۲۳٬۰۳۵
ویرایش
تاریخچه جشن غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
←ب. نخستين دهه غدير
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
نخستين جشن رسمى غدير به سال ۳۵۲ ق، در ايام معزّالدوله بُوَيهى (ت ۳۰۳ - م ۳۵۶ ق)در عراق پايه گذارى شد. اساس اين جشن روايت احمد بن حنبل است كه در مسند كبير خود از براء بن عازب روايت كرده كه گفت:در يكى از سفرها در خدمت رسول خدا صلى الله عليه وآله بوديم كه در غدير خم فرود آمديم، فرمان اجتماع براى نماز اعلام شد. زير دو درخت براى رسول خدا صلى الله عليه وآله جارو زده شد و نماز ظهر را خوانديم. پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله دست على عليه السلام را گرفت و فرمود: آيا مى دانيد كه من براى مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر( اولى به نفس)هستم؟ همه گفتند: آرى. فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ ». عمر بن خطاب او را ملاقات كرد و گفت: گوارايت باد اى پسر ابوطالب! مولاى من و هر مؤمن و مؤمنه گشتى.<ref>الخطط المقريزيه: ج ۲ ص ۱۱۶.</ref>آن گاه مقريزى شرح مختصرى در مورد سرزمين غدير خم مى نويسد: | نخستين جشن رسمى غدير به سال ۳۵۲ ق، در ايام معزّالدوله بُوَيهى (ت ۳۰۳ - م ۳۵۶ ق)در عراق پايه گذارى شد. اساس اين جشن روايت احمد بن حنبل است كه در مسند كبير خود از براء بن عازب روايت كرده كه گفت:در يكى از سفرها در خدمت رسول خدا صلى الله عليه وآله بوديم كه در غدير خم فرود آمديم، فرمان اجتماع براى نماز اعلام شد. زير دو درخت براى رسول خدا صلى الله عليه وآله جارو زده شد و نماز ظهر را خوانديم. پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله دست على عليه السلام را گرفت و فرمود: آيا مى دانيد كه من براى مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر( اولى به نفس)هستم؟ همه گفتند: آرى. فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ ». عمر بن خطاب او را ملاقات كرد و گفت: گوارايت باد اى پسر ابوطالب! مولاى من و هر مؤمن و مؤمنه گشتى.<ref>الخطط المقريزيه: ج ۲ ص ۱۱۶.</ref>آن گاه مقريزى شرح مختصرى در مورد سرزمين غدير خم مى نويسد: | ||
غدير خم در سه ميلى جحفه در سمت چپ راه مى باشد. چشمه اى در آن بركه مى ريزد و درختان فراوانى در اطراف آن وجود دارد، و از سنت آن ها (شيعيان) در این عید که همواره روز ۱۸ ذي حجة برگزار مى شود: احياء شب عيد با عبادت مى باشد، نزديك زوال نيز دو ركعت نماز مى خوانند، جامه هاى نو مى پوشند، برده ها خريده و آزاد مى كنند، قربانى مى كشند و كارهاى خير فراوان انجام مى دهند | غدير خم در سه ميلى جحفه در سمت چپ راه مى باشد. چشمه اى در آن بركه مى ريزد و درختان فراوانى در اطراف آن وجود دارد، و از سنت آن ها (شيعيان) در این عید که همواره روز ۱۸ ذي حجة برگزار مى شود: احياء شب عيد با عبادت مى باشد، نزديك زوال نيز دو ركعت نماز مى خوانند، جامه هاى نو مى پوشند، برده ها خريده و آزاد مى كنند، قربانى مى كشند و كارهاى خير فراوان انجام مى دهند. | ||
سپس مى افزايد: هنگامى كه شيعيان در عراق اين عيد را جشن گرفتند، عوام سنى ها خواستند خود را به آن ها تشبيه كنند و زهرچشمى بگيرند. پس در سال ۳۸۹ ق هشت روز پس از غدير، جشن مفصلى گرفته و اظهار شادمانى كرده و كارهاى لهو انجام دادند و گفتند: امروز روز ورود پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله با ابوبكر صديق در غار مى باشد. در آن روز خود را آرايش كرده و چادرها نصب كردند و آتش افروزى كردند و كارهايى انجام دادند كه در تاريخ بغداد ياد شده است.<ref>الخطط المقريزيه: ج ۲ ص ۱۱۷.</ref> | |||
جالب توجه است كه اولاً: هجرت در شب اول ربيع الاول آغاز شده و دخول پيامبرصلى الله عليه وآله به غار بدون ترديد در اول ربيع بوده است، نه ۲۶ ذيحجة الحرام! ثانياً: بر اساس تحقيق، ابوبكر در غار نبود، بلكه شخص ديگرى به نام: عبداللَّه بن اُرَيقِط به عنوان راهنما در غار بود.<ref>صاحب الغار ابوبكر ام رجل آخر(نجاح الطائى) : ص ۶۲ .</ref> | |||
=== ج. نخستين جشن رسمى غدير در مصر === | |||
مقريزى در ادامه مى گويد: در روز ۱۸ ذيحجة الحرام ۳۶۲ ق، براى نخستين بار جشن مفصلى در مصر و مغرب ( مراكش) برگزار شد، و جمعيت انبوهى براى دعا و عبادت گرد آمدند. آن روز روز عيد بود، زيرا در آن روز پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله على عليه السلام را به عنوان خليفه برگزيده و پيمان خلافت بسته بود. | |||
در آن روز اجتماع با شكوهى در مسجد جامع قاهره برگزار شد. قاريان، قرآن تلاوت كردند، شعرا شعر انشاء كردند، فقها گرد آمدند و مراسم تا ظهر ادامه يافت. آن گاه به قصر رفتند و از دست خليفه جايزه دريافت كردند. | |||
ج. | سپس مقريزى مى نويسد: در دهه ميانى ذيحجة، همه امرا و درجه داران خود را مهياى حضور در مراسم عيد غدير مى كنند. روز هجدهم ذيحجة، خليفه بدون سايبان و بدون تشخّص براى حضور در مراسم قرائت خطبه حاضر مى شود. در آن روز، طبق روال وزير داخل قصر مى شود. خليفه حركت مى كند تا براى جلوس روى تخت مهيا شود، و وزير با خدم و حشم خليفه را همراهى مى كند،تخت خليفه را در مقابل درب كاخ مى گذارند.<ref>الخطط المقريزيه: ج ۲ ص ۱۱۷.</ref> | ||
بيش از ۵۰۰۰ نفر نظامى سواره و در حدود ۱۰۰۰ نفر تيرانداز پياده و در حدود ۷۰۰۰ نفر پرچم به دست، از اصناف مختلف و در صف هاى منظم در اطراف خليفه حركت مى كنند تا به مقام رأس الحسين عليه السلام مشرف مى شوند. خليفه در جايگاه قرار مى گيرد، و خطيب به منبر رفته و متن خطبه پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله را - كه در روز غدير ايراد فرموده بود - قرائت مى كند. پس از القاى خطبه، قاضى القضاة آمده و دو ركعت نماز عيد را با مردم مى خواند.در نزد آن ها عيد غدير بيش از عيد قربان اهميت دارد، و در آن بيش از عيد قربان قربانى ذبح مى شود. سپس قاضى بر عرشه منبر قرار مى گيرد و اشعار نغز و پرمغزى پيرامون غدير خم مى خواند.در سال ۵۱۶ ق در مراسم جشن غدير، هزاران تن از اشراف و اعيان و فقرا و مساكين گرد آمده و جايزه دريافت كردند. همگان؛ از عالى و دانى، ثروتمند و مستمند منتظر جايزه غدير هستند. كسانى كه دختر دم بخت دارند يا قصد داماد كردن پسر دارند، منتظر مى شوند كه دهه غدير فرا رسد و از جايزه خليفه به اهداف خود برسند. شعرا شعر مى خوانند و صله مخصوص دريافت مى كنند: ۷۹۰دينار به درجه داران تقديم مى شود، ۱۴۴ قطعه لباس فاخر تقسيم مى شود، ۲۵۸ دينار از سوى وزير جايزه داده مى شود. | |||
موقع اذان بانگ تكبير همه جا طنين انداز مى شود و نماز ظهر به امامت قاضى القضاة ادا مى گردد. خليفه به قصر مى رود تا نزديكان و خاندانش را ديدار نمايد، و پسرش به جاى او با مردم ديدار مى كند و جايزه مى دهد. | |||
در آن | مسئول بيت المال با صندوقى كه در آن ۵۰۰۰ دينار است مى آيد و آن را تقسيم مى كند. مسئول خزانه لباس مى آيد و لباس هاى فاخر بين مردم تقسيم مى كند. وزير دستور مىدهد كتاب هايى براى مطالعه به نزد خليفه ببرند. به هر كدام از برادران و خويشاوندان خليفه ۱۰۰۰ دينار مى دهند. آنچه باقى بماند به نماينده دولت مى دهند تا در ميان مهمانان و درجه داران و مستخدمان تقسيم كند.<ref>الخطط المقريزيه: ج ۲ ص ۱۱۸-۱۲۱.</ref>اين بود اشارهاى كوتاه به آمار و ارقام مربوط به دهه غدير در ايام دولت فاطميان، كه نزديك به يك هزار سال پيش در دهه غدير توسط فاطميون نثار مى شد. | ||
=== د. چرا دهه غدير؟ === | |||
روز غدير به نصّ قرآن كريم روز «اكمال دين» و «اتمام نعمت» است.<ref>مائده/3.</ref> از سوى ديگر، از ديدگاه قرآن كريم عدد ۱۰ عدد اكمال و اتمام مى باشد:1. خداوند با حضرت موسى عليه السلام براى يك ماه وعده گذاشت، سپس آن را با ده روز ديگر به اتمام« رساند: «و واعدنا موسى ثلاثين ليلة و اتممناها بعشر»××× 3 اعراف / 142. ×××: ما سى شب با موسى وعده گذاشتيم سپس آن را با ده شب ديگر به اتمام رسانديم. | |||
د. چرا دهه غدير؟ | |||
روز غدير به نصّ قرآن كريم روز | |||
1. خداوند با حضرت | |||