شعر غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

شعر غدیر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۰۸

۸٬۲۸۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۱

←‏پانویس

Modir

دیوان‌سالاران، developer، مدیران رابط کاربری، مدیران

۲۱٬۹۷۲

ویرایش

@@ خط ۲۷۶: / خط ۲۷۶: @@
 ولى در كتاب «الغدير»فقط به شعر و ادبيات عرب پرداخته شده، و گويا نگارنده در مورد غدير و بازتاب و انعكاس آن در شعر و ادبيات فارسى به اثر خاص و مستقلى برخورد نكرده است.
+'''ج. بحث'''
+پس از جستجوى اجزا و عناصر پيرامون واقعه غدير و جرح وتعديل نتايج حاصله مواردى از اشاره شاعران به واقعه غدير به دست آمد، كه پس از تجزيه و تحليل آن نتايج، روشن شد كه مسئله در چند محور قابل بررسى است:
+از جهت سير تاريخى اشاره به واقعه.
+از جهت شيعه و سنى بودن شاعران و بسامد تكرار موضوع در شعر هر كدام.
+از جهت نوع برخورد شاعران بامسئله غدير و ديدگاه شاعران نسبت به واقعه غدير خم.
+به همين جهت ابتدا به تحليل بسامدى آن پرداخته مى‏ شود، و سپس از نظر محتوايى موضوع بررسى مى ‏گردد:
+تحليل بسامدى غدير در شعر فارسى
+نتايج جستجو به ترتيب تاريخى همراه با تعداد موارد و ابيات اشاره شده به واقعه غدير خم به شرح زير است:
+حسين بن منصور حلاج: قرن ۳ و ۴، سنّى، ۱ غديريه.
+منوچهرى دامغانى: قرن ۵ ، سنّى، ۱ غديريه.
+ناصر خسرو قباديانى: قرن ۵ ، شيعه، ۱۰ غديريه.
+امير معنوى: قرن ۵ و ۶ ، سنّى، ۳ غديريه.
+سنايى غزنوى: قرن ۵ و ۶ ، سنّى، ۱ غديريه.
+سوزنى سمرقندى: قرن ۶ ، سنّى، ۱ غديريه.
+مثنوى: قرن ۷، سنى، ۱ غديريه.
+نظيرى نيشابورى: قرن ۱۰ و ۱۱، شيعه، ۱ غديريه.
+صائب تبريزى: قرن ۱۱، شيعه، ۱ غديريه.
+حزين لاهيجى: قرن ۱۲، شيعه، ۲ غديريه.
+قاآنى شيرازى، قرن ۱۳، شيعه، ۶ غديريه.
+عمّان سامانى: قرن ۱۳ و ۱۴، شيعه، ۲ غديريه.
+ملك‏الشعراء بهار، قرن ۱۳ و ۱۴، شيعه، ۵ غديريه.
+اديب الممالك فراهانى: قرن ۱۳ و ۱۴، شيعه، ۷ غديريه.
+ايرج ميرزا: قرن ۱۴، شيعه، ۱ غديريه.
+عطار: شيعه، ۳ غديريه.
+در مجموع: ۳۷ غديريه از ۱۰ شاعر شيعه، و ۸ غديريه از ۶ شاعر سنى.
+آنچه از نگاه اول به جدول و آمار آن بر مى‏ آيد اين است كه شاعران سنى مذهب بيشتر در قرون پنجم تا هفتم به مسئله غدير پرداخته ‏اند. تنها شاعر شيعه قرن پنجم ناصر خسرو قباديانى است كه راجع به غدير شعر سروده است. پس از آن، از اواخر قرن دهم به بعد شاعران شيعه مذهب به مسئله غدير اشاره نموده ‏اند، و در قرون ۸ و ۹ سكوت شاعران در اين زمينه ديده مى ‏شود.
+شايد دليل آن باشد كه غالب شاعران پارسى‏گوى تا قبل از عهد صفوى سنى مذهب هستند، و شاعران شيعه مذهب در اقليت هستند. از عهد صفوى است -  كه شيعه مذهب رسمى ايران شد -  غالب شاعران شيعه هستند. البته ناصر خسرو هم به خاطر ماهيت محتوايى شعرش يک استثناست.
+نكته قابل تأمل ديگر اين است كه شاعران سنى مذهبى كه به مسئله غدير اشاره نموده‏اند، از لحاظ بسامد كمتر هستند؛ شش نفر در مقابل ده شاعر شيعه مذهب. علاوه بر آن، بسامد و تعداد اشاره شاعران شيعه مذهب هم به نسبت شاعران سنى مذهب بيشتر است، و مجموعاً هشت بار (۱۷  / ۳۹% كل موارد) در شعر شاعران سنى مذهب به مسئله غدير اشاره شده است.
+در حالى كه شاعران شيعه مذهب به دفعات بيشتر به اين موضوع اشاره نموده‏اند، و جمعا در ۳۹ مورد (۸۲  / ۶۱% كل موارد) از غدير سخن گفته ‏اند؛ يعنى هم تعداد شاعران بيشتر است و هم تعداد دفعات اشاره شاعران به مسئله غدير بسيار بيشتر است.
+مثلاً در بين شاعران سنى مذهب، بيشترين اشارات مربوط به امير معزى و سه بار است. در حالى كه ناصر خسرو ده بار، اديب ‏الممالك فرهانى هفت بار، قاآنى شيرازى شش بار و ملك ‏الشعراء بهار پنج بار به موضوع غدير اشاره نموده ‏اند.
+اگر دقت شود، بيشترين اشارات مربوط به قرن‏هاى ۵ و ۱۶(۶ مرتبه در شعر ۵ شاعر( و قرن‏هاى ۱۳ و ۲۱) ۱۴ مرتبه در شعر ۵ شاعر) است. دليل اين امر شايد آن باشد كه اولاً در قرون ۵ و ۶ اوج فعاليت شيعيان -  خصوصاً اسماعيليان -  است، كه با طرح مباحث و مسائل سعى در ترويج آئين خود -  يعنى تشيع و حقانيت اهل‏بيت ‏عليهم السلام -  داشتند.
+ذبيح ‏اللَّه صفا در اين مورد نوشته است: قرن ۵ و ۶ دوره قدرت اسماعيليه و كمال فعاليت آنان در اين ايران و مبارزه سخت با فرق ديگر اسلامى و با سلاطين و امراى مختلف در اين سرزمين بوده است. نخستين داعى بزرگ اسماعيلى كه فعاليت خود را از اوائل عهد سلجوقى آغاز كرد، شاعر و نويسنده و حكيم و متكلم بزرگ ناصرخسرو است.<ref>تاريخ ادبيات در ايران (صفا): ج ۱ ص ۱۶۵.</ref>
+از طرف ديگر فعاليت شديد اسماعيليه و حسن صباح و همچنين فعاليت‏هاى گسترده فاطميان شيعه مذهب مصر در مقابل عباسيان سنى مذهب بغداد، زمينه‏ هاى روشنگرى بيشتر در زمينه شيعه و اعتقادات آنها را حتى در بين شاعران سنى مذهب فراهم كرده است.
+ديگر اينكه در قرون ۱۳ و ۱۴، به جهت فعاليت سياسى و استعمارى كشورهاى استعمارگر، زمينه بروز فرقه ‏هاى جديدى چون وهابيت فراهم شد. شيعه نيز به جهت مخالفت با اين پديده‏ هاى شوم بى‏كار ننشسته، و همين امر اثر خود را در ادبيات نيز گذارد و غديريه‏ هاى بيشترى سروده شد.
+از سوى ديگر با ارتباطات گسترده و آسان‏تر دنياى مدرن، لزوم پرداختن به اين مسائل زيادتر شد. به همين جهت شاعران شيعه بيشتر احساس نياز و تكليف نمودند كه به اين مسائل و مباحث بپردازند. به همين دليل بسامد اشاره به اين مباحث در اين دو قرن هم زياد شده است.
+كثرت شاعران شيعه مذهب و بسامد بسيار اشارات آنها كاملاً طبيعى است، زيرا از ديدگاه شيعيان مسئله غدير و جانشينى حضرت على‏ عليه السلام يكى از اساسى ترين مسائلى است، كه با ناديده گرفتن و تحريف آن شكاف عميقى در ادامه رسالت پيامبرصلى الله عليه وآله ايجاد خواهد شد، و مايه بسيارى از اختلافات و نابسامانى ‏هاى جامعه اسلامى خواهد گرديد. شيعه مى‏ گويد: اگر سخن پيامبرصلى الله عليه وآله در غدير خم تحريف نمى‏ شد و آنگونه كه مراد پيامبرصلى الله عليه وآله بود فهميده و اجرا مى‏ شد، ريشه بسيارى از مشكلات اسلام و مسلمين خشک مى ‏شد و اصولاً فرصت بروز و ظهور نمى ‏يافت.
 == پانویس ==