۷۶۴
ویرایش
اشكال فخر رازی در سند حدیث غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
←پاسخ نهم: احاديثى از صحيحين در ترازو
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۳۵: | خط ۲۳۵: | ||
از جمله: سيوطى، زُرقانى مالكى، ابن قُطْلوبُغا.<ref>طبقات الحفّاظ: ص ۵۳۴ . حسن المحاضرة: ج ۱ ص ۳۵۹. الاعلام: ج ۶ ص ۱۸۴. شرح المواهب اللَدنيّة: ج ۱ ص ۱۲۷. طبقات الحنفية - تاج التراجم: ص ۷۷.</ref> | از جمله: سيوطى، زُرقانى مالكى، ابن قُطْلوبُغا.<ref>طبقات الحفّاظ: ص ۵۳۴ . حسن المحاضرة: ج ۱ ص ۳۵۹. الاعلام: ج ۶ ص ۱۸۴. شرح المواهب اللَدنيّة: ج ۱ ص ۱۲۷. طبقات الحنفية - تاج التراجم: ص ۷۷.</ref> | ||
حديث چهارم | * حديث چهارم | ||
حديثى كه بخارى در كتاب التفسير، پيرامون شفاعت حضرت ابراهيم عليه السلام در حق پدرش نقل كرده است. به نقل ابن حجر، ابوبكر احمد بن ابراهيم بن اسماعيل جرجانى معروف به حافظ اسماعيلى (م ۳۷۱ ق)اين حديث را رد كرده است.<ref>فتح البارى: ج ۸ ص ۴۰۶.</ref> | حديثى كه بخارى در كتاب التفسير، پيرامون شفاعت حضرت ابراهيم عليه السلام در حق پدرش نقل كرده است. به نقل ابن حجر، ابوبكر احمد بن ابراهيم بن اسماعيل جرجانى معروف به حافظ اسماعيلى (م ۳۷۱ ق)اين حديث را رد كرده است.<ref>فتح البارى: ج ۸ ص ۴۰۶.</ref> | ||
| خط ۲۴۱: | خط ۲۴۱: | ||
عده اى از بزرگان حافظ اسماعيلى را ستوده اند. از جمله: سمعانى، يافعى، حافظ ذهبى.<ref>الانساب: «الإسماعيلى». مرآة الجنان: حوادث سال ۳۷۱. العِبَر فى خبر من غَبَر: حوادث سال ۳۷۱.</ref> | عده اى از بزرگان حافظ اسماعيلى را ستوده اند. از جمله: سمعانى، يافعى، حافظ ذهبى.<ref>الانساب: «الإسماعيلى». مرآة الجنان: حوادث سال ۳۷۱. العِبَر فى خبر من غَبَر: حوادث سال ۳۷۱.</ref> | ||
حديث پنجم | * حديث پنجم | ||
حديثى كه بخارى در كتاب الصلح، در مورد رفتن پيامبرصلى الله عليه وآله نزد عبداللَّه بن اُبَىّ و نزول آيه «وَ إن طائِفَتانِ مِنَ المُؤمِنينَ اقتَتَلُوا...»<ref>حجرات / ۹. </ref>آورده است.<ref>صحيح بخارى: ج ۳ ص ۲۳۹. </ref> | حديثى كه بخارى در كتاب الصلح، در مورد رفتن پيامبرصلى الله عليه وآله نزد عبداللَّه بن اُبَىّ و نزول آيه «وَ إن طائِفَتانِ مِنَ المُؤمِنينَ اقتَتَلُوا...»<ref>حجرات / ۹. </ref>آورده است.<ref>صحيح بخارى: ج ۳ ص ۲۳۹. </ref> | ||
| خط ۲۴۹: | خط ۲۴۹: | ||
كلام امام ابن بطّال را نقل كرده كه اين حديث را معارض با حديث ديگرى از صحيح بخارى در كتاب «الاستيذان»<ref>صحيح بخارى: ج ۷ ص ۱۳۳ - ۱۳۲.</ref>مى داند و آن را باطل مى داند.<ref>التنقيح لالفاظ الجامع الصحيح: ص ۱۳۳. </ref> | كلام امام ابن بطّال را نقل كرده كه اين حديث را معارض با حديث ديگرى از صحيح بخارى در كتاب «الاستيذان»<ref>صحيح بخارى: ج ۷ ص ۱۳۳ - ۱۳۲.</ref>مى داند و آن را باطل مى داند.<ref>التنقيح لالفاظ الجامع الصحيح: ص ۱۳۳. </ref> | ||
حديث ششم | * حديث ششم | ||
ماجراى مردن عبداللَّه بن اُبَىّ و آمدن پسرش عبداللَّه بن عبداللَّه نزد پيامبرصلى الله عليه وآله و نماز خواندن حضرت بر او و اعتراض عمر و نزول آيات در اين باره، كه بخارى در كتاب «التفسير» در سه مورد آورده است.<ref>صحيح بخارى: ج ۲ ص ۱۲۱ و ج ۶ ص ۸۵ . </ref> | ماجراى مردن عبداللَّه بن اُبَىّ و آمدن پسرش عبداللَّه بن عبداللَّه نزد پيامبرصلى الله عليه وآله و نماز خواندن حضرت بر او و اعتراض عمر و نزول آيات در اين باره، كه بخارى در كتاب «التفسير» در سه مورد آورده است.<ref>صحيح بخارى: ج ۲ ص ۱۲۱ و ج ۶ ص ۸۵ . </ref> | ||
ولى بزرگان اهل سنت صحت اين حديث را رد كرده اند، كه ابن حجر و | ولى بزرگان اهل سنت صحت اين حديث را رد كرده اند، كه ابن حجر و شِهاب الدين قَسطَلانى به اين ردّ علما را اقرار كرده اند.<ref>فتح البارى فى شرح صحيح البخارى: ج ۸ ص ۲۷۱. ارشاد السارى فى شرح صحيح البخارى: ج ۷ ص ۱۴۸. </ref> | ||
از جمله اين بزرگان است: امام ابوبكر باقِلانى، | از جمله اين بزرگان است: امام ابوبكر باقِلانى، امام الحرمين جوينى، امام ابوحامد غزّالى طوسى، امام داوودى.<ref>التقريب. المختصر. البرهان. المستصفى. شرح داودى. المنخول فى علم الاصول: ص ۲۱۲ - ۲۰۹. </ref> | ||
حديث هفتم | * حديث هفتم | ||
حديثى كه بخارى در مورد دير ايمان آوردن قريش و رفتن ابوسفيان نزد پيامبرصلى الله عليه وآله و نزول آيات در اين باره نقل كرده، و سپس به نقل از اسباط ماجراى استسقا و نزول باران را افزوده است.<ref>صحيح بخارى: ج ۲ ص ۱۳۷.</ref> | حديثى كه بخارى در مورد دير ايمان آوردن قريش و رفتن ابوسفيان نزد پيامبرصلى الله عليه وآله و نزول آيات در اين باره نقل كرده، و سپس به نقل از اسباط ماجراى استسقا و نزول باران را افزوده است.<ref>صحيح بخارى: ج ۲ ص ۱۳۷.</ref> | ||
| خط ۲۶۳: | خط ۲۶۳: | ||
به نقل عَينى(ت ۷۶۲ - م ۸۵۵ ق)- كه سيوطى و ديگران او را و كاتب چَلَبى كتابش «عمدة القارى» را بسيار ستوده اند<ref>بُغيَة الوُعاة فى طبقات اللغويين و النُحاة: ج ۲ ص ۲۷۵. الضوء اللّامع: ج ۱۰ ص ۱۳۵ - ۱۳۱. البدر الطالع: ج ۲ ص ۲۹۴. حسن المحاضرة: ج ۱ ص ۷۷۰. شَذَرات الذهب: ج ۷ ص ۲۸۷. نظم العقيان: ص ۱۷۵ ۱۷۴. كشف الظنون: ج ۱ ص ۵۴۸ .</ref> | به نقل عَينى(ت ۷۶۲ - م ۸۵۵ ق)- كه سيوطى و ديگران او را و كاتب چَلَبى كتابش «عمدة القارى» را بسيار ستوده اند<ref>بُغيَة الوُعاة فى طبقات اللغويين و النُحاة: ج ۲ ص ۲۷۵. الضوء اللّامع: ج ۱۰ ص ۱۳۵ - ۱۳۱. البدر الطالع: ج ۲ ص ۲۹۴. حسن المحاضرة: ج ۱ ص ۷۷۰. شَذَرات الذهب: ج ۷ ص ۲۸۷. نظم العقيان: ص ۱۷۵ ۱۷۴. كشف الظنون: ج ۱ ص ۵۴۸ .</ref> | ||
گروهى از بزرگان | گروهى از بزرگان اهل سنت اين افزوده منقول از اسباط را ناروا و نادرست دانسته اند.<ref>عمدة القارى فى شرح صحيح البخارى: ج ۷ ص ۴۶. </ref> | ||
كسانى همچون: بدرالدين عَينى شارح بخارى، امام داودى، امام | كسانى همچون: بدرالدين عَينى شارح بخارى، امام داودى، امام ابوعبدالملک، امام دِمياطى و امام كرمانى. حتى ابن حجر با وجود كوشش بسيار براى دفاع از مرويات صحيح بخارى و تأييد مؤلفش، در اينجا چاره اى نديده جز اينكه به منكَر بودن اين حديث اعتراف كند.<ref>تهذيب التهذيب: ج ۱ ص ۲۱۲. </ref> | ||
حديث هشتم | * حديث هشتم | ||
حديث عرضه احاديث به قرآن و ردّ مخالف با قرآن، كه بخارى در صحيحش آورده است. تَفتازانى (ت ۷۱۲ - م ۷۹۱ ق) - كه سيوطى و محمد بن سليمان كفوى و ديگران وى را ستوده اند<ref>بُغيَة الوُعاة فى طبقات اللغويّين و النُحاة: ج ۲ ص ۲۸۵. الدرر الكامنة: ج ۴ ص ۳۵۰. شَذَرات الذهب: ج ۶ ص ۳۱۹. البدر الطالع: ج ۲ ص ۳۰۵ - ۳۰۳.</ref> اين حديث را خبر واحد دانسته و افزوده كه محدثان بر آن خرده گرفته اند.<ref>التلويح على التنقيح، فى اصول الفقه: ج ۲ ص ۳۹۷. </ref> | حديث عرضه احاديث به قرآن و ردّ مخالف با قرآن، كه بخارى در صحيحش آورده است. تَفتازانى (ت ۷۱۲ - م ۷۹۱ ق) - كه سيوطى و محمد بن سليمان كفوى و ديگران وى را ستوده اند<ref>بُغيَة الوُعاة فى طبقات اللغويّين و النُحاة: ج ۲ ص ۲۸۵. الدرر الكامنة: ج ۴ ص ۳۵۰. شَذَرات الذهب: ج ۶ ص ۳۱۹. البدر الطالع: ج ۲ ص ۳۰۵ - ۳۰۳.</ref> اين حديث را خبر واحد دانسته و افزوده كه محدثان بر آن خرده گرفته اند.<ref>التلويح على التنقيح، فى اصول الفقه: ج ۲ ص ۳۹۷. </ref> | ||
حديث نهم | * حديث نهم | ||
كلام عبداللَّه بن عمر در مورد برترى خلفاى ثلاثه بر همه صحابه است.<ref>صحيح بخارى: ج ۵ ص ۱۸.</ref> | كلام عبداللَّه بن عمر در مورد برترى خلفاى ثلاثه بر همه صحابه است.<ref>صحيح بخارى: ج ۵ ص ۱۸.</ref> | ||
| خط ۲۷۷: | خط ۲۷۷: | ||
حافظ ابن عبدالبَرّ قُرطبى (م ۴۶۳ ق)- كه ذهبى وى را بسيار ستوده است.<ref>سير اعلام النبلاء، و نيز: تاريخ ابنكثير: ج ۱۲ ص ۱۰۴. مرآة الجنان: ج ۳ ص ۸۹ . وفيات الاعيان: ج ۲ ص ۴۵۸. شَذَرات الذهب: ج ۳ ص ۳۱۴. تذكرة الحفّاظ: ج ۳ ص ۳۰۶. طبقات سُبكى: ج ۴ ص ۸ . النجوم الزاهرة: ج ۵ ص ۷۷. المنتظم: ج ۸ ص ۳۴۲.</ref> آن را نادرست دانسته، از اين جهت كه برترى عثمان بر على بن ابى طالب عليه السلام يقينى نيست.<ref>الاستيعاب: ج ۳ ص ۱۱۱۷ - ۱۱۱۵. </ref> | حافظ ابن عبدالبَرّ قُرطبى (م ۴۶۳ ق)- كه ذهبى وى را بسيار ستوده است.<ref>سير اعلام النبلاء، و نيز: تاريخ ابنكثير: ج ۱۲ ص ۱۰۴. مرآة الجنان: ج ۳ ص ۸۹ . وفيات الاعيان: ج ۲ ص ۴۵۸. شَذَرات الذهب: ج ۳ ص ۳۱۴. تذكرة الحفّاظ: ج ۳ ص ۳۰۶. طبقات سُبكى: ج ۴ ص ۸ . النجوم الزاهرة: ج ۵ ص ۷۷. المنتظم: ج ۸ ص ۳۴۲.</ref> آن را نادرست دانسته، از اين جهت كه برترى عثمان بر على بن ابى طالب عليه السلام يقينى نيست.<ref>الاستيعاب: ج ۳ ص ۱۱۱۷ - ۱۱۱۵. </ref> | ||
حديث دهم | * حديث دهم | ||
حديثى كه | حديثى كه شريک درباره معراج نقل كرده و بخارى و مسلم هر دو نقل كرده اند.<ref>صحيح بخارى ۱۸۳ ۱۸۲ / ۹. صحيح مسلم ۱۰۲ / ۱.</ref> | ||
از جمله: حافظ ابوزكريا نَوَوى(ت ۶۳۱ - م ۶۷۶ يا ۶۷۷ ق)<ref>المنهاج فى شرح صحيح مسلم بن الحجاج: ج ۲ ص ۶۶ ۶۵ .</ref> | گروهى از بزرگان اهل سنت اين حديث را ردّ كرده اند؛از جمله: حافظ ابوزكريا نَوَوى(ت ۶۳۱ - م ۶۷۶ يا ۶۷۷ ق)<ref>المنهاج فى شرح صحيح مسلم بن الحجاج: ج ۲ ص ۶۶ ۶۵ .همچنين ذهبى، جمال الدين اِسنَوى، يافعى، جمال الدين ابن تَغرى بَردى و دهلوى، «نَوَوى»را بسيار ستوده اند: العِبَر فى خبر من غَبَر: حوادث سال ۶۷۶ . طبقات الشافعية: ج ۲ ص ۴۷۶. مرآة الجنان: حوادث سال ۶۷۶ . النجوم الزاهرة فى محاسن مصر و القاهرة: حوادث سال ۶۷۶ .</ref> | ||
حافظ عبدالحق<ref>الجمع بين الصحيحين. </ref>، محمد بن يوسف كرمانى(ت ۷۱۷ - م ۷۸۶ ق)<ref>الكواكب الدرارى فى شرح صحيح بخارى: ج ۲۵ ص ۲۰۴. | |||
همچنين سيوطى و ابن حجر عسقلانى و دهلوى، «كرمانى» را ستوده اند: | همچنين سيوطى و ابن حجر عسقلانى و دهلوى، «كرمانى» را ستوده اند: | ||
بُغيَة الوُعاة فى طبقات اللغويين و النُحاة: ج ۱ ص ۲۷۹. انباء الغمر: ج ۲ ص ۱۸۲، حوادث سال ۷۸۶. البدر الطالع (شوكانى) : ج ۲ ص ۲۹۲. | بُغيَة الوُعاة فى طبقات اللغويين و النُحاة: ج ۱ ص ۲۷۹. انباء الغمر: ج ۲ ص ۱۸۲، حوادث سال ۷۸۶. البدر الطالع (شوكانى): ج ۲ ص ۲۹۲. </ref>، ابن قيّم جوزيّه<ref>زاد المعاد فى هَدى خير العباد: ج ۲ ص ۴۹.</ref> | ||
حديث يازدهم | * حديث يازدهم | ||
كلام عمرو بن ميمون كه گفت: در جاهليت بوزينگانى را ديدم كه بوزينگانى زناكار گرد آنها جمع شده بودند. آنها بوزينگان زناكار را سنگسار كردند و من هم با آنها همراهى كردم.<ref>صحيح بخارى: ج ۵ ص ۵۶ . </ref> به نقل ابن حجر، حافظ حُمَيدى و حافظ ابن عبدالبرّ اين حديث را منكر دانسته اند. | كلام عمرو بن ميمون كه گفت: در جاهليت بوزينگانى را ديدم كه بوزينگانى زناكار گرد آنها جمع شده بودند. آنها بوزينگان زناكار را سنگسار كردند و من هم با آنها همراهى كردم.<ref>صحيح بخارى: ج ۵ ص ۵۶ . </ref> به نقل ابن حجر، حافظ حُمَيدى و حافظ ابن عبدالبرّ اين حديث را منكر دانسته اند.<ref>الجمع بين الصحيحين. فتح البارى فى شرح صحيح البخارى: ج ۷ ص ۱۲۷.</ref> | ||
حديث دوازدهم و سيزدهم و چهاردهم | * حديث دوازدهم و سيزدهم و چهاردهم | ||
بخارى سه حديث از ابن عباس نقل كرده است: | بخارى سه حديث از ابن عباس نقل كرده است: | ||
يک حديث در «كتاب الطلاق»و در مورد جايگاه مشركان و مؤمنان نزد پيامبرصلى الله عليه وآله و نيز زنان اهل حرب است. | |||
دوم نيز در «كتاب الطلاق» و چند نمونه از طلاق صحابه است. | دوم نيز در «كتاب الطلاق» و چند نمونه از طلاق صحابه است.<ref>صحيح بخارى: ج ۷ ص ۶۳ ۶۲ .</ref> | ||
سوم در «كتاب التفسير»آمده و در مورد بتهايى بوده كه در عرب مشهور بوده است.<ref>صحيح بخارى: ج ۶ ص ۱۹۹.</ref> | |||
حافظ ابن حجر - كه هميشه مدافع بخارى است - اسامى چند تن را مى آورد كه اين احاديث بخارى را رد كرده اند: ابومسعود دمشقى، ابوعلى، على بن مدينى، يحيى قطّان، و سپس با بيانات واهى از بخارى دفاع مى كند!<ref>هدى السارى (مقدمة فتح البارى): ج ۲ ص ۱۳۵. فتح البارى فى شرح صحيح البخارى: ج ۸ ص ۵۴۱ .</ref> | |||
* حديث پانزدهم | |||
حديث پانزدهم | حديث پانزدهم حديثى است كه بخارى در كتاب «المغازى»از امّ رومان مادر عايشه در مورد عايشه و تب كردن او نقل كرده است.<ref>صحيح بخارى: ج ۵ ص ۱۵۴.</ref> | ||
حديث | عده اى از بزرگان و حفّاظ اهل سنت اين حديث را رد كرده اند. از جمله: حافظ ابوبكر خطيب بغدادى، حافظ ابوعمرو ابن عبدالبَرّ قرطبى، حافظ ابوالفضل قاضى عياض يحصبى، حافظ ابراهيم بن يوسف «صاحب مطالع الأنوار على صحاح الآثار»، حافظ ابوالقاسم سهيلى (شارح السيرة)، حافظ ابوالفتح ابن سيدالناس اندلسى، حافظ جمال الدين مِزّى، حافظ شمس الدين ذهبى، حافظ ابوسعيد صلاح الدين علائى (ت ۶۹۴ - م ۷۶۱ ق)، حافظ ابن السَّكَن.<ref>الاستيعاب: ج ۴ ص ۱۹۳۷. كتاب المراسيل. تهذيب الكمال فى معرفة الرجال: ج ۳۵ ص ۳۶۰. الروض الانف: ج ۶ ص ۴۴۰. عيون الاثر: ج ۲ ص ۱۰۱. فتح البارى: ج ۷ ص ۳۵۳. الاصابة: ج ۴ ص ۴۳۴.</ref> همچنين ابن حجر و ابن قيّم جوزيّه اقوال رد كنندگان اين حديث را آورده و در موردش بحث كرده اند.<ref>الاصابة: ج ۴ ص ۴۳۴. زاد المعاد فى هَدىِ خير العباد: ج ۱ ص ۲۷.</ref> | ||
* حديث شانزدهم | |||
حديثى كه بخارى در كتاب «المغازى»و كتاب «الذبائح»و كتاب «الحيل»و نيز مسلم با پنج سند نقل كرده اند و در مورد ازدواج موقت و خوردن گوشت الاغ است.<ref>صحيح بخارى ۱۷۲ / ۵ و ۱۲۳ / ۷ و ۳۱ / ۹. صحيح مسلم ۱۳۵ ۱۳۴ / ۴.</ref> | |||
محققان اهل سنت و بزرگان حديث اين روايت را از اوهام فاحش شمرده اند! از جمله: حافظ سهيلى، ابن قيّم جوزيّه، بدرالدين عَينى، شِهاب الدين قَسطَلانى، امام شافعى.<ref>الروض الانف: ج ۶ ص ۵۵۷ . زاد المعاد فى هَدىِ خير العباد: ج ۲ ص ۱۸۳ ۱۴۲ و ج ۶ / ۴ . عمدة القارى شرح صحيح البخارى: ج ۱۷ ص ۲۴۷ ۲۴۶. ارشاد السارى شرح صحيح البخارى: ج ۶ ص ۵۳۶ و ج ۸ ص ۴۱.</ref> | |||
==== '''پاسخ دهم: فخر رازى و احاديث صحيحين''' ==== | |||
علاوه بر تمام آنچه گذشت، خود فخر رازى بر احاديثى كه بخارى و مسلم در نقل آنها هم داستان بوده اند خرده گرفته است! از جمله آنها حديثى است كه بخارى و مسلم آن را به پيامبرصلى الله عليه وآله نسبت داده اند كه فرمود:«ابراهيم عليه السلام تنها سه دروغ گفت».<ref>صحيح بخارى: ج ۴ ص ۱۷۱. صحيح مسلم: ج ۷ ص ۹۸.</ref> و فخر رازى اين حديث را به وجوه مختلف رد كرده است.<ref>مفاتيح الغيب: ج ۲۲ ص ۱۸۶ ۱۸۵ و ج ۲۶ ص ۱۴۸.</ref> | |||
پاسخ دهم: فخر رازى و احاديث صحيحين | |||
علاوه بر تمام آنچه گذشت، خود فخر رازى بر احاديثى كه بخارى و مسلم در نقل آنها | |||
در اينجا دو نكته هست: | در اينجا دو نكته هست: | ||
* نكته اول | |||
فخر رازى اين حديث را - كه از احاديث صحيحين از ابوهريره است - تكذيب مى كند، با اينكه او در مقابله با حديث غدير، به حديثى استناد مى كند كه فقط از ابوهريره روايت شده است! | |||
فخر رازى اين حديث را - كه از احاديث صحيحين از ابوهريره است - تكذيب | |||
* نكته دوم | |||
فخر رازى در ردّ حديث غدير، عدم نقل آن را توسط بخارى و مسلم دستاويز قرار مىدهد، و در عين حال مى گويد كه اميرالمؤمنين عليه السلام در حجةالوداع حاضر نبود و در آن زمان در يمن به سر مى برد. در حالى كه بخارى و مسلم بازگشت ايشان از يمن و همراهى حضرتش با پيامبرصلى الله عليه وآله را روايت كرده اند. | |||
آيا اين جز تناقض و دوگانه گويى است؟! | |||
و | بارى، آنچه از اين نمونه و نظيرش به دست مى آوريم آن است كه اين قوم را قاعده اى نيست! كه بدان ملتزم باشند و هنگام بحث و مناظره در برابر آن توقّف كنند. بلكه اينان جز انكار فضائل على بن ابىیطالب عليه السلام و دفاع از دشمنان حضرتش هدفى ندارند. | ||
براى مثال، هر گاه كه بخارى و مسلم حديث باطلى را روايت كنند يا از حديث حقى روى گردانند، اينان كتابهاى اين دو را پس از قرآن كريم مصدر نخست و صحيح ترين كتابها در اسلام مى نامند. | |||
اما هر گاه حديثى را نقل كنند كه شيعه به آن استناد كند و مطلوب آنان را تأييد نمايد، به قدح و طعن راويان آن حديث دست مى يازند و از حال رجالِ اسانيدش كاوش مى كنند و مى گويند: اين ضعيف است، ديگرى مجهول است، آن يكى كذّاب است و... . | |||
همچنين فخررازى در پاسخ به اين كلام كه:«چون بخارى و مسلم در كتاب خود از شافعى نقل نكرده اند پس او ثقه نيست»سخنان بسيارى گفته، و با پنج جواب از اين اشكال از شافعى دفاع كرده است<ref>مناقب الشافعى: بخش مربوط به خرده هايى كه بر شافعى گرفته اند. </ref> | |||
اين در حالى است كه تمسک به عدم نقل حديث غدير توسط بخارى و مسلم براى قدح در اين حديث، به سخن خرده گيران بر شافعى به اين سبب كه شيخين از او روايت نكرده اند بسيار شبيه است. اكنون از رازى مى پرسيم كه آيا پاسخهاى خود را در مورد قضيه حديث غدير فراموش كرده است؟ زيرا همانگونه كه آنجا عدم روايت دليل بى اعتبارى نيست، اينجا نيز همين طور است. | |||
و همانگونه كه سخن خرده گيران بر شافعى با روايت ابوداوود و تِرمِذى از او معارض است، سخن رازى نيز با روايت تِرمِذى و عبدالرحمن بن ابى حاتِم و... معارض است،زيرا اينان حديث غدير راروايت كرده اند. | |||
افزون بر اين، در ادامه خواهد آمد كه گروهى از مشايخ بخارى و مسلم، حديث غدير را روايت كرده اند. | |||
همچنين، اگر روايت نكردن حديث غدير توسط بخارى و مسلم نشان دهنده ضعف يا عدم تواتر آن است، پس طعن شديد بر ابوحنيفه منقول از اعمش و ديگران دالّ بر وهنِ عظيم او است. و اگر اين تصريحات اثرى ندارد، سخنان رازى نيز در وهن حديث غدير بى اثر است. | |||
==== '''خلاصه بحث''' ==== | |||
بى گمان، بسيارى از مرويّات بخارى و مسلم در كتابهايشان نزد پيشوايان بزرگ اهل سنت و حافظان حديث و ناقدان اخبار، سنداً يا متناً باطل است. در اين صورت، چگونه مى توان تمسک فخر رازى به عدم نقل حديث متواتر و مشهور غدير را پذيرفت؟! و چگونه روايت نكردن حديث غدير توسط اين دو مايه انكار صدور آن از سوى رسول خداصلى الله عليه وآله خواهد بود؟! | |||
بنابراين، روشن شد كه روايت نكردن حديث غدير توسط بخارى و مسلم در كتابهايشان، به ضعف يا عدم تواتر اين حديث دلالت | بنابراين، روشن شد كه روايت نكردن حديث غدير توسط بخارى و مسلم در كتابهايشان، به ضعف يا عدم تواتر اين حديث دلالت نمى كند. پس استدلال فخر رازى به اين امر باطل است. | ||
دوم | دوم | ||