۲۲٬۹۷۹
ویرایش
شعر غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== آيات در شعر غدير<ref>غدير در قرآن: ج ۳ ص | == آيات در شعر غدير<ref>غدير در قرآن: ج ۳ ص ۴۴۷ - ۵۰۶.</ref> == | ||
شاعرانى كه براى | شاعرانى كه براى [[غدیر]] سروده اند شكوفاترين نقطه آن را پشتوانه قرآنى آن تلقى كرده اند، و در زيباترين سروده ها - از اشاره و رمز گرفته تا تصريح - ذكرى از آيات [[غدیر خم (کتاب)|غدیر]] به ميان آورده اند. | ||
آنچه پيش روى شماست گزيده اى از ابيات شعرى مربوط به غدير است كه در آنها به آيات قرآنى غدير اشاره شده است. | |||
آيات معروفى كه همه به نزول آنها درباره [[غدیرخم (کتاب)|غدیر]] اعتراف دارند سه آيه است، كه در اكثر اشعار ديده مى شود و در بعضى به دو آيه اشاره شده است: | آيات معروفى كه همه به نزول آنها درباره [[غدیرخم (کتاب)|غدیر]] اعتراف دارند سه آيه است، كه در اكثر اشعار ديده مى شود و در بعضى به دو آيه اشاره شده است: | ||
«يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» .<ref>مائده / ۶۷ .</ref> | «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ».<ref>مائده / ۶۷ .</ref> | ||
«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» .<ref>مائده / ۳.</ref> | «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً».<ref>مائده / ۳.</ref> | ||
«سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ» .<ref>معارج / ۱. </ref> | «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ».<ref>معارج / ۱. </ref> | ||
اشعار قرآنى غدير از [[شیعه]] و غير شيعه است، و شكى نيست كه اشعار مربوط به غير شيعه اقرارى از سوى آنان تلقى مى شود. | اشعار قرآنى غدير از [[شیعه]] و غير شيعه است، و شكى نيست كه اشعار مربوط به غير شيعه اقرارى از سوى آنان تلقى مى شود. | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۸: | ||
۱. شعرهايى با اشاره كلى به آيات غدير | ۱. شعرهايى با اشاره كلى به آيات غدير | ||
۲. شعرهايى با اشاره به | ۲. شعرهايى با اشاره به [[آیه تبلیغ و شبهات|آیه تبلیغ]] | ||
۳. شعرهايى با اشاره به | ۳. شعرهايى با اشاره به [[آیه اکمال و شبهات ابن کثیر|آیه اکمال]] | ||
۴. شعرهايى با اشاره به آيه «سئل سائل» | ۴. شعرهايى با اشاره به آيه «سئل سائل» | ||
۵ . شعرهايى با اشاره به دو آيه | ۵ . شعرهايى با اشاره به دو آيه تبلیغ و اكمال | ||
۶ . شعرهايى با اشاره به دو آيه اكمال و «سأل سائل» | ۶ . شعرهايى با اشاره به دو آيه اكمال و «سأل سائل» | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۱: | ||
== اميرالمؤمنين عليه السلام و شعر غدير<ref>اسرار غدير ص ۳۱۸. چهارده قرن با غدير: ص ۱۶۹. غدير از زبان مولى: ص ۲۷. ژرفاى غدير: ص ۱۹۶.</ref> == | == اميرالمؤمنين عليه السلام و شعر غدير<ref>اسرار غدير ص ۳۱۸. چهارده قرن با غدير: ص ۱۶۹. غدير از زبان مولى: ص ۲۷. ژرفاى غدير: ص ۱۹۶.</ref> == | ||
چه زيباست كه صاحب غدير درباره غديرش بسرايد و ما گوش به نواى جانفزاى او بسپاريم. اما جالب تر آن است كه بدانيم اين اشعار در پاسخ به نماينده [[سقیفه]] است كه خواست فخرى بفروشد و سَرى بلند كند. | چه زيباست كه صاحب غدير درباره غديرش بسرايد و ما گوش به نواى جانفزاى او بسپاريم. اما جالب تر آن است كه بدانيم اين اشعار در پاسخ به نماينده [[سقیفه]] است كه خواست فخرى بفروشد و سَرى بلند كند. | ||
[[معاویة بن ابی سفیان|معاویه]] به حضرت نامه اى نوشت و در آن يادآور شد كه من فضايل بسيارى دارم. از جمله اينكه در اسلام پادشاه شده ام!! | |||
وقتى حضرت نامه او را خواند فرمود: آيا پسر هند جگرخوار فضايل خود را به رخ من مى كشد؟ در پاسخ او اين اشعار را بنويسيد. | |||
سپس حضرت اشعارى سرودند كه وجوب [[ولایت]] در غدير را در آن بيان كردند، و رضايت امت در امر ولايت را گوشزد كردند، و با خطابى قاطع در آخر آن اشاره كردند كه هر كس نمى پذيرد جا دارد از غصه بميرد! | |||
قسمتى از سروده مولى چنين است: | قسمتى از سروده مولى چنين است: | ||
| خط ۴۷: | خط ۵۳: | ||
وَ اِلاّ فَلْيَمُتْ كَمَداً بَغَمٍّ<ref>روضة الواعظين: ص ۷۶. بحار الانوار: ج ۳۳ ص ۱۳۱ ح ۴۱۷ و ج ۳۸ ص ۲۳۸ ح ۳۹. ديوان اميرالمؤمنين عليه السلام: ص ۱۰۵.</ref> | وَ اِلاّ فَلْيَمُتْ كَمَداً بَغَمٍّ<ref>روضة الواعظين: ص ۷۶. بحار الانوار: ج ۳۳ ص ۱۳۱ ح ۴۱۷ و ج ۳۸ ص ۲۳۸ ح ۳۹. ديوان اميرالمؤمنين عليه السلام: ص ۱۰۵.</ref> | ||
يعنى: | يعنى: [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] در روز غدير خم [[ولایت]] خود نسبت به شما را براى من نيز واجب كرد. | ||
پيامبر صلى الله عليه و آله مرا در صاحب اختيارى امت وصى خود قرار داد، و اين با رضايت شما به حكم من بود. آگاه باشيد! هر كس مى خواهد به اين مطلب ايمان آورد و گرنه از غصه بميرد!<ref>روضة الواعظين: ص ۷۶. بحار الانوار: ج ۳۸ ص ۲۳۸ ح ۳۹. ديوان اميرالمؤمنين عليه السلام: ص ۱۰۵.</ref> | |||
== بولس سلامه مسيحى<ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۷۴.</ref> == | == بولس سلامه مسيحى<ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۷۴.</ref> == | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۵۵: | ||
== تاريخچه شعرِ غدير<ref>حديث مهر در بلور شعر (على ثاقب بخشايش) : ۵-۱۰.</ref> == | == تاريخچه شعرِ غدير<ref>حديث مهر در بلور شعر (على ثاقب بخشايش) : ۵-۱۰.</ref> == | ||
در ميان وقايع | در ميان وقايع [[اسلام]]، تنها واقعه غدير است كه از همان لحظات وقوع قطعه شعرى به عنوان سند دائمى ضميمه آن است. | ||
شعر با وزن و قافيه اى كه دارد مدرک ماندگارى در پرونده غدير است كه سينه به سينه حفظ شده، و با توجه به [[اهمیت]] ادبى آن در كتاب ها ثبت گرديده است. | |||
در طول تاريخ در كنار اسناد و مدارک حديثى و تاريخى، شعر غدير كه توسط شعراى قرن هاى مختلف سروده شده در حفظ اين ماجرا اثر به سزايى داشته است. | |||
نكته شعر اين است كه توانسته [[غدیر]] را در كتابها و محافلى حاضر كند كه با روش هاى ديگر ممكن و يا لااقل آسان نيست. | |||
بسيارى از كتب ادبى كه حتى در مواردى مؤلفانشان مخالف ولايت [[معصومین علیهم السلام|اهل بیت علیهم السلام]] بوده اند، به عنوان يک قطعه جالب ادبى از شاعرى توانا شعر غدير را نقل كرده اند. | |||
همچنين بسيارى از مردم كه براى مطالعه و شنيدن متون علمى وقت و حوصله كافى ندارند، گاهى در قطعه اى از شعر معارف غدير را مى يابند. | |||
طى چهارده قرن، مسئله غدير در قالب اشعار | === غدير در زبان هاى شاعرانه متفاوت === | ||
طى چهارده قرن، مسئله غدير در قالب اشعار [[عربی]]، [[فارسی]]، [[اردو (زبان)|اردو]]، [[ترکی (زبان)|ترکی]] و غير آن به نظم كشيده شده است. | |||
اولين قدم را شاعر زبردست عرب [[حسان بن ثابت|حسّان بن ثابت]] برداشت و با اجازه رسمى [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] در حضور مردم اشعارى را كه در غدير خم درباره واقعه آن سروده بود خواند. | |||
همچنين [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام]] درباره غدير شعرى سروده اند. چند تن از [[صحابه|اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله]] و نير عده اى از [[اصحاب ائمه علیهم السلام]] اشعارى درباره غدير دارند، كه از جمله آنان [[قیس بن سعد بن عباده انصاری|قیس بن سعد بن عباده]]، [[سید حمیری]]، [[کمیت اسدی]]، [[دعبل خزاعی]] و ابوتمام است. | |||
شعراى زبردستى چون ابن رومى، وامق نصرانى، حمانى، تنوخى، ابوفراس حمدانى، بشنوى | عده اى از علماى بزرگ نيز كه قريحه شعرى داشته اند اشعار رسايى درباره غدير سروده اند، كه از جمله آنان [[شریف رضی]]، [[سید مرتضی]]، [[قطب الدین راوندی|قطب راوندی]]، [[حافظ رجب برسی|حافظ برسی]]، شیخ كفعمى، [[شیخ بهایی]]، شيخ كرَكى، شيخ حر عاملى، سيد على خان مدنى و شيخ محمدحسين غروى اصفهانى كمپانى است. | ||
شعراى زبردستى چون ابن رومى، وامق نصرانى، حمانى، تنوخى، ابوفراس حمدانى، بشنوى كردى، كشاجم، ناشى صغير، صاحب بن عباد، مهيار ديلمى، ابوالعلاء معرى، اقساسى، ابن عرندس، ابن عودى، ابن داغر حلى، بولس سلامه مسيحى از شعراى عرب نيز درباره غدير شعر سروده اند. | |||
گذشته از شعراى عرب، شاعران پارسىگوى و اردو زبان و ترک زبان نيز سهم به سزايى در نظم محتواى غدير و حفظ و نشر آن در قالب شعر داشته اند. | گذشته از شعراى عرب، شاعران پارسىگوى و اردو زبان و ترک زبان نيز سهم به سزايى در نظم محتواى غدير و حفظ و نشر آن در قالب شعر داشته اند. | ||
=== جلوه هاى شعرى در ادبيات غدير === | |||
عده اى از شعرا داستان غدير را به صورت مفصل يا مختصر در قالب شعر آورده اند. از الطاف خدا بوده كه شاعرى زبردست و لغت شناس در غدير حاضر بوده و در همان جا ماجراى غدير را به صورت شعر آورده، و حتى تبادر ذهنى خود از غدير را صراحتاً اعلام كرده تا اثرى ماندگار و سندى محكم براى غدير باشد. | عده اى از شعرا داستان غدير را به صورت مفصل يا مختصر در قالب شعر آورده اند. از الطاف خدا بوده كه شاعرى زبردست و لغت شناس در غدير حاضر بوده و در همان جا ماجراى غدير را به صورت شعر آورده، و حتى تبادر ذهنى خود از غدير را صراحتاً اعلام كرده تا اثرى ماندگار و سندى محكم براى غدير باشد. | ||
بعضى ديگر از شاعران فقط خطبه غدير را به نظم در آورده اند. برخى ديگر فقط مقطع حسّاس آن يعنى جمله | بعضى ديگر از شاعران فقط خطبه غدير را به نظم در آورده اند. برخى ديگر فقط مقطع حسّاس آن يعنى جمله «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلَاهُ» را به شعر كشيده و بيان كرده اند. | ||
گروهى نيز با قالب ريزى ادبى غدير، مبانى اعتقادى آن را بيان كرده اند و تا آنجا كه توانسته اند شكوفايى روحى آن را در زندگى معنوى | گروهى نيز با قالب ريزى ادبى غدير، مبانى اعتقادى آن را بيان كرده اند و تا آنجا كه توانسته اند شكوفايى روحى آن را در زندگى معنوى يک شيعه جلوه گر ساخته اند. به گونه اى كه با خواندن آنها حلاوت و خنكاى ولايت در وجود انسان نمودار مى شود. | ||
مؤلفانى نيز اقدام به جمع آورى و تدوين اشعار مربوط به غدير كرده اند و اين اسناد ادبى غدير را به صورت مجموعه اى تنظيم يافته ارائه نموده اند. | مؤلفانى نيز اقدام به جمع آورى و تدوين اشعار مربوط به غدير كرده اند و اين اسناد ادبى غدير را به صورت مجموعه اى تنظيم يافته ارائه نموده اند. | ||
همچنين | همچنين «[[خطبه غدیر]]» به صورت شعر [[عربی]] و [[فارسی]] و [[اردو (زبان)|اردو]] و [[ترکی (زبان)|ترکی]] مكرراً برگردانده شده و بسيارى از آنها به چاپ رسيده است. ذيلاً به مواردى از نظم خطبه غدير اشاره مى نماييم: | ||
نظم عربى «[[حدیث غدیر]]» در كتاب شريف «الغدير» [[تألیف]] [[علامه امینی]] طى يازده جلد به صورت جامعى تدوين شده است. | |||
همچنين كتاب «شعراء الغدير» توسط مؤسسه الغدير بيروت در دو جلد تدوين شده است. | |||
نظم فارسى خطبه غدير در كتاب هاى «سرود غدير» تأليف علامه سيد احمد اشكورى، ۲ جلد، «شعراى غدير از گذشته تا امروز» تأليف شيخ محمدهادى امينى، ۱۰ جلد، و «غدير در شعر فارسى از كسائى مروزى تا شهريار تبريزى» تأليف شيخ محمد صحتى سردرودى، «خطابه غدير در آينه شعر» تأليف سيد حسين حسينى جمع آورى شده است. | نظم فارسى خطبه غدير در كتاب هاى «سرود غدير» تأليف علامه سيد احمد اشكورى، ۲ جلد، «شعراى غدير از گذشته تا امروز» تأليف شيخ محمدهادى امينى، ۱۰ جلد، و «غدير در شعر فارسى از كسائى مروزى تا شهريار تبريزى» تأليف شيخ محمد صحتى سردرودى، «خطابه غدير در آينه شعر» تأليف سيد حسين حسينى جمع آورى شده است. | ||
| خط ۱۸۹: | خط ۲۰۷: | ||
غدير خم، اثر مرتضى سرافراز، كه در سال ۱۳۴۸ ش منتشر شده است. | غدير خم، اثر مرتضى سرافراز، كه در سال ۱۳۴۸ ش منتشر شده است. | ||
=== تبليغ غدير با تدوين ديوان بزرگ غدير<ref>سخنرانى استثنائى غدير: ص ۱۲۷،۱۰۷.</ref> === | |||
عظمت غدير اقتضا مى كند به بلنداى آن برنامه ريزى داشته باشيم، و گمان نكنيم پيامى با آن عظمت را در گونه هاى كم ابهت [[تبلیغ]] مى توان جلوه گر ساخت. احترام به مقام با عظمت غدير به ما فرمان مى دهد كه آن را در جذابترين و ارزشمندترين گونه هاى رسانه اى جلوه گر سازيم، و هر گونه تبليغى در رابطه با غدير را لايق شأن آن و به عظمت ساحت مقدس اولين مبلِّغ آن يعنى پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله به انجام رسانيم. | عظمت غدير اقتضا مى كند به بلنداى آن برنامه ريزى داشته باشيم، و گمان نكنيم پيامى با آن عظمت را در گونه هاى كم ابهت [[تبلیغ]] مى توان جلوه گر ساخت. احترام به مقام با عظمت غدير به ما فرمان مى دهد كه آن را در جذابترين و ارزشمندترين گونه هاى رسانه اى جلوه گر سازيم، و هر گونه تبليغى در رابطه با غدير را لايق شأن آن و به عظمت ساحت مقدس اولين مبلِّغ آن يعنى پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله به انجام رسانيم. | ||
| خط ۱۹۹: | خط ۲۱۶: | ||
اكنون آنچه بر دوش ما سنگينى مى كند و هنوز جاى آن خالى است، سرودن شعرهايى با مضامين بلند و كنايات و استعارات سنگين ادبى است، كه در شعر غدير هنوز راهى طولانى در پيش دارد. | اكنون آنچه بر دوش ما سنگينى مى كند و هنوز جاى آن خالى است، سرودن شعرهايى با مضامين بلند و كنايات و استعارات سنگين ادبى است، كه در شعر غدير هنوز راهى طولانى در پيش دارد. | ||
=== تبليغ غدير با شعر<ref>غدير در آئينه كتاب: ص ۳۵ ۳۱ ۳۰ ۱۳ ۱۲.</ref> === | |||
مسير فرهنگى و تبليغى غدير در طول چهارده قرن چند مرحله را طى كرده كه اولين مرحله روايت سينه به سينه آن است. | مسير فرهنگى و تبليغى غدير در طول چهارده قرن چند مرحله را طى كرده كه اولين مرحله روايت سينه به سينه آن است. | ||