پرش به محتوا

متن و ترجمه خطبه غدیر به زبان فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:
واقعه عظيم غدير، شامل مراحل مقدماتیِ قبل از خطبه و متن خطبه و وقايعی كه همزمان با خطبه اتفاق افتاد و آنچه پس از خطبه به وقوع پيوست، به صورت يك روايت واحد و متسلسل به دست ما نرسيده است. بلكه هر يك از حاضرين در غدير، گوشه‌ای از مراسم يا قطعه‌ای از سخنان حضرت را نقل نموده‌‏اند. البته قسمت‏ هايی از اين واقعه به طور متواتر به دست ما رسيده است، و خطبه غدير نيز به طور كامل در كتب حديث حفظ شده است.<ref name=": 0">اسرار غدير: ص ۱۲۷ ،۱۰۵. چهارده قرن با غدير: ۱۳۶،۱۲۵.</ref>
واقعه عظيم غدير، شامل مراحل مقدماتیِ قبل از خطبه و متن خطبه و وقايعی كه همزمان با خطبه اتفاق افتاد و آنچه پس از خطبه به وقوع پيوست، به صورت يك روايت واحد و متسلسل به دست ما نرسيده است. بلكه هر يك از حاضرين در غدير، گوشه‌ای از مراسم يا قطعه‌ای از سخنان حضرت را نقل نموده‌‏اند. البته قسمت‏ هايی از اين واقعه به طور متواتر به دست ما رسيده است، و خطبه غدير نيز به طور كامل در كتب حديث حفظ شده است.<ref name=": 0">اسرار غدير: ص ۱۲۷ ،۱۰۵. چهارده قرن با غدير: ۱۳۶،۱۲۵.</ref>


از نگاهی ديگر: پس از انتشار خبر غدير و سخنان [[پيامبر صلی الله عليه وآله]] در شهرها، متأسفانه منع از نقل حديث در حكومت سقيفه باعث شد مردم غدير را به فراموشی بسپارند و اهميت آن را ناديده بگيرند.
متن عربیِ «خطبه غدير» بارها به صورت مستقل به چاپ رسيده است كه همه آنها طبق روايت كتاب «[[الاحتجاج]]» بوده است.
 
ولی در همين جو خفقان و در كنار ديگر معصومين‏ عليهم السلام كه يكی پس از ديگری تأكيد خاصی بر حفظ اين حديث داشتند و بارها در مقابل دوست و دشمن بدان احتجاج و استدلال می‌فرمودند<ref name=": 1">عوالم العلوم: ج ۳: ۱۵ ص ۴۷۶ - ۴۷۲.</ref>، می‌بينيم كه [[امام باقر عليه السلام]] متن كامل خطبه غدير را برای اصحابشان بيان فرموده‌‏اند.
 
ضمناً همانطور كه داستان غدير و خطبه آن با يك سند واحد به دست ما نرسيده، متن آن نيز به صورت قطعه‌های قابل جمع نقل شده است و به علل مختلفی از قبيل شرائط تقيه و امثال آن، و نيز طولانی بودن خطبه و عدم امكان حفظ كامل آن برای همگان، اكثر راويان «غدير» گوشه‏ هايی از آن را نقل كرده‌اند، ولی جمله «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ» و چند جمله ديگرِ آن را همه راويان به اشاره يا صريحاً نقل كرده‌‏اند.
 
با اين همه، متن خطبه به طور كامل به دست ما رسيده است، چنان كه در قسمت اول اين بخش بيان شد، واين از توجهات صاحب ولايت است كه اين سند بزرگ اسلام را برای ما حفظ كرده است.
 
با در نظر گرفتن اين مقدمات، متن عربیِ «خطبه غدير» بارها به صورت مستقل به چاپ رسيده است كه همه آنها طبق روايت كتاب «[[الاحتجاج]]» بوده است.


دو نمونه معروف آن، كتاب «الخطبة المباركة النبوية فی يوم الغدير» به تنظيم علامه سيد حسن حسينی لواسانی، و كتاب «خطبة النبی الأكرم‏ صلی الله عليه وآله يوم الغدير» به تنظيم مرحوم [[استاد عمادزاده اصفهانی]] است.
دو نمونه معروف آن، كتاب «الخطبة المباركة النبوية فی يوم الغدير» به تنظيم علامه سيد حسن حسينی لواسانی، و كتاب «خطبة النبی الأكرم‏ صلی الله عليه وآله يوم الغدير» به تنظيم مرحوم [[استاد عمادزاده اصفهانی]] است.


آنچه ذيلاً آورده می‌‏شود متن كامل و مقابله شده خطبه غدير و سپس ترجمه فارسی آن همراه با مقدمه‌ای كوتاه است:
در مورد «خطبه غدير» سه جهت مهم، لزوم مقابله نسخه‌های آن را مؤكدتر می‌نمايد: اهميتِ خود خطبه، طولانی بودن متن، سماعی بودن حديث. 
 
در مورد «خطبه غدير» سه جهت مهم، لزوم مقابله نسخه‌های آن را مؤكدتر می‌نمايد:  


اهميتِ خود خطبه، طولانی بودن متن، سماعی بودن حديث. لذا آخرين اقدام اساسی كه درباره متن «خطبه غدير» انجام گرفته مقابله آن با سه روايت امام باقر عليه السلام و [[حذيفة بن اليمان]] و [[زيد بن ارقم]] است.
لذا آخرين اقدام اساسی كه درباره متن «خطبه غدير» انجام گرفته مقابله آن با سه روايت امام باقر عليه السلام و [[حذيفة بن اليمان]] و [[زيد بن ارقم]] است.


به تعبير ديگر: متن كامل خطبه غدیر پس از مقابله و تطبيق آن در مدارک نُه‏ گانه ‏اش، يعنی كتاب‌های «روضة الواعظين» و «الاحتجاج» و «اليقين» و «التحصين» و «العُدَد القويّة» و «الاقبال» و «الصراط المستقيم» و «نهج الايمان» و «نزهة الكرام» تنظيم و تلفيق و تنقيح شده است، و در يازده بخش تقديم خواهد شد و در اول هر بخش عنوانی برای آن ذكر می‌شود.برای سهولت در مطالعه و حفظ نمودن خطبه، حركاتِ حروف و اعراب‏ گذاری كلمات نيز انجام گرفته است. مواردی كه از متن خطبه نيست با حروف خاص و بدون حركات آورده شده، كما اينكه موارد مهم متن نيز با حروف سياه ذكر می‌گردد. برای صيانت كامل متن خطبه، از آوردن جمله صلی الله عليه وآله و عليه السلام در مواردی كه قطعاً در كلام حضرت نبوده خودداری می‌شود.
به تعبير ديگر: متن كامل خطبه غدیر پس از مقابله و تطبيق آن در مدارک نُه‏ گانه ‏اش، يعنی كتاب‌های «روضة الواعظين» و «الاحتجاج» و «اليقين» و «التحصين» و «العُدَد القويّة» و «الاقبال» و «الصراط المستقيم» و «نهج الايمان» و «نزهة الكرام» تنظيم و تلفيق و تنقيح شده است، و در يازده بخش تقديم خواهد شد و در اول هر بخش عنوانی برای آن ذكر می‌شود.


در پاورقی ‏ها موارد اختلاف نسخه‏ ها و كيفيت آن آمده است. رمزهای زير را برای اشاره به شش كتابِ اصلیِ مقابله شده آورده ‏ايم: («الف»: الاحتجاج.) («ب»: اليقين.) ،(«ج»: التحصين.) ،(«د»: روضة الواعظين.) ، («ه»: العُددالقويّة.) ،(«و»: نهج ‏الايمان.)  
در پاورقی ‏ها موارد اختلاف نسخه‏ ها و كيفيت آن آمده است. رمزهای زير را برای اشاره به شش كتابِ اصلیِ مقابله شده آورده ‏ايم: («الف»: الاحتجاج.) («ب»: اليقين.) ،(«ج»: التحصين.) ،(«د»: روضة الواعظين.) ، («ه»: العُددالقويّة.) ،(«و»: نهج ‏الايمان.)  
خط ۲۹: خط ۱۹:
در پاورقی ‏ها آدرس آيات قرآنی و توضيح كلمات و جملاتِ مشكل آمده است. از آنجا كه متن خطبه عربی است پاورقی‏ ها هم به عربی ذكر شده تا بين دو زبان عربی و فارسی خلط واقع نشود.
در پاورقی ‏ها آدرس آيات قرآنی و توضيح كلمات و جملاتِ مشكل آمده است. از آنجا كه متن خطبه عربی است پاورقی‏ ها هم به عربی ذكر شده تا بين دو زبان عربی و فارسی خلط واقع نشود.


در اينجا متن عربی و كامل و مقابله شده خطبه غدير و سپس ترجمه دقيق آن آورده می‌‏شود:
در روش ترجمه سعی شده مفاهيم والايی كه «خطبه غدير» در برگيرنده آن است به طور روشن بيان شود، و در عين حال از ترجمه تحت اللفظی هم فاصله زيادی نگيرد. البته نظر به اهميت خطبه، فهم دقيق بعضی موارد آن احتياج به تفسير دارد كه در بخش هشتم اين كتاب تا حدی تبيين شده است.  
 
كليه ترجمه‌های خطبه، طبق روايت كتاب «[[احتجاج]]» است، ولی ترجمه حاضر پس از مقابله و تنظيم متن عربی از نُه كتابی كه ذكر شد انجام گرفته است و حاوی اضافات و تغييراتی در عبارات است كه از نظر علم حديث و نيز در جنبه ‏های عقيدتی شامل نكات قابل ملاحظه‏ ای است.
 
اين ترجمه مطابق متن عربی -كه در بخش ششم می‌‏آوريم- در يازده بخش تنظيم شده و در اول هر بخش عنوانی دارد.
 
در روش ترجمه سعی شده مفاهيم والايی كه «خطبه غدير» در برگيرنده آن است به طور روشن بيان شود، و در عين حال از ترجمه تحت اللفظی هم فاصله زيادی نگيرد. البته نظر به اهميت خطبه، فهم دقيق بعضی موارد آن احتياج به تفسير دارد كه در بخش هشتم اين كتاب تا حدی تبيين شده است.
 
آيات قرآنی موجود در متن خطبه، به صورت عربی و سپس ترجمه آن آمده است.
 
جمله «صلی الله عليه وآله» و «عليه السلام» در مواردی كه يقيناً در كلام حضرت نبوده ذكر نمی‌شود.
 
كلمه «معاشر الناس» و «ألا» كه در خطبه زياد به كار رفته است، چون معادل فارسی جالبی ندارد، اولی را به عنوان «ای مردم» و دومی را به عنوان «بدانيد كه» ترجمه كرديم.
 
موارد مهم خطبه با حروف سياه آورده شده، و موارد خارج از متن خطبه به صورت مشخص و با حروف مغاير ذكر می‌گردد.
 
موارد اختلاف نسخه‏ ها كه در پاورقی ‏های متن عربی آمده، اگر متضمن مطلب مهمی باشد كه از متن استفاده نمی‌شود، و يا اختلاف عبارت در حدی باشد كه معنای جمله را عوض كند، در اين صورت آن را در پاورقی ترجمه فارسی می‌‏آوريم، ولی اگر در حد اختلاف كلمات باشد و حامل معنايی جديد و مطلبی مهم نباشد از آوردن آن در پاورقی ترجمه خودداری می‌‏شود.
 
رمزهای «الف» و «ب» و... كه در پاورقی‌های متن عربی به كار رفته در اينجا نيز به كار می‌رود، و چند مورد كه از دو كتاب «الاقبال» و «الصراط المستقيم» آورده شده بدون رمز است.
 
در مواردی كه عبارت احتياج به توضيح يا ذكر قطعه‌ای از تاريخ دارد در پاورقی ذكر خواهد شد.
 
اميد است با توجه به ارزش ‏هايی كه مقابله نسخه ‏ها دارد، اهميت آماده ‏سازی متن منقّح خطبه غدير برای خوانندگان محترم روشن شده باشد و با توجه بيشتری به مطالعه آن بپردازند:


<center>'''بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم'''</center>
<center>'''بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم'''</center>