پرش به محتوا

طبری و طرق حدیث غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
عنوان '''کتاب الولایة'''افزون بر آن که مکرر توسط استفاده‌کنندگان از این اثر بکار رفته توسط ابن شهر آشوب در اثری کتابشناسانه عنوان شده است. <ref>معالم العلماء، ص ۱۰۶، ش ۷۱۵ و بنگرید: عمدة عیون صحاح الاخبار، ص ۱۵۷.</ref>
عنوان '''کتاب الولایة'''افزون بر آن که مکرر توسط استفاده‌کنندگان از این اثر بکار رفته توسط ابن شهر آشوب در اثری کتابشناسانه عنوان شده است. <ref>معالم العلماء، ص ۱۰۶، ش ۷۱۵ و بنگرید: عمدة عیون صحاح الاخبار، ص ۱۵۷.</ref>


عنوان دیگر '''الرد علی الحرقوصیه''' در رجال النجاشی آمده و تصریح شده است که کتابی است از طبری مورخ عامی مذهب درباره حدیث غدیر: «له کتاب الرد علی الحرقوصیة، ذکر طرق خبر یوم الغدیر». <ref>رجال النجاشی، ص ۳۲۲، ش ۸۷۹.</ref> ابن طاوس نیز تصریح کرده است که طبری نام کتابش را الرد علی الحرقوصیه گذاشته است. <sup>(10)</sup>  
عنوان دیگر '''الرد علی الحرقوصیه''' در رجال النجاشی آمده و تصریح شده است که کتابی است از طبری مورخ عامی مذهب درباره حدیث غدیر: «له کتاب الرد علی الحرقوصیة، ذکر طرق خبر یوم الغدیر». <ref>رجال النجاشی، ص ۳۲۲، ش ۸۷۹.</ref> ابن طاوس نیز تصریح کرده است که طبری نام کتابش را الرد علی الحرقوصیه گذاشته است. <ref>۱۰.  اقبال الاعمال، ج ۲، ص ۳۰. </ref>  


عقیده ابن طاوس بر آن است که انتخاب این نام به این سبب بوده است که احمد بن حنبل از نسل حرقوص بن زهیر، رهبر خوارج بوده و به همین دلیل از سوی طبری این نام انتخاب شده است. <sup>(11)</sup> روزنتال این احتمال را مطرح کرده است که حرقوص در لغت به معنای مگس یا پشه باشد و به احتمال، طبری این تعبر را برای ابوبکر بن ابی داود سجستانی، که کتاب الولایة را در رد بر او نوشته است، به قصدتحقیر او، استفاده کرده است. <sup>(12)</sup> شاید بتوان این احتمال را نیز افزود که این نام، اشاره به فلسفه نگارش این اثر دارد که طبری آن را در رد بر فردی ناصبی نگاشته است. از آنجا که خوارج دشمن امام علی علیه السلام بوده‌اند و حرقوص بن زهیر رهبر آنان بوده، طبری چنین نامی را برای کتاب خود انتخاب کرده تا حنابله افراطی را خارجی و ناصبی مسلک نشان دهد. نه آن که بحث از نسب احمد در میان بوده باشد.
عقیده ابن طاوس بر آن است که انتخاب این نام به این سبب بوده است که احمد بن حنبل از نسل حرقوص بن زهیر، رهبر خوارج بوده و به همین دلیل از سوی طبری این نام انتخاب شده است.<ref>۱۱ الطرائف، ص .۱۴۲</ref>  


عنوان رسالة فی طرق حدیث غدیر نیز، عنوانی است که با مضمون کتاب به راحتی سازگار است. <sup>(13)</sup> در این میان، کالبرگ عنوان کتاب الولایة و کتاب المناقب را در دو جا آورده است، در حالی که خود وی به این نکته اشاره دارد که ممکن است کتاب الولایه بخشی از کتاب فضائل یا کتاب مناقب بوده باشد. <sup>(14)</sup>
روزنتال این احتمال را مطرح کرده است که حرقوص در لغت به معنای مگس یا پشه باشد و به احتمال، طبری این تعبیر را برای ابوبکر بن ابی داود سجستانی، که کتاب الولایة را در رد بر او نوشته است، به قصدتحقیر او، استفاده کرده است.<ref>۱۲. کتابخانه ابن طاوس، ص ۲۸۸.</ref>
 
شاید بتوان این احتمال را نیز افزود که این نام، اشاره به فلسفه نگارش این اثر دارد که طبری آن را در رد بر فردی ناصبی نگاشته است. از آنجا که خوارج دشمن امام علی علیه السلام بوده‌اند و حرقوص بن زهیر رهبر آنان بوده، طبری چنین نامی را برای کتاب خود انتخاب کرده تا حنابله افراطی را خارجی و ناصبی مسلک نشان دهد. نه آن که بحث از نسب احمد در میان بوده باشد.
 
عنوان رسالة فی طرق حدیث غدیر نیز، عنوانی است که با مضمون کتاب به راحتی سازگار است. <ref>۱۳ درباره اطلاعات بیشتر در این زمینه، بنگرید: کتابخانه ابن طاوس، ص .۲۸۶</ref> در این میان، کالبرگ عنوان کتاب الولایة و کتاب المناقب را در دو جا آورده است، در حالی که خود وی به این نکته اشاره دارد که ممکن است کتاب الولایه بخشی از کتاب فضائل یا کتاب مناقب بوده باشد. <ref>۱۴.  کتابخانه ابن طاوس، ص ۲۸۶، ش ۱۷۱، ص ۳۹۸ ش ۳۵۶.</ref>


آنچه در عمل رخ داده، این است که استفاده‌کنندگان از این کتاب، گاه نام کتاب فضائل علی علیه السلام یا مناقب را آورده، اما حدیث غدیر را نقل کرده‌اند، درست همان‌طور که کسانی چون ابن شهر آشوب در مناقب، نام کتاب الولایة را آورده و فضائل را از آن نقل کرده‌اند. پیداست که دقتی در این کار صورت نگرفته است.
آنچه در عمل رخ داده، این است که استفاده‌کنندگان از این کتاب، گاه نام کتاب فضائل علی علیه السلام یا مناقب را آورده، اما حدیث غدیر را نقل کرده‌اند، درست همان‌طور که کسانی چون ابن شهر آشوب در مناقب، نام کتاب الولایة را آورده و فضائل را از آن نقل کرده‌اند. پیداست که دقتی در این کار صورت نگرفته است.
خط ۱۱۵: خط ۱۱۹:
پی‌نوشت‌ها:
پی‌نوشت‌ها:


۹ رجال النجاشی، ص ۳۲۲، ش ۸۷۹.
۱۰ اقبال الاعمال، ج ۲، ص ۳۰ (قم ۱۴۱۵).


۱۱ الطرائف، ص .۱۴۲
۱۱ الطرائف، ص .۱۴۲
خط ۱۹۳: خط ۱۹۴:


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
[[رده:میراث مکتوب غدیر]]
[[رده:میراث مکتوب غدیر]]
[[رده:حدیث غدیر]]
[[رده:حدیث غدیر]]