پرش به محتوا

تبلیغ: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰٬۳۱۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ دسامبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲٬۰۸۸: خط ۲٬۰۸۸:


بعد مى‏ بينيم كه پيامبر صلى الله عليه و آله او را از اصحابش جدا كرد و اين عبارت را فرمود: مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِىٌّ مَولاهُ، اللّهُمَّ والِ مَن والاهُ وَ عادِ مَن عاداهُ. از اين ارتباط مى‏ فهميم كه قرآن به درستى اين اخبار و حقانيت اين شواهد گواهى مى‏ دهد. لذاست كه امت بايد بدان اقرار كنند چرا كه با قرآن موافق است و قرآن با آنها موافق است. اينجاست كه پيروى از چنين احاديثى واجب مى‏ شود و جز اهل عناد و فساد نمى‏ توانند از آن سرپيچى كنند.<ref>بحار الانوار: ج ۲ ص ۲۲۶ ح ۳.</ref>
بعد مى‏ بينيم كه پيامبر صلى الله عليه و آله او را از اصحابش جدا كرد و اين عبارت را فرمود: مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِىٌّ مَولاهُ، اللّهُمَّ والِ مَن والاهُ وَ عادِ مَن عاداهُ. از اين ارتباط مى‏ فهميم كه قرآن به درستى اين اخبار و حقانيت اين شواهد گواهى مى‏ دهد. لذاست كه امت بايد بدان اقرار كنند چرا كه با قرآن موافق است و قرآن با آنها موافق است. اينجاست كه پيروى از چنين احاديثى واجب مى‏ شود و جز اهل عناد و فساد نمى‏ توانند از آن سرپيچى كنند.<ref>بحار الانوار: ج ۲ ص ۲۲۶ ح ۳.</ref>




خط ۲٬۰۹۷: خط ۲٬۰۹۸:


در اين نامه منت خدا بر مردم با غدير و سلب اختيار مردم در مسئله امامت در كوتاه‏ ترين عبارات براى سؤال كننده بيان گرديده و استناد به قرآن در اين باره نيز انجام شده است.
در اين نامه منت خدا بر مردم با غدير و سلب اختيار مردم در مسئله امامت در كوتاه‏ ترين عبارات براى سؤال كننده بيان گرديده و استناد به قرآن در اين باره نيز انجام شده است.




خط ۲٬۱۱۲: خط ۲٬۱۱۴:
برخى از پديده‏ ها در تاريخ انسانى از جايگاه ويژه ‏اى برخوردار مى‏ شوند؛ كه از حد يک رخداد و خبر صرف خارج مى ‏شوند و به عنوان يک پديده در جامعه ظاهر مى‏ شوند، و به عنوان يک انديشه در جارى  زمان و مكان مى‏ مانند.
برخى از پديده‏ ها در تاريخ انسانى از جايگاه ويژه ‏اى برخوردار مى‏ شوند؛ كه از حد يک رخداد و خبر صرف خارج مى ‏شوند و به عنوان يک پديده در جامعه ظاهر مى‏ شوند، و به عنوان يک انديشه در جارى  زمان و مكان مى‏ مانند.


غدير و گفتمان آن به عنوان يک رخداد عظيم و بى‏ نظير تاريخى، هر چند در عصر و لحظه‏ اى خاص از زمان، در بند زمان و مكان و تاريخ و لحظه است. ولى آغاز آن را بايد به حضور انسان به عنوان خليفةاللَّه در زمين، و مكان آن را نيز كره زمين و اشخاص آن را انسان‏ هاى كاملى دانست، كه در قرآن به عنوان كلمات وجودى از آنان ياد مى‏ شود.
غدير و گفتمان آن به عنوان يک رخداد عظيم و بى‏ نظير تاريخى، هر چند در عصر و لحظه‏ اى خاص از زمان، در بند زمان و مكان و تاريخ و لحظه است. ولى آغاز آن را بايد به حضور انسان به عنوان [[خلیفةالله]] در زمين، و مكان آن را نيز كره زمين و اشخاص آن را انسان‏ هاى كاملى دانست، كه در قرآن به عنوان كلمات وجودى از آنان ياد مى‏ شود.


گفتمان غدير، گفتمان حال و گذشته و آينده بشريت است، و از همان امانت الهى است كه آسمان و زمين آن را برنتابيد. گفتمان غدير محتواى همه رسالت است كه اگر آن را ابلاغ نكند، نه تنها پيامبر صلى الله عليه و آله ابلاغ رسالت نكرده است، بلكه رسالت همه پيامبران ‏عليهم السلام ابتر و بريده و ناتمام مى‏ ماند.
گفتمان غدير، گفتمان حال و گذشته و آينده بشريت است، و از همان امانت الهى است كه آسمان و زمين آن را برنتابيد. گفتمان غدير محتواى همه رسالت است كه اگر آن را ابلاغ نكند، نه تنها پيامبر صلى الله عليه و آله ابلاغ رسالت نكرده است، بلكه رسالت همه پيامبران ‏عليهم السلام ابتر و بريده و ناتمام مى‏ ماند.
خط ۲٬۱۱۹: خط ۲٬۱۲۱:


در اينجا با هدف آشنايى با حقيقت گفتمان غدير و عوامل جاودانگى آن، علل و عوامل تأثيرگذار در ماندگارى و جاودانگى گفتمان غدير را مورد بررسى قرار مى ‏دهيم. روش پژوهش در اين تحقيق روش تاريخى است، و روش گردآورى مطالب روش كتابخانه ‏اى مى ‏باشد.
در اينجا با هدف آشنايى با حقيقت گفتمان غدير و عوامل جاودانگى آن، علل و عوامل تأثيرگذار در ماندگارى و جاودانگى گفتمان غدير را مورد بررسى قرار مى ‏دهيم. روش پژوهش در اين تحقيق روش تاريخى است، و روش گردآورى مطالب روش كتابخانه ‏اى مى ‏باشد.
'''۱. فصل اول: كليات'''
'''الف) مقدمه'''
بى‏ ترديد «غدير» از ماندگارترين و بى‏ بديل‏ترين گفتمان‏ هاى تاريخ بشرى است، كه رازها و رموز ناپيدايش همواره بيش از پيدايش بوده است. هر چند تأليفات و تحقيقات وسيع و گسترده ‏اى در اين باره انجام شده، و دست‏ آوردهاى ارزشمندى به همراه داشته است. ولى به نظر مى‏رسد در اغلب اين تأليفات به «غدير» از منظر يك واقعه تاريخى نگاه و توجه شده، و نه يک «گفتمان ويژه».
از اين رو، در اين نوشتارها آنچه بيشتر ملحوظ است اعتبار روايى و تاريخى غدير بوده، و مؤلفين بيشتر به دنبال اثبات تواتر و اتقان سند و متن حديث غدير بوده‏اند. به حق در مانايى آن زحمات بسيار خطير و گرانسنگى از سوى علما و مفاخر شيعه و ديگر علماى اسلام مصروف  يافته است. از جمله: علامه امينى در كتاب شريف «[[الغدیر (کتاب)|الغدیر]]»، علامه ميرحامدحسين هندى در مجموعه عظيم و گرانسنگ «[[عبقات الانوار فی اثبات امامة الائمة الاطهار (کتاب)|عبقات الانوار فی اثبات امامة الائمة الاطهار]]»، علامه مجلسى در كتاب شريف «[[بحارالانوار (کتاب)|بحارالانوار]]».
و نيز از قبل زحمات ائمه‏عليهم السلام و به تبعشان اين دانشمندان است كه امروز غدير به عنوان يك عقيده و اساس دين، ثمره نبوت، شاخص‏ترين و زنده‏ترين سند و قانون‏نامه زيربنايى اسلام و منشور مترقى اسلام و شيعه تبلور و تجلى يافته است. بايد اين زحمات همواره مورد پاسداشت قرار گيرد، و پاسداران و پاسبانان اين واقعه در ماندگار تاريخ به زيبايى ماندگار گردند.
سخن در اين است كه در عين ارج نهادن به زحمات بزرگان، در كنار و هم سو با نگاه تاريخى به غدير، بايد در قالب يك نظريه و انديشه و گفتمان ويژه و منفك از ساير گفتمان‏ها توجه شود. لذا لازم است در اين باره، كم و كيف اين نحو از گفتمان، متد، شيوه‏ها، تاكتيك‏ها و تكنيك‏هاى كاربست در اين گفتمان، زمان و مخاطب گفتمان، قابليت حامل و محمول گفتمان، جامعه هدف گفتمان، ميزان و دامنه اثرگذارى گفتمان، و... به دقت مورد تحليل و تدقيق قرار گيرد.
در اين مقال، با پرداختن اجمالى به برخى از رئوس و امهات بحث يعنى »راز و علل ماندگارى گفتمان غدير« ، مى‏خواهيم فصل جديدى به روى محققين و فعالان در حوزه پژوهش افتتاح كنيم، تا اين مهم در فرصت و مجال وسيع به تفصيل مورد مداقّه قرار گيرد.
لازم به ذكر است كه اين نوشتار مشتمل بر سه فصل: كليات، ادبيات موضوع و استنتاج خواهد بود. فصل كليات شامل: تعاريف مفاهيم، اهداف، روش پژوهش، سؤال اساسى، چارچوب نظرى پژوهش و... ، و فصل دوم شامل: عوامل ماندگارى يک گفتمان و ديگر علل و عوامل ماندگارى گفتمان غدير و... ، و فصل سوم شامل: نتيجه‏ گيرى و راهكارهاى لازم خواهد بود.
در خاتمه اين بخش تأكيد مى‏ گردد: عدم وقوف شايسته بر اين حقيقت تاريخى، بسيارى از حقايق و حتى فهم بعضى عبارات و جملات استخدام در حديث غدير را بر ما مشكل و مبهم مى ‏نمايد. همان طور كه وقوف بر آنها بسيارى از نقاط مبهم را روشن مى‏كند، و بصيرت لازم را براى درك حقايق نهفته در اين گفتمان را فراهم مى‏نمايد، و با علم به آنها پرده از جاودانگى اين گفتمان برداشته، و تنظيم اين گفتمان و درک ارتباطات مكنون در آن اين فهم را بر حق‏ جويان روشن مى‏ سازد كه چرا پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله در آن شرايط خاص اين خطابه مفصل را در مراسمى باشكوه ايراد فرمودند و جانشينان خود را تا روز قيامت به طور رسمى به جهانيان معرفى كردند.
اين امر وجدان هر مسلمان و محقق منصف را در مقابل اين خطاب قرار مى ‏دهد، و بر او ضرورى مى‏ نمايد كه جريان غدير و گفتمان آن را با همه وسعت و عمق آن مورد مطالعه قرار مى‏ دهد.
'''ب) تعاريف مفاهيم'''
«غدير» در لغت به معناى [[آبگیر]]، تالاب و به نقطه و محل جمع شدن آب گفته مى‏ شود. و اما آنچه مشهور شده نام منطقه ‏اى است در راه مكه و مدينه پيش از «[[جحفه]]»، كه بيابانى وسيع و آبگيرى براى جمع شدن سيلاب‏ ها و نيز آب چشمه ‏اى بود كه از سمت شمال غربى به آن مى‏ريخت، و چند درخت كهنسال تنومند در آن قرار داشت.<ref>دانشنامه امام على ‏عليه السلام (رشاد -  سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامى): ج ۸ ص ۲۳۰.</ref>
«گفتمان» در مفهوم ساده، به گفت و گو و تبادل كلام گفته مى‏شود. اين واژه در معناى اصطلاحى به شكل ماهيت و نوع گفتگو گفته مى‏شود، كه مقصود از آن احتجاج يا تبيين و يا دفاع از يك انديشه و نظريه است.
'''ج) اهداف'''
هدف از اين نوشتار عبارت است از:
آشنايى با حقيقت گفتمان غدير.
آشنايى با علل و عوامل ماندگارى گفتمان غدير.
آشنايى با نقش شخصيت‏هاى به نام در تبيين و ماندگارى گفتمان غدير.
سؤال اصلى:
مى ‏توان گفت: اين نوشتار با يک سؤال اصلى و ده‏ ها سؤال فرعى رو به رو است. سؤال اصلى اين است:
علل و عوامل دخيل و تأثيرگذار در ماندگارى و جاودانگى گفتمان غدير چيست؟
همان طور كه مشخص است، در پى هر حادثه تاريخى مى‏توان علامت سؤالى گذاشت كه آن را به يک سؤال فرعى تبديل كند. از جمله:
شكل و نحوه گفتمان چگونه بايد باشد؟
نقش باورها و اعتقادات گفتمان در تأثيرگذارى و ماندگارى آن چگونه است؟
بايسته‏ هاى يک گفتمان چگونه بايد باشد؟
روش‏ها، تاكتيک ‏ها و تكنيک ‏هاى يک گفتمان چيست؟
و... .
اينها سؤال‏ هايى فرعى هستند كه همگى به عنوان متغيّرهاى وابسته پيرامون سؤال اصلى به عنوان يک متغير ثابت مطرح مى‏ گردند.
'''د) روش پژوهش'''
روش به كار گرفته شده در اين تحقيق روش تاريخى است، و روش گردآورى مطالب روش كتابخانه ‏اى مى‏ باشد. بررسى كتب مختلفى كه درباره حادثه غدير نگاشته شده است و استخراج مطالب تاريخى و عوامل تأثيرگذار در ماندگارى گفتمان غدير در حيطه كار قرار گرفته است. موضوعات فرعى پس از فيش‏ بردارى از منابع مختلف طبقه بندى، و سپس تنظيم و تدوين يافته ‏اند.
در اين تحقيق از منابع مختلف، به ويژه خلاصه «عبقات الانوار» شيخ عباس قمى، «بحارالانوار» علامه مجلسى، «الغدير» علامه امينى، «دانشنامه امام على‏ عليه السلام» و... بيشترين بهره گرفته شده است.
'''هـ) سازماندهى پژوهش'''
چنانچه اشاره شد، اين تحقيق مشتمل بر سه فصل است: فصل اول به كليات، و فصل دوم به ادبيات موضوع در تحليل و تبيين علل ماندگارى گفتمان غدير، و فصل سوم به نتيجه گيرى و راهكارهاى لازم اختصاص دارد.
'''و) پيشينه پژوهش'''
با توجه به اينكه اين نوشتار درباره غدير است، و درباره واقعه غدير و حديث و آيات مربوط به آن شروح و تفسير مبسوط نوشته شده است. مى‏توان آن شروح و تفاسير را به عنوان پيشينه چنين تحقيقى تلقى كرد. ولى اين نوشتار از نظر پردازش و نوع نگاه، به نظر میرسد كمى متمايز با نوشتارهاى ديگر باشد. در اين نوشتار تلاش گرديد به مسئله غدير نه از حيث واقعه تاريخى و مذهبى بلكه از حيث يک »گفتمان« به آن توجه شود، و كمّ و كيف آن و راز ماندگارى چنين گفتمانى مورد تبيين و مداقّه قرار گيرد. لذا به نظر مى‏رسد پردازش موضوع با اين نگاه خالى از لطف نباشد.


== پانویس ==
== پانویس ==