پرش به محتوا

متن و ترجمه خطبه غدیر به زبان فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
== مقدمه<ref>اسرار غدير: ص ۱۲۷ْ،۱۰۵. چهارده قرن با غدير: ۱۳۶،۱۲۵.</ref> ==
== متن كامل و مقابله شده خطبه غدير<ref>اسرار غدير: ص ۱۲۷ْ،۱۰۵. چهارده قرن با غدير: ۱۳۶،۱۲۵.</ref> ==
واقعه عظيم غدير، شامل مراحل مقدماتىِ قبل از خطبه و متن خطبه و وقايعى كه همزمان با خطبه اتفاق افتاد و آنچه پس از خطبه به وقوع پيوست، به صورت يک روايت واحد و متسلسل به دست ما نرسيده است.
   واقعه عظيم غدير، شامل مراحل مقدماتىِ قبل از خطبه و متن خطبه و وقايعى كه همزمان با خطبه اتفاق افتاد و آنچه پس از خطبه به وقوع پيوست، به صورت يك روايت واحد و متسلسل به دست ما نرسيده است. بلكه هر يك از حاضرين در غدير، گوش ه‏اى از مراسم يا قطعه ‏اى از سخنان حضرت را نقل نموده ‏اند. البته قسمت‏ هايى از اين واقعه به طور متواتر به دست ما رسيده است، و خطبه غدير نيز به طور كامل در كتب حديث حفظ شده است.


بلكه هر يک از حاضرين در غدير، گوشه‏ اى از مراسم يا قطعه‏ اى از سخنان حضرت را نقل نموده ‏اند.
از نگاهى ديگر: پس از انتشار خبر غدير و سخنان پيامبرصلى الله عليه وآله در شهرها، متأسفانه منع از نقل حديث در حكومت سقيفه باعث شد مردم غدير را به فراموشى بسپارند و اهميت آن را ناديده بگيرند.


البته قسمت ‏هايى از اين واقعه به طور متواتر به دست ما رسيده است، و [[خطبه غدیر]] نيز به طور كامل در كتب حديث حفظ شده است.
ولى در همين جو خفقان و در كنار ديگر معصومين‏ عليهم السلام كه يكى پس از ديگرى تأكيد خاصى بر حفظ اين حديث داشتند و بارها در مقابل دوست و دشمن بدان احتجاج و استدلال مى‏ فرمودند <ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۴۷۶  - ۴۷۲.</ref> ، مى‏ بينيم كه [[امام باقرعليه السلام]] متن كامل خطبه غدير را براى اصحابشان بيان فرموده ‏اند.


از نگاهى ديگر: پس از انتشار خبر غدير و سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله در شهرها، متأسفانه منع از نقل حديث در حكومت سقيفه باعث شد مردم غدير را به فراموشى بسپارند و اهميت آن را ناديده بگيرند.
ضمناً همانطور كه داستان غدير و خطبه آن با يك سند واحد به دست ما نرسيده، متن آن نيز به صورت قطعه‏ هاى قابل جمع نقل شده است و به علل مختلفى از قبيل شرائط تقيه و امثال آن، و نيز طولانى بودن خطبه و عدم امكان حفظ كامل آن براى همگان، اكثر راويان‹‹غدير›› گوشه‏ هايى  از آن را نقل كرده ‏اند، ولى جمله‹‹مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ››و چند جمله ديگرِ آن را همه راويان به اشاره يا صريحاً نقل كرده ‏اند.
 
با اين همه، متن خطبه به طور كامل به دست ما رسيده است، چنان كه در قسمت اول اين بخش بيان شد، واين از توجهات صاحب ولايت است كه اين سند بزرگ اسلام را براى ما حفظ كرده است.
 
با در نظر گرفتن اين مقدمات، متن عربىِ‹‹خطبه غدير››بارها به صورت مستقل به چاپ رسيده است كه همه آنها طبق روايت كتاب‹‹الاحتجاج››بوده است. دو نمونه معروف آن، كتاب‹‹الخطبة المباركة النبوية فى يوم الغدير››به تنظيم علامه سيد حسن حسينى لواسانى، و كتاب‹‹خطبة النبى الأكرم‏ صلى الله عليه وآله يوم الغدير››به تنظيم مرحوم استاد عمادزاده اصفهانى است.


ولى در همين جو خفقان و در كنار ديگر معصومين‏ عليهم السلام كه يكى پس از ديگرى تأكيد خاصى بر حفظ اين حديث داشتند و بارها در مقابل دوست و دشمن بدان احتجاج و استدلال مى ‏فرمودند<ref>عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص۴۷۲  - ۴۷۶.</ref>، مى‏ بينيم كه [[امام باقر علیه السلام]] متن كامل خطبه غدير را براى اصحابشان بيان فرموده ‏اند.


ضمناً همانطور كه داستان غدير و خطبه آن با يک سند واحد به دست ما نرسيده، متن آن نيز به صورت قطعه‏ هاى قابل جمع نقل شده است و به علل مختلفى از قبيل شرائط [[تقیه]] و امثال آن، و نيز طولانى بودن خطبه و عدم امكان حفظ كامل آن براى همگان، اكثر راويان «غدير» گوشه‏ هايى  از آن را نقل كرده ‏اند، ولى جمله «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ» و چند جمله ديگرِ آن را همه راويان به اشاره يا صريحاً نقل كرده ‏اند.
آنچه ذيلاً آورده مى ‏شود متن كامل و مقابله شده خطبه غدير و سپس ترجمه فارسى آن همراه با مقدمه ‏اى كوتاه است:


با اين همه، متن خطبه به طور كامل به دست ما رسيده است، چنان كه در قسمت اول اين بخش بيان شد، واين از توجهات صاحب ولايت است كه اين سند بزرگ اسلام را براى ما حفظ كرده است.
در مورد‹‹خطبه غدير››سه جهت مهم، لزوم مقابله نسخه‏ هاى آن را مؤكدتر مى‏ نمايد: اهميتِ خود خطبه، طولانى بودن متن، سماعى بودن حديث.لذا آخرين اقدام اساسى كه درباره متن‹‹خطبه غدير››انجام گرفته مقابله آن با سه روايت امام باقرعليه السلام و [[حذيفة بن اليمان]] و [[زيد بن ارقم]] است.به تعبير ديگر: متن كامل خطبه غدير پس از مقابله و تطبيق آن در مدارك نُه‏گانه ‏اش، يعنى كتاب‏ هاى‹‹روضة الواعظين››و‹‹الاحتجاج››و‹‹اليقين›› و ‹‹التحصين››و‹‹العُدَد القويّة››و‹‹الاقبال››و‹‹الصراط المستقيم››و‹‹نهج الايمان››و‹‹نزهة الكرام››تنظيم و تلفيق و تنقيح شده است، و در يازده بخش تقديم خواهد شد و در اول هر بخش عنوانى براى آن ذكر مى‏ شود.براى سهولت در مطالعه و حفظ نمودن خطبه، حركاتِ حروف و اعراب‏ گذارى كلمات نيز انجام گرفته است. مواردى كه از متن خطبه نيست با حروف خاص و بدون حركات آورده شده، كما اينكه موارد مهم متن نيز با حروف سياه ذكر مى‏ گردد. براى صيانت كامل متن خطبه، از آوردن جمله صلى الله عليه وآله و عليه السلام در مواردى كه قطعاً در كلام حضرت نبوده خوددارى مى‏ شود.


با در نظر گرفتن اين مقدمات، متن عربىِ «[[خطبه غدیر]]» بارها به صورت مستقل به چاپ رسيده است كه همه آنها طبق [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] كتاب «الاحتجاج» بوده است.
در پاورقى ‏ها موارد اختلاف نسخه‏ ها و كيفيت آن آمده است. رمزهاى زير را براى اشاره به شش كتابِ اصلىِ مقابله شده آورده ‏ايم:(‹‹الف››: الاحتجاج.) (‹‹ب›› : اليقين.)،(‹‹ج››: التحصين.)،(‹‹د›› : روضة الواعظين.)، (‹‹ه››: العُددالقويّة.)،(‹‹و››: نهج ‏الايمان.)


دو نمونه معروف آن، كتاب «الخطبة المباركة النبوية فى يوم الغدير» به تنظيم علامه سيد حسن حسينى لواسانى، و كتاب «خطبة النبى الأكرم‏ صلى الله عليه و آله يوم الغدير» به تنظيم مرحوم استاد عمادزاده اصفهانى است.
در چند مورد كه اختلاف نسخه از كتاب‹‹الاقبال››و‹‹الصراط المستقيم››و‹‹نزهة الكرام››ذكر شده نام اين كتاب‏ ها آمده و رمزى ندارد.


آنچه ذيلاً آورده مى ‏شود متن كامل و مقابله شده خطبه غدير و سپس [[ترجمه]] فارسى آن همراه با مقدمه‏ اى كوتاه است:
با توجه به اينكه متن حاضر، حاصل جمع نُه روايت از نُه كتاب است، دقت در پاورقى‏ ها و محتويات نسخه‏ هاى ديگر از آن جهت حائز اهميت است كه هر نسخه مى ‏تواند سهمى در نماياندن واقع ايفا كند.


در مورد «خطبه غدير» سه جهت مهم، لزوم مقابله نسخه ‏هاى آن را مؤكدتر مى‏نمايد: اهميتِ خود خطبه، طولانى بودن متن، سماعى بودن حديث.
در پاورقى ‏ها آدرس آيات قرآنى و توضيح كلمات و جملاتِ مشكل آمده است. از آنجا كه متن خطبه عربى است پاورقى‏ ها هم به عربى ذكر شده تا بين دو زبان عربى و فارسى خلط واقع نشود.


لذا آخرين اقدام اساسى كه درباره متن »خطبه غدير« انجام گرفته مقابله آن با سه روايت امام باقرعليه السلام و حذيفة بن اليمان و زيد بن ارقم است.
در اينجا متن عربى و كامل و مقابله شده خطبه غدير و سپس ترجمه دقيق آن آورده مى ‏شود:


به تعبير ديگر: متن كامل خطبه غدير پس از مقابله و تطبيق آن در مدارک نُه‏ گانه ‏اش، يعنى كتاب ‏هاى «[[روضة الواعظین (کتاب)|روضة الواعظین]]» و «[[الاحتجاج (کتاب)|الاحتجاج]]» و «[[الیقین (کتاب)|الیقین]]» و «[[التحصین (کتاب)|التحصین]]» و «[[العُدَد القویّة (کتاب)|العُدَد القویّة]]» و «[[اقبال الاعمال (کتاب)|الاقبال]]» و «[[الصراط المستقیم (کتاب)|الصراط المستقیم]]» و «[[نهج الایمان (کتاب)|نهج الایمان]]» و «[[نزهة الکرام (کتاب)|نزهة الکرام]]» تنظيم و تلفيق و تنقيح شده است، و در يازده بخش تقديم خواهد شد و در اول هر بخش عنوانى براى آن ذكر مى‏ شود.


براى سهولت در مطالعه و حفظ نمودن خطبه، حركاتِ حروف و اعراب‏ گذارى كلمات نيز انجام گرفته است.


مواردى كه از متن خطبه نيست با حروف خاص و بدون حركات آورده شده، كما اينكه موارد مهم متن نيز با حروف سياه ذكر مى ‏گردد.


براى صيانت كامل متن خطبه، از آوردن جمله صلى الله عليه و آله و عليه السلام در مواردى كه قطعاً در كلام حضرت نبوده خوددارى مى‏ شود.
'''بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم'''


در پاورقى‏ ها موارد اختلاف نسخه‏ ها و كيفيت آن آمده است. رمزهاى زير را براى اشاره به شش كتابِ اصلىِ مقابله شده آورده ‏ايم:
== الْحَمْدُ وَ الثَّناءُ ==


«الف»: الاحتجاج. «ب»: اليقين. «ج»: التحصين. «د»: روضة الواعظين. «ه»: العُددالقويّة. «و»: نهج ‏الايمان.


در چند مورد كه اختلاف نسخه از كتاب «الاقبال» و «الصراط المستقيم» و «[[نزهة الکرام (کتاب)|نزهة الکرام]]» ذكر شده نام اين كتاب‏ ها آمده و رمزى ندارد.


با توجه به اينكه متن حاضر، حاصل جمع نُه روايت از نُه كتاب است، دقت در پاورقى‏ ها و محتويات نسخه‏ هاى ديگر از آن جهت حائز اهميت است كه هر نسخه مى‏ تواند سهمى در نماياندن واقع ايفا كند.
الْحَمْدُ للَّهِِ الَّذي عَلا في تَوَحُّدِهِ وَ دَنا في تَفَرُّدِهِ×××  ب« و »د« : علا بتوحيده و دنا بتفريده. »ج« : في توحيده. ××× وَ جَلَّ في سُلْطانِهِ وَ عَظُمَ في أرْكانِهِ، وَ أحاطَ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عِلْماً وَ هُوَ في مَكانِهِ وَ قَهَرَ جَميعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وَ بُرْهانِهِ، حَميداً××× 2 الف« و »ب« و » ه  «: مجيداً. ××× لَمْ‏يَزَلْ، مَحْمُوداً لايَزالُ] وَ مَجيداً لايَزُولُ، وَ مُبْدِئاً وَ مُعيداً وَ كُلُّ أمْرٍ إلَيْهِ يَعُودُ[.××× 3 الزيادة من »ج« و »د« و » ه  « . ×××


در پاورقى ‏ها آدرس آيات قرآنى و توضيح كلمات و جملاتِ مشكل آمده است. از آنجا كه متن خطبه عربى است پاورقى ‏ها هم به عربى ذكر شده تا بين دو زبان [[عربی]] و فارسی خلط واقع نشود.
بارِئُ الْمَسْمُوكاتِ وَ داحِى الْمَدْحُوَّاتِ××× 1 المسموكات أي المرفوعات و هي السموات، و المدحوّات أي المبسوطات و هي الأرضغ. ××× وَ جَبّارُ الْأَرَضينَ وَ السَّمواتِ، قُدُّوسٌ سُبُّوحٌ، رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَ الرُّوحِ، مُتَفَضِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ بَرَأَهُ، مُتَطَوِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ أنْشَأَهُ××× 2 ج« و »د« و »ه« و »و« : متطوّل على كلّ من ذرأه. ××× يَلْحَظُ كُلَّ عَيْنٍ××× 3 ج« و »د« و »ه« و »و« : كلّ نفس. ××× وَ الْعُيُونُ لاتَراهُ.


در اينجا متن عربى و كامل و مقابله شده خطبه غدير و سپس ترجمه دقيق آن آورده مى‏ شود:


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
كَريمٌ حَليمٌ ذُو أناةٍ، قَدْ وَسِعَ كُلَّ شَىْ‏ءٍ رَحْمَتُهُ وَ مَنَّ عَلَيْهِمْ××× 4 د« : على جميع خلقه. ××× بِنِعْمَتِهِ. لايَعْجَلُ بِانْتِقامِهِ، وَلايُبادِرُ إلَيْهِمْ بِمَا اسْتَحَقُّوا××× 5 ج« و » ه  « و »و« : يستحقّون. ××× مِنْ عَذابِهِ.


== الْحَمْدُ وَ الثَّناءُ ==
الْحَمْدُ للَّهِِ الَّذي عَلا في تَوَحُّدِهِ وَ دَنا في تَفَرُّدِهِ<ref>«ب» و «د»: علا بتوحيده و دنا بتفريده. «ج»: في توحيده. </ref> وَ جَلَّ في سُلْطانِهِ وَ عَظُمَ في أرْكانِهِ، وَ أحاطَ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عِلْماً وَ هُوَ في مَكانِهِ وَ قَهَرَ جَميعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وَ بُرْهانِهِ، حَميداً<ref>«الف» و «ب» و «ه»: مجيداً. </ref> لَمْ‏يَزَلْ، مَحْمُوداً لايَزالُ [وَ مَجيداً لايَزُولُ، وَ مُبْدِئاً وَ مُعيداً وَ كُلُّ أمْرٍ إلَيْهِ يَعُودُ].<ref>  الزيادة من «ج» و «د» و «ه».</ref>


بارِئُ الْمَسْمُوكاتِ وَ داحِى الْمَدْحُوَّاتِ<ref>المسموكات أي المرفوعات و هي السموات، و المدحوّات أي المبسوطات و هي الأرضغ.</ref> وَ جَبّارُ الْأَرَضينَ وَ السَّمواتِ، قُدُّوسٌ سُبُّوحٌ، رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَ الرُّوحِ، مُتَفَضِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ بَرَأَهُ، مُتَطَوِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ أنْشَأَهُ<ref>«ج» و «د» و «ه» و «و»: متطوّل على كلّ من ذرأه.</ref> يَلْحَظُ كُلَّ عَيْنٍ<ref>«ج» و «د» و «ه» و «و»: كلّ نفس.</ref> وَ الْعُيُونُ لاتَراهُ.
قَدْ فَهِمَ السَّرائِرَ وَ عَلِمَ الضَّمائِرَ، وَ لَمْ‏تَخْفَ عَلَيْهِ الْمَكْنُوناتُ وَ لاَ اشْتَبَهَتْ عَلَيْهِ الْخَفِيّاتُ. لَهُ الْإحاطَةُ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ الْغَلَبَةُ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ الْقُوَّةُ في كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ الْقُدْرَةُ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ، وَ لَيْسَ مِثْلُهُ شَىْ‏ءٌ. وَ هُوَ مُنْشِى‏ءُ الشَّىْ‏ءِ حينَ لا شَىْ‏ءَ××× 6 ج« و »د« : و هو منشى‏ء حيّ حين لا حيّ. »و« : و هو منشى‏ء كل شيى‏ء و حي حين لا حي. ××× دائِمٌ حَيٌّ××× 7 ب« : دائم غني. ××× وَ قائِمٌ بِالْقِسْطِ، لا إلهَ إلاّ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ.
 


كَريمٌ حَليمٌ ذُو أناةٍ، قَدْ وَسِعَ كُلَّ شَىْ‏ءٍ رَحْمَتُهُ وَ مَنَّ عَلَيْهِمْ<ref>«د»: على جميع خلقه.</ref> بِنِعْمَتِهِ. لايَعْجَلُ بِانْتِقامِهِ، وَلايُبادِرُ إلَيْهِمْ بِمَا اسْتَحَقُّوا<ref>«ج» و «ه» و «و»: يستحقّون.</ref> مِنْ عَذابِهِ.
جَلَّ عَنْ أنْ تُدْرِكَهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأبْصارَ وَ هُوَ اللَّطيفُ الْخَبيرُ. لايَلْحَقُ أحَدٌ وَصْفَهُ مِنْ مُعايَنَةٍ، وَ لايَجِدُ أحَدٌ كَيْفَ هُوَ مِنْ سِرٍّ وَ عَلانِيَةٍ إلاّ بِما دَلَّ عَزَّ وَ جَلَّ عَلى نَفْسِهِ.××× 8 و« : و لا يحدّه أحد كيف هو من سرّ و علانية إلاّ بما دلّ هو عز و جل على نفسه. ×××


قَدْ فَهِمَ السَّرائِرَ وَ عَلِمَ الضَّمائِرَ، وَ لَمْ‏تَخْفَ عَلَيْهِ الْمَكْنُوناتُ وَ لاَ اشْتَبَهَتْ عَلَيْهِ الْخَفِيّاتُ. لَهُ الْإحاطَةُ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ الْغَلَبَةُ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ الْقُوَّةُ في كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ الْقُدْرَةُ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ، وَ لَيْسَ مِثْلُهُ شَىْ‏ءٌ. وَ هُوَ مُنْشِى‏ءُ الشَّىْ‏ءِ حينَ لا شَىْ‏ءَ<ref>«ج» و «د»: و هو منشى‏ء حيّ حين لا حيّ. «و»: و هو منشى‏ء كل شيى‏ء و حي حين لا حي.</ref> دائِمٌ حَيٌّ<ref>«ب»: دائم غني.</ref> وَ قائِمٌ بِالْقِسْطِ، لا إلهَ إلاّ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ.


جَلَّ عَنْ أنْ تُدْرِكَهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأبْصارَ وَ هُوَ اللَّطيفُ الْخَبيرُ. لايَلْحَقُ أحَدٌ وَصْفَهُ مِنْ مُعايَنَةٍ، وَ لايَجِدُ أحَدٌ كَيْفَ هُوَ مِنْ سِرٍّ وَ عَلانِيَةٍ إلاّ بِما دَلَّ عَزَّ وَ جَلَّ عَلى نَفْسِهِ.<ref>«و»: و لا يحدّه أحد كيف هو من سرّ و علانية إلاّ بما دلّ هو عز و جل على نفسه.</ref>
وَ أشْهَدُ أنَّهُ اللَّهُ الَّذي مَلَأَ××× 1 د« : أبلى. ××× الدَّهْرَ قُدْسُهُ، وَ الَّذي يَغْشَى الْأبَدَ نُورُهُ××× 2 ج« : يغشى الأمد. »د« : يفنى الأبد. ×××، وَ الَّذي يُنْفِذُ أمْرَهُ بِلا مُشاوَرَةِ مُشيرٍ وَ لا مَعَهُ شَريكٌ في تَقْديرِهِ وَ لايُعاوَنُ في تَدْبيرِهِ.××× 3 الف« و »ب« و »د« : و لا تفاوت في تدبيره. »و« : و لا معاون في تدبيره. ×××


وَ أشْهَدُ أنَّهُ اللَّهُ الَّذي مَلَأَ<ref>«د»: أبلى.</ref> الدَّهْرَ قُدْسُهُ، وَ الَّذي يَغْشَى الْأبَدَ نُورُهُ<ref>«ج»: يغشى الأمد. «د»: يفنى الأبد.</ref>، وَ الَّذي يُنْفِذُ أمْرَهُ بِلا مُشاوَرَةِ مُشيرٍ وَ لا مَعَهُ شَريكٌ في تَقْديرِهِ وَ لايُعاوَنُ في تَدْبيرِهِ.<ref>«الف» و «ب» و «د»: و لا تفاوت في تدبيره. «و»: و لا معاون في تدبيره.</ref>


صَوَّرَ مَا ابْتَدَعَ××× 4 الف« : ما أبدع. ××× عَلى غَيْرِ مِثالٍ، وَ خَلَقَ ما خَلَقَ بِلا مَعُونَةٍ مِنْ أحَدٍ وَ لا تَكَلُّفٍ وَ لاَ احْتِيالٍ.××× 5 ج« : اختبال. و الإختبال بمعنى الفساد. ××× أنْشَأَها××× 6 ج« : شاءها. ××× فَكانَتْ وَ بَرَأَها فَبانَتْ. فَهُوَ اللَّهُ الَّذي لا إلهَ إلاّ هُوَ الْمُتْقِنُ الصَّنْعَةَ××× 7 و« : الصبغة. ×××، الْحَسَنُ الصَّنيعَةُ××× 8 ب« : الحسن المنعة. » ه  « : الحسن الصبغة. ×××، الْعَدْلُ الَّذي لا يَجُورُ، وَ الْأكْرَمُ الَّذي تَرْجِعُ إلَيْهِ الْأُمُورُ.
صَوَّرَ مَا ابْتَدَعَ××× 4 الف« : ما أبدع. ××× عَلى غَيْرِ مِثالٍ، وَ خَلَقَ ما خَلَقَ بِلا مَعُونَةٍ مِنْ أحَدٍ وَ لا تَكَلُّفٍ وَ لاَ احْتِيالٍ.××× 5 ج« : اختبال. و الإختبال بمعنى الفساد. ××× أنْشَأَها××× 6 ج« : شاءها. ××× فَكانَتْ وَ بَرَأَها فَبانَتْ. فَهُوَ اللَّهُ الَّذي لا إلهَ إلاّ هُوَ الْمُتْقِنُ الصَّنْعَةَ××× 7 و« : الصبغة. ×××، الْحَسَنُ الصَّنيعَةُ××× 8 ب« : الحسن المنعة. » ه  « : الحسن الصبغة. ×××، الْعَدْلُ الَّذي لا يَجُورُ، وَ الْأكْرَمُ الَّذي تَرْجِعُ إلَيْهِ الْأُمُورُ.


وَ أشْهَدُ أنَّهُ اللَّهُ الَّذي تَواضَعَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِعَظَمَتِهِ، وَ ذَلَّ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِعِزَّتِهِ، وَ اسْتَسْلَمَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِقُدْرَتِهِ، وَ خَضَعَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِهَيْبَتِهِ. مَلِكُ الْأمْلاكِ××× 9 ب« و »ج« و »و« : مالك الأملاك. ××× وَ مُفَلِّكُ الْأَفْلاكِ وَ مُسَخِّرُ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ××× 01 هذه الفقرة في »د« هكذا: ملك الأملاك و مسخّر الشمس و القمر في الأفلاك. ×××، كُلٌّ يَجْري لِأجَلٍ مُسَمّى. يُكَوِّرُ اللَّيْلَ عَلَى النَّهارِ وَ يُكَوِّرُ النَّهارَ عَلَى اللَّيْلِ يَطْلُبُهُ حَثيثاً. قاصِمُ كُلِّ جَبّارٍ عَنيدٍ وَ مُهْلِكُ كُلِّ شَيْطانٍ مَريدٍ.
وَ أشْهَدُ أنَّهُ اللَّهُ الَّذي تَواضَعَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِعَظَمَتِهِ، وَ ذَلَّ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِعِزَّتِهِ، وَ اسْتَسْلَمَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِقُدْرَتِهِ، وَ خَضَعَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِهَيْبَتِهِ. مَلِكُ الْأمْلاكِ××× 9 ب« و »ج« و »و« : مالك الأملاك. ××× وَ مُفَلِّكُ الْأَفْلاكِ وَ مُسَخِّرُ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ××× 01 هذه الفقرة في »د« هكذا: ملك الأملاك و مسخّر الشمس و القمر في الأفلاك. ×××، كُلٌّ يَجْري لِأجَلٍ مُسَمّى. يُكَوِّرُ اللَّيْلَ عَلَى النَّهارِ وَ يُكَوِّرُ النَّهارَ عَلَى اللَّيْلِ يَطْلُبُهُ حَثيثاً. قاصِمُ كُلِّ جَبّارٍ عَنيدٍ وَ مُهْلِكُ كُلِّ شَيْطانٍ مَريدٍ.


لَمْ‏يَكُنْ لَهُ ضِدٌّ وَ لا مَعَهُ نِدٌّ××× 11 الف« و »ب« : لم‏يكن معه ضدّ و لا ندّ. »ج« : و لم‏يكن معه ندّ. ××× أحَدٌ صَمَدٌ لَمْ‏يَلِدْ وَ لَمْ‏يُولَدْ وَ لَمْ‏يَكُنْ لَهُ كُفْواً أحَدٌ. إلهٌ واحِدٌ وَ رَبٌّ ماجِدٌ××× 21 ج« : إلهاً واحداً ماجداً. ××× يَشاءُ فَيُمْضي، وَ يُريدُ فَيَقْضي، وَ يَعْلَمُ فَيُحْصي، وَ يُميتُ وَ يُحْيي، وَ يُفْقِرُ وَ يُغْني، وَ يُضْحِكُ وَ يُبْكي، ]وَ يُدْني وَ يُقْصي××× 1 الزيادة من »الف« و »ب« و » ه  « . و في »د« : و يدبّر فيقضي. ×××[ وَ يَمْنَعُ وَ يُعْطي××× 2 ب« : و يمنع و يثري. ×××، لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَديرٌ.
لَمْ‏يَكُنْ لَهُ ضِدٌّ وَ لا مَعَهُ نِدٌّ××× 11 الف« و »ب« : لم‏يكن معه ضدّ و لا ندّ. »ج« : و لم‏يكن معه ندّ. ××× أحَدٌ صَمَدٌ لَمْ‏يَلِدْ وَ لَمْ‏يُولَدْ وَ لَمْ‏يَكُنْ لَهُ كُفْواً أحَدٌ. إلهٌ واحِدٌ وَ رَبٌّ ماجِدٌ××× 21 ج« : إلهاً واحداً ماجداً. ××× يَشاءُ فَيُمْضي، وَ يُريدُ فَيَقْضي، وَ يَعْلَمُ فَيُحْصي، وَ يُميتُ وَ يُحْيي، وَ يُفْقِرُ وَ يُغْني، وَ يُضْحِكُ وَ يُبْكي، ]وَ يُدْني وَ يُقْصي××× 1 الزيادة من »الف« و »ب« و » ه  « . و في »د« : و يدبّر فيقضي. ×××[ وَ يَمْنَعُ وَ يُعْطي××× 2 ب« : و يمنع و يثري. ×××، لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَديرٌ.




خط ۸۴۵: خط ۸۴۰:


خدايا، به خاطر آنچه ادا كردم و امر نمودم، مؤمنين را بيامرز، و بر منكرين كه كافرند غضب نما، و حمد و سپاس مخصوص خداوند عالم است.
خدايا، به خاطر آنچه ادا كردم و امر نمودم، مؤمنين را بيامرز، و بر منكرين كه كافرند غضب نما، و حمد و سپاس مخصوص خداوند عالم است.
== پانويس ==