پرش به محتوا

آیه ۲۹ نحل و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده آياتى هم در ضمن كلام به‌صورت اشاره آمده و منظور از آنها بيان شده است. اين موارد در تفسير ۱۸ آيه آمده است.<ref>غدير در قرآن، ج۲، ص۹۳.</ref>
با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده آياتى هم در ضمن كلام به‌صورت اشاره آمده و منظور از آنها بيان شده است. اين موارد در تفسير ۱۸ آيه آمده است.<ref>غدير در قرآن، ج۲، ص۹۳.</ref>


از جمله اين آيات، آيه ۲۹ سوره نحل است: نحل: {{قرآن|فَادْخُلُوا اَبْوابَ جَهَنَّمَ خالِدينَ فيها فَلِبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرينَ|ترجمه=پس، از درهاى دوزخ وارد شويد و در آن هميشه بمانيد، و حقاً كه چه بد است جايگاه متكبران}}.
از جمله اين آيات، آيه ۲۹ سوره نحل است: {{قرآن|فَادْخُلُوا اَبْوابَ جَهَنَّمَ خالِدينَ فيها فَلِبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرينَ|ترجمه=پس، از درهاى دوزخ وارد شويد و در آن هميشه بمانيد، و حقاً كه چه بد است جايگاه متكبران}}.
==آیه در متن خطبه==
آیه ۱۴۵ سوره نساء در متن [[خطبه غدیر]] چنین گزارش شده است: {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، انَّهُمْ وَ انْصارَهُمْ وَ اتْباعَهُمْ وَ اشْياعَهُمْ فِى الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلبئس مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ ... الا انَّهُمْ اصْحابُ الصَّحيفَةِ|ترجمه=اى مردم، امامانى كه مردم را به آتش جهنم دعوت مى‏‌كنند، و ياران و تابعان و پيروانشان در پايين‌‏ترين درجه آتش جهنم جاى دارند و چه بد است اقامتگاه متكبران ... . بدانيد كه آنان اصحاب صحیفه‌اند}}.<ref>اسرار غدير، ص۱۴۹، بخش۶.</ref>
==موقعيت تاريخى استفاده از آیه==
موقعیت تاریخی استفاده از آیه ۲۹ سوره نحل چنین تصویر شده است: در قسمتی از بخش ششم خطبه غدير، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله لازم ديد كه مردم بدانند در معرض خطراتى عظيم قرار دارند كه در چند جهت رخ خواهند داد: يكى بازگشت از اسلام و ديگرى احساس غرور از مسلمانى و سومى پیروی از امامانی بود که موجب گمراهی می‌شوند بود. 


در قسمتی از بخش ششم خطبه غدير، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله لازم ديد كه مردم بدانند در معرض خطراتى عظيم قرار دارند كه در چند جهت رخ خواهند داد: يكى بازگشت از اسلام و ديگرى احساس غرور از مسلمانى و سومى پیروی از امامانی بود که موجب گمراهی می‌شوند بود. 
پيامبر صلى الله عليه و آله [[آیه ۴۱ قصص و غدیر|آيه ۴۱ سوره قصص]] را شاهد قرار داد و با تضمين اين آيه در كلام خود فرمود: «اى مردم، به‌زودى بعد از من امامانى خواهند بود كه به آتش دعوت مى‏‌كنند و روز قيامت كمک نمى‌‏شوند». سپس بيزارى خود و خدا را از آنان پیشوایان گمراهی اعلام كرد و پايين‌ترين درجه جهنم را به آنان وعده داد. حضرت اين مطلب را با استناد به دو آيه قرآن بيان كرد: يكى [[آیه ۱۴۵ نساء و غدیر|آيه ۱۴۵ سوره نساء]] و ديگری آيه ۲۹ سوره نحل.<ref>واقعه قرآنى غدير، ص۹۶؛ سخنرانى استثنائى غدير، ص۱۷۹-۱۸۶؛ غدير در قرآن، ج۲، ص۱۳۷.</ref>
==تحليل اعتقادى آیه==
از آمدن آیه ‍۱۴۵ سوره نساء در متن [[خطبه غدیر]] چند تحلیل اعتقادی ارائه شده است:
===تحليل اعتقادى اول:  انصار، اتباع و اشیاع امامان آتش===
اين مفاهیم قرآنى غدير، سه نقطه حساس در بردارد كه با توجه به جمله قبل و آخر اين جمله، درباره اصحاب [[صحیفه ملعونه اول|صحيفه ملعونه]] ‏است كه امامان دعوت‌كننده مردم به آتش‏ هستند.<ref>برای اطلاع مفصل از اصحاب صحیفه نگاه کنید: غدير در قرآن، ج۱، ص۱۲۹؛ غدير در قرآن، ج۲، ص۱۲۳.</ref> در این قسمت از خطبه سه عبارت «انصار»، «اتباع» و «اشياع» در كنار رهبران آتش آمده است؛ اما اینان چه کسانی هستند:
====انصار امامانِ آتش====
انصار يعنى ياران و دست‌اندركارانى كه در روزهاى غصب خلافت به يارى [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] شتافتند. اگر آنان نبودند، بدون شک مجريان [[سقیفه|سقيفه]] كارى از پيش نمى‌‏بردند. روزى كه بر در خانه على و فاطمه‏ عليهما السلام براى گرفتن [[بیعت]] آمدند چهار هزار نفر مسلح در كوچه‏ هاى [[مدینه]] آماده بودند كه اگر مهاجمين با مشكلى رو به رو شدند به عنوان كمک بيايند.<ref>بحارالانوار، ج۲۸، ص۲۰۲.</ref> آنگاه كه عمر فرياد زد: «هيزم بياوريد تا خانه را با اهلش آتش بزنم»، در [[کتاب سلیم بن قیس هلالی|کتاب سلیم بن قیس]] آمده که عده‌‏اى بسته‏‌هاى هيزم را حمل كردند تا بر در خانه فاطمه ‏عليها السلام چيدند.<ref>كتاب سليم بن قیس الهلالی، ص۳۶.</ref> آنگاه كه عمر آمد تا هيزم‌‏ها را آتش بزند چه بسيار افرادی كه آتش‌بيار معركه بودند و نامشان در تاریخ ثبت نشده است.<ref>بحارالانوار، ج۲۸، ص۳۳۹.</ref> او با لگد در را شكست و بقيه در پى او بى‌اجازه به خانه وحى يورش آوردند.  اين افراد چه كسانى بودند؟ على بن ابى‏‌طالب‏ عليه السلام را چهل نفر براى [[بیعت]] مى‏‌بردند اين افراد چه كسانى بودند؟<ref>بحارالانوار، ج۲۸، ص۲۷۰؛ بحارالانوار، ج۲۸، ص۲۸۳.</ref>


پيامبر صلى الله عليه و آله [[آیه ۴۱ قصص و غدیر|آيه ۴۱ سوره قصص]] را شاهد قرار داد و با تضمين اين آيه در كلام خود فرمود: «اى مردم، به‌زودى بعد از من امامانى خواهند بود كه به آتش دعوت مى‏‌كنند و روز قيامت كمک نمى‌‏شوند».
آنگاه كه فدک را غصب كردند همين گروه بودند كه راضى نبودند اين سرزمين در دست فاطمه‏ عليها السلام باشد و در پی  سهم‌بردن از آن بودند؛ در این قضیه كار به جايى رسيد كه آن حضرت خطابه بلند خويش را ايراد فرمود و از هم‌يارى مردم با ظالمان شكايت کرد.<ref>بحارالانوار، ج۲۹، ص۲۴۳.</ref> بايد اذعان داشت كه وقتى كسى ياور ابوبكر و عمر شد پس در نتیجه بر ضد اميرالمؤمنين و صديقه كبرى‏ عليهما السلام  قيام كرده است. اين درجه نهایی يارى بر ضد خداوند است. چنین افرادی بايد در انتظار بدترين سزاى الهى باشند.<ref>غدير در قرآن، ج۲، ص۱۴۰.</ref>
====اتباع امامانِ آتش====
«اتباع» به‌معناى تابعان کسانی هستند كه نگذاشتند اين آتشِ برافروخته بر ضد [[معصومین علیهم السلام|اهل ‏بيت‏ عليهم السلام]] خاموش شود. آنان کسانی هستند که اين راه را زنده نگاه داشتند و نسل‌هاى بعدى مسلمانان را به آن سو كشاندند؛ همچون تابعين واقعى پيامبر صلى الله عليه و آله كه نگذاشتند چراغ اسلام در نسل‏‌هاى بعدى خاموش شود. اتباع [[عمر بن خطاب|عمر]] پس از او نقشه بسيار دقيقى اجرا كردند تا [[عثمان بن عفّان|عثمان]] خلافت را به دست بگیرد و گفتمان [[سقیفه]] ده سال ديگر به حيات خود ادامه داد. تا زمانی که مردم به اميرالمؤمنين ‏عليه السلام رجوع کردند و [[جانشین|خلافت]] ظاهری امیرالمؤمنین ‏علیه السلام آغاز شد.


سپس بيزارى خود و خدا را از آنان پیشوایان گمراهی اعلام كرد و پايين‌ترين درجه جهنم را به آنان وعده داد. حضرت اين مطلب را با استناد به دو آيه قرآن بيان كرد:  يكى [[آیه ۱۴۵ نساء و غدیر|آيه ۱۴۵ سوره نساء]] و ديگری آيه ۲۹ سوره 
در اين روزگار كه ممکن بود گفتمان سقيفه دچار فراموشی شود، عده‌‏اى از تابعان سقیفه به شام رفتند و در کنار معاویة بن ابوسفیان علیه گفتمان غدیر جنگیدند. عده‌‏اى ديگر در بصره، در کنار دختر یکی از اصحاب سقیفه، و [[طلحة بن عبیدالله تمیمی|طلحه]] از امضاكنندگان [[صحیفه ملعونه دوم]] رو به روی غدیر ایستادند.


حضرت در اين باره فرمود: {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، اِنَّهُ سَيَكُونُ مِنْ بَعْدى اَئِمَّةٌ يَدْعُونَ اِلَى النّارِ وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ لا يُنْصَرُونَ. مَعاشِرَ النّاسِ، اِنَّ اللَّهَ وَ اَنَا بَريئانِ مِنْهُمْ. مَعاشِرَ النّاسِ، اِنَّهُمْ وَ اَنْصارَهُمْ وَ اَتْباعَهُمْ وَ اَشْياعَهُمْ فِى الدَّرْكِ الاَسْفَلِ مِنَ النّارِ وَ لَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرينَ|ترجمه=اى مردم، بعد از من امامانى خواهند بود كه به آتش دعوت مى‌‏كنند و روز قيامت كمک نمى‏‌شوند. اى مردم، خداوند و من از آنان بيزار هستيم. اى مردم، آنان و يارانشان و تابعينشان و پيروانشان در پايين‏‌ترين درجه آتش‏ هستند و چه بد است جاى متكبران}}.<ref>واقعه قرآنى غدير، ص۹۶؛ سخنرانى استثنائى غدير، ص۱۷۹-۱۸۶.</ref>
در همين حال در حکومت على ‏عليه السلام، نفوذ تابعان سقيفه به‌حدى بود كه علناً بدعت‏‌هاى عمر را اجرا می‌كردند و اگر حضرت مانعشان می‌‏شد، اعتراض می‌کردند و حضرت را واردار می کردند که از مخالفت دست بردارد. برای نمونه، روزى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در [[کوفه]] به [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام حسن‏ علیه السلام]] دستور داد تا بين مردم اعلام كند که نماز تراویح بدعت عمر و ممنوع است. مردم با شنيدن این دستور اعتراض کردند. وقتى امام حسن‏ عليه السلام نزد اميرالمؤمنين ‏عليه السلام بازگشت، حضرت پرسيد: اين صدا چيست؟ عرض كرد: يا اميرالمؤمنين، مردم فرياد مى‏‌زنند: اى عمر، به فرياد ما برس! اميرالمؤمنين‏ عليه السلام فرمود: برو و به مردم بگو: نمازتان را بخوانيد.<ref>تهذيب الاحكام، ج۳، ص۷۷-۷۸، ح۲۲۷.</ref>
====اشياع امامانِ آتش====
«اشياع» جمع «شيعه» به‌معناى «پيرو» شامل همه كسانى مى‌‏شود كه در طول [[تاریخ]] راه اصحاب سقیفه را پذيرفته‌اند و در راه پيشبرد اهداف [[سقیفه]] گام برداشتند. اين عنوان محدوده زمانى و مكانى ندارد و تا آخرين روز دنيا ادامه خواهد يافت و در پرونده سقيفه نام همه پيروانشان ثبت خواهد شد.<ref>غدير در قرآن، ج۲، ص۱۴۱.</ref>
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}