوسليمان (ابوسلمان) مؤذّن ===
=== ابوسليمان (ابوسلمان) مؤذّن ===
ابوسليمان مؤذّن از جمله راويان احتجاج اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در رحبه كوفه به حديث غدير است.<ref>شرح نهج ‏البلاغة (ابن ‏ابى ‏الحديد): ج ۱ ص ۳۶۲.</ref> مؤلف كتاب «التقريب»: وى را توثيق كرده و ستوده است.
ابوسليمان مؤذّن از جمله راويان [[احتجاج]] [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین ‏علیه السلام]] در [[رحبه کوفه]] به حديث غدير است.<ref>شرح نهج ‏البلاغة (ابن ‏ابى ‏الحديد): ج ۱ ص ۳۶۲.</ref> مؤلف كتاب «التقريب»: وى را توثيق كرده و ستوده است.


=== سمان (ذكوان) مدنى، ابوصالح (م ۱۰۱ ق) ===
=== سمان (ذكوان) مدنى، ابوصالح (م ۱۰۱ ق) ===
ابوصالح از راويان نزول آيه تبليغ در غدير است. ذهبى: او را توثيق كرده است.<ref>تذكره (ذهبى) ۷۸/۱.</ref> وى آزاد كرده جويريه بانوى غطفانى است.
ابوصالح از راويان نزول [[آیه تبلیغ و شبهات|آیه تبلیغ]] در غدير است. ذهبى: او را توثيق كرده است.<ref>تذكره (ذهبى) ۷۸/۱.</ref> وى آزاد كرده جويريه بانوى غطفانى است.


=== ابوعنفوانه مازنى ===
=== ابوعنفوانه مازنى ===
خط ۲۳: خط ۲۳:


=== اصبغ بن نباته تميمى كوفى، ابوالقاسم ===
=== اصبغ بن نباته تميمى كوفى، ابوالقاسم ===
در «اسد الغابة» ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در رحبه كوفه به حديث غدير را از اصبغ بن نباته نقل كرده است.<ref>اسد الغابة: ج ۳ ص ۳۰۷ و ج ۵ ص ۲۰۵.</ref> عجلى و ابن‏معين: اصبغ بن نباته را توثيق كرده و ستوده ‏اند.
در «اسد الغابة» ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در رحبه كوفه به حديث غدير را از اصبغ بن نباته نقل كرده است.<ref>اسد الغابة: ج ۳ ص ۳۰۷ و ج ۵ ص ۲۰۵.</ref> عجلى و ابن ‏معين: اصبغ بن نباته را توثيق كرده و ستوده ‏اند.


=== ابوليلى كندى ===
=== ابوليلى كندى ===
خط ۳۸: خط ۳۸:


=== حبيب بن ابى ‏ثابت اسدى كوفى (م ۱۱۷ يا ۱۱۸ يا ۱۱۹ ق) ===
=== حبيب بن ابى ‏ثابت اسدى كوفى (م ۱۱۷ يا ۱۱۸ يا ۱۱۹ ق) ===
نسايى در «الخصائص» و حاكم در «المستدرک» و ابن ‏كثير در «البداية و النهاية» و احمد بن حنبل در مسند خود حديث غدير را از حبيب بن ابى‏ ثابت و او از زيد بن ارقم نقل كرده ‏اند.<ref>الخصائص: ص ۱۵. المستدرک (حاكم): ج ۳ ص ۱۰۹. البداية و النهاية: ج ۵ ص ۲۰۸. مسند احمد بن حنبل: ج ۱ ص ۱۱۸.</ref>
[[نسایی]] در «الخصائص» و [[حاکم نیشابوری|حاکم]] در «[[المستدرک علی الصحیحین (کتاب)|المستدرک]]» و [[ابن ‏کثیر]] در «[[البدایة و النهایة (کتاب)|البدایة و النهایة]]» و [[احمد بن حنبل]] در مسند خود حديث غدير را از حبيب بن ابى‏ ثابت و او از [[زید بن ارقم انصاری|زید بن ارقم]] نقل كرده ‏اند.<ref>الخصائص: ص ۱۵. المستدرک (حاكم): ج ۳ ص ۱۰۹. البداية و النهاية: ج ۵ ص ۲۰۸. مسند احمد بن حنبل: ج ۱ ص ۱۱۸.</ref>


ذهبى و ابن‏ حجر<ref>تذكرة الحفاظ: ج ۱ ص ۱۰۳. تهذيب التهذيب: ج ۱ ص ۱۷۸.</ref>: او را توثيق كرده ‏اند.
ذهبى و [[ابن حجر عسقلانی|ابن‏ حجر]]<ref>تذكرة الحفاظ: ج ۱ ص ۱۰۳. تهذيب التهذيب: ج ۱ ص ۱۷۸.</ref>: او را توثيق كرده ‏اند.


=== حرث بن مالک ===
=== حرث بن مالک ===
گنجى در «كفاية الطالب» حديث غدير را از حرث بن مالک و او از سعد بن ابى ‏وقاص نقل كرده است.<ref>كفاية الطالب: ص ۱۵۱.</ref>
گنجى در «كفاية الطالب» حديث غدير را از حرث بن مالک و او از [[سعد بن ابی وقاص (ابواسحاق)|سعد بن ابی ‏وقاص]] نقل كرده است.<ref>كفاية الطالب: ص ۱۵۱.</ref>


=== حسن بصرى ===
=== حسن بصرى ===
سليم در «كتاب سليم بن قيس الهلالى» حديث غدير را از وى نقل كرده است.<ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ص ۱۱۱.</ref>
[[سلیم بن قیس هلالی (ابوصادق)|سلیم]] در «[[کتاب سلیم بن قیس الهلالی (کتاب)|کتاب سلیم بن قیس الهلالی]]» حديث غدير را از وى نقل كرده است.<ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ص ۱۱۱.</ref>


=== حسن بن حسن بن على ‏عليه السلام ===
=== حسن بن حسن بن على ‏عليه السلام ===
خط ۵۲: خط ۵۲:


=== حسين بن مالک بن حويرث ===
=== حسين بن مالک بن حويرث ===
احمد بن حنبل در «المناقب» و ابن ‏عقده در كتاب «الموالاة» حديث غدير را از حسين بن مالک بن حويرث و او از پدرش روايت كرده ‏اند.
[[احمد بن حنبل]] در «المناقب» و ابن ‏عقده در كتاب «الموالاة» [[حدیث غدیر]] را از حسين بن مالک بن حويرث و او از پدرش روايت كرده ‏اند.


همچنين در مدارک زير حديث غدير را از او نقل كرده ‏اند:
همچنين در مدارک زير حديث غدير را از او نقل كرده ‏اند:
خط ۶۲: خط ۶۲:


=== حميد بن عماره خزرجى انصارى ===
=== حميد بن عماره خزرجى انصارى ===
حافظ هيثمى در «مجمع الزوائد» و سيوطى در «تاريخ الخلفاء» و بدخشانى در «مفتاح النجا» و «نزل الابرار» حديث غدير را از حميد بن عماره و او از پدرش نقل كرده است.<ref>مجمع الزوائد (هيثمى): ج ۹ ص ۱۰۷. تاريخ الخلفاء (سيوطى): ص ۶۵ .</ref>
حافظ هيثمى در «مجمع الزوائد» و [[جلال الدین سیوطی|سیوطی]] در «تاريخ الخلفاء» و بدخشانى در «مفتاح النجا» و «نزل الابرار» حديث غدير را از حميد بن عماره و او از پدرش نقل كرده است.<ref>مجمع الزوائد (هيثمى): ج ۹ ص ۱۰۷. تاريخ الخلفاء (سيوطى): ص ۶۵ .</ref>


=== حميد بن ابى ‏حميد بصرى، ابوعبيده، حميد طويل (م ۱۴۳ ق) ===
=== حميد بن ابى ‏حميد بصرى، ابوعبيده، حميد طويل (م ۱۴۳ ق) ===
حميد بن ابى‏ حميد حديث غدير را در ماجراى تهنيت نقل كرده است. ذهبى<ref>تذكرة الحفاظ: ج ۱ ص ۱۳۶.</ref>: وى را توثيق كرده است.
حميد بن ابى‏ حميد حديث غدير را در ماجراى [[تبریک|تهنیت]] نقل كرده است. ذهبى<ref>تذكرة الحفاظ: ج ۱ ص ۱۳۶.</ref>: وى را توثيق كرده است.


=== خيثمة بن عبدالرحمن جعفى كوفى (م ۸۰ ق) ===
=== خيثمة بن عبدالرحمن جعفى كوفى (م ۸۰ ق) ===
خط ۷۱: خط ۷۱:


=== ربيعه جرشى (م ۶۰ يا ۶۱ يا ۷۴ ق) ===
=== ربيعه جرشى (م ۶۰ يا ۶۱ يا ۷۴ ق) ===
عبداللَّه بن احمد بن حنبل در «العمدة» حديث غدير را از ربيعه و او از سعد بن ابى‏ وقاص نقل كرده است.<ref>العمدة: ص ۴۸.</ref> كتاب «التقريب»<ref>التقريب: ص ۱۲۳.</ref>: او فقيهى است كه دارقطنى و ديگران توثيقش كرده‏اند.
عبداللَّه بن احمد بن حنبل در «العمدة» حديث غدير را از ربيعه و او از سعد بن ابى‏ وقاص نقل كرده است.<ref>العمدة: ص ۴۸.</ref> كتاب «التقريب»<ref>التقريب: ص ۱۲۳.</ref>: او فقيهى است كه دارقطنى و ديگران توثيقش كرده ‏اند.


=== رياح بن حارث نخعى كوفى، ابوالمثنى ===
=== رياح بن حارث نخعى كوفى، ابوالمثنى ===
خط ۸۲: خط ۸۲:


=== زر بن حبيش اسدى، ابومريم (م ۸۱ يا ۸۲ يا ۸۳ ق) ===
=== زر بن حبيش اسدى، ابومريم (م ۸۱ يا ۸۲ يا ۸۳ ق) ===
وى ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به حديث غدير در رحبه كوفه و نيز ماجراى ركبان را نقل كرده است. ذهبى و ابن‏ حجر و ابونعيم<ref>تذكرة الحفاظ: ج ۱ ص ۴۰. تهذيب التهذيب: ج ۳ ص ۳۳۲. التقريب. حلية الاولياء: ج ۴ ص ۱۸۱ - ۱۹۱.</ref>: وى را توثيق كرده ‏اند.
وى ماجراى [[احتجاج]] [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین ‏علیه السلام]] به [[حدیث غدیر]] در [[رحبه کوفه]] و نيز ماجراى ركبان را نقل كرده است. ذهبى و ابن‏ حجر و ابونعيم<ref>تذكرة الحفاظ: ج ۱ ص ۴۰. تهذيب التهذيب: ج ۳ ص ۳۳۲. التقريب. حلية الاولياء: ج ۴ ص ۱۸۱ - ۱۹۱.</ref>: وى را توثيق كرده ‏اند.


=== زياد بن ابى ‏زياد ===
=== زياد بن ابى ‏زياد ===
زياد بن ابى‏زياد ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به حديث غدير در رحبه كوفه را نقل كرده است. هيثمى و ابن‏ حجر<ref>مجمع الزوائد. التقريب.</ref>: او را توثيق كرده ‏اند.
زياد بن ابى ‏زياد ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به حديث غدير در رحبه كوفه را نقل كرده است. هيثمى و ابن‏ حجر<ref>مجمع الزوائد. التقريب.</ref>: او را توثيق كرده ‏اند.


=== زيد بن على ===
=== زيد بن على ===
شيخ صدوق در «الامالى» و «معانى الاخبار» و علامه مجلسى در «بحار الانوار» حديث غدير را از وى نقل كرده ‏اند.<ref>الامالى (صدوق): ص ۱۰۷ ح ۳. معانى الاخبار: ص ۶۶ ح ۳. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۲۲۳ ح ۹۸.</ref>
[[شیخ صدوق]] در «الامالى» و «معانى الاخبار» و [[علامه مجلسی]] در «[[بحار الانوار (كتاب)|بحارالانوار]]» حديث غدير را از وى نقل كرده ‏اند.<ref>الامالى (صدوق): ص ۱۰۷ ح ۳. معانى الاخبار: ص ۶۶ ح ۳. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۲۲۳ ح ۹۸.</ref>


=== زيد بن يثيع همدانى كوفى ===
=== زيد بن يثيع همدانى كوفى ===
زيد بن يثيع ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به حديث غدير در رحبه كوفه را نقل كرده است. ابن‏ حجر<ref>التقريب: ص ۱۳۶.</ref>: وى را توثيق كرده است.
زيد بن يثيع ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به حديث غدير در رحبه كوفه را نقل كرده است. [[ابن حجر عسقلانی|ابن‏ حجر]]<ref>التقريب: ص ۱۳۶.</ref>: وى را توثيق كرده است.


=== سالم بن عبداللَّه بن عمر بن خطاب قرشى عدوى مدنى (م ۱۰۶ ق) ===
=== سالم بن عبداللَّه بن عمر بن خطاب قرشى عدوى مدنى (م ۱۰۶ ق) ===
بخارى در تاريخ خود و ابن‏ كثير در «البداية و النهاية» و ابن ‏جرير در «كتاب غدير خم» حديث غدير را از سالم بن عبداللَّه نقل كرده ‏اند.<ref>تاريخ بخارى: ج ۱ ص ۳۷۵ قسم اول. البداية و النهاية (ابن‏ كثير): ج ۵ ص ۲۱۳.</ref> ذهبى و ابن‏ حجر<ref>تذكرة الحفاظ: ج ۱ ص ۷۷. التقريب.</ref>: او را توثيق كرده و بسيار ستوده ‏اند.
[[محمد بن اسماعیل بخاری (ابوعبدالله، صاحب صحیح)|بخاری]] در [[تاریخ]] خود و [[ابن‏ کثیر]] در «البداية و النهاية» و ابن ‏جرير در «كتاب غدير خم» حديث غدير را از سالم بن عبداللَّه نقل كرده ‏اند.<ref>تاريخ بخارى: ج ۱ ص ۳۷۵ قسم اول. البداية و النهاية (ابن‏ كثير): ج ۵ ص ۲۱۳.</ref> ذهبى و ابن‏ حجر<ref>تذكرة الحفاظ: ج ۱ ص ۷۷. التقريب.</ref>: او را توثيق كرده و بسيار ستوده ‏اند.


=== سعيد بن جبير اسدى كوفى ===
=== سعيد بن جبير اسدى كوفى ===
خط ۱۰۰: خط ۱۰۰:


=== سعيد بن ابى ‏حُدّان (ذى‏ حدّان) كوفى ===
=== سعيد بن ابى ‏حُدّان (ذى‏ حدّان) كوفى ===
سعيد بن ابى ‏حُدّان ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به حديث غدير در رحبه كوفه را نقل كرده است. ابن ‏حجر<ref>تهذيب التهذيب.</ref>: ابن‏حبان او را توثيق كرده است.
سعيد بن ابى ‏حُدّان ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به حديث غدير در رحبه كوفه را نقل كرده است. ابن ‏حجر<ref>تهذيب التهذيب.</ref>: ابن ‏حبان او را توثيق كرده است.


=== سعيد بن مسيب قرشى مخزومى، داماد ابوهريره (م ۹۴ ق) ===
=== سعيد بن مسيب قرشى مخزومى، داماد ابوهريره (م ۹۴ ق) ===
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:


=== سلمة بن كهيل حضرمى كوفى، ابويحيى (م ۱۲۱ ق) ===
=== سلمة بن كهيل حضرمى كوفى، ابويحيى (م ۱۲۱ ق) ===
دولابى در «الكنى و الاسماء» و ترمذى در صحيح خود و حاكم در «المستدرک» و ابن عبدالبرّ در «الاستيعاب» و ابن ‏كثير در «البداية و النهاية» حديث غدير را از سلمة بن كهيل نقل كرده‏ اند.<ref>الكنى و الاسماء (دولابى): ج ۲ ص ۸۸ . صحيح ترمذى: ج ۲ ص ۲۹۸. المستدرک (حاكم): ج ۳ ص ۱۰۹. الاستيعاب: ج ۷ ص ۳۴۸. البداية و النهاية: ج ۷ ص ۳۴۸.</ref>
دولابى در «الكنى و الاسماء» و [[محمد بن عیسی تِرمِذی (ابوعیسی)|ترمذی]] در صحيح خود و [[حاکم نیشابوری|حاکم]] در «[[المستدرک علی الصحیحین (کتاب)|المستدرک]]» و ابن عبدالبرّ در «الاستيعاب» و ابن ‏كثير در «البداية و النهاية» حديث غدير را از سلمة بن كهيل نقل كرده‏ اند.<ref>الكنى و الاسماء (دولابى): ج ۲ ص ۸۸ . صحيح ترمذى: ج ۲ ص ۲۹۸. المستدرک (حاكم): ج ۳ ص ۱۰۹. الاستيعاب: ج ۷ ص ۳۴۸. البداية و النهاية: ج ۷ ص ۳۴۸.</ref>


احمد و عجلى<ref>خلاصة التهذيب: ص ۱۳۶. التقريب: ص ۱۵۴.</ref>: او را توثيق نموده ‏اند.
احمد و عجلى<ref>خلاصة التهذيب: ص ۱۳۶. التقريب: ص ۱۵۴.</ref>: او را توثيق نموده ‏اند.


=== سليم بن قيس هلالى، ابوصادق (م ۹۰ ق) ===
=== سليم بن قيس هلالى، ابوصادق (م ۹۰ ق) ===
سليم بن قيس در مواضع متعدد از كتابش حديث غدير را روايت نموده است. سليم از جمله كسانى است كه به او و كتابش -  كه هم اكنون هم موجود و در دسترس است -  در نزد شيعى و سنى استدلال مى‏ شود.
[[سلیم بن قیس هلالی (ابوصادق)|سلیم بن قیس]] در مواضع متعدد از كتابش حديث غدير را [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] نموده است. سليم از جمله كسانى است كه به او و كتابش -  كه هم اكنون هم موجود و در دسترس است -  در نزد شيعى و سنى استدلال مى‏ شود.


=== سليمان بن مهران اعمش، ابومحمد (م ۱۴۷ يا ۱۴۸ ق) ===
=== سليمان بن مهران اعمش، ابومحمد (م ۱۴۷ يا ۱۴۸ ق) ===
نسايى در «الخصائص» و خوارزمى در «المناقب» و احمد بن حنبل در مسند خود ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به حديث غدير در رحبه كوفه و نيز نزول آيه تبليغ در غدير را از سليمان بن مهران نقل كرده است.<ref>الخصائص (نسايى): ص ۱۵. المناقب (خوارزمى): ص ۹۳. مسند احمد بن حنبل: ج ۱ ص ۱۱۸.</ref> ذهبى و ديگران<ref>تذكرة الحفاظ (ذهبى): ج ۱ ص ۱۳۸.</ref>: او را توثيق كرده و اينكه از شدت راستى و درستى او را مصحف مى ‏نامند.
[[نسایی]] در «الخصائص» و خوارزمى در «المناقب» و [[احمد بن حنبل]] در مسند خود ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به حديث غدير در [[رحبه کوفه]] و نيز نزول آيه تبليغ در غدير را از سليمان بن مهران نقل كرده است.<ref>الخصائص (نسايى): ص ۱۵. المناقب (خوارزمى): ص ۹۳. مسند احمد بن حنبل: ج ۱ ص ۱۱۸.</ref> ذهبى و ديگران<ref>تذكرة الحفاظ (ذهبى): ج ۱ ص ۱۳۸.</ref>: او را توثيق كرده و اينكه از شدت راستى و درستى او را مصحف مى ‏نامند.


=== سهم بن حصين اسدى ===
=== سهم بن حصين اسدى ===
خط ۱۲۸: خط ۱۲۸:


=== شهر بن جوشب ===
=== شهر بن جوشب ===
شهر بن جوشب نزول آيه اكمال در غدير و نيز حديث تهنيت در غدير و حديث روزه غدير را نقل كرده است.
شهر بن جوشب نزول [[آیه اکمال و شبهات ابن کثیر|آیه اکمال]] در غدير و نيز حديث [[تبریک|تهنیت]] در غدير و حديث [[روزه]] غدير را نقل كرده است.


=== ضحاک بن مزاحم هلالى، ابوالقاسم (م ۱۰۵ ق) ===
=== ضحاک بن مزاحم هلالى، ابوالقاسم (م ۱۰۵ ق) ===