رویکردهای سه گانه بزرگان تاریخ اهل سنت به غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

وی در جلد نخست کتاب شریف خود، به اسامی

----

 

 

بنابراین، ملاحظه می‌شود که حادثه تاریخ ساز غدیر، فقط از جانب اندیشمندان شیعه مطرح نشده، بلکه هر یک از عالمان اهل سنت، با هر تخصصی، به آن عنایت داشته‌اند. در واقع، باید گفت: این موضوع [غدیر خم] در نظر علمای عامه نیز ثابت و محقق، و از متواترات<ref>حدیث «متواتر» به حدیثی گویند که از اشخاص مختلف و متعددی نقل شده است و تعداد راویان و نحوة بیان آنها، به گونهای است که احتمال هیچ گونه تبانی میان آنان برای جعل حدیث نمی‌رود و صدور آن از ناحیة معصوم، قطعی و اطمینان آور است.</ref> و مسلمات است.<ref>همان، ص۱۴</ref><ref>البته شایان ذکر است که دربارة موضوع غدیر خم، با مواردی از اختلاف نظرهای علمای شیعه و سنی مواجه می‌شویم که بیشتر آنها، به دلالت حدیث غدیر مربوط است، نه اعتبار آن. برای آگاهی بیشتر از دیدگاه‌های اهل‌سنت دربارة حدیث غدیر و نقد آن، ر.ک. نقد دیدگاه‌های اهل سنت دربارة حدیث غدیر؛ ص۱۲۱-۱۵۳؛ و حدیث غدیر در منابع روایی اهل سنت؛ بخش اول ص۱۵۲-۱۶۰؛ و حدیث غدیر در منابع روایی اهل سنت، بخش دوم، ص۷۱-۷8.</ref>

پیش از طرح بحث، لازم است یادآور شویم که برخی از نویسندگان اهل سنت، جریان غدیر را یا به صورت خبر واحد آورده و سند آن را از حالت تواتر خارج نموده‌اند و با این کار، از اعتبار خطبه غدیر کاسته و دلالت آن را مخدوش ساخته‌اند، یا با حذف قراین خطبه که در بردارنده آیه «النبِی اوْلی بِالْمُؤْمِنینَ مِنْ انْفُسِهِمْ»<ref>احزاب /6</ref> و کلام نبوی «الَسْتُ اوْلَی بِالمُؤمِنِینَ مِنْا نْفُسِهِم»<ref>این جمله را علامه امینی از ۶۴ محدث و مورخ اهل سنت نقل کرده است، ر.ک. الغدیر؛ ج ۱، ص ۷۰ تا 71</ref> و حدیث ثقلین<ref>ذکر حدیث ثقلین در سیاق حدیث غدیر، در منابع مختلف اهل سنت آمده است. ر.ک. همان، ص۲۶، ۲۷٬۳۰، ۳۲، ۳۳، ۳۴، ۳۶، ۴۷و176.</ref>و دیگر قرینه‌ها بوده‌اند، و با اکتفا به ذکر حدیث «مَن کُنتُ مَولاهُ فهَذا عَلی مَولاهُ»، تا حدود زیادی موجب ابهام این سند قطعیِ دال بر ولایت علی علیه‌السلام شده‌اند. در نهایت هم علمای اهل سنت، از واژه «مولا» فقط معنای «دوست و محب» یا «یاور و ناصر» را برداشت کرده‌اند.<ref>برای آگاهی از اینکه واژة «مولی» در خطبة '''غدیر'''، به معنای «دوست» است یا به معنای «اولی به تصرف، رهبر و سرپرست»، ر.ک. غدیر از دیدگاه اهل سنت؛ ص۵۵ و۵۶؛ و حدیث غدیر، ولایت یا محبت؛ ص۳۶-۴۳.</ref>