پرش به محتوا

ابوبکر بن ابی قحافه: تفاوت میان نسخه‌ها

ابوبکر بن ابی قحافه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۰ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۳

۶۸٬۱۷۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ ژوئن ۲۰۲۱
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
<big>در چه باره‏اى نجوى مى ‏كرديد؟ گفتند: ما اصلاً سخن سرّى نداشته‏ ايم!! پيامبرصلى الله عليه وآله با تضمين بخش دوم آيه 140 از سوره بقره در كلام خود و فقط با حذف همزه استفهام قبل از كلمه «أَ أَنْتُمْ» پاسخ آنان را داد و فرمود:</big>
<big>در چه باره‏اى نجوى مى ‏كرديد؟ گفتند: ما اصلاً سخن سرّى نداشته‏ ايم!! پيامبرصلى الله عليه وآله با تضمين بخش دوم آيه 140 از سوره بقره در كلام خود و فقط با حذف همزه استفهام قبل از كلمه «أَ أَنْتُمْ» پاسخ آنان را داد و فرمود:</big>


<big>«أَنْتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّه، وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّه، وَ مَا اللَّه بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ». ص461</big>
<big>«أَنْتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّه، وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّه، وَ مَا اللَّه بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ».</big>


=== '''<big>تحلیل اعتقادی</big>''' ===
<big>آنچه به عنوان تفسير اين آيات از تطبيق آنها بر صحيفه و توطئه قتل پيامبرصلى الله عليه وآله استفاده مى‏ شود دو نكته است:</big>


<big>الف) اولى و دومى كه رو در روى خدا و رسول كار خود را كتمان كردند و اين كتمان را انكار كردند، مصداق «أَظْلَمُ» يعنى ظالم‏ ترين شدند.</big>
<big>ب) خداوند دشمنان اهل ‏بيت‏ عليهم السلام را چند صباحى در اين دنيا مهلت مى‏ دهد چنانكه مى‏ فرمايد: «نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلاً»؛ و سپس آنان را به عذاب غلاظ و شداد مبتلا مى‏ نمايد چنانكه مى ‏فرمايد: «ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِلى عَذابٍ غَلِيظٍ».</big>
<big>اين عذابِ آنان از لحظه مرگ آغاز شده و در [[عالم برزخ]] ادامه دارد تا در قيامت به سزاى اصلى اعمال خود برسند. اولى و دومى هنگام مرگ، پيامبر و اميرالمؤمنين‏ عليهما السلام را ديدند كه به آنان مى ‏گفتند: بشارت باد شما را به آتش در پايين ‏ترين درجه جهنم!!<ref>کتاب سلیم: ص348 ح31.</ref></big>
<big>بعد هم كه به حال احتضار افتادند خبر از ورود به آتش و داخل شدن در تابوت دادند و در توصيف آن چنين گفتند: تابوتى از آتش كه با قفلى از آتش بسته شده و در آن دوازده نفرند. آن تابوت در چاهى در قعر جهنم است، كه هر گاه خدا بخواهد جهنم را شعله ‏ور نمايد صخره را از در آن چاه بر مى ‏دارد.<ref>کتاب سلیم: ص349.</ref></big>
<big>در عالم برزخ هم هر از چند گاهى اميرالمؤمنين ‏عليه السلام يا يكى از ائمه ‏عليهم السلام خود را به آنان نشان مى ‏دهند، و آنان از قعر آتش التماس مى ‏كنند، ولى جز پاسخ رد نمى‏ شنوند. در اين باره ماجرايى از زندگى اميرالمؤمنين ‏عليه السلام نقل شده در روزى با حارث همدانى بودند. حضرت فرمود: آيا آنچه من مى ‏بينم تو هم مى ‏بينى؟</big>
<big>عرض كرد: چگونه مى‏توانم آنچه شما مى ‏بينى ببينم، در حالى كه خدا چشم شما را نورانيت داده و به شما عطا كرده آنچه به احدى عطا نكرده است.</big>
<big>فرمود: اين ظالمِ اولى است كه بر دروازه‏اى از آتش مى‏ گويد: اى اباالحسن، مرا ببخش. خدا او را نيامرزد.</big>
<big>سپس حضرت لحظاتى مكث كرد و دوباره فرمود: اى حارث، آنچه من مى ‏بينم تو هم مى‏ بينى؟ آنگاه فرمود: اين ظالمِ دومى است كه بر دروازه‏ اى از دروازه‏ هاى آتش مى‏ گويد: اى اباالحسن، مرا ببخش. خدا او را نيامرزد.<ref>بحارالانوار: ج40 ص185 ح68.</ref></big>
<big>براى توضيح بيشتر مراجعه شود به عنوان: [[قرآن]] /  آيه «أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطَ كانُوا هُوداً أَوْ نَصارى...».</big>
== <big>آيه «اِنَّ الَّذينَ آمَنوا ثُمَّ كَفَروا ثُمَّ آمَنوا ثُمَّ كَفَروا ثُمَّ ازدادوا كُفراً ...»</big><ref>نساء/137. تبلیغ غدیر در سیرۀ معصومین علیهم السلام: ص64، 65.</ref> ==
<big>يكى از شاخص‏ هاى زندگى معصومين‏ عليهم السلام تبليغ غدير به شكل‏ هاى مختلف است. از جمله تبليغ غدير با آيه «ازدادوا  كفراً» درباره غاصبين حق غدير است كه ذيلاً به بيان آن مى ‏پردازيم:</big>
<big>امام صادق‏ عليه السلام درباره آيه «اِنَّ الَّذينَ آمَنوا ثُمَّ كَفَروا ثُمَّ آمَنوا ثُمَّ كَفَروا ثُمَّ ازدادوا كُفراً ...»<ref>نساء/137.</ref>:«كسانى كه ايمان آوردند و سپس كافر شدند؛ بعد از آن ايمان آوردند و دوباره كافر شدند و سپس بر كفر خود افزودند ...»، آن را به اولين غاصبين حق غدير تفسير كرده چنين فرمود:</big>
<big>اين آيه درباره ابوبكر و عمر و عثمان است. اينان ابتدا (در ظاهر) به دين پيامبرصلى الله عليه وآله گرويدند، ولى آنگاه كه ولايت بر آنان عرضه شد و پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: «مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِىٌّ مَولاهُ» كافر شدند.</big>
<big>سپس به ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام (در ظاهر) اقرار كردند، ولى آنگاه كه پيامبرصلى الله عليه وآله از دنيا رفت كافر شدند و بر بيعت خود ثابت نماندند.</big>
<big>سپس كفر خود را بالاتر بردند و از آنان كه با على‏ عليه السلام بيعت كرده بودند براى خود بيعت گرفتند!! اينان كسانى‏ اند كه از ايمان براى آنان هيچ نمانده است.<ref>اثبات الهداة: ج 2 ص 7 ح 18.</ref></big>
== <big>آيه «إِنَّ الْمُنافِقِينَ فِى الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيراً»</big><ref>نساء/145. غدیر در قرآن: ج2 ص141-144.</ref> ==
<big>با در نظر گرفتن اينكه غدير مراسم مفصلى در سه روز بوده، گذشته از آياتى كه مستقيماً در آن ايام نازل شده و در قسمت آيات نازل شده در غدير ذكر شد، آياتى هم در ضمن كلام به صورت اشاره آمده و منظور از آنها بيان شده است.</big>
<big>اين موارد در تفسير 18 آيه است، كه از جمله اين آيات، آيه 145 سوره نساء است:</big>
<big>«إِنَّ الْمُنافِقِينَ فِى الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيراً»:</big>
<big>«منافقين در درجه پايين‏تر آتش هستند و براى آنان يارى نخواهى يافت».</big>
<big>اين آيه از سه بُعد قابل بررسى است:</big>
=== '''<big>متن خطبه غدير</big>''' ===
<big>مَعاشِرَ النّاسِ، انَّهُمْ وَ انْصارَهُمْ وَ اتْباعَهُمْ وَ اشْياعَهُمْ فِى الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلبئس مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ ... . الا انَّهُمْ اصْحابُ الصَّحيفَةِ:</big>
<big>اى مردم، امامانى كه مردم را به آتش جهنم دعوت مى‏ كنند، و ياران و تابعين و پيروانشان در پايين‏ ترين درجه آتش جهنم جاى دارند و چه بد است اقامتگاه متكبرين ... . بدانيد كه آنان اصحاب صحيفه ‏اند.<ref>مراجعه شود به کتاب: اسرار غدیر: ص149 بخش6.</ref></big>
=== '''<big>موقعيت تاريخى</big>''' ===
<big>خطابه غدير وارد مرحله معرفى دشمنان شده و اين شناسايى را از رهبران ضلالت آغاز كرده است. پس از آنكه امامان دعوت كننده به آتش را معرفى نموده، اينک نوبت آن است كه شدت عذاب خداوند را درباره آنان گوشزد فرمايد و اتباع آنان را نيز نشانه رود تا خود را آسوده از سزاى الهى ندانند. در چنين موقعيتى با اقتباس از دو آيه قرآن و تركيب هر دو در يك جمله جايگاه جهنمى آنان و اتباعشان را بيان فرموده است.</big>
=== <big>'''تحليل اعتقادى'''</big> ===
<big>آنچه در اينجا قابل ذكر است اينكه در جمله «انهم و انصارهم و اتباعهم و اشياعهم فى الدرك الاسفل من النار»، «درك اسفل» است. كلمه «دَرْك» -  كه «دَرَك» هم در قرائت آن صحيح است -  به معناى آخرين نقطه در عمق چيزى مثل درياست.</big>
<big>بنا بر اين اگر بگوييم: «دَرَك النّارِ» يعنى آخرين نقطه قعر جهنم، ولى در اينجا تأكيد پرمعنايى براى «درك» آورده شده و آن كلمه «اسفَل» به معناى پايين‏ ترين است.</big>
<big>اگر چه به نظر مى‏ رسد با ذكر كلمه اول نيازى به «اسفَل» نيست، ولى آنگاه كه جايگاه بنيانگذاران ظلم را در جهنم بدانيم درخواهيم يافت كه اين تركيب كلمات براى ترسيم آن عذاب وحشتناک لازم است.</big>
==== '''<big>الف) درک اسفل چاهى در قعر جهنم</big>''' ====
<big>اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در توصيف اين «درك اسفل» مى ‏فرمايد: در قعر جهنم چاهى است و بر سر آن چاه صخره ‏اى است كه هر گاه خداوند بخواهد جهنم را شعله ‏ور كند آن صخره را از در آن چاه برمى ‏دارد و جهنم از شعله‏ هاى آن چاه شعله مى‏ گيرد.</big>
<big>مى‏ بينيم كه اين چاه پس از طبقه‏ هاى هفتگانه جهنم در قعر آن قرار دارد، و خداوند آن را به صورت اتاقى قرار نداده بلكه به شكل چاه است كه عمق بيشتر در آن معنى دارد، و اينجاست كه معناى درک اسفل يا قعر پايين‏ تر معلوم مى‏ گردد.</big>
<big>آن قدر پايين ‏تر است كه قبل از آن طبقه هفتم جهنم پايان مى‏ يابد. آن قدر پايين است كه وقتى درب آن باز مى‏ شود تازه جهنم شعله مى ‏گيرد. آنگاه حضرت معذبين در اين چاه را نام برد كه بدترين آنان اولى و دومى ‏اند؛ و جالب است كه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام اين مطلب را رو در روى آنان به خودشان فرمود.<ref>بحار الانوار: ج 30 ص405-410. کتاب سلیم: ص161.</ref></big>
==== <big>'''ب) ابليس و ابوبكر و عمر'''</big> ====
<big>در حديث ديگر خداوند تعالى مى ‏فرمايد: «دومى و اصحابش را در قعرى از جهنم مى ‏آويزم كه ابليس در درجه ‏اى بالاتر بر او كه پايين تر است مى ‏نگرد و او را لعنت مى‏ كند»!<ref>بحار الانوار: ج 31 ص 124.</ref></big>
<big>حديث ديگرى در اين زمينه از اميرالمؤمنين‏ عليه السلام وارد شده كه فرمود: روزى به سمت بيرون كوفه خارج شدم و قنبر پيشاپيش من در حركت بود. در اين هنگام ابليس رو به ما مى‏ آمد.</big>
<big>من به او گفتم: تو پيرمرد بدى هستى! گفت: يا اميرالمؤمنين، چرا چنين مى‏ گويى؟ به خدا قسم، برايت حديثى نقل كنم كه خودم از خداى عزوجل بدون واسطه شنيده ‏ام:</big>
<big>آن هنگام كه به خاطر گناهم به آسمان چهارم فرود آمدم چنين ندا كردم: اى خداى من واى آقاى من، گمان نمى‏ كنم مخلوقى شقى‏ تر از من خلق كرده باشى. خداوند به من چنين وحى كرد: بلى، از تو شقى‏ تر خلق كرده ‏ام، نزد مالک (خزانه‏ دار جهنم) برو تا به تو نشان دهد.</big>
<big>نزد مالک رفتم و گفتم: خداوند به تو سلام مى‏ رساند و مى ‏فرمايد: شقى‏ تر از مرا نشانم ده. مالک مرا به جهنم برد و درِ طبقه بالا را برداشت. آتش سياهى بيرون آمد كه گمان كردم مرا و مالک را در خود فرو برد. مالک به آتش گفت: آرام باش.</big>
<big>شعله ‏ها آرام گرفت.</big>
<big>سپس مرا به طبقه دوم برد. آتشى بيرون آمد كه از اولى سياه‏ تر و گرم ‏تر بود. به آن گفت: خاموش باش، و خاموش شد. تا آنكه مرا به طبقه هفتم برد، و هر آتشى كه از طبقه ‏اى خارج مى‏ شد شديدتر از طبقه قبل بود.</big>
<big>در طبقه هفتم آتشى بيرون آمد كه گمان كردم مرا و مالک را و همه آنچه خداوند عز و جل خلق كرده را در خود فرو برد. دست بر چشمانم گذاردم و گفتم: اى مالک، دستور ده تا خاموش شود وگرنه من خاموش مى ‏شوم. مالک گفت: تو تا روز معين خاموش نخواهى شد. سپس دستور داد و آن آتش خاموش شد. دو مرد را ديدم كه بر گردنشان زنجيرهاى آتشين بود و آنان را از بالا آويزان كرده بودند و بالاى سرشان عده ‏اى با تازيانه‏ هاى آتش آنان را مى‏ زدند.</big>
<big>پرسيدم: اى مالک، اين دو نفر كيانند؟ گفت: آيا آنچه بر ساق عرش بود نخوانده ‏اى -  و من قبلاً يعنى دو هزار سال قبل از آنكه خداوند دنيا را خلق كند خوانده بودم - «لا الهَ الاّ اللَّه، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّه، ايَّدْتُهُ وَ نَصَرْتُهُ بِعَلِىٍّ (يعنى محمد را به على مؤيد نموده و يارى كردم)». مالک گفت: اين دو نفر دشمنان آنان و ظالمين بر ايشان هستند.<ref>بحارالانوار: ج8 ص315.</ref></big>
==== '''<big>ج) حكايت اولى و دومى از قعر جهنم</big>''' ====
<big>جالب است كه آن دو هنگام مرگ اين قعر جهنم را مشاهده كردند. محمد بن ابى ‏بكر مى ‏گويد: پدرم ابوبكر هنگام مرگ صداى واى و ويلش بلند شد. عمر به او گفت: اى خليفه پيامبر! چرا صداى واى و ويل بلند كرده ‏اى؟ گفت: اينان محمد و على هستند كه مرا به آتش بشارت مى ‏دهند، و در دست محمد صحيفه ‏اى است كه در كعبه بر سر آن هم پيمان شديم.</big>
<big>او به من مى‏ گويد: به جان خودم قسم به آن وفا كردى، و تو و اصحابت يكديگر را بر عليه ولى خدا كمک كرديد. بشارت بده به آتش در پايين‏ ترين درجه جهنم.</big>
<big>محمد بن ابى‏ بكر مى‏ گويد: وقتى با او تنها ماندم به او گفتم: اى پدر، بگو: «لا اله الاّ اللَّه». گفت: هرگز نمى‏ گويم و نمى ‏توانم بگويم تا وارد آتش شوم و داخل تابوت گردم! وقتى نام «تابوت» را آورد گمان كردم هذيان مى ‏گويد. گفتم: كدام تابوت؟</big>
<big>گفت: تابوتى از آتش كه با قفلى از آتش بسته شده است. در آن دوازده نفرند، از جمله من و اين رفيقم.</big>
<big>گفتم: عمر؟ گفت: آرى، پس مقصودم كيست؟ و نيز ده نفر ديگر كه در چاهى در جهنم هستيم. بر در آن چاه صخره ‏اى است كه هرگاه خدا بخواهد جهنم را شعله ‏ور كند آن صخره را بلند مى ‏كند.<ref>بحار الانوار: ج 30 ص129، 130. کتاب سلیم: ص349-351.</ref></big>
== <big>آيه «تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ . وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ...»</big><ref>غدیر در قرآن: ج1 ص327-332.</ref> ==
<big>از جمله آياتى كه در غدير و در مورد منافقين و به خصوص ابوبكر و عمر بر پيامبرصلى الله عليه وآله نازل شد اين آيات است:</big>
<big>«تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ . وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ . لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ . ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ . فَما مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ حاجِزِينَ . وَ إِنَّهُ لَتَذْكِرَةٌ لِلْمُتَّقِينَ . وَ إِنَّا لَنَعْلَمُ أَنَّ مِنْكُمْ مُكَذِّبِينَ . وَ إِنَّهُ لَحَسْرَةٌ عَلَى الْكافِرِينَ . وَ إِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ . فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ»<ref>حاقّه/43-52.</ref>:</big>
<big>«آن نازل شده از طرف پروردگار جهان است. اگر گفته‏ هايى به ما افترا زده بود ما دست راست او را مى‏ گرفتيم و سپس رگ گردن او را قطع مى‏ كرديم و هيچ كس نمى‏ توانست مانع ما باشد، و آن يادآورى براى مؤمنين است. ما مى‏ دانيم كه در ميان شما تكذيب كنندگان هستند، و آن حسرتى براى كافران است، و آن يقين حقيقى است. پس به نام پروردگار عظيمت تسبيح بگو».</big>
<big>این آیات از دو بُعد قابل بررسی است:</big>
=== <big>'''موقعیّت تاریخی'''</big> ===
<big>يكى از شايعه ‏هايى كه پس از اعلان ولايت در غدير مى‏رفت تا ذهن مردم را تخريب كند مسئله «ساختگى بودن» اين مراسم از سوى پيامبرصلى الله عليه وآله و نسبت دادن آن به خدا بود. اين مطلب را منافقين رسماً دامن زدند و علناً بر زبان آوردند، و اگر در اذهان مردم جاى مى ‏گرفت راه ديگرى براى مقابله با برنامه عظيم غدير باز مى‏شد و به اساس بعثت نيز سرايت مى ‏كرد.</big>
<big>مطرح كنندگان اين جسارت ابوبكر و عمر بودند، كه بعد از مسدود شدن راه ‏هاى ديگرى كه در آيات ديگر ذكر شده، از اين راه وارد شدند. كيفيت به ميان آوردن اين شايعه هم در اين قالب بود كه:</big>
<big>«خدا به او امر نكرده و اين مطلبى است كه از پيش خود ساخته و به خدا نسبت مى‏ دهد»، كه در عربى از آن با كلمه «تَقَوُّل» ياد مى‏ شود.</big>
<big>سپس كلمه «كذّاب» را هم به آن افزودند، و براى توجيه علت اين «تقوُّل» هدف شرافت دادن به پسر عمويش را مطرح كردند. درباره نزول اين آيات در اين موقعيت خاص غدير شش حديث وارد شده كه ذيلاً متن آن ها را مى‏ آوريم تا مطالب فوق از مضامين آن ملاحظه شود:</big>
==== '''<big>حدیث اول</big>''' ====
<big>امام صادق‏ عليه السلام با تصريح به مسئله ولايت در غدير درباره اين آيات مى‏ فرمايد:</big>
<big>منظور ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام است كه در روز غدير نازل شد.<ref>عوالم العلوم: ج 3/15 ص 196. تفسير القمى: ج 2 ص 124. بحار الانوار: ج 9 ص 228 ح 116 و ج 37 ص 120 ح 10. </ref></big>
==== '''<big>حدیث دوم</big>''' ====
<big>امام صادق‏ عليه السلام با تصريح بر موقعيت «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ ...» مى ‏فرمايد:</big>
<big>هنگامى كه پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ»، عمر گفت: نه به خدا قسم! خدا او را به اين مطلب امر نكرده، و اين مطلب نيست مگر چيزى كه به خدا مى‏ بندد! خداوند هم اين آيات را نازل كرد:</big>
<big>«وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ»: «اگر بعضى از گفتارها به دروغ به ما نسبت داده شود» كه منظور چنين نسبتى درباره پيامبرصلى الله عليه وآله است. تا آنجا كه مى ‏فرمايد: «وَ إِنَّهُ لَحَسْرَةٌ عَلَى الْكافِرِينَ، وَ إِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ»:</big>
<big>«و آن حسرت براى كافران است، و آن حق اليقين است»، كه منظور على ‏عليه السلام است.<ref>عوالم العلوم: ج 3/15 ص 141 ح 207. مناقب ابن شهرآشوب: ج 2 ص 238 ح 40. بحار الانوار: ج 37 ص 160. </ref></big>
==== '''<big>حدیث سوم</big>''' ====
<big>در روايت ديگرى فقط جمله «انَّما هُوَ شَىْ‏ءٌ يَتَقَوَّلُهُ» از سوى عمر در غدير ذكر شده، كه امام صادق ‏عليه السلام با كنايه از عمر مى ‏فرمايد: مردى در غدير گفت: اين چيزى است كه به خدا افترا مى‏ بندد! خداوند تعالى هم اين آيات را نازل كرد:</big>
<big>«وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ ...».<ref>المحتضر: ص 65 . بحار الانوار: ج 36 ص 149. تفسير العياشى: ج 2 ص 269. </ref></big>
==== <big>'''حديث چهارم'''</big> ====
<big>در روايتى امام صادق ‏عليه السلام جزئيات بيشترى از گفتگوى ابوبكر و عمر در اين باره را ذكر نموده و فرازهايى از آيات را هم تفسير فرموده است:</big>
<big>هنگامى كه ولايت على‏ عليه السلام نازل شد دو نفر از مردم (يعنى ابوبكر و عمر) گفتند: به خدا قسم اين مطلب از سوى خدا نيست، و مقصد او شرافت دادن به پسر عمويش است.</big>
<big>خداوند تعالى چنين نازل كرد: «وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ. لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ. ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ. فَما مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ حاجِزِينَ»: «اگر گفته‏ هايى به ما افترا زده شود ما دست راست او را مى‏ گيريم و سپس رگ گردن او را قطع مى ‏كنيم و هيچكس نمى ‏تواند مانع ما باشد».</big>
<big>«وَ إِنَّهُ لَتَذْكِرَةٌ لِلْمُتَّقِينَ»: «و آن يادآورى براى مؤمنين است» كه منظور على‏ عليه السلام است. «وَ إِنَّا لَنَعْلَمُ أَنَّ مِنْكُمْ مُكَذِّبِينَ»: «ما مى‏دانيم كه در ميان شما تكذيب كنندگان هستند»، كه منظور ابوبكر و عمر هستند كه آن سخنان را گفتند.</big>
<big>«وَ إِنَّهُ لَحَسْرَةٌ عَلَى الْكافِرِينَ»: «و آن حسرتى براى كافران است»، كه منظور على‏ عليه السلام است. «وَ إِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ»: «و آن يقين حقيقى است»، كه منظور از آن ولايت على‏ عليه السلام است.</big>
<big>«فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ»: «پس به نام پروردگار عظيمت تسبيح بگو».<ref>المحتضر: ص 65 . بحار الانوار: ج 36 ص 149. تفسير العياشى: ج 2 ص 269.</ref></big>
==== '''<big>حديث پنجم</big>''' ====
<big>در روايتى از امام صادق ‏عليه السلام فرازهاى ديگرى از آيات تفسير شده است. آن حضرت مى ‏فرمايد:</big>
<big>در روز غدير خم كه پيامبرصلى الله عليه وآله آن سخنان را درباره على ‏عليه السلام فرمود، يكى از آن دو (ابوبكر و عمر) به ديگرى گفت: به خدا قسم! خدا به او اين دستور را نداده است، و اين نيست مگر چيزى كه به خدا افترا مى ‏بندد.</big>
<big>خداوند تعالى اين چنين نازل كرد: «وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ . لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ. ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ . فَما مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ حاجِزِينَ . وَ إِنَّهُ لَتَذْكِرَةٌ لِلْمُتَّقِينَ» كه منظور على‏عليه السلام است، «وَ إِنَّا لَنَعْلَمُ أَنَّ مِنْكُمْ مُكَذِّبِينَ»، منظور تكذيب كنندگان ولايت اوست، «وَ إِنَّهُ لَحَسْرَةٌ عَلَى الْكافِرِينَ . وَ إِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ. فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ».<ref>شرح الاخبار: ج 1 ص 241 ح 259. </ref></big>
==== <big>'''حديث ششم'''</big> ====
<big>امام موسى بن جعفرعليه السلام گوشه ‏اى ديگر از گفته‏ هاى آنان را ذكر نموده و در كنار آن فرازهاى ديگرى از اين آيات را تفسير فرموده است:</big>
<big>... منافقين گفتند: «محمد بر پروردگارش دروغ مى ‏بندد و خداوند درباره على چنين دستورى به او نداده است» . خداوند در اين باره آياتى از قرآن نازل كرد: «تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ»، يعنى ولايت على ‏عليه السلام نازل شده از سوى پروردگار جهانيان است.</big>
<big>«وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ»، يعنى اگر محمد صلى الله عليه وآله بعضى گفته ‏ها را به ناحق به ما نسبت دهد، «لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ. ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ»: «دست راست او را مى‏ گيريم و رگ او را قطع مى‏ كنيم».</big>
<big>سپس خداوند جمله بعدى را عطف نموده مى‏ فرمايد: «وَ إِنَّهُ لَتَذْكِرَةٌ لِلْمُتَّقِينَ»، يعنى ولايت على‏ عليه السلام يادآورى براى متقين است كه منظور همه عالَم است.</big>
<big>«وَ إِنَّا لَنَعْلَمُ أَنَّ مِنْكُمْ مُكَذِّبِينَ. وَ إِنَّهُ لَحَسْرَةٌ عَلَى الْكافِرِينَ»، يعنى على‏ عليه السلام حسرت بر كافران است. «وَ إِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ»، يعنى ولايت على‏ عليه السلام يقين حقيقى است. «فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ»، يعنى: اى محمد! پروردگار عظيمت را كه اين فضيلت را به تو عنايت فرموده شكر گزار باش.<ref>بحار الانوار: ج 24 ص 337 و ج 36 ص 101 ح 45. الكافى: ج 1 ص432، 435. تأويل الآيات: ج 2 ص 720 ح 47. مناقب ابن شهرآشوب: ج 1 ص575-581.</ref></big>
=== <big>'''تحليل اعتقادى'''</big> ===
<big>قبل از آنكه به تحليل اين آيات بپردازيم يک جمع ‏بندى از احاديث پنجگانه مذكور لازم است. در اين جمع‏ بندى سه جهت را توضيح مى‏ دهيم:.</big>
==== <big>'''الف) گوينده سخن ناروا'''</big> ====
<big>گوينده سخن ناروا كه گفت: «انَّما هُوَ شَىْ‏ءٌ يَتَقَوَّلُهُ» عمر است؛ زيرا در روايت اول كلمه «عَدْوى» ذكر شده كه منظور نسبت عمر به قبيله بنى‏عدى بن كعب است.</big>
<big>در روايت دوم از روى تقيه كلمه «رجلاً» به كار رفته كه با توجه به روايت اول منظور از اين »مرد« معلوم مى‏شود. در روايت سوم نيز به همين جهت «رجلان من الناس» ذكر شده كه به قرينه تثنيه بودن منظور از آن ابوبكر و عمر است، به خصوص آنكه در روايت چهارم اين صراحت بيشتر شده و جمله «قالَ احَدُ الرَّجُلَيْنِ لِصاحِبِهِ» به كار گرفته شده است. به هر حال گوينده عمر بوده و شنونده ابوبكر كه به طور سرّى با يكديگر اين سخن را مطرح كرده ‏اند.</big>
==== <big>'''ب) تكيه ‏گاه سخن منافقين'''</big> ====
<big>سخنى كه عمر به ابوبكر گفته چند جمله در يك موضوع است كه نقطه حساس آن «انَّما هُوَ شَىْ‏ءٌ يَتَقَوَّلُهُ» است.</big>
<big>هر يک از روايات پنجگانه گوشه‏ اى از گفته ‏هاى آنان را نقل كرده كه جمع ‏بندى آن را مى‏توان به اين صورت در نظر گرفت:</big>
<big>لا وَ اللَّه! ما امَرَهُ اللَّه بِهذا، وَ ما هُوَ الاّ شَىْ‏ءٌ يَتَقَوَّلُهُ! انَّ مُحَمَّداً كَذّابٌ عَلى رِبِّهِ وَ ما امَرَهُ اللَّه بِهذا فى عَلِىٍّ! وَ اللَّه ما هذا مِن تِلْقاءِ اللَّه وَ لكِنَّهُ ارادَ انْ يُشَرِّفَ ابْنَ عَمِّهِ!</big>
<big>نه به خدا قسم! خدا او را به اين مطلب امر نكرده است، و اين نيست مگر چيزى كه به ناحق به خدا نسبت مى ‏دهد! محمد بر پروردگارش دروغ مى‏ بندد و خداوند چنين دستورى درباره على به او نداده است! به خدا قسم اين مطلب از جانب خدا نيست، و او قصد دارد پسر عمويش را شرافت دهد.</big>
==== '''<big>ج) جمع ‏بندى تفسير آيات</big>''' ====
<big>تفسير و بيان فرازهاى آيات در روايات پنجگانه در يك جمع ‏بندى از آيه «تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ» تا «فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ» چنين مى ‏شود:</big>
<big>انَّ وِلايَةَ عَلِىٍ تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ. وَ لَوْ تَقَوَّلَ مُحَمَّدٌ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ فى وِلايَةِ عَلِىٍ لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ، ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ؛ فَما مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ حاجِزِينَ هذَا الْعَذابِ. وَ انَّ وِلايَةَ عَلِىٍ لَتَذْكِرَةٌ لِلْمُتَّقِينَ فِى الْعالَمينَ. وَ إِنَّا لَنَعْلَمُ أَنَّ مِنْكُمْ مُكَذِّبِينَ بِوِلايَةِ عَلِىٍّ، وَ هُمْ ابُوبَكْرٍ وَ عُمَرُ. وَ انَّ عَلِيّاً لَحَسْرَةٌ عَلَى الْكافِرِينَ وَ انَّ وِلايَةَ عَلِىٍ لَحَقُّ الْيَقِينِ. فَسَبِّحْ يا مُحَمَّدُ! بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ وَ اشْكُرْ رَبَّكَ الْعَظيمِ الَّذى اعْطاكَ هذَا الْفَضْلِ:</big>
<big>ولايت على نازل شده از پروردگار عالَم است. و اگر محمد بعضى از گفته‏ها درباره ولايت على را به ناحق به ما نسبت دهد ما دست راست او را مى‏ گيريم و سپس رگ گردن او را قطع مى ‏كنيم، و هيچ كس از شما نمى ‏تواند مانع چنين كارى باشد.</big>
<big>ولايت على يادآورى براى متقين در عالم است، و ما مى ‏دانيم كه در ميان شما تكذيب كنندگانى نسبت به ولايت على وجود دارد كه ابوبكر و عمر هستند.</big>
<big>على حسرت بر كافران است و ولايت او يقين حقيقى است. پس اى محمد! با نام پروردگار عظيمت تسبيح بگو و او را شكر كن بر اين فضيلتى كه به تو عنايت كرده است.</big>
<big>براى توضيح بيشتر مراجعه شود به عنوان: [[منافقين]] /  آيه «تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ. وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ...»</big>
== <big>ابوبكر از اصحاب صحيفه ملعونه</big><ref>ژرفاى غدير: ص 137. </ref> ==
<big>يكى از حواشى غدير، ماجراى [[صحيفه ملعونه]] اول پيش از غدير، و ماجراى صحيفه ملعونه دوم پس از غدير است. يكى از اركان هر دو صحيفه ابوبكر است. به عنوان نمونه:</big>
<big>پس از ماجراى صحيفه ملعونه اول در سفر [[حجةالوداع]] در مكه و پيش از غدير، پيامبرصلى الله عليه وآله، اميرالمؤمنين‏ عليه السلام و سلمان و ابوذر و مقداد و زبير را فرا خواند، و اين پنج نفر را نام برد و فرمود:</big>
<big>ابوبكر و عمر و ابوعبيده و سالم و معاذ متعهد شده ‏اند و پيمان بر غصب خلافت بسته ‏اند، و بين خود صحيفه ‏اى نوشته ‏اند كه اگر من كشته شدم يا از دنيا رفتم اين خلافت را از تو - اى على - مانع شوند.</big>
<big>اميرالمؤمنين ‏عليه السلام عرض كرد: پدرم فدايت يا رسول‏ اللَّه، اگر اينان به تصميمات خود جامه عمل پوشاندند دستور مى ‏دهى چه عكس ‏العملى نشان دهم؟ فرمود: اگر يارانى در برابرشان يافتى با آنان جهاد و مقابله نما، و اگر يارى نيافتى بيعت اجبارى آنان را بپذير و خون خود را حفظ كن.<ref>بحار الانوار: ج 28 ص 274. </ref></big>
<big>براى توضيح بيشتر مراجعه شود به عنوان: [[صحيفه ملعونه اول]]، و عنوان: [[صحيفه ملعونه دوم]].</big>
== <big>اتمام حجت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام بر ابوبكر با غدير</big><ref>چهارده قرن با غدير: ص27، 43، 44. اسرار غدير: 260-272. غدیر در قرآن: ج2 ص114. تبلیغ غدیر در سیره معصومین علیهم السلام: ص22-24، 53، 166، 242، 243.</ref> ==
<big>در چند مورد اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به طور خصوصى بر ابوبكر با غدير اتمام حجت كردند:</big>
=== <big>'''در ملاقات ابوبكر و عمر'''</big> ===
<big>از جمله اتمام حجت‏ هاى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام بعد از پيامبرصلى الله عليه وآله با غدير، احتجاج حضرت در برابر ابوبكر، و جايى است كه غدير در عكس‏ العمل به رفتار مُزوِّرانه ابوبكر و عمر مطرح شد؛ و آن هنگامى بود كه در روزهاى آغاز غصب خلافت به خانه اميرالمؤمنين ‏عليه السلام آمدند و خواستند اين ملاقات را مصالحه جلوه دهند.</big>
<big>حضرت در مقابله با اين رفتار فرمود: از من طلب كردند بيعت با كسى را كه او بايد با من بيعت كند. من صاحب روز غديرم. و با اين سخن مشت غاصبين را باز كرد تا چنين وانمود نكنند كه حضرت به اقدامات آنان راضى شده و غدير را ناديده گرفته است.<ref>بحار الانوار: ج 28 ص 248. </ref></big>
=== <big>'''اتمام حجت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام بر ابوبكر با غدير در مسجد قبا'''</big> ===
<big>اندكى پس از غصب خلافت، روزى ابوبكر نزد اميرالمؤمنين‏ عليه السلام آمد و به خيال اينكه توجيهى براى غصب خلافت يافته گفت: پيامبر درباره مسئله ولايت تو بعد از ايام ولايت در غدير چيزى را تغيير نداده و من شهادت مى‏ دهم كه تو مولاى من هستى و بدين مطلب اقرار مى ‏نمايم و در زمان پيامبر هم به عنوان اميرالمؤمنين بر تو سلام كردم، ولى اينكه «تو خليفه او باشى»« در اين باره چيزى به ما نگفته است!!</big>
<big>اين قبيح‏ ترين شكل عناد و لجاجت بود كه با نام بردن غدير و آوردن اسم ولايت و اقرار به آن فقط با ذكر كلمه «خلافت» بخواهد القاى شبهه ‏اى كند.</big>
<big>لذا اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به جاى اينكه مسئله را بر سر خلافت يا ولايت و يا هر كلمه‏ اى كه احتياج به معنى كردن دارد ببرند، معجزه ‏اى نشان دادند تا اتمام حجت مستقيم الهى بر او باشد و فرمودند: چطور است پيامبرصلى الله عليه وآله را به تو نشان دهم تا به تو بگويد من به اين مسئله‏اى كه به خود اختصاص داده‏اى از تو سزاوارترم و اگر خود را از اين مقام عزل نكنى مخالفت خدا و رسول نموده‏اى؟</big>
<big>ابوبكر گفت: اگر آن حضرت را نشانم دهى و كمتر از اين را هم به من بگويد برايم كافى است! حضرت فرمود: بعد از نماز مغرب نزد من بيا تا آن حضرت را به تو نشان دهم.</big>
<big>اين چيزى جز معجزه نبود كه پيامبرصلى الله عليه وآله بعد از رحلت دوباره زنده شود و غدير را در چشم غاصب تكرار كند. بعد از نماز مغرب ابوبكر همراه اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به مسجد قُبا آمدند و ديدند پيامبرصلى الله عليه وآله در سمت قبله مسجد نشسته است.</big>
<big>آن حضرت به خطاب ابوبكر فرمودند: اى ابوبكر، بر ضد ولايت على اقدام كرده ‏اى و در جاى او نشسته ‏اى كه جاى نبوت است و جز او كسى مستحق آن نيست، زيرا او وصى و خليفه من است. تو دستور مرا كنار گذاردى و آنچه به تو گفته بودم مخالفت نمودى و خود را به غضب خدا و من دچار ساختى. اين لباسى را كه به غير حق بر تن كرده ‏اى و اهلش نيستى بيرون بياور و الا وعده تو آتش است!</big>
<big>پس از اين ماجرا اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به سلمان فرمود: اكنون اين خبر را به عمر خواهد گفت و اگر قصد بازگشت هم داشته باشد او مانع خواهد شد.</big>
<big>ابوبكر سراغ عمر آمد و همه چيز را براى او تعريف كرد. عمر گفت: چه سست عقيده و ضعيف العقل هستى! نمى‏دانى كه اين هم گوشه ‏اى از سحر اوست! بر سر آنچه بوده ‏اى پايدار باش!!!<ref>بحار الانوار: ج 41 ص 228.</ref></big>
<big>با اين معجزه كه پشتوانه الهى داشت بار ديگر خداوند حجتش را بر غاصب حق صاحب غدير تمام كرد.</big>
<big>در اين دفاع از غدير كه در واقع از سوى پيامبرصلى الله عليه وآله انجام گرفته و پاى معجزه در ميان است، مخاطب يک نفر آن هم غاصب حق غدير است.</big>
<big>اگر طرفدارانِ اين يک نفر چشم خود را بازتر كنند و از مرز سقيفه عبور نمايند، پيامبرصلى الله عليه وآله را بر فراز منبر غدير و در حال خطابه ‏اى خواهند ديد كه در آن خلافت و امامت و وصايت را در كلمه «مولى» به معناى «صاحب اختيارى» بيان مى ‏فرمايد؛ و ديگر 1400 سال متحيرانه به جستجوى معناى «مولى» نمى ‏پردازند و از كتاب‏ هاى لغت هفتاد معنى براى آن پيدا نمى‏ كنند!!</big>
=== <big>'''دفاع از غدير در كوچه بنى‏ النجار'''</big> ===
<big>ابوبكر و عمر از هر فرصتى براى تثبيت موقعيت غصبى خود استفاده مى‏ كردند، و حتى در فكر اين بودند كه گاهى غافلگيرانه از اميرالمؤمنين‏ عليه السلام اظهار رضايتى بگيرند تا از آن به نفع خود استفاده كنند.</big>
<big>روزى ابوبكر در كوچه بنى ‏النجار به تنهايى با اميرالمؤمنين‏ عليه السلام برخورد كرد و فرصت را غنيمت شمرده گفت: يا على، به خدا قسم اگر كسى كه به او اطمينان داشته باشم شهادت دهد كه تو به خلافت از من سزاوارترى، آن را به تو مى‏ سپارم!!</big>
<big>حضرت فرمود: اى ابوبكر، آيا احدى را مطمئن‏تر از پيامبرصلى الله عليه وآله سراغ دارى؟ آن حضرت در چهار مورد براى من از تو و عمر و عثمان و عِدّه‏اى از همراهيانت بيعت گرفت كه يكى از آنها روز غدير در بازگشت از حجةالوداع بود.</big>
<big>آن روز همه شما گفتيد: شنيديم و اطاعت خدا و رسول را پذيرفتيم. پيامبرصلى الله عليه وآله از شما پرسيد: خدا و رسولش بر شما شاهد باشند؟ همگى گفتيد: آرى، شاهد باشند.</big>
<big>حضرت فرمود: پس بر يكديگر شاهد باشيد و حاضرين شما به غايبين برسانند و آنان كه شنيدند به كسانى كه نشنيده ‏اند برسانند. شما هم گفتيد: قبول كرديم يا رسول‏ اللَّه!</big>
<big>سپس همگى برخاستيد و به خاطر اين كرامت خداوند به پيامبرصلى الله عليه وآله و به من تبريك گفتيد. عمر جلو آمد و بر كتف من زد و در حضور شما گفت: خوشا به حال تو اى پسر ابوطالب، كه صاحب اختيار من و هر مؤمنى شدى!<ref>بحار الانوار: ج 29 ص35-37.</ref></big>
<big>در اين دفاع از غدير در حالى كه غاصب خلافت مى‏ خواهد به طور خصوصى از امام غدير به نفع غصب خود اقرار بگيرد، غافل است از اتمام حجت بُرنده صاحب غدير كه بيعت و شهادت خدا و رسول را پاسخ دندان شكن او قرار مى‏ دهد.</big>
=== '''<big>استدلال اميرالمؤمنين‏ عليه السلام بر ابوبكر با حديث غدير</big>''' ===
<big>پس از غصب خلافت، اميرالمؤمنين ‏عليه السلام دائماً با ابوبكر و عمر با ترشرويى روبرو مى‏ شد، و هر چه آنان - از روى نيرنگ -  خوش رويى نشان مى‏ دادند حضرت تغييرى در رفتار خود نمى‏ داد.</big>
<big>ابوبكر براى اينكه به اين مشكل خاتمه دهد روزى غفلتاً و بدون اطلاع نزد اميرالمؤمنين‏ عليه السلام آمد و از آن حضرت خواست تا در خلوت با هم گفتگو كنند.</big>
<big>در آن مجلس مطالبى بين اميرالمؤمنين‏ عليه السلام و ابوبكر رد و بدل شد و حضرت اتمام حجت‏ هاى بسيارى بر او نمود. از جمله مطالبى كه به عنوان استدلال براى محكوميت ابوبكر بر زبان جارى كرد اين بود كه فرمود:</big>
<big>تو را به خدا قسم مى‏ دهم، آيا من صاحب اختيار تو و هر مسلمانى طبق حديث پيامبرصلى الله عليه وآله در روز غدير هستم يا تو؟</big>
<big>ابوبكر هيچ راهى جز اقرار نديد و گفت: البته كه تو هستى!! با اين اعترافِ ابوبكر به حقانيت غدير، اميرالمؤمنين‏ عليه السلام استدلال نهايى را در برابر او مطرح كرد و فرمود:</big>
<big>تو كه از آنچه اهل دينِ خدا به آن نياز دارند دست خالى هستى، چه شده كه به دين خدا دست دراز كرده و مغرور شده‏ اى؟!<ref>بحار الانوار: ج 29 ص3-18</ref></big>
=== '''<big>در قضيه خالد بن وليد</big>''' ===
<big>پس از قضيه خالد بن وليد پس از غصب خلافت و مفتضح شدن او به دست اميرالمؤمنين ‏عليه السلام، حضرت به مدينه بازگشتند و مطالبى بين حضرت با ابوبكر رد و بدل شد. آنگاه حضرت خطاب به عمويشان عباس فرمودند: «...اكنون كه روز غدير براى اينان قانع كننده نيست به حال خود واگذارشان. بگذار آنچه مى‏توانند ما را ضعيف نمايند كه خداوند مولاى ماست و او بهترين حكم كننده است».<ref>بحار الانوار: ج 29 ص46-62.</ref></big>
=== '''<big>فراموشى ابوبكر!!</big>''' ===
<big>در ماجراى غصب خلافت، به فاصله 80 روز از غدير به گونه ‏اى على‏ عليه السلام را ناشناخته انگاشتند و براى خود خليفه انتخاب كردند كه گويى على ‏عليه السلام اصلاً به دنيا نيامده يا قبل از رحلت پيامبرصلى الله عليه وآله از دنيا رفته است! هر كس از پيروان راستين پيامبرصلى الله عليه وآله به فاصله چند روز از رحلت آن حضرت وارد مسجد مى‏شد و ابوبكر را بر فراز منبر مى‏ ديد بى‏ اختيار مى ‏گفت: انَسيتَ امْ تَناسَيْتَ!!</big>
<big>اى ابوبكر، آيا فراموش كرده‏ اى يا خود را به فراموشى زده ‏اى؟<ref>بحار الانوار: ج 28 ص 212. الاحتجاج: ج 1 ص 101. </ref></big>
<big>اين خطاب در واقع به همه دار و دسته سقيفه بود كه برخوردشان با اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به گونه ‏اى بود كه گويا اصلاً او را نمى ‏شناسند و سوابق او را نمى ‏دانند.</big>
== <big>اتمام حجت پيامبرصلى الله عليه وآله بر ابوبكر</big><ref>اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص 21. چهارده قرن با غدير: ص 27. </ref> ==
<big>در ماجرايى كه اميرالمؤمنين ‏عليه السلام بر طلحه اتمام حجت فرمود، نام ابوبكر و اينكه حجت بر او تمام شده را آوردند:</big>
<big>ابان از سليم نقل مى‏كند در گفتگويى كه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام با منافقين و دشمنان در زمان عثمان داشت، از جمله حضرت فرمود: اى طلحه، دليل بر بطلان آنچه بدان شهادت دادند، سخن پيامبرصلى الله عليه وآله است كه در روز غدير خم فرمود: «هر كس من نسبت به او از خودش صاحب اختيارترم على هم نسبت به او از خودش صاحب اختيارتر است». من چگونه مى ‏توانم بر آنان صاحب اختيارتر از خودشان باشم در حالى كه آنان اميران و حاكمان بر من باشند؟!</big>
<big>دليل بر دروغ و باطل و ناحقشان اين است كه آنان به دستور پيامبرصلى الله عليه وآله بر من به عنوان «اميرالمؤمنين» سلام كردند.</big>
<big>و اين مطلب بر آنان (ابوبكر و عمر) و بر تو (اى طلحه) به خصوص و بر اين كه همراه تو است - يعنى زبير -  و بر همه امت و بر اين دو نفر -  و حضرت به سعد بن ابى ‏وقاص و عبدالرحمان بن عوف اشاره كردند -  و بر اين خليفه ظالم شما -  يعنى عثمان -  حجت است.<ref>كتاب سليم: ح 11. </ref></big>
== <big>اتمام حجت صحابه بر ابوبكر با غدير</big><ref>چهارده قرن با غدير: ص85، 87، 88، 90، 93، 96، 108. اسرار غدیر: ص284، 285، 286، 287، 288، 291، 295، 297.</ref> ==
<big>[[بلال]] مؤذن پيامبرصلى الله عليه وآله از كسانى بود كه با ابوبكر بيعت نكرد. از سوى ديگر ابوبكر در زمان پيامبرصلى الله عليه وآله بلال را كه غلام بود خريد و آزاد كرد. عمر از اين بهانه استفاده كرد و روزى گريبان بلال را گرفت و گفت:</big>
<big>اى بلال، اين جزاى ابوبكر است كه تو را آزاد كرده، اكنون نمى ‏آيى با او بيعت كنى!</big>
<big>بلال گفت: اگر مرا به خاطر خدا آزاد كرده، مرا به خاطر همان خدا به حال خودم رها كند، و اگر مرا براى غير خدا آزاد كرده و به خاطر خودش آزاد نموده آنوقت حرف تو را بايد عمل كرد. و اما بيعت با ابوبكر، من بيعت نخواهم كرد با كسى كه پيامبرصلى الله عليه وآله او را خليفه قرار نداده و او را مقدم نداشته است.</big>
<big>خداوند تعالى مى‏ فرمايد: «يا ايها الذين آمنوا لا تقدِّموا بين يدى اللَّه و رسوله»، يعنى: «اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد از خدا و پيامبر جلوتر نرويد».</big>
<big>اى  عمر، تو خوب مى ‏دانى كه پيامبرصلى الله عليه وآله براى پسر عمويش پيمانى بست كه تا قيامت بر گردن ماست. آن حضرت او را در روز غدير خم مولى و صاحب اختيار ما قرار داد. چه كسى جرأت دارد در برابر صاحب اختيار خود با ديگرى بيعت كند؟!</big>
<big>عمر گفت: اگر بيعت نمى‏ كنى با ما زندگى مكن! نه طرفدار ما باش و نه مخالف ما ! بلال هم مجبور شد بخاطر ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام از مدينه بيرون رود و در جاى ديگرى زندگى كند!<ref>مثالب النواصب (ابن شهرآشوب، نسخه خطى) : ص134، 135.</ref></big>
<big>دوازده نفر با اجازه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تصميم گرفتند در نماز جمعه مقابل منبر ابوبكر به عنوان اعتراض برخيزند و مطالبى به عنوان اتمام حجت بگويند. يكى از آنان ابوالهيثم بن تيهان بود كه بر خاست و گفت:</big>
<big>«من گواهى مى‏ دهم كه پيامبرمان در روز غدير خم على‏ عليه السلام را منصوب كرد.</big>
<big>عده ‏اى از انصار كسى را خدمت پيامبرصلى الله عليه وآله فرستادند و منظور از «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ...» را سؤال كردند. حضرت فرمود: به آنان بگوييد: على بعد از من صاحب اختيار مؤمنان و دلسوزترين مردم براى امت من است».<ref>بحارالانوار: ج28 ص200.</ref></big>
<big>قيس و پدرش سعد -  كه رئيس انصار بود -  با ابوبكر مخالف بودند. در زمان ابوبكر، خالد بن وليد با لشكرى به بهانه جنگ با مرتدين و براى محكم كردن پايه‏ هاى سقيفه عازم طائف شد و از آنجا به سوى جده آمد. در كنار چشم ه‏اى به نام «رويه» اميرالمؤمنين‏ عليه السلام همراه مقداد و عمار و ابوذر و زبير و دو جوان ديگر با لشكر خالد مصادف شدند.</big>
<big>خالد با حركاتى نامناسب و سخنانى نامربوط خواست كثرت جمعيت خود را در برابر اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به نمايش گذارد. حضرت شانه ‏هاى او را گرفت و از اسب به زير آورد و او را كشان كشان تا آسيابى قديمى كه در آنجا بود برد و آهن وسط آسياب را با معجزه نرم كرد و بر گردن خالد پيچيد و طوق گردن او ساخت.</big>
<big>خالد با چنين وضعى نزد ابوبكر بازگشت و چاره‏جويى بسيارى كردند ولى نتوانستند حلقه آهنين را از گردن او باز كنند. اين بود كه متوسل به بازوان قوى قيس - قوى‏ترين مرد مدينه -  شدند. قيس قسم ياد كرد كه قادر بر باز كردن آن نيست.</big>
<big>در اينجا ابوبكر به قيس گفت: تو نمى‏ خواهى كارى انجام دهى كه امامت و حبيبت ابوالحسن از تو عيب بگيرد! قيس در پاسخ او چنين گفت: به خدا قسم اگر دست من با تو بيعت كرده ولى قلب و زبانم با تو بيعت نكرده است. بعد از روز غدير هيچ حجتى درباره على‏ عليه السلام براى من باقى نمانده است، و بيعت من با تو مانند كسى است كه تافته‏هاى خود را پس از محكم شدن رشته كند. اين كه گفتى: «على امام من است»، من امامت او را انكار نمى‏ كنم و از ولايت او اعراض نمى‏ نمايم.</big>
<big>چگونه پيمان شكنى كنم در حالى كه درباره امامت و ولايت او عهدى با خدا بسته ‏ام كه درباره آن از من سؤال خواهد كرد؟! ... .</big>
<big>تو با غصب ولايت او براى خود و نشستن در جاى او و ناميدن خود به نام او مرتكب جرمى عظيم شده ‏اى ... . و اما اينكه مرا سرزنش كردى كه او مولاى من است، به خدا قسم او هم مولاى من و هم مولاى تو و هم مولاى همه مؤمنين است!</big>
<big>آه! آه! اى كاش پافشارى مى‏ كردم و قدرتى داشتم تا تو را مانند منجنيق به دور دست‏ ها پرتاب مى ‏كردم!<ref>بحار الانوار: ج 29 ص166-168.</ref></big>
<big>اُبَىّ بن كعب يكى از اصحاب سرشناس پيامبرصلى الله عليه وآله به عنوان اعتراض به غصب خلافت توسط ابوبكر، در اولين روز ماه مبارك رمضان -  كه روز جمعه بود -  پس از خطبه ابوبكر در نماز جمعه به پاخاست و ضمن سخنانى گفت:</big>
<big>اى مهاجرين و اى انصار، آيا خود را به فراموشى زده ‏ايد يا فراموش كرده ‏ايد، يا قصد تحريف داريد يا حقايق را تغيير مى ‏دهيد يا قصد خوار كردن داريد و يا عاجز شده ‏ايد؟!</big>
<big>آيا نمى‏ دانيد كه پيامبرصلى الله عليه وآله در بين ما در موقعيتى مهم قيام كرد و على‏ عليه السلام را براى ما منصوب كرد و فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ...».<ref>بحار الانوار: ج 28 ص 223. </ref></big>
<big>اسامة بن زيد با لشكرى كه به دستور پيامبرصلى الله عليه وآله تشكيل شد به جنگ روميان رفته بود. در همين ايام حضرت از دنيا رحلت فرمود و ابوبكر غاصبانه خلافت را به دست گرفت و طى نامه ‏اى اسامه را به بيعت با خود و پذيرفتن خلافتش فراخواند. اسامه در پاسخ نامه چنين نوشت:</big>
<big>... نامه ‏اى از تو به دستم رسيد كه آغاز آن ضد پايان آن بود! در آغاز نامه خود را خليفه پيامبرصلى الله عليه وآله معرفى مى‏كنى و در آخر آن مى ‏نويسى كه مسلمانان جمع شده و تو را بر امور خود انتخاب كردند...!</big>
<big>... فكر كن در اينكه حق را به اهلش بازگردانى و آن را به ايشان واگذارى كه از تو به آن سزاوارترند. خوب مى‏ دانى كه پيامبرصلى الله عليه وآله در روز غدير خم درباره على‏ عليه السلام چه فرمود، و فاصله زيادى هم نشده كه فراموش شده باشد!<ref>بحارالانوار: ج29 ص92.</ref></big>
<big>در حكومت غاصبانه ابوبكر عده‏اى از پذيرفتن خلافت او سرباز زدند و اعلام كردند كه فقط خليفه تعيين شده در غدير را به امامت قبول دارند. از جمله اين افراد مالک بن نويره رئيس قبيله بنى حنيفه بود كه از پرداخت زكات هم به نمايندگان ابوبكر ابا كرد.</big>
<big>و اما ماجرا از اين قرار بود:</big>
<big>مالک بن نويره رئيس قبيله بنى‏ حنيفه بود كه در اطراف مدينه سكونت داشتند. او از حاضرين در غدير بود و همه واقعه را به چشم خود ديده و به قبيله خود بازگشته بود و براى آنان شرح داده بود.</big>
<big>پس از انتشار خبر رحلت پيامبرصلى الله عليه وآله مالک به عنوان رئيس قبيله براى تجديد عهد با مولاى خود اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به مدينه آمد و يكسره به مسجد رفت ولى با تعجب ابوبكر را بر فراز منبر ديد.</big>
<big>از همانجا صدا زد: «اى ابوبكر، بيعت على‏ عليه السلام در روز غدير خم را فراموش كردى؟ اين منبر جاى تو نيست كه بر آن خطابه مى‏ خوانى»! اين را گفت و به قبيله خود بازگشت و با ابوبكر بيعت نكرد.</big>
<big>ابوبكر ترسيد و براى مقابله با او بهانه‏اى كه براى ساير قبايل عرب بكار مى‏بست به ميان آورد. ابتدا فردى را فرستاد و به عنوان نماينده خليفه از او زكات طلب كرد. مالك گفت: زكات را بايد به امام داد، و ابوبكر امام نيست تا به او زكات بدهم!!</big>
<big>با آمدن اين پاسخ براى ابوبكر، حكم ارتداد آنان را صادر كرد و خالد را با لشكرى به جنگ آنان فرستاد. مالك كه عمق توطئه را احساس كرده بود اذان و نماز به پاداشت تا تهمت را رد كرده باشد و بر همه معلوم كند كه منظور اينان از ارتداد نپذيرفتن ابوبكر است.</big>
<big>ابوبكر سرلشكر خود خالد بن وليد را به جنگ مالك فرستاد. خالد كه در خباثت و جنايت و بى‏حيايى يد طولايى داشت با لشكر خود از مدينه خارج شد تا به منطقه مزبور رسيد.</big>
<big>مالك برخورد مسلحانه ابوبكر را كه ديد فهميد با تهمت ارتداد مى‏خواهند با آنها بجنگند. لذا در مقابل آنها اعلام كرد كه ما مسلمانيم و اذان گفتند و همه به نماز ايستادند. پس بهانه خالد از اين جهت قطع شد، ولى دستور كار و قتل عام آنان به او داده شده بود.</big>
<big>پس از نماز مغرب و عشا قرار شد شب را هر دو گروه به استراحت بپردازند تا فردا صبح در حل و فصل امور مذاكره كنند. خالد -  كه دستور را از قبل گرفته بود -  با يك اقدام ناجوانمردانه و مزوّانه به مالك نيرنگ زد و در حالى كه آنها سلاح‏ها را بر زمين گذارده بودند همه را اسير كردند و در يك فرمان اسيران را كشتند. مالك بن نويره اولين شهيد راه غدير شد و خالد بى‏شرمانه در همان شب با همسر او همبستر گرديد!! تا اسلام سقيفه‏اى به همه معرفى شود، و معلوم شد اينان كه به مبارزه باصطلاح مرتدين آمده بودند خودشان تا چه حد مرتد بودند.</big>
<big>به اين همه اكتفا نكردند و زنان و دختران مسلمان قبيله را به عنوان اسير به مدينه آوردند تا بين مسلمانان قسمت كنند! خوله دخترى از آنان بود كه او را به عنوان اسير وارد مسجد كردند.</big>
<big>او در ابتداى ورود به مسجد صدا زد: اى مردم، محمدصلى الله عليه وآله چه شده است؟ گفتند: از دنيا رفت. پرسيد: آيا قبر و زيارتگاهى دارد؟ گفتند: آرى اين تربت و قبر اوست. از همانجا خطاب به پيامبرصلى الله عليه وآله صدا زد: »السلام عليك يا رسول اللَّه. من شهادت مى‏دهم كه صداى مرا مى‏شنوى و قادر بر پاسخ من هستى. ما بعد از تو اسير شده‏ايم در حالى كه به لا اله الا اللَّه و محمد رسول اللَّه شهادت مى‏دهيم« . سپس نشست.</big>
<big>در اينجا طلحه و زبير او را به عنوان كنيز براى خود درخواست كردند. خوله گفت: اى اعرابى )كه از دين خدا خبر نداريد( ، چگونه است كه زنان خود را در پس پرده‏ها نگه داشته‏ايد و زنان ديگران را هتك حرمت مى‏كنيد؟! سپس گفت: به خدا و پيامبر قسم، كسى مالك من نخواهد شد مگر آن كسى كه خبر دهد آنچه مادرم در زمان حامله بودنش به من در خواب ديده و آنچه هنگام ولادتم به من گفته و علامتى كه بين من و اوست.</big>
<big>در اينجا اميرالمؤمنين‏عليه السلام وارد مسجد شد و پرسيد: اين چه سر و صدايى است كه در مسجد پيامبرصلى الله عليه وآله برپا شده؟ داستان خوله را گفتند. حضرت فرمود: من اگر بگويم او از آن من خواهد بود؟ گفتند: آرى. حضرت از خوله هم در اين باره پرسيد. خوله گفت: تو كيستى كه در بين اين مردم چنين ادعايى مى‏كنى؟ !! فرمود: من على بن ابى‏طالبم. خوله عرض كرد:</big>
<big>شايد تو همان كسى هستى كه پيامبرصلى الله عليه وآله در غدير خم به عنوان عَلَم و راهنماى مردم برايمان منصوب كرد؟</big>
<big>حضرت فرمود: من همانم. خوله عرض كرد: ما به خاطر تو غضب كرديم و به خاطر تو به ما حمله كردند و ما را غارت كردند و اسير گرفته آوردند؛ زيرا مردان ما گفتند: ما صدقات اموالمان و اطاعت خود را در اختيار كسى قرار نمى‏دهيم مگر آن كه پيامبرصلى الله عليه وآله او را براى ما و شما نصب كرده است.</big>


== <big>پانویس</big> ==
== <big>پانویس</big> ==
برگرفته از «https://wikighadir.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/186»