پرش به محتوا

شعر غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ دسامبر ۲۰۲۱
خط ۲۳۱: خط ۲۳۱:
جلوه ديگر ادبى انتخاب نام ‏هاى زيبا و پرمحتوايى است كه به تنهايى يک دنيا معناى اعتقادى به همراه دارد و وقايع غدير را تداعى مى‏ كند و روح شنونده را به حقيقت غدير نزديک مى ‏نمايد.
جلوه ديگر ادبى انتخاب نام ‏هاى زيبا و پرمحتوايى است كه به تنهايى يک دنيا معناى اعتقادى به همراه دارد و وقايع غدير را تداعى مى‏ كند و روح شنونده را به حقيقت غدير نزديک مى ‏نمايد.


'''تحليل شعرِ غدير'''<ref>ژرفاى غدير: ص ۷۸. بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۸ و ج ۳۷ ص ۱۹۵ ۱۶۶ ۱۱۲. عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۰۱ ۱۴۴ ۹۸ ۴۱. كفاية الطالب: ص ۶۴ . كتاب سليم: ص ۸۲۸ .</ref>
== تحليل شعرِ غدير<ref>ژرفاى غدير: ص ۷۸. بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۸ و ج ۳۷ ص ۱۹۵ ۱۶۶ ۱۱۲. عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۰۱ ۱۴۴ ۹۸ ۴۱. كفاية الطالب: ص ۶۴ . كتاب سليم: ص ۸۲۸ .</ref> ==
 
سرودن شعر با اجازه رسمى پيامبرصلى الله عليه وآله نيز از مسايل عجيب غدير بود. سابقه مخالفت پيامبرصلى الله عليه وآله با شعر بر همگان روشن بود.اگر هم در مواردى برخورد مثبتى از حضرت ديده مى‏ شد اجازه قرائت شعرهاى مثبت قديمى در حضور حضرت بود.
سرودن شعر با اجازه رسمى پيامبرصلى الله عليه وآله نيز از مسايل عجيب غدير بود. سابقه مخالفت پيامبرصلى الله عليه وآله با شعر بر همگان روشن بود.اگر هم در مواردى برخورد مثبتى از حضرت ديده مى‏ شد اجازه قرائت شعرهاى مثبت قديمى در حضور حضرت بود.


خط ۲۴۵: خط ۲۴۴:
براى آنكه مردم باور كنند در دين ما چنين اشعارى از منزلت خاصى برخوردار است، حضرت در پايان شعر حسان تصريح كردند كه در اين اشعار روح القدس مؤيد تو بوده و در واقع خداوند پشتيبان توست.<ref>بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۶ ح ۱۰.</ref>
براى آنكه مردم باور كنند در دين ما چنين اشعارى از منزلت خاصى برخوردار است، حضرت در پايان شعر حسان تصريح كردند كه در اين اشعار روح القدس مؤيد تو بوده و در واقع خداوند پشتيبان توست.<ref>بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۶ ح ۱۰.</ref>


'''جلوه‏ هاى غدير در شعر فارسى كهن'''<ref>زلال غدير (مجموعه مقالات) : ش ۲ ص ۱۱۶  - ۹۷.</ref>
== جلوه‏ هاى غدير در شعر فارسى كهن<ref>زلال غدير (مجموعه مقالات) : ش ۲ ص ۱۱۶  - ۹۷.</ref> ==
 
مسئله غدير خم يک واقعيت حساس در تاريخ اسلام است و عموم مسلمان -  اعم از شيعه و سنى -  آن را قبول دارند، و در بيان انديشه‏ هاى خود به آن اشاره مى‏ كنند.
مسئله غدير خم يک واقعيت حساس در تاريخ اسلام است و عموم مسلمان -  اعم از شيعه و سنى -  آن را قبول دارند، و در بيان انديشه‏ هاى خود به آن اشاره مى‏ كنند.


خط ۳۵۹: خط ۳۵۷:
اما مسئله به اين شكل نيست؛ گاه در بين شاعران سنى مذهب به اهميت واقعه غدير اشاره شده است، تا جايى كه ديدگاه آنان را بسيار به شيعيان نزديک مى‏ كند؛ چنان اظهار نظر مى‏ كنند كه اگر كسى شاعر را نشناسد، مى‏ پندارد اين سخن جز سخن يک شاعر شيعه مذهب نيست، و گاه نيز خواننده شک مى‏ كند كه شاعر با اين اشارات صريح بعيد است سنى مذهب باشد!
اما مسئله به اين شكل نيست؛ گاه در بين شاعران سنى مذهب به اهميت واقعه غدير اشاره شده است، تا جايى كه ديدگاه آنان را بسيار به شيعيان نزديک مى‏ كند؛ چنان اظهار نظر مى‏ كنند كه اگر كسى شاعر را نشناسد، مى‏ پندارد اين سخن جز سخن يک شاعر شيعه مذهب نيست، و گاه نيز خواننده شک مى‏ كند كه شاعر با اين اشارات صريح بعيد است سنى مذهب باشد!


به عنوان مثال سوزنى سمرقندى در قصيده‏اى تحت عنوان «امام كيست؟ »به فضائل حضرت على‏ عليه السلام مى‏ پردازد. وى پس از بيان فضائل امام، در اثناى قصيده مى ‏آورد:
به عنوان مثال سوزنى سمرقندى در قصيده‏ اى تحت عنوان «امام كيست؟ »به فضائل حضرت على‏ عليه السلام مى‏ پردازد. وى پس از بيان فضائل امام، در اثناى قصيده مى ‏آورد:


گو كه دست كه بگرفت مصطفى ‏صلى الله عليه وآله به غدير
گو كه دست كه بگرفت مصطفى ‏صلى الله عليه وآله به غدير
خط ۶۶۹: خط ۶۶۷:




منبر ساختن از جهاز شتران
'''منبر ساختن از جهاز شتران'''


فراز منبر يوم الغدير رمز است
فراز منبر يوم الغدير رمز است
خط ۶۸۹: خط ۶۸۷:
از جهاز اشتران ناچيز منبر داشتن<ref>قاآنى شيرازى: ص ۶۹۳ .</ref>
از جهاز اشتران ناچيز منبر داشتن<ref>قاآنى شيرازى: ص ۶۹۳ .</ref>


بخّ بخّ گفتن حضّار به على در غدير خم


نداى «بخ بخ لك يا على مولاى»
'''بخّ بخّ گفتن حضّار به على در غدير خم'''
 
نداى «بخ بخ لک يا على مولاى»


گواه نص ولايت به محضر آورده<ref>نظيرى نيشابورى: ص ۳۸۳.</ref>
گواه نص ولايت به محضر آورده<ref>نظيرى نيشابورى: ص ۳۸۳.</ref>
خط ۶۹۸: خط ۶۹۷:




ولايت على‏ عليه السلام
 
'''ولايت على‏ عليه السلام'''


همه تفويض كرده امر ولايت
همه تفويض كرده امر ولايت


به ابن‏ عم و در معنى برادر<ref>ايرج ميرزا: ص ۴۵.</ref>
به ابن‏ عم و در معنى برادر<ref>ايرج ميرزا: ص ۴۵.</ref>




خط ۷۱۰: خط ۷۱۱:




  حجةالوداع
 
'''حجةالوداع'''


چون كه او برگشت از حجةالوداع
چون كه او برگشت از حجةالوداع
خط ۷۱۷: خط ۷۱۹:




امر حق در تعيين جانشينى على‏ عليه السلام طبق آيه تبليغ
 
'''امر حق در تعيين جانشينى على‏ عليه السلام طبق آيه تبليغ'''


چنين روز و چنين عيد مبارک
چنين روز و چنين عيد مبارک
خط ۷۲۷: خط ۷۳۰:


با رسول ‏اللَّه ز آيات منير<ref>مظهر العجائب و مظهر الاسرار (عطار) : ص ۲۶.</ref>
با رسول ‏اللَّه ز آيات منير<ref>مظهر العجائب و مظهر الاسرار (عطار) : ص ۲۶.</ref>




خط ۷۳۲: خط ۷۳۶:


تا على را او ولى بر مهتر و كهتر كند<ref>ملک ‏الشعراء بهار: ص ۳۹.</ref>
تا على را او ولى بر مهتر و كهتر كند<ref>ملک ‏الشعراء بهار: ص ۳۹.</ref>




خط ۷۳۹: خط ۷۴۴:




آمرزش گناهان در روز غدير
 
'''آمرزش گناهان در روز غدير'''


اگر چه عيد غدير است و هر گنه كه كنند
اگر چه عيد غدير است و هر گنه كه كنند
خط ۷۴۶: خط ۷۵۲:




خلافت على‏ عليه السلام شه دين
 
'''خلافت على‏ عليه السلام شه دين'''


نخست عيد غدير از خلافت شه دين
نخست عيد غدير از خلافت شه دين


دوم جمال ملك شهريار ملک ستان<ref>قاآنى: ص ۶۶۰ .</ref>
دوم جمال ملک شهريار ملک ستان<ref>قاآنى: ص ۶۶۰ .</ref>




خداوندگار و سالار غدير خم
 
'''خداوندگار و سالار غدير خم'''


منم به صدق جگرگوشه رسول ‏خدا
منم به صدق جگرگوشه رسول ‏خدا


منم سليل خداوندگار روز غدير<ref>اديب‏ الممالک فرهانى: ج ۱ ص ۳۰۶.</ref>
منم سليل خداوندگار روز غدير<ref>اديب‏ الممالک فرهانى: ج ۱ ص ۳۰۶.</ref>خنک اسفند بدى چون جمل عسكر
 
 
 
 
خنک اسفند بدى چون جمل عسكر


فروردين همچون سالار غدير خم<ref>اديب الممالك فراهانى: ج ۱ ص ۳۴۵.</ref>
فروردين همچون سالار غدير خم<ref>اديب الممالك فراهانى: ج ۱ ص ۳۴۵.</ref>
خط ۷۶۸: خط ۷۷۱:




 
'''جمله معروف «اللهم وال من والاه» در خطبه رسول‏ خدا درباره حضرت على‏ عليه السلام'''
جمله معروف «اللهم وال من والاه» در خطبه رسول‏ خدا درباره حضرت على‏ عليه السلام


مرا به روز غدير آن پريوش دلخواه
مرا به روز غدير آن پريوش دلخواه
خط ۷۷۷: خط ۷۷۹:




 
'''دعاى پيامبرعليه السلام براى حضرت على‏ عليه السلام: اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله'''
دعاى پيامبرعليه السلام براى حضرت على‏ عليه السلام: اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله


آنكه معروف بدو شد به جهان روز غدير
آنكه معروف بدو شد به جهان روز غدير
خط ۷۸۶: خط ۷۸۷:




 
'''عهد گرفتن پيامبرصلى الله عليه وآله از مردم بر ولايت على ‏عليه السلام در غدير خم'''
عهد گرفتن پيامبرصلى الله عليه وآله از مردم بر ولايت على ‏عليه السلام در غدير خم


چه گويى به محشر اگر پرسدت
چه گويى به محشر اگر پرسدت


از آن عهد محكم شبر يا شبير؟<ref>ناصر خسرو: ص ۱۹۲.</ref>
از آن عهد محكم شبر يا شبير؟<ref>ناصر خسرو: ص ۱۹۲.</ref>


ندانم جز اين عيب مرا خويشتن را
ندانم جز اين عيب مرا خويشتن را


كه بر عهد معروف روز غديرم<ref>ناصر خسرو: ص ۲۸۹.</ref>
كه بر عهد معروف روز غديرم<ref>ناصر خسرو: ص ۲۸۹.</ref>


عهد غدير خم زن بولهب نداشت
عهد غدير خم زن بولهب نداشت


در گردن شماست شده سخت چون كنب<ref>ناصر خسرو: ص ۱۹۲.</ref>
در گردن شماست شده سخت چون كنب<ref>ناصر خسرو: ص ۱۹۲.</ref>




خط ۸۱۳: خط ۸۰۶:


در حالى كه اهل‏ سنت از پرداختن به غدير و مسائل گوناگون مطرح در آن طفره مى ‏روند، و بنا به تعصبات خشک مذهبى مايل نيستند تمام جوانب مسئله مورد دقت قرار گيرد.
در حالى كه اهل‏ سنت از پرداختن به غدير و مسائل گوناگون مطرح در آن طفره مى ‏روند، و بنا به تعصبات خشک مذهبى مايل نيستند تمام جوانب مسئله مورد دقت قرار گيرد.


علاوه بر اينها، شاعران شيعى مذهب با مسئله غدير برخوردى عارفانه نيز دارند و اين جهت نيز در شعرشان انعكاس يافته است.
علاوه بر اينها، شاعران شيعى مذهب با مسئله غدير برخوردى عارفانه نيز دارند و اين جهت نيز در شعرشان انعكاس يافته است.
خط ۸۲۳: خط ۸۱۴:


صلاى سرخوشى ‏اى صوفيان درد آشام<ref>عمّان سامانى: ص ۱۵۵.</ref>
صلاى سرخوشى ‏اى صوفيان درد آشام<ref>عمّان سامانى: ص ۱۵۵.</ref>


نشكند باده گلرنگ خمارى كه مراست
نشكند باده گلرنگ خمارى كه مراست
خط ۸۳۴: خط ۸۲۲:


پيمانه‏ كش ميكده خم غديرم<ref>حزين لاهيجى: ص ۹۸.</ref>
پيمانه‏ كش ميكده خم غديرم<ref>حزين لاهيجى: ص ۹۸.</ref>


اگر چه عيد است و هر گنه كه كنند
اگر چه عيد است و هر گنه كه كنند


ببخشد از كرم خويش كردگار قدير<ref>قاآنى: ص ۲۵۹.</ref>
ببخشد از كرم خويش كردگار قدير<ref>قاآنى: ص ۲۵۹.</ref>


در ترانه معنى دم ز سر مولا زن
در ترانه معنى دم ز سر مولا زن


وان گه از غدير خم باده تولا زن<ref>ملك الشعراء بهار: ص ۱۰۸.</ref>
وان گه از غدير خم باده تولا زن<ref>ملك الشعراء بهار: ص ۱۰۸.</ref>


مرا به روز غدير آن پريوش دلخواه
مرا به روز غدير آن پريوش دلخواه


چشاند شربتى از جام «وال من والاه»<ref>اديب ‏الممالک فراهانى: ج ۱ ص ۴۲۲.</ref>
چشاند شربتى از جام «وال من والاه»<ref>اديب ‏الممالک فراهانى: ج ۱ ص ۴۲۲.</ref>


غدير خم رسيد ساقى گلچهره مى‏ بايد
غدير خم رسيد ساقى گلچهره مى‏ بايد